장음표시 사용
1쪽
UMAGNIFICIS, 'OBILISS IMIS, AMPLISSIMIS, PRUDENTISSIMIS
I NN. CONSULIBUS, DNN. TRIBUNIS PLEBIS
. HELVE PLE DELICIIS PATRIAE PATRIBUS,
sacrum facit& devotum & memorem animum
Societ. Caesar. Leopolae Imperiat Natur. Curios
2쪽
quae e Vegetabilibus desumuntur, non parum decora & jucunda existit illa in-icriptio lemmatis super Coronam lmperialem notissimam illam primo Vere juxta alias emergentem plantam, ita ductam quod certam campanularum seriem gerat, quae naturae industria in perfectum orbem distributae gratiosam coronim imitantur, estque illud tale apud Picinestum in Mun SImbo L. XI. Cat. VIII.
pag. m. o o. IPSA SIBI SERIUM, id quod Poeta ita expressit: Pulfular Et sit, forum pulcherrimus hortis
Iccum nasens omina Regis habet. xta Nomine or IMPERIUM defert mera mi CORONAE, Purpurax, ac ostro pingitur 'se suo. Non arti debet pretiosum stontis sonorem Rex idem SERTUM EST O Hadema SIBI. IPSA CORONA SIBI EST, aliena haud indiga cultus, Sar dives proprias emicat inter opes.. Nimirum Virtutis hoc symbolum est, quae propriis ac indivuduis suis ornamentis coronata, nullo emendicato opus alienaeserto indiget; Cujus hinc considerationem merito praesenti negotio adjudicare licebit, dum nil vanitatis humanae ad sp
3쪽
nquam otiosus, divinae praecipue benignitatis conlideratio εVegetabilibus tam luculenter effulgens, praesertim iis quae in dilectissima patria sponte singulis annis ubertim enascuntur, & propriis stupendis viribus tum in curatione morborum tum aliis commoditatibus se nobis commendant ; omnino enim confiteri necessum habemus Deum benignissimum T.Ο.M. quibusvis loci alicujus incolis praeter alias necessitates dedisse apta medicamenta ad suos curandos morbos & sine
stultitia aut perverso hominum judicio intermitti haud posse
quae Deus ipsemet in unaquaque regione Incolis praeparavit . remedia, id quod celebris ille non tam 9b magiam quam variam doctrinam & sapientiam decantatiuimus Cornetim Agri pa de Vanu. scientiar. Cap. M. quoque adgnovit, dicens : Veris milium est ex India petere quae domi habemus, propriam neque terram neque mare sufficere existimantes, patriisque rebus peregrina, frugalibus sumptuosa ac facile acquisibilibus dimettia & ab usque ipsis terrae finibus importata praeferentes. Atque hoc experientia saepius comprobavit Vir dum viveret Amplissimus Medicus certe incomparabilis ac etiamnum post fata nunquam satis colendusJ Jac emerus Scaph in Helven
Fautor quondam meus non sine honoris cultu nominandus;
ita enim ille in suis paulo ante obitum ad me exaratis literis ,, d. IZJuLI694. Plantis simplicissimis frequenter usus sum jam is a multis annis, quia ad vicinas aulas & monasteria freque M tissime vocabar etiam distantia a Pharmacopoeis, quandoque M pauperculorum ruricolarum inprimis sylvam Martianam ii ,, habitantium conditionis misertus euporista & quidem feliciis cum successu suasi ; verum talia erant, de quorum viribus pluisse res jam multa e diderunt ἱ imo dolui quaedam melius novisseis Chirurgos paganos fideliores minimeque temerarios quam is multos Doctores simplicium cognitionem hodiernis diebus
is spernentes : Radicem Esulae decies aceto maceratam a muis nore doli insipiendo dedi cum fructu hydropicis ; ex haco Clariss Fabritim Hildamu Extractum paravit, quod pro arcano, , habuisse dicitur. Hydropicis cum fructu suasi Gentianam cru- ciatam, Meum, Trifolium fibrinum, Scordium, Caltham folio
4쪽
plantaginis, Chamaediγia, Chamaepychin, Sesesi athiopicum is quod copiose crescebat proprie monasterium Amptenhausens, in jugis montis Abnobiae, sexcentas alias suasi in affectibus is ab aliis recommendatas Auctoribus, ut ceu nova nemini illas, obtrudere ausim, & non raro his plus praestiti quam nescio nruibus aliis mangonio adornatis δc magno pretio comparam is is, quibus Deum Ter Optimum Maximum peculiariter be- ν, nedixisse firmiter credo. Α tque hoc etiam m1hi stimulum &,, calcar addiderat, ut Simplicium in Helvetia Sc particulariter circa Basileam ut meam dilectissimam patriam crescentium scrutinio & cognitioni accuratius incumberem & earum specificam virtutem quam in sanandis morbis peculiariter exerunt ii agarem, quum enim cordatiores Medici cirm montis confiteri necessum habeant in Morbis specifici.m q iid'
peccare ex determinata salium in corpore variε eum partibus aqueis N terris mire congredientium figura & textura, magni.etudine & inde exurgente diversa motione, E quibus causarum morbificarum energiae sub saporis hujus vel illius forma alti qualiter definiendae resultant, evidenter quoque patet Vegetabilia specifica morbis a potentiis salinis Hippocraticis juxta
egregium ejus de Nat. Hum. monitum ; Non siccum neque humidum, &c. opposita a divina benignitate concessa esse, quae ratione particularis saporis ac etiam inde emanantis Odoris, specialiter & efficaciter in chrtos corporis humani succos operantur; Nimirum est quid virtutis in omnibus vegetabulibus simplicibus quod ex seminali sua ratione intimaque corispusculorum componentium subtilissima modificatione, maximh spiritus vegetabilis intus latentis insigillatione in spiritum
humanum, calorem nativum vel flammulam vitalem vel bi lychnium aliterque dictum, activitatem suam exerit, massamque humoralem quoad laxam ejus texturam fluidamque cetato &specifico modo assicit, sicque morbos etiam pertinacissimos debellat; Atque in hoc negotio non male attendit Iob. Follers Eques Avim se M. D. Londinensis in Lapide Lydio cognosc. Virtutes simplicium, ad vascula quadruplicia ab immortali Ma fghio detecta&praecipue ad succos in iis conten.
5쪽
tos, praelemm eum qui in oleolo 1eu terebinthinato vasculo continetur, ceu in quo praecipue succus specificus & determia nata vis vegetabilis residet, adeo ut etiam ipsius judicio dispo- sitio plantarum in certa genera prout nempe oleoso vasculo- rum specificorum succo conveniunt. commode inde desumi possiti in specie autem citatus octo summa Plantarum constituit genera, Terrearum nempe, Mucilaginosarum, Dulcium, Amara rum, Aromaticarum, Foetidarum, Acrium & Co rosivarum; acida, acerba&adstringentia intuitu sicci, oleosi, quo leviter simul amaricant, ad amaricantia austera ablegans; quodlibet enim horum generum respectu diversorum saporum compositorum aut peculiaris odoris in certas species su alternas subdividit, v. g. sub plantis terreis vegetabilia senosa, lignosa, lanuginosa, muscol a& terrea perquam foetida complectendo; plantarum vero dulcium octo innuit species her-hacearum scilicet, frumentacearum, subacrium, aromaticarum, filiceariam , Terebinthi natarum, fragrantium & foetida rum,&c. qualem hinc methodum tanto praestantiorem judicat, quo magis taliter Dioscoridis & Galeni plantarum sapores& odores annotantium vestigia premat, & omni tempore, si minibus etiam & floribus deficientibus, locum inveniat; Et quamvis non parum inde in specificorum saporum cognitionem quis devenire possit,non minimum tamen obstare videntatur compositi saporis in diversis plantae partibus discrepantes exhibentes sapores,item quod exemplo, V.g. rhabarbari obse vemus plantas viribus differentibus in multis earum partibus pollere , imo plantas pro loci natalis differentia multum quoad saporem discrepare; Verum enimvero pro plantarum distinctione tali non omnis sapor sussicit, sed ille qui praevalet& succo oleoso specifico inest, & ubi duo vascula specifica in una eademque planta adsunt ab eo sapore qui praeminet & n tabilior est, differentia desumenda erit; , Atque talem inquustionem Virium vegetabilium & specificarum virtutum jam suo tempore multum agnovit Celeberrimus trium Caesiarum Archiater Crato a Crassurim scribendo ad Maligerum, sibi praecuriosa exteriori plantarum cognitione sufficere nosse simplu
6쪽
cium medicamentorum non tacultates primas tantuna, Vcruid
maxime proprias, i. e. specificas & experientia & ratione se prurationis partis purioris ab impuriori 6c quasi spiritus naturalis qui humido oleaginoso in vasculis scilicet terebinthinatis Mispighio dictis praecipue insidet evocatione cognoscere . & ut ad curandum valetudinem usui sunt operam dare. Et tali me thodo si quis insistat, & confusionem illam, quae fit,dum plurima vegetabilia simul in unam formulam corraduntur, odio habeat, evitabit non parum salsum illud scomma Parcui in ingeniae Lib. I. ubi aperth dicit, R usticos securiores esse notis inemptisque simplicibus scilicet specificisque remediis, quisas in Medicorum fide iniquissimam mercedem exsupervacua Curationis mora interdum captantium, acquiescerent; Nimirum hoc in negotio Medicus qui misericordiae Dei & Naturae minister audit, nil melius aget, quam si naturam ipsam pro Pharmacopolo vel tali seplasario in compositione medica mentorum imitetur; Prout nimirum Divina benignitas ex immensa acie Remediorum ad morborum insultus edomandos in radicalibus primordiis jam certam eamque specificam mixtionem intendit & ex motu materiae indito, subtilis item fluidissimaque omnia pervadentis materiae transcursu particulas ita estinxit & figuravit, quo a saporibus talibus determinati morborum sapores eorumque characteres singulares ex configuratione vitiosa tali & tali resultantes stiperari, inverti, destrui decenterque corrigi & omnimode deleri possint, ut in locum morborum homines saeva&crudeli sua tyrannide cx-- carnificantium sanitatis pristinae serenitas denuo enulgere possit; ita quoque omnino Medici qui naturae minister est officium erit in tanta simplicium medicamentorum copia ea. quae experientia multiplici comprobata sunt eligere ad mor-hum eradicandum, imo in morbis curandis probe attendere qualiter remedium contra morbum exhibitum vires suas ex
quatur, prout scilicet jam in ipso simplici naturalis mixtio artificio humano tantiim non inimitabilis adst, quae E diametro morbo ejusque causae opposita est, & quomodo inde exoptatus esteuus resultet, quo nimirum tanto certius inde dici
7쪽
potiit remedium hunc vel illum anectum expugnare; Quare
& monitum illud egregium elegantissimi Arnelii Medici Gal-- li Celeberrimi; optimum igitur & inprimis conducibile est, is inquit, ad unumquemque affectum simplicem praestantis.,, sima simplicia tanquam remediorum bases accommodareis & in promptu habere non gustu modo & ratione, sed exis perimento quoque & usu longo comprobata; Nullus siquidem morbus in hominibus aeqvh ac in animalibus brutis adeo civus est &immanis, cui oppositum remedium specificum &ad illum curandum singulariter directum summus rerum conditor, sator, stator & conservator DEus, benedictus obinde iqsecula,non decreverit, quo magnalia ejus tanto clarius enitescant & summa benignitas luculenteria ubique effulgeat.
8쪽
CAr. I. De Vegetabilium Classibus seu generali
Cap. II. De Graminibus, Junco, Cypero, Sparganio, Equiseto, Arundine, Typn a. Cap. III. De Frumentis, Zea, Hordeo, Secali, Avena, Ustilagine, Milio, Pantho, Erysimo, Pseudo asphodelo, Phalangio, Iride, Acoro. Cap. IV. De Herbis Bulbosis, Hyacintho, Pseudonarcisio, Leucojo, Colchico, Croco, ornithogato, Porro, Allio, Lilio montano, Orchide, Ophride, Or
Cap. V. De Oleribus 9 Oleraceis, Rapunculo, Campa- nul a, Rapistro, Raphano, Dracunculo, Sinapi, Eru- ca, Luteola, Rheseda, Erysimo, Persicaria, Nastu tio, Thia' Bursa pastoris, Myagro, Draba, Alliaria, Brassica, Isiaticiis, Acetosa, Lapatho, Centaurio maj. Rhabarb. Monach. Blito, Atriplice, Parietatia, Mercuriali, L adluca, Soncho, Cichorio, Dente L eonis, Hieracio, Chondrilla, Senecione, lacobae LCap. VI. De Tanaceto, Matricaria, Chrysanthemo Buphthalmo, Chamaomelo, Abrotano, Artemisia, Ambrosia, Botry, Absynthio, Millefolio, Stellaria aquatica, Consolida regali, Fumaria, Chelidonio
9쪽
maj Aquilegia,Nigella, Meo, Dauco, Pastinaca tenui lia, Chaere lio, Scandice, Caucali, Apio, Sio, Pastinaca lati lia, Angelica, imperatoria , Sphon dylio, Libanotide, Cumino, Pimpinella, Cicuta &Cicutaria, Seseli, Oenanthe, Pediculari, Barba Caprae, Valeriana. Cap. VII. De Solano, Hyoscyamo, PapaUere, Anem
ne, Argemone, Pulsatilla, Ranunculo, Napello, Aconito, Helleboro, Helleborine, Doronico, Gentiana, Plantagine , Pyroia, Bistorta, Potomogeto, Tribulo aquatico , Nymphaea , Sagitta aquatica, Aro,Asaro, russi lagine,Peta sitide, Cacalia, Lappa. Cap. VIII. De Violis, Leucojo luteo, Hesperide, Lyc nide, Caryophyllo, Antirrhino, Linaria, Lino, Ρωlygala, Onobrychi, Hyssepifolia, Cuscuta, Serpillo, Polio, Agerato, Origano, Clinopodio, Mentha, C lamintha, Marrubio , Lamio, Urtica, Sideritide, Euphrasia, Melampyro, Betonica, Serratula, Scro-phularia, Stachyde, Hormino, Verbasco, Blattaria, Auricula Ursi, Digitali. , Cap. IX. De Lysimachia, Veronica, Scordio, Teucrio,
Chamaedo, Chamaepithy, Aliane, Anagallide, Elatine, Heliotropio , Echio, Buglos & Borragine, Cynoglosso, Lithospermo, Symphyto, Brunella, Bellide, Pilosella, Gnaphalio, Conyza, Astere, Virga aurea, Verbena , Succisa, Scabiosa , Jacea, Cyano, Tragopogo , Catilia , Helenio, Bupleuro,
Persoliata,Gratiota centauroide,Centaurio minore,
Hyperico, Polygono, Sedo, Cotyledone, Telephio,
10쪽
Cap. X. De Convolvulis S scandentibus Plantis, Smilace, Bryonia, Lupulo, Vite, Clematitide, Pericly- meno, Asclepiade, Polygonato, Lilio Convallium, Hederis, Balsamina, Gramine Parnassi, Chelidonio, Nummularia, Malva , Alcea , Geranio , Sanicula, Alchimilla, Eupatoriis, Agrimonia, Potentilla, C ryophyllata, Quinquefolio, Tormentilla, Fragaria, Tritoliis, Meliloto, Loto. Cap. XI. De Rubia, Aparine , Asperula, Mollugine, Gallio, Cruciata hirsuta, Thali stro, Lathyro, Cicere, Vicia, Securidaca, Ferro equino, Onobrychi, ornithopodio, Orobo, GlycirrniZa. Cap. XII. De Herbis: capillaribus, Lingua Cervina, Ophioglossis, Lunaria, Trichomane, Ruta muraria, Polytricho, Rore Solis,Filice,Lonchite,Polypodi in Musco, Lichene, Lenticula,Fungis, ut S de Carduis, Cirsio, Cnico, Carlina, Dipsaco, Eryngio, Anonide. Cap. XIII. De plerisque Fruticibus & Arboribus, GNnista, Colutea, Anagyri, Pistacia, Sumach, Sorbo, Fraxino, Corylo, Fago, mercu, Castanea, Nuce juglande, Visco, Tilia, Ulmo, Ostrya, Betula, Alno,
Euonymo, Viburno,Populo, Acere, Platano, M
Cap. XIV. De reliquis Fruticibus S Arboribus, Mespilo, Berberi, Crossularia, Sambuco, Laureola, d hymelleae amni, Cisto, Viti Idaea, Ledo, Buxo, Salice, Ligustro, Rhamno, Rubo vulgari S ldaea , Rosis, Tamarice, Erica, Camphorata glabra, Junipero, Asparago, Pino,Pinastro, Larice, Abiete. CAR-