장음표시 사용
871쪽
am exornare, qualia enumerantur Rom. I 2. I. Corin.
ia. hes . laudantur denique eleemosyna, hospit litas, patientia, α alia mitiricordiae opera ad salu- ,
d ad conciones sunebres attinet, quid a priscis
patrissus factitatum,quid vero ecclesiarum,ac religi nis nostrae decus postulet,praecise indicabimus. Extat orationes funebres in operib. Gregorii Nazangeni Variae ut ille in funebre habitae Basilii magni. Item Athanas j Alexandrini, praeteream sunere patris sui Gr eoxii fratris sui Caesarii, sororis stiae Gregoniae. Am-
rosius tales orationes duas reliquit, alteram de Imperatore Theodosi alteram de Ualentiniano.Qtrem oratioes admodum autem apparet patres illos exemptui oc funebres. habendarum orationum in exequiis mutuatos a gentilibus,quibus legimus morem fuisse,ut viros praese tim illustres pro ςoncione cum petaoluebantur iusta laudarent,ita ad earunde quoq; accesserunt consuetudine, quando veluti insistentes praeceptis Rhetorii de laudib' personam, de eius vita,qui in Domino obdormiuit, pluscula recensueriit omnia a pueritia inde ad senectute usque repetetes. Vtrumq; reuera Gentilitios ritus redolet. Atqui nostrae aetatis doctores ecclesia Σάdutiistici hac in parte meo iudicio syncerius ac religiosius in exequi agunt,qui siquando exequias concione cohoncstant, js desuri . non pertractant laudationes affabre coagmentatas, o0m sed alios locos multo saluberrimos & ad institutio. ne auditorum accommodati ili mos,quales hi sunt,de praeparatione ad morte, de morte i sit poena peccati, cevitae humanae aerumnis, de liberatione ab iisdem
per mortem,de conleptu naudi & rerum terrenarum de expetenda sorticitate vitae sequenti de animorum ilia mortalitate&aeterna beatitudine, de resurrectione corporum, de extremo iudicio, de rcddenda in eadem ratione omnis vitae anteactae, de mercede OP
rum retribuenda, de damnatione malorum, de Dei imisericordia omnibus peccatoribus vel in extremo vitae resipiscentibus exposita, itemque non sunt im- ἰ
872쪽
nuxlerate deploandi lugendique mortui, potio: agendae Deo gratiae, qui dignatus est eos e tetenim corporis ergastillo eripere, quod praeciosa sit incon spectri Domini mors sanctorum, quod beati sunt mnes quibus datur in Domino, id est, in confessione verae fidei di in bonis operibus obdormire, & quis e numeret reliqua: QDd si post hos locos expositos li. ber de fratre qui elatus est, aliquid dicercitum addunt breuiter,&quasi verecunde nonnihil de genere vitet quod amplinebatur, atque docent quomodo in eo dem Deum religiose coluerit, quae sui erant ossicii nauiter praestando. Ex quo auditores quoque discunt.
quanta industria recumbere unumquemque de - . ceat, Vt in sua vocatione,ac Vitae genere Deo fiat a taptus. Fortassis etiam unam alteramue Virtutem qua si ater ille excelluit, vel consessione fidei in ipsa lucubra
tione,cum morte editam commendant,atque proponunt superstitibus imitandam. Porro doxologiae,qu rum ante secimus mentionem, non sunt nauic in usu., Consumebantur autem totae in praedicatione recomis endatione diuinae bonitati erga genus humanum. atque praemittebantur olim in sacro ccctu,quo populvs erectioxibus animis maiorique religione caneret hvmnos sacros Deo, necnon gratias pro acceptis anuptiis mis benefiςijs,cum spiritualibus, tum corporaliabus ageret. Interea autem saepe nunc in concionu par tibus praedicatur eodem pacto Dei benignitas, cleme. tia iustitia,scueritas, ira, potentia,prouidentia, aliaq; attributa, dc quidem quo homines, ad gratiarum a ctionem,ad auersandum peccata,ad resipiscetiam, ad vitae emendationem, ad fiduciam collocandam in Deum adducantur. Quomodo autem absolui hae pa tesdcbeant,ex iis, quae dista sunt cognosci potest. Sit igitur satis de his omnibus huc in modum admonuic. se,nunc cautiones nonnullas, & mox exempla subiι .
I. yxim cautioine meditetur concinnator persua
873쪽
FORMANDIA LIB. Udere vlla inultitudini, nisi quae necesila sunt, atque ivraesentem ostendunt utilitatem. I LIn suasionibus seu exhortationibus, eluceat in dicente libertas coniuncta candidae simplicitati. Illa Iondus addit, vehementerque assicit, haec amolitur omnes suspitiones,ut neque nimis callide casum agere concionator existimetur, neque priuatum commodum usquam spectare. Student nonnulli quarudam promonere, artificioseque obtendunt quoddam religionis velum, sed paulatim depraehenduntatur suo magis lucro, quam pietatis negotio consultum cupere. Quales artifices heu nimium multos no-ltra vidit etas, quos successus palam comprobauit, Pinguem aqualiculum voluisse saginare, & lucrari, non
animas Christo,sed pecunias suo Deo inexplebili ven
III. Eadem ratione cauebit ne in suadcdo usquam aduertatur se praeter decorum submittere, quod sane, est non cum grauitate docentium,sed magna cum te uitate adulantium. docet multitudinem, debet in authoritate tuenda non esse nNli 3ens. 'o IIII. Vt praeterea ab exhortationibus abesse debet agrestis asperitas,ita dabitur quoq; opera, ne mollic ii, lenti, frigidi aut timidi appareamus. i
tempore ita postulante, instituit,parce id aget, nec noconsulto deuitabit historias fabulosas, atque miracu. lorum ineptam congeriem. Nonnullae historiae diuo rum circum scrutatur, prorsus insulse, quaedam etiam palam reprobata quod vidςre licet. Dinstinct. I s. cap. Sancta Romana. Paulus Apostolus ad Romanos. 13.
refert se virtute Christi multa signa & prodigia pac: sim edidisse,& tamen Lucas in Actis, quam paucissima attingit. Sequamur ergo & no hanc Lucae prudetiam.
iam dicatur. Sicut rebus caeteris, ita laqdationib. imo ἡus atq; incissura praefigi debet. -
874쪽
vii in omni Verb laude ab iis abstinendum ς0m 'rationibus,qui inuidiam conflare possitnt.Solent nataque comparationes plerunque odium & offensione coaciliare, quamobrem non eadem ratione adhibentur rebus sacris,qua prophanis.
progredi in concionii us funebribu in quibus aliquid ad laudem eius,qui vita hac umbratilem deposuit,imseritur. Si qui praeterea in his omnibus obseruanda Grunt ipsa circunstantiarum ci causarum consideratio facile suggeret. a. Nunc exempla huius generis concionum adnote. imus. Isaias cap. 9.suadere nititur omnibus homini-
bus ut euangelium,& filiumDei Iesum Christum am plectantur,atque ita inserantur ecclesiae. Suasoria co cio extat teremiae 27. Vbi propheta suadet Iud i ut si , salvi esse velint,se regi dedant Babylonio. Idem c. 29.
suadet agentibus in Babylone, ne res nouas moliantur. I. Corinth. ι 6.& a. Corint. 8.suadet Apostolus Corinthijs ut eleemos nas colligant, mittendas Hier solymam. Chrysostomus, tomo 6. homiliai 7. suadet recipiendum esse Seuerianum episcopum,cuius argumenti ratio explicatur tripartitξ hist. li. io .c. o.hom. . - .ao. suadet populo ne commoueantur, si contingeret ipsum expelli. Hortatorias seu monitorias conciones multas sacri libri offerunt. Videli a ca. o.A.36. Item Hieremias capite 3. . ig. 33. q. hortatur ad poeniter tiam,cν. za. hortatur regem ad colendam iustitiam nullus ferc est propheta, in quo non possis etiam plu Ires adnotare. Variae etiam conciones Christi huc pe rinent. Mar. 9. hortatur Christus omnes Vt caueat, ne cuipiam offendiculum praebeant, cap. io. incitat uni quemque ad abnegationem lipsius. c .ia. monet ut 'Vitentur pharisaei. Chrysostomus tom. s. deinde ει 6. diuersis concionibus hortatur ad poenitentia, ad cha ritatem,ad beneficentiam in pauperes, ad contemptu iurerum terrenarii,gloriae,&honoris,&c. Gregorius Na .
zianaenus insigne oratione edidit de iuuandis paupe . l
875쪽
Laus personae conspicitur tractato Isaiae quadra Lausa oesimo secundo. ubi Cyrus Persarum rex commenda nq, tur, atque eo quidem magnificentius, quod typum Christi reereret. Christus Lucae 7. laudat Ioannem Ba ptistam hrysostomus tomo 6. homilias. concion tur de Hiobo.Sexta de Elia. Septima, de Machabaeis. Octava de tribus pueris coniectis in fornacem arden rem. Nona,de susanna. Tomos. de Iuuentio &MM . ximo martyribus. Naalangenus item de Cypriano dc Machabaeis.
Laus facti quomodo adornanda sit, addiici potest ex epistola ad Pili p.& priore ad Thessalonicenses. Na quomo
hos laudat Apostolus quod constantes in consessione clo orna veritatis perseuerarent, neque se veritate abduci prae da sit.
stigijs aut captionibus vllis pseudoapostolorum pat
xentur. Chrysostomus plenis concionibus celebrat hospitalitatem Abrahae, patientiam Hiob, atq; alim . 'rum sanctorum praeclara falia. Huic quoq; ordini a censebitur ex Tomo. s. homi. 6. de Episcopo Flauiano legationem obeunte pro ciuitate Antiochena ad Ini
peratorem Theodosium, ubi pariter & episcopi di Imperatoris factum extollitur. Homilia 9 commendan tur,qui abstinuerunt a iuramentis. Homi. io. qui post cibum sumptum ad sacram concionem audiendam . confluebant. Nazianzenus de pace & reconciliatione partium dissidentium facta, tres elegantes sermones edidit. Laus res. De laude rei exempla haec sunto. Psal. ii9. continet encomtum legis & verbi Dei. Psal. 87. encqmium e
clesiae. t 3 3. concordiae. i. Corint. 12. 13. i .laudantur do
na inprimis prophetia quiae est facultas interpretandi scripturas, dccharitas. Chrysostomus tomo s. laudat i eleemosynam in homilia qua docet illam esse artem, de quidem omnium artium quaestuosissimam,a Te tulliano dc Cypriano iustis concionibus laudaturtientia,de orationibus funebribus supra quod fatis eudiximus.
Doxologiae agnosci potant, quae habentur Isaiae
876쪽
Iz. zue. Iteha pleriq; Psali ii pro gratiarum actione dα
cantati,prae c teris Vero accommodatissimi sunt qui bus totus clius ad gratias agedas, laudandumq; Deu
agendas pro liberatione e periculis, quq metuebantur ob seditionem. Hom. ia. pro venia impetrata ab Inuperatore Theodosio. Item tom. 6.honi. as. quam ha buit a reditu suo ab exilio.
De genere Correctoriό. Caput V.
OVem d modum genere concionum redargutiuo proprie consutantur, emendanturque errores omnes in dogmatibus positi, ita genere ripa northolico seu correctorio repraehenditur &casti gatur si quid viquam peccatum est n moribus Ves xi tibus. Itaque. omnes orationes institutae ad reuocan dos homines ad vitam meliorem, vel ad tollenda ini qua instituta, ad damnanda vitia, quae irrepserunti huc pertinent, siue constent eae suasionib.,dissuasionibus, siue dehortationib., siue vituperationibus . Nam his omnibus formulis utimur, volentes hominum mores corrigere. Enimuerb suademus &hortamuri tomisSs viiijs amplectantur virtutes, dissuademus ac dehortamur ab ijs, quae sunt improbanda. Praeter Pό ib. - Vituperamus persenas Vitiis obnoxias, earundenti vitupera 'consuetudinem omni stuὀio vitari docemus aevi. praecipimus, Vituperamus indecore vel turpiter facta vituperamus res ipsas, nimirum cuiuscunque generis peccata . Affines huic generi merito censeantur rationes inuectiuae. Quid enim aliud hae continentiquam graues inique factorum correctiones seu reprFhensiones' Tales autem eaetant duae a Gregorio Naazianzeno editae intulianum. Liuid in stili est oratio Chrysostomi de Babyla martyre, utpote in quapi rima etiam aduersus eundem Iulianum, quae tamen oratio non homiliae, scd libri inscriptionem habet
Euam si iudicare sorsitan aliquia i queat talia scripta
877쪽
icon ad correctionem aliquorum, qui peccarunt tendere quomodo enim corrigatur,qui praecipue ibi timpeditur quando collat scelestum illum miserando aeturpi vitae fine iam tum impietatis suae dedi nas8 sed magis ad consolationem piorum, qui gaudeare & oiatulari debeant, se a non minus callidi quam crudliis hostis tyrannide semel divina prouidentia liberatos. Caeterii in quacunque ratione correctionem
libet instituere siue dissuadendo,inquam, siue deho tando, siue vituperando, siue quocunque alio modo, i dem plane loci usui esse poterunt, qui in praecedemtis generis singulis partibus sunt ordine recitati. Tam . tum illud facto opus est,contrariam ut in partem omnes deflectantur Etenim ubi suaderi aliquid di im . . ab honesto, a iusto & aequo, a tuto, a facili, atque Ita deinceps. In hoc san concionum genere haud ira no negotio aliquid dissuadebis, si comprobes id esse in ligne
stum,iniustum, iniquum, periculosum,dissicile,&c. Eadem progrediendum erit via in dehortationibus de vituperationibus. Etenim ubique loci illi, quos supe- ,riori capite digessimus, contraria latione expositi ad hibebuntur. Et proscctb quisquis propositum vel f ctum suum talibus improbari argumentis, damn xique audit, fieri non potest quin tacitc commoue tur & paulatim quasi perculsus animo totum se sub mittat prosternatque. Q d ubi sit,spem bonam licet de eo concipere,quod propediem renunciaturus ina te coepti , atque in rectam viam rediturus sit. Siqui sebr. dem hic omnium correctionum scopus esse debet, ut re itona videlicet homines peccata sua, eorundemq; magnitu 2 is utidinem di foeditate agnoscant, his vero agnitis. salute suam curae habentes, Vitam emendent. Quare quarucunque ad hunc finem adiuuant, siue ea tradita furit in commentari js Rhetorum, siue monstrata in libris sacris Theologorum, opportune de recte omnia huic concionum generi accommodabuntur. Caetera, quaa
878쪽
necesse est,partim ex ijs, quae capite praecedentia n bis dicta sunt, partim ex cautionibus insequentibus intelligentur. Quia vero multa in eo requiruntur, necnon prudem uoς --haud vulgari ei opus est, qui peccata Vult cum fructu aliquo repraehendere, ideo necessum est plures cautiones hic adscribam'. Prima erit de sollicitudine atq; femore,qui in cocionatorib' primo loco inesse debet. nonamu I. Principio quidem saepe . & toto quod dicitur pe neris par-ctore,cogitabit doctor ecclesiasticus bonam muneriste in rep- sui partem, in vitiorum repraehensione sitam esse, achesioe vi- se demum fidi pastoris probe sungi officio, cum omni prouidet diligentia, ne scabie, aut prurigine n nius alicuius porci grex totus in agro Dominico infi-Ha.st. ciatur,prosecto enim quod olim ad Isaiam,cap. ues. di
xit Dominus, Clama ex gutture, ne parcas, quasi tuba exalta vocem tuam dc annuncia populo meo iniqui talem eorum,id etiam num hodie ab eodem Domino sibi dici omnes concionatores debent iudicare. Credo
autem ad explendum ossicium quasi stimulos pos Ie
sibimetipsis concionatores admouere, sigrauem illa obtestationem Pauli Apost. ad Tinlothaeum ante los descriptam crebro intueantur,eamque ad se simpuli interpretentur priuatim faciam, imo vivanat . - ti Apostoli vocem quotidie omnique momento suis auribus ducant insonare. Sic autem Apostolus ait: zaim. . Obtestor ego coram Deo dc Domino Iesu Christo, qui iudicaturus est vivos & mortuos in apparitione sua, dc in regno suo, praedica sermonem, insta tempe
' stiuri intempestiude, argue, increpa, exhortarc cum inni lenitate dc doctrina, certum est cuius animo haec
verba obuersabuntur,non facile is committi t de se dicere,ut quisquam queat, quod vel metu periculi, vel spe ullius commoditatis,in obiurgandis damnandis que sontibus segnis sit. Qitalem autem este euim oporteatiqui cum gratia dc authoritate istud faciet, nunc
II. Interest quidem cuiusuis concionatoris liber
879쪽
M seueriter vitia carpere, sed non fere alij pro dignitate ac decore facient,nisi qui in aliqua sunt apua mul- qui libeatitudinem existimatione. Tales autem sant in primis us carpere senes ipsa aetate omnibus venerandi,& qui iii publicis vixi P0c. aliquato versati negoti js multarum rerum usum cre duntur consecuti. Post hos, qui eximia vitae puritatri sunt commendati,atque culpa omni ipsi vacant. Qii, autem seo te alios incusabunt,quos propriorum scritum conscietia pudore assicitὶ De hinc quorum excet lens eruditio promeretur, fides ut orationi eorum ii, omnib. habeatur,quibus duabus virtutibus, eruditio ne inquam,& innocentia, claruit Tinlothaeu' licet ialienis, postremo in quorum seritionibus potetia spiriatus sese patentius exerit. Sequitur de tempore quo vitia arguere colluenit.
III. Et quidem tunc taxari exagitariq; peccata oportet, quando aut locus scriptura qui enarratur, aut sta desti pidatus ecclesiae seu multitudinis mores id postulat. Quo pri. mala enim tep6re incipiunt grassiari in multitudine certa deinde Idvitia,in iis reprimendis doctor ecclesiasticus tempesti viora.
ue ac totus occupabitur,prius curadum est cacoethen quam carcinoma insanabile excrescat. Sero medicina
paratur, Clim mala per lonsas inualuere moras. Ac fgrauiora quidem mala studeoit medicus animaru r secare primo loco, hinc descendet ad leuiora, nuc quae praecipuE carpenda veniant. IIII. Nullum peccatorii genus est, in quo liceat co omnis niuere,seu quod preteriri sine reprehensioe queat, ita 'vixitque acriter quident incessere ac detestari par est. Duo valde sunt atrocia sed producetur illa quoq; ad ecclC
sae tribunal atque in quaestionem postulabuntunquet
leuiora vulgus existimat, nec reputat tanta esse,quam. ta reuera sunt, dicendunt autem est aduersus ea dili gentius & vehementius, quae imagis inualuerunt apud multitudinem, & a quibus urauiora pertimescimus damna. Sequuntur pleraque de repraehendendi
V; ndo aurea, libet vitia argueres ante omnia scripta. '
880쪽
Correctionualia dualor,alia moderati
Leuiora crimina placidE amouenda
opus est praemitti doctrinam ac rationes certas, e qui bus homines, quamlibet agrestes intelligere queant quae abs te repraehenduntur, esse peccata perquam grauia, necnon damnationem aeternam adserentia. Etenim imbecilla est repraehensio seu obiurgatio, quq non nititur verbo Dei, viresque ab eo accipit. A tque
id est, quod sibi vult Apostolus, quando postquam
di Xerat,argue, increpa, exhortare, sapienter adi jcit id faciundum adhibita doctrina. V I. Aliam aute correctionem institui debere acer biorem, aliam moderatiorem, partim pro genere criminum, partim pro hominum qui eiusdem crimini bus illaqueati atque irretiti tenentur conditione, dc frequentia, per se notum est. Vt non dicam quod in concionibus prophetarum & Christi eandem licet rationem os eruare. Qxia prudentia opus cst, ad proflugandos morbos corporum, eadem plane requiritur ad depellendas illas animi egritudines. Sed exprime re insuper nos decet,ubi obiurgationi mitiori, ubi ac periori locus dabitur,de illa igitur prius. VII. Sunt Vero nonnulla crimina, de quibus emedandis satis fuerit placide dc amanter auditores admoneri. Qi d genus est, si quis dicat contra assiectio nem noui re peregrini vestitus, contra neglectum te uicularum traditonu ecclea sisticarum, dc c. ple.. xunque sunt paucorum & nequaquam censenturi ter perspicua ac grandiora vitia. Si quis tragicis cla moribus aut saeuis obiurgationibus haec velit insecta x efficiet ut non modo insulsus populus, Verumetia viri cordati domum reuersi in colloquijs suis citius rideant, quam de emendando cogitent. VIII. Qirantumuis autem ut placida ac lenis ex hortatio,at cauendum, ne quid in ea resipiat peccato
xum extenuationem. Horrendum reuera peccatum est peccatum oratione eleuare.