장음표시 사용
2쪽
S. P. D. T S I nulla ex re, quam humana admiratur natura, Candidi Adolascentes, nullum facundiorem stu-ctum,dulciora commoda nulla per
ripi posse uidemur,quam ex bonarum literarum studio,in eo 'so conteresas uobis noctes,atque dies pro summo meo in uora geliterarumq. necestudine uehementer adhortor, q-m amsua quam suauis,ac iucunda haec sit exhortario,re quidem ima percipietis, si ueriram teneram aetatem literis,non autem foedo otio consumpsisse cogitatis. Ex hoc enim uno optima bene dilbositi temporis uobirconsabit ratio ex hoe uno uobis dulcissΠλu, in quo iu- .grauescens aetas uestra conquie stat ocium occurretaeo tra,quam molestia sit temporis amissi recordatio, cti a cnullis recuperari opibus nulla, uel quavis etiam faelici fortuna resarciri, nedum acquiri queat. Proinde ante oculos ponite aliqua io temporis iacturam,pecuniar msumptus oe quod quidem omnium es turpissimum,in
decoram uelirorum Parentum, ac Amicorum, apud
quorsu inma uestri erat expectatio Iuturam exprobationem. Quamobrem hilari nunc animo,dum teneri etiam sunt anni, ad qVsuis percipienda magis accommodari sona tandem capessite studia,optimos quousque nos modo authores, uerumetiam in primis Grammaticos, qui uectra tuenta s ornarcita' idunrare possint,vo-
3쪽
Hi ct tetendos o memoris mandandos proponite. ter quos sunt Siricino,tu Sergio,vel meo i doctismo
rum etiam utrorum iudicio,primo,deferuntum.Quorum quidem Grammaticae innitutiones,quae olim Sergio tan
tum inscripis passim legebantur,in uestram gratiam in lucem prodeunt,mult) quam ante,locupletiores.. Quid doctius,aut ingeniosius,uel pueris in politioribus literis breui proficere uolentora magis necessarium, aut milius in tanta praesertim Grammaticorum colluuie fieri excogitatiue possis,expertis iam tum cogitasim,tum Wrdicandum relinquo. Reliquum est igitur,ut no modo Sergium, tui inter mortales esse desit, uerumetiam Sidicinum ρrsceptorem meum, qui ad uestram utilitatem Epigrammata ex optimis quibusque ta antiquis quam recentioribus Poetis sielecta,acutissimos in omnia Virgi 'li' opera commentarios, utilissimum Vocatularium, in Horatium obseruationes, ac latinae lingus formulas de coniunctione uerborum opus uπὸ aureum in lucem iam
edendas curaturas erat,in tam cito,ac prster omnium .stem suum diem obiisset, amore complectamur,beneuolantiaeque suum aliquid illis etiam mortuis ostendamus, postquὸmfluis uigiliis tam nobis,quam poneris nostris prodesie conati sunt. Vos autem,tum ad illorum imitationem,tum ad uestram utilitatem deperiodis, earumq. Irtibus Dialogum a me nuper compositum in calce huius absolutismi de re grammatica operis,ne quid in eo . desideraripos exosum inuenietis. Valete. NeapoLcatind. iaspriL M. D. LXIIII.
4쪽
A CAESARE BENENATO, Thomam Messium conscriptam , Pinatio. IT A M Alosij Antonii Sompani Siducini, patrui, ac Prsceptoris mei conscribere uolenti multa mihi occurrunt, qui me ab initituto munere impedire uidentur, partim quod memoria illius quoties uenit mihi in mentem uenit enim mihi sipissime toties lacrymas effundo,non sine meo maximo dolore, di animi perturbatione. Partim quod maximam literarum iacturam factam esse video , cum hune uirum de Republica literaria optime meritum nos amisisse cogitarem. Non ab re igitur uelim , ut Dei optim i Maximi beneficio mihi contigisset, ut ille potius mihi, quam ipse sibi, uitam conscri rem. Quod si mihi contigisset, me omnium beatissimum nedum beatum iudicarem,neque id tibi, erudite Molli,mirum uideri debeat,cum ille patris in me, S ego fiiij uicissim in illum induissem effectum. Recreor tamen interdum,& animum sumo ad hane Sidicini Vitam designandam,considerans quatenus illi diu uiuere denegatum sit, reliquit tamen aliquid, suo se uixisse perpetuo testetur. RLOYSIVS Antonius Sopanus Sidicinus natus est, eani cognomine ut inquit Plinius Sidicini ex honestis parentibus,ubi iam a teneris annis sub Ioanne Vexeo uiro,ut ea serebat aetas, sane erudito, operam dedit hia, manis literis,in quibus tantum profecit, ut squales suo loge superauit,& ciuibiis suis admirationi esse csperit. πι- rum ibi diu esse non potuit,uel propter paupetrarςm,quar
5쪽
mmebatur,tispropter pestilentia saeuitiana,quae terrebatur,aut Patris suo consili aut sic urgente fato Theano secedens per totam sere Italiam prius uagatus est,quam Nea , polim se recepisset annos natus. IIII & XX.Vbi a praesbytero Tydeo cognomento Picconeo,qui ludum literarium diu Neapoli summa cum laude exercuerat, proficisci uo- lente,discipulis,quos erudiendos susceperat, ludi institu- tus estniagister. Cuius munera ita dilisentissime in aesuit,
ut breui maximum nomen,ac fimam sibi collegerit. Namque ex eius ludo tanquam ex equo Troiano quam plures
eruditi iuuenes prodijsse non solum humanis literis perornati, sed in primis oratorijs,& poeticis numeris imbuti prosiluisse uisi sunt. iii mirum:/cum inunquam manum ne se sto quidem die ad Apellis exemplum de tabula instruendorum discipulorum, quorum maximum domi gregem seinper habebat,tollere nesciret.Vir certe magni ruit ingenq,doctrinae,&industriae, & non λlum omnibus liberali: bus disciplinis, quas ipse optime callebat, floruit, sed etiam
mechanicis ut aiunt artibus delectabatur, non sine Antiquorum suorum admiratione. Manu dexter ad omnia ad quae afferebat animum .Elegantis facundiae,& beais copis, atq; in scriptis suis non minus sententiarum grauitatem , quam latinitatis ornatum ostendi. Frequenter M. Tvllij uerbis veluti de industria utebantur, utpote quae profes- soni.& dignitati suae plurimum conuenire existimabat. vixit . dum uixit, bene eruditissimo quoque. Quaerenti mihi. quem ex recentioribus doctissimum iudicaret, Pontanum respondit , Sc Sannazarium nostrum. Multum etiam tribuebat Petro Grauinae, & Francisio Brancha- leoni Incognitorum Musto , quem primae classis facile principem ingeniorum , S literarum antesignanum csse censebat , Marcum Campanilem , Pomponium Calderinum , Bernardinum Idranum , Franciscum Benenatum fratrem meum , & me , utpote cui libros suos legauit , unice dilexit. Viis genus adamauit qui tum cunctis solutum curis,&litibus, studiosorum in primis familiaritate gaudebat Legebat assidue hyeme iisq; ad sextam,& aliquando usqi ad septima noctis horam,ma
6쪽
4xeuero ante lucem surgebat, adnotabat, & excerpebat ad Plinij imitationem , nec unquam legit, quod non excerperet. Librorum suit in aximus heluo, & tum maxume cum nouitas excitat palatum . nec aliquid unquam nouorum librorum Neapolim ac virratum est, uel Basilea, uel Lutetia , aut Lugduno, aut Venetus, quin flatim mercatus esset. Scripsit de re grammatica Epit mas, quae primum Presbytero Sergio Sarmentio Salano , uiro non minus probo, quam literato tantum inscriptae fuerant, tune uero, & ipsi, & Semio, qui est capitis vulnere sibi a quibusdam Salanis ob litem , quam eis intulerat, impacto annos natu XLV. XHIL Cal. Sept. anno uero M D X L VIII.obi j t. inscriptae passim leguntur.Scripsit de Elegantijs iam in lucem editis librum
unum.Scripsit colloquia ad rem grammaticam spectantia adolescentibus mansuetioribus Musis proficere uolentibus per quam utilia. Scripsit acutissii mos in Virgilium Commentarios, utilissimum Vocabularium. in Horati lim-obseruationes, in Sannararium de Partu Virginis sch lis,ac latinae linguae formulas. Erat et foras daturus tam Dialectice,quam Rhetoricen,nisi tam citissimc interiisset. Collegit Epigrammata ex Poetis tam antiquis, quam recentioribus optima quaeque, quae quidem cum ipso interiisse creduntur. Exarauit Epistolas permultas potius ad alendum ingenium, qua negotij eausa ad amicos. Fecit versus & suaves , & argutos , S eo tamen ino, ut silibet non
liuidus lector ingenij ipsius praeliantiam agnoscere possit.Ob cuius dotarinam,ic animi dotes cuncti sere literati viri Neapoli commorantes,si Ardentes nuncupabantur, in Academia eum ascisci, & primas deserri patiebantur. Tantumq; abfuit,ut horum crescenti laudi abcsse conatus sit, ut illorum etiam studia uir minime anibitioso vanteponeret su is . Tametsi fuerit cibi, & somni paucissimus, & uini minime auidus,&a rebus ii enereis prDrsus abhorrente.Omphacio tamen tum ad appetitum contrahendum,tum adplilegma ut ipse aiebat) expellendi nisi equcter in cunctis fere cibis utcbar. Pane potius nauti quam primario libentissime uescebatur. Notatur ta-
7쪽
: men a nonnullis auaestia, quod maluerit hasce Epitomis rammaticae ex M. Tullio potissimum decerptas Se
gio,a quo sorte pecunia oppugnatus fuerat, tanto cum labore, & sudore congestas, in se ibere, quam sibi. Excusatur tamen , quod laudis, & in primis suae cupidus mini. me extiterit. Cumque ad alterum,& Lannum aetatis suae peruetiisset, per quinq; serme annos podagrico affectus dolore,qui non ex crapula cum tantum cibi & potionis
adhibendum esseo ut reficerentur uires non opprimerentur semper censuerit sed ex literario potius otio, quam venere ei prouenit.Inde ob Podagram effectus est Hidm picus, qui cum thoracis S pulmonis inter medio spatio . pus & phlegma collectum habuerit, magnamq; spirandi umeretur difficultate, aς aqua cum pure permista ex tubi js fluere ceperit anno LXI. statis ius pridie Cal. Mariij, . anno a salute Mortalibus restituta D. ac VII.&Lsupra M.obijt. Qui quidem licet annos permultos uitam urie uxoris molestia traduxerit. Amicorum tamen precibus quasi uictus. Uxorem senio pene consectam,& indotatam sibi tandem coniunxit, ex qua nullis susceptis libe- . riss, in tabulis quas pene inuitus condidit,patruelem que dam suum absentem haeredem instituit. Cu ius quide eor pus Amicorum carminibus celebratum, funere prius de more honeste procurato in Diui Christophori Sacellopsis cum lachrymis tumulatum, marmoreo in lapide re situm,cum inscriptione,quam uiuens sibi fecerat.
8쪽
, vila est Grammitior est ars recte loquendi, L n recteque scribendi. Grammatica unde dieitur' a Gremina Graece, quod literam significat. Quid est finis Grammaticae ρ est ementite loriqui. ot sunt partes grammatici Z quatuor. Litera, Hllaba,iliai ctio,& oratio. Quot sunt partes orationis Θ Octo. Nomti verbum , Participium, Pronomen, με positio, Aduex- bium,Interiectio,α Coniunctio. Quid est nomenὸ est pars orationis declinabilis, quae lanifi- . cat substantiam, re qualitarem propriam, uel commio
Nomen est duplex, proprium, & appellativum. Proprium, quod conuenit uni soli,ut Virgilius, Neapolis, come s . no nomi d'huomini,e citia. Appellativum, quod est multis,Commune,ut Magister,Poeta.
Quid est 'men subtantiusi quod substantiam significat,
cloe,come si chlama la eosa, e doue non s'adjunge liuomo,semina, e cola: , o uero hauera uno articolc, o duci ut
haeelectio,hic,& hsc homo. Quid est nomen adiectivum p quod signiscat qualitatem,
9쪽
mininum,ut haec musa. Neutro,ut hoc sicamnsi. Commi
ne,ut hic,& haec,& hoc Oe, ut hie,haee.hoe faelix. scuum , siue Epicaemu,ut hie passer,& haec aquila. Dubiu, ueI incertum,ut hic, vel hoc dies. Aquila,cuius generisi Piomistui, quia sub una voce. & uno articulo denotat animalia utruisque sexus. dies,cuius generis dubij,uel incerti, quia legitur diuerso ge' nere apud authores. φArticuli nominum sunt tres. Hie, signum est generis masculi
Nun ri sunt duo. Singularis, ut homo, che significa uno,pluralis,ut ho mines,cne sono piu. Furi simidus. Simplex,ut animus, sta simpliciter prosei LCopontiva,ut magnanimus , quia coponit ex magniis, & animus, Cloe simplici nomi sono quelli d'una parota sola,com e Giusto, Dotto. Composti sono fatii di piu paro-Ie,com 'e In ullo,indotio. las,ssit sex. Nominatiuus,Genitivus, Datiuus, Accusativus, Vocativus, Ablativus. Alcunianiungono iisettimo calo,quando I ablativo non haue prepositione. Pectus e unus,sNominatiu'.Oblisi sunt quinq; Genitiuuetu' Patau Accusativus, catili ,& Ablativus. Declinatioes sunt quinque. Prima habet genitivum singulare in ς diphthogo, ut Musa, mufe:Secunda in i,ut dominus,dni.Tertiarn is,ut Pater,patris. Quarta in us,& is, ut uisus & cornu. Quinta in ei,in genitivo & dativo ut Dies,diei. Sunt& aliae partes grammaticae. Orthorraphia , qui docetis recte scribere, Latine recta scriptura dicitur . Prosodia , S sonos uocu.Etymologia, quae dis crimina castisi,atque sensus in dictionibus trahit, ut For- 'tis,sortiter. Lego,legis. Quaqua enim eade significet borius, & boni,tamen alia eli in alio casu proprietas , Latine, veriloquitim ditatur. Syntaxis, quae constructione vocum docet orationemq. cotexit: latine constructio,de qua s
anus aliquid dicemus. Alij vero duas partes quasi tertius frammaticae princ es aiunt esse. Methodicen, quae pra ceptri
10쪽
mta,rationes* loquendi breui quadam uis demonstrati& Historicen, quae Auctores exponit, & unumquodq; α
Nio A, Gio Λe, Dio Ac, Αcto Am. Plur. Nio Ah Gco arum, Dio is, Actuas. S. Nio hie Poeta, it poeta. Plu .. Nio hi poetae, ii poetiGto Poetae, det Gio poetarum de lial Dio poetis a liii Vcto poetas, lidai Vctoo poetae,5 uoides Abito a poetis,tali poeti.
Poetaeν Poetae, Poetanas poetas Poetas
S.Nto,haec musa,la scientia.RNt6 hse musae, te scientie Gio musae. dela Gio musarum,dele
Phuomo,& semina strana, mini,e semine strane. Gisi aduent, det Gio aduenarum,de si Dio aduens, at Dio aduenis,a pli Acto aduenam o Actsi aduenas, gli Vctoo aduena o tu Veio o aduens.o uoi Abito ab aduena,dat Abito ab aduenis, da gliΗge declinatio habet quinque terminationes in nominatuvo singulari A As.Es. Am ut hic Poeta, Aeneas. hic Caruliopes M.Anchises,q.Adam,s vel Adamus Adami.Aleui essen pio declinaretetvitii nomi seminini finiti in ar uthse distiplina,ae,ia scientia.Haec scriba,q.il scriuano ble pari sena,s,la carta. Ηsc Regina, la regina. hic Terra, terra.hee herba,et,l herba.hic Pirata, ς,il corsaro . Si et hec propria nomina hie Agrippa, ς. Sylla, s. Cacilina,