Elementa chemiae, quae anniversario labore docuit, in publicis, privatisque scholis, Hermannus Boerhaave. Tomus primus secundus. ..

461쪽

de, fumans aliquantum, limpidissimus, pinguis spiritus Sa. . Iis Marini. Ita didici Salis hujus miram naturam, facilem' adunationem, separationem facilem.

Flo, Stibii Helmontianus.

APPARATUS.

r. A eeipio Stibii Aqua Regia soluti, juxta Processimi χοῖ, X libram, hane vitro commissam humili, latique orifieii, diu, leniter, igni expono, assiduo, virga vitrea agitans, donec materies quam sceissima sit. Tum in mortario vitreo, pistillo vitreo, tero in pulverem minutissimum. Dein addo tantum Salis Ammoniaei siceissimi, quantum suit calcis illius Antimonii. Contero simul, quo diutius, . eo melius, Ut fuerint permista quam aeeuratissime. MateHem hanc in- do cucurbitae vitreae, humili, lati orifieii. Applico alembii cram amplum valde, nitidissimum. Claudo commissurast luto farinae lini. Tum pono in furno arenae, ut cucurbitai Paulum deelinet versus pronum alembiei rostrum, ut aqua inter sublimandum a lembieo facile exire queat inexcipulum appensum. Arena apponitur ad marginem alembici usque. Ttim excitatur focus per gradus, dando primo ignem te nem. Exit aqua limpida, acida. Audio parum igne omnis haec expellitur. Citatiore dein igne ineipit elevari albi quid, tum aequabilis sustinetur ignis adeo inagnus, ut capite i i calor manu ferri queat. Adscendit omne fere cognitorum colorum genus in alembicum. Ignis ille ita octo continuatur horis, amoenissimo spectaculo pictum spectatis eapitellum. Frigescant sponte. Lenissime exime cucurbitam. Hanc, ct alembicum, nitide deterge ab pulvere ex terno ct sordibus. Tum alembieum solve o cucurbita. Cave a primo vapore. Videbis omne sere Stibium in v riegatam materiem elevatum eum Sale Ammoniaco. Exime cito, ct intra Vrs vitreum, calidum, secum reconde, tituri lo Florum salsoriim Stibii Hel montianorum. Hi validissime emetici, copia vel minima assumti. In fundo aliquid haeret, quod eum novo Sale Ammoniaco elevari potest 3. Florei hos aquae committe- aqua lactescit, misce aecu- .

462쪽

rate. Quiescant, subsidant, supernatabit liquor salsiis, Am. moniacus, qui effundatur. Abluantur flores, donec pror sus insipidi. Sieeentur lenissimo igne. Erit pulvis tenuic simus, ruber, valde emeticus, insipidus. Uoeatur flos Stibii Hel montianus emetieus, gulcis. Lixivia in spissata reddunt Salem Ammoniacum eidem idoneum usui.

En exemplum modi, quo ParaceIsus mortem, S restistitationem, Cheinicam aperire putabat metallica, ad vires exserendas in corpus humanum. Sic fixum fit volatile. Sic omne nascitur pigmentorum genus. Ita Stibii niger pulvis, caput Corvi; Calx ejusdem alba, collum Cyeni; exit in colores pulcherrimos omnes simul, caudam Pavonis. Sed omnia haec emetiea.

Fus Stibii Helmontianus fixatus, Diaphoreticus.

APPARATUS.

Accipe florum dulcium praecedentis Processiis partem ironam, Nitri purissimi, siccissimi, partes tres, tere inmortario vitreo diu, accurate. Tum sit erucibulum igni impositum, purum, eandescens penitus. Huic injieianir pauxillum dc hae mistura eatefacta. Inflammabitur, seddhbiliter valde. Vbi sedata inflammatio, repete injectwneni, exspecta, donec iterum sedata sit. Sic sedulo perge,

donee omnis destinata materies deflagravit. Frigescant omnia. Erit materies alba flavescens in crucibulo. Hane exime prudenter. Contere. Aqua ablue, exsicca, erit pulvis tenuis, albus. Hunc pone in vase porcellano, affunde Aleohol, incende, move pulvisculum fistula tabaearia, dum Aleohol ardet, ubi deflagravit est Diaphoreticum Helmonistit. Cujus grana XXXVI. sudores excitando dieuntur sana. re omnes febres intermittentes, & continuas.' N . V S V SHine iterum exemplum habetur fixandi volatile in usus

463쪽

laudibus. Feci saepe, adhibui, nee tamen tantas deprehendi vires, ut in aurora Medicinae, Belgice conscripta, enarrat: unde eredidi in caeteris quoque paulo plus indulsisse celebrandis suis remediis.

Cape Stibii Diaphoretici fixati proeessias praecedentis

a16 gran. xviij. Resinae Scammon et gran. xvi. Cremo.ris Tartari gran. vij. Fiat pulvis te is. Vel Stibii Diapho retiei fixati gran. ix. Resinae Scammonet gran. ix. Cremoris Tartari grati. iij. fiat pulvis tenuis. Haec est deseriptio pur gantis Hel montiani Diacella testan dicti Paracelso. Prio edosis est maxima adulto, posterior minima. Sumenda sine ullo acido. Sistenda, si nimis agit, assiiuitii cujustunqueaeidi. Danda ante acerbationem intermittentium tanto tempore , ut operationem absolvat ante accessiim quam pro xime. Dicitur ab Autore sanare quartanas semper ante quartam dosin, omnesque febres intermittentes & eontiistitias. vid. Auroram Medicinae belgice editam. pag. IST. I 88. aia.

En aliud exemplum arcani Chemici, nomen purgantiis Diaeeltate ii, ut in editione Belgica, loco citato habetur. De eo ait Helmontius, quod curat Podagram, & Febres radicitus, quod sanat ulcera Laryngis, Vesicae , Oe phagi, quod purgat eorpus, quamdiu sanum perfecte non est, non ultra. Vid. pag. 773.776. Edit. Latin. Ubi addit lotin esse gran. viij. Unde quidem apparet, descriptionem elgi eam dare, quod non ita in Latino intelligitur. Sein ,er suspicor, extendisse summum Virum arcanorum potetatem ex subtilitate exercitatissimi ratiocinii ultra castimoriam si neerae experientiae. Fateor, me propria paratanania haec exhibuisse saepe, successiis observasse puleliros quidem, non tamen adeo superlativo ε.

464쪽

rate. Quiescant, subsidant, supernatabit liquor salsus, Amymoniacus, qui effundatur. Abluantur flores, donec pror sus inspicii. Sieeentur lenissim igne. Erit pulvis tenuisissimus, ruber, valde emeticus, insipidus. Vocatur flos Stibii Hel montianus emeticus, aulcis. Lixivia in spissata reddunt Salem Ammoniacum eidem idoneum usui.

En exemplum modi, quo Paracelsus mortem, S uestistita. tionem, Chemicam aperire putabat metallica, ad vires exserendas in corpus humanum. Sic fixum fit volatile. Sic omne nascitur pigmentorum genus. Ita Stibii niger pulvis, caput Corvi; Calx ejusdem alba, eollum Cycni; exit in colores pulcherrimos omnes simul, caudam Pavonis. Sed omnia haec emetica.

Hos Stibii Helmontianus fixatus, Diaphoreticus.

APPARATUS.

Accipe florum dulcium praecedentis Processus partem iris nam, Nitri purissimi, siccissimi, partes tres, tere inmortario vitreo diu, accurate. Tum sit erueibulum igni impositum, purum, candescens penitus. Huic injiciatur pauxillum dc hae mistura calefacta. Inflammabitur, seddhbiliter valde. Vbi sedata inflammatio, repete injectiovnem, exspecta, donec iterum sedata sit. Sic sedulo perge,

donee omnis destinata materies deflagravit. Frigescant omnia. Erit materies alba flavescens in crucibulo. Hane exime prudenter. Contere. Aqua ablue, exsicca, erit pulvis tenuis, albus. Hunc pone in vase porcellano, affunde Aleohol, incende, move pulvisculum fistula tabacaria, dum Aleohol ardet, ubi deflagravit est Diaphoreticum Helmoniatii. Cujus grana XXXVI. sudores excitando dieuntur sana re omnes febres intermittentes, S continuas.

Hine iterum exemplum habetur fixandi volatile in usus Chemicos. Hoc Diaphoreticum tantis extollit Autor

465쪽

PARs III. IN FOssILI A. 46I . laudibus. Feci saepe, adhibui, nee tamen tantas deprehendi vires, ut in aurora Medicinae, Belgice conscripta, enarrat: rande credidi in caeteris quoque paulo plus indulsisse eele-hrandis suis remediis.

PROCE ssus CCXXVII.

Purgans Diacestatesseu Helmontii de Stibii re fixato.

Cape Stibii Diaphoretici fixati processus praecedentis

ars gran. xviij. Resinae Scammonet gran. xvi. Cremoris Tartari gran. vij. Fiat pulvis te is . Vel Stibii Diapho retiei fixati gran. ix. ResinaeScani monet gran. ix. Cremoris Tartari gran. iij. fiat pulvis tenuis. Haec est descriptio pur gantis Helinontiani Diacet talesson dicti Paracelso. Prio edosis est maxima adulto, posterior minima. Sumenda sine ullo acido. Sistenda, si nimis agit, assumtu cujuseunqueaeidi. Danda ante acerbationem intermittentium tanto tempore, ut operationem absolvat ante accessiim quam pro xime. Dicitur ab Autore sanare quartanas semper ante quartam dosin, omnesque febres intermittentes ct eonti . nuas. Vid. Aurorant Medicinae belgice editam, pag. 187. I 88. 288.

En aliud exemplum arcani Chemici, nomen purgantis

Diaceltatesson, ut in editione Belgica, loco citato habetur. De eo ait Hel montius, quod curat Podagram, S Febres radicitus, quod sanat ulcera Laryngis, Vesicae , Oe phagi, quod purgat corpus, quamdiu sanum perfecte non est, non ultra. Vid. pag. 77s. 776. Edit. Latin. Ubi addit dosin esse gran. viij. Unde quidem apparet, descriptionem Belgicam dare, quod non ita in Latino intelligitur. Se in- per suspicor, extendisse summum Virum arcanorum pote statem ex subtilitate exercitatissi ini ratioeinii ultra castimo. niam sincerae experientiae. Fateor, me propria parata manu haee exhibuisse saepe, Tuccessiis observasse pulchros equidem, non tamen adeo superlativos.

466쪽

Ω OPERATION VΜ CHE MICARUM IJie finem pono demonstrandorum Processuum. N Amen solvi, quo obstringebar illos exhibere, qui sumeerene ad intelligendos caeteros. Subnectam pauca de operationibus quibusdam valde utilibus in physica ct Medieina, quae ex Ρroeessibus illis brevi recapitulatione queunt intelligi, quorum prima hie esto.

1. erficitur Aqua, diluendo, infundendo, deeoquendo, de- L stillando, miscendo, fermentando, putrefaciendo, separando. g. Ope olei, diluendo, infundendo, decoquendo, dest II-iando, miscendo, separando; non ita fermentando, nee putrefaciendo. 3, Per Ignem, calcinando, ustulando, comhurendo, fundendo, sublimando, miscendo, separando, aliorum actiones

juvando.

4. Emeaeia Aeris, fermentando, putrefaeIendo, agitando, partes alias, solvere potentes, addendo, excitando. Per Spiritus Fermentatos, diluendo, infundendo, de- eoquendo, destillando, miscendo, olea liquidiora reddendo. 6. Vi salium aleatium calcinando, ustulando, urendo,

fundendo, miscendo, separando, pro varia vi ignis sieci adhibiti. 7. Virtute Salium aleatium volatilium, sublimando simul via sicea; via humida, diluendo, digerendo, destillando. p. salibus aleatinis fixis ope Aquae, & Ignis, motis, digerendo, deeoquendo, diluendo, separando, miscendo. 9. Salibus aeidis fixis, Aluminis, Sulphuris, Vitrioli, vel speeie liquidi separatim, vel intra suas calces, diluendo, .de quendo, destillando, digerendo; vel informa neca, cal- cinando, ustulando, urendo, destillando. 1o. Salibus aeidis, volatilioribus, diluendo, digetendo, destillando, insinuando. II. Salibus eompositis, a Saponibus, eateinando, sublimando, destillando, digerendo, forma sicca, vel liquida.

467쪽

in Mercurio vitae.

z. oleo, per vim ignis secum uniente, Sulphura, Salia, Metalla. 3. Aleohole in spiritum Salis Alealinum volatilem, in al. humen, serum sanguinis, oleum Vitrioli. 4. Sale Aleali & Asido coeuntibus in solidum, ut in Tartaro Vitriolato praecipue. s. Sale Aleali fixo, ut in lacte. 6. Sale Atido, ut in lacte, sero, albumine.

PRAECIPITATIO CHEMIEA.

peeiosa haec amo est eorporis soluti, hine disparentis, ex suo solvente manifesta sensibus separatio, admissu cujusdam rei novae. Haec, plurimi usus, meretur accurate ex

pendi, ct ubique jam notata in Proeessibus. r. Ope Aquae astulae ad olea Aleohole soluta eum apparitione lactis. a. Ope Aquae affusae ad resinosa in Aleohole solida eum apparitione lactis. 3. Ope Aquae in destillatione Spirituum oleo rum, si in fine aqua post eductos Spiritus oleo sexit. 4. Apidi per acida. Argentum spiritu Nitri solutum spiritu Salis praecipitatur, di Mercurius spiritu Nitri solutus spiritu Salis. s. Metalli per Metalla, ct alia. En hie teneo phialam, in qua Uneia Argenti in spiritu Nitri soluta, duodecuplo pluviae diluta, impono lamellas politas Cupri. Statim praeeipitatur Argentum, Cuprum sol itur. In hac phiala teneo jam Cuprum solutum in illo spiritu Nitri, unde Argentum

praecipitatum, immitto lamellas puras vitreas. Statim Cu- . prima praecipitatur, ferrum eolore aeris incrustat, cadit aes in fundum, ferrum solvitur. In hac jam phiala habeo Fer- . rum solutum in spiritu Nitri, unde aes praecipitatum, huic instillo oleum Tartari per deliquium, statim cadit ferrum solutum, alcati unit se acido, renaseitur verum Nitrum, ptist tot mutationes. Sic auima mistat de corpore in corpus, Vix

468쪽

melior, aut pejor, trahitur tamen plus ab uno, quavi ab alio, donec tandem requiescat in eo, quod est hoc respectu fortinsimum, atque inde tantum expellitur a fortiori, ut, si renatosite Nitri oleum Vitrioli affunditur. His binis nititur praeis eipitatio, infinitorum operum in arte, di in rerum natura, vera quidem, at abstrusa saepe, callis. Sumo granum Meris

eurii praeeipitati albi, vel rubri, hoc affrieo superficiei politae lainellae cuprege calefactae, mox. splendet instar Argenti : Cuprum acida Nicri trahit ex calfe Mercurii, hie statimanaalgama facit in superficie Cupri, tumque colorem induit

argenteum.

s. Alcalia saepe praecipitant soluta per Mida; id crebro fit, non semper, non integre. In Cupro soluto acido, aleati praeeipitat, ted dein solvit unito ex oppositis sale. . Acida praecipitant solutas in Alcalibus partes plerumque. Sed, ut in praecedenti dixi, datur de hic exceptio.

8- Sales acerrimi, non mutati, latentes penitissime, praeoeipitationis ope effectus praebent stupendos, nulla arte praesagiendos. Lunae corneae, in odorae, insipidiis mae, inertissimae, in igne nullum aerimoniae dantis signitin, Uncia teritur, vel igne fusionis in retorta vitrea unitur semiunciae inis odori, insipidissimi, Reguli Antimonii, nascitur uno mo amento atrox, virulentum, solo halitu lethale, venenum, a-eerrinium Butyrum Antimonii. Quam periculosa ars inbseendit Qua cautela opus in componendis corporibus l

EFFERVESCENTIA CHEMICA.

1.1 ieitur subita agitatio duorum eorporum seorsum qui-R I escentium sola permistione enascens. Haec variis o inritur modis, inter varia. Compendio pauca, quae caeteris serviant. Praecipua corpora, in quibus haec actio, sunt. . I. Acida, quae hic propono,'vegetabilia, nativa, plerique sucinei arborum, fruticum, suffrinicum, herbarum, tempore Ueris no fluentiores. Plerique Deci immaturorum seu uni horaeorum. Succi singulares, maturi, acedinem retinentes, ut Aurantiorum,Citreorum,Limoniorum, Tama indorum, Aeetosarum, Lujularum, Pomorum acidorum. Vegetabilia fermentata acida, Farinae acescentes, Vina Mosellana, Rhenana, Tartarus. Vegetabilia bis fermentata, aceta na-

469쪽

PARI III. RE CAPITULATIO. 46silva, stillatilia. Animalium aeida, de alimento vegetabili acescente, vel aeido, in Chylo, lacte acido, sero laetis, lacte

ebutyrato, sero ejusdem. Fossilium nativa, ut vagum acidum Sulphuris, aut Aluminis, vel Chaleanthi. Aut in suis eorporibus, Stilphure sellieet, vel Vitriolicis glebis, abscondita. Aut inde educta igne summo, vel fortiori aeido, ut spiritus Nitri, Salis, Aluminis, Chaleanthi, Sulphuris. a. ALealia fixa vera, urendo facta de quacunque materie vegeta-hili. Alealia volatiliora; spontanea in alliis, cepis, coch

learia, sinapi, Se.; putrefaetione producta de animali, vel vegetabili ι destillando, ct urendo facta ex animalibus, ct vegetabilibus. 3. Corpora quaedam, falso alealia dicta viil

go,tantum quia conveniunt alcalibus in eo,quod,ut haee,cumaeidis effervescunt. Argillae, Boli fere omnes, Calculi Conchae, Corallia, Cornua, Creta, Dentes, Lapides, Lapis Canerorum, ossa, ostraeodermata, terrae, Ungues, Ungu. Iae. 4. Metalla septem. s. Semimetalla, Antimonium, Bismuthum, Lapis Calaminaris,l apis Hematitis, Zincum,cte. Hinc Canon I. corpora classis primae, cum corporibus elassis secundae, ct tertiae, fere semper effervescunt, citius, tardius,plias, minus, meraca, vel diluta, durat effervescentia ad a. tu rationem, tum desinit. Acrimonia fere post accuratam saturationem mitificata est. Canon 2. Corpora primaeClac sis cum quarta effervescunt, sed quaedam cum quibusdam, non omnia eum omnibus, alia cum aliis fortius, debilius alia, saturatione facta, sereVitrioli nascuntur. Canon 3. CorpOra Classis primae eadem lege eum Corporibus Classis quIntae se habent. Canon 4. Corpora classium 2, 3, 4,s, inter se

commi ista, vix observantur effervescere. Hine in acidis qui dem vis haee praecipua eum caeteris, attamen iterum limitanda. Spiritus Aeeti optimus, oleo Tartari per deliquium amistis, primo non fervet, fervet tamen postea, aleati debiliori reddito. . a. Aleali purissimiim volatile,omni omnino oleo liberum, hine perfecte sincerum, eum acido sineero ceti, effervestit quidem, sed longe plus frigoris inde, quam caloris nascitur.

Quum interim eaeterae effervescentiae omnes soleant ealo, rem gignere vavit gradus, ad aestum summum flammiuomum usque. Qtio raro experimento eonstat, posse augeri mo-ν - Gg tum,

470쪽

tum, nobis apparentem, eum frigore. Vid. P. I. pag. 3I9. ih Comp. Ach. Ph. T. III. 3 4. 336.3. In aliis fere semper calor Effervescentiis. Vid. p. I. a Pag. 3 lv. ad 32I. 4. Sunt, quae ignem verum faciunt uno momento mistio. Rem humidorum, ct frigidorum. Pono in urinali sicco, calido, draehruam olei recentis, stillatitii, Caryophyllorum, te sub eamino uno impetu superatiundo spiritus Nitri Glauberiani, optimi, draehmas duas. Videtis in punctoeontactus fit Esservescentia terribilis, fumis densissimis totum urinale occupans, in cujus centro vera flamma rubicum

dissima. Impetu sedato materies rara, spongiosa, fusca. vid. Stare Comp. Act. Phil. T. m. 333-36s. Hosmarin. Din. fert. Phys chem. 38-43. ct Ia6. Hic seinper acidum potentissimum, inprimis Nitri, ct oleum oleosissimum, concurrunt. Non Aleali, dc Acidum. Caeterae Effervestentiae ardentes, ct fere ardentes, Hombergio expositae. Ae. R. Se. ITOI. P. 84. 9s. ITO8. p. 2s. Sed inter dura quoque frigida, corpora, sponte Efferve- stentia oritur, ex Ferro, ct Sulphure, contritis, aquae mistuin pastam redactis, usque ad flammam.

ALCALI ET ACIDI BREPIS

Aleali est Sal, fixus, aut volatilis. Cognoscitur I. ET O

tu suo. ignis, putrefactionis, naturae, Ope. z. EX md

terie sua, Vegetabili, Λnimali, Fossili. g. Essediu efferveis

scentia eunt acidis ; praecipitationis; coalitus cum oleis; solutionis inprimis Sulphuris; mutationis coloris Heliotro pii, Rosarum, Violarum, in viridem colorem, qui eum acidis, in rubrum ; sapore ipso; doloris urentis excitatione. Aei. dum est Sal, fixus, aut volatilis. Cognoscitur I ex ortu suo, nativo, fermentatione, igne. 2. Ex materia sua Vegetabili, stili. 3. Effectu Effervescentiae, cum alealinis, terrestri bus, ostrae odermatis, coralliis, cte, Praecipitationis o coalitus in neutrum eum alcalicis, terrestribusque; Sollitionis inprimis partis metallicae mereurialis , Mutationis coloris Heli. ἀ