장음표시 사용
11쪽
ieique mixtionem connexum Sumere vim quandam vitan corpoream, proi Sus nulla re probari potest. Nam in empiricis quidem rationibus sola illa illustrissimi, ili i sententia congruit, sormam et mixtionem Cum SeSe icem in arctisSimo inveniri nexu, atque diversitatem imitivam mixtionis ac formae corporum OrganiCorum, ,e cauSam virium vitalium. Staia decuit igitur opinio idium quoddam inesse materiet organicae, naturam per- tuo mutandi, perpetuo aliam formam suscipiendi, ali-antum modificanda ac Suis finibus cingenda est. CLirn baum. Leber die Nervencentra (Organ sur die Samnite Ileil unde Il est III. p. s) Ilaec Sunt, quae de viribus vitalibus dicenda nobis
ant. Jam propiuS ad rem, quam explicand qui nobis opoSUimVS, accedam US atque videam VS, quomodo vario-m motuS generum causa Sufficiens Sint vires illae vitas partium motum exhibentium. Primum disserendum nobis est de turgore vitali, ippe qui et simplicissimus motus videatur et in explicandis arum motibus maximi Sit momenii. Omnia phaenomenata ex activa accumulatione Sanguinis locali, a corde in pendente, quorum causa neque in refluxu impedito aerenda eSt, ex turgore vitali provenire, vulgo dicun-r (Ηehensi re it de turgore vitali). Sin sanguis illuaeumulatus neque ab corde neque a refluxu Sanguinisipedito pendeat, eruendum est, qui jam Sit sons pliae-nueni illius. Inter omnes satis constat non eSSe du-tandum, quin fluida moveantur in corpore organico,irilis vi propulsativa absente aut non agente. Ad quam oliandam sententiam obiter tantum natura rerum orga- earum eSt percenSenda. Primum hujus rei exemplum
12쪽
osserunt planiae, circuitu succi praeditae, quamvis organui ad effici ondum illum minime adsit. Similem circulati inem videmus in animalibus, quae inferiorem obtinent gridum, in radiariis, annulatis, aliis. Haud alius circulatici nis motus adest in pseudorganisationibus, atque in illii quae a Cephala nominantur, monStris, quae Secundum Eb enum (dissert. de acephalis, sive monstri S corde care libus. Bero lini s822 semper carent corde. Sed hau parum ad probandam rem facit, quod in animalibus heri evolutis Sanisque, cordo praeditis Sanguinis cursus aliquii adhuc temporis persistere solet, si etiam cor remotum aut dei Structum nee minus si a orta est ligata. Ilisce factis ponderat: duplicem esse vim circulationem promoventem et mechancam et organicam sequitur. (Cf. Eu tene uer diss. de d plici circulationem Sanguinis pronio v. vi, meeli. et Org. BOInae s di). Quumque mechanica vis cordis nihil adpreducendum turgorem vitalem valeat, ad secundum circulationis sontem, ad organi eam vim vertendum nobis eS, ut explicemus, quomodo turgor vitalis oriatur. - Quo St i egi i tχ affirmat, iurgorem vitalem oriri ex contrSotione vitali, ex venis fortasse spasmo quodam contracti atque inde clausis, id e minime fieri potest. Nam primum venis non est elasticitas neque tunica muscularis , et tum collabuntur eae, Si Sanguinem non continent. Spasmiligitur venarum es Se minime potest, quum non adsint ii venis fibrae transversae, quumque in minoribus venarii
ramulis, de quibus Solis hic esse potest sermo, ne fibra quidem longitudinales observari possint. Sed ponamus Sanguinis accumulationem ita effici posse, tum tumor ille qui sanitatis est effectus, explicandus esset ex actioni mechanica eaque pathologica, quod esSet contradictio
13쪽
limino turgorem vi selem esse phaenomenon plerumque ySiologicum, rarius pathologicum constat (Naumann . . Nec minus rejicienda opinio mihi videtur eorum, qui tunt, in panguine ipso ineSSe vim, quae propulset stul-m illud ad vasa capillaria, atque reducat idem ab illis, aeque vis a cordi S actione non pendeat, atque SuSpen Sagani illius iunctione adhuc persistat. (Tr e vir an US,ar US, Doel linger, at . . Qua in re veritati proxiam id mihi videtur. Vim organicam quae adtrahat
nguinem ad vasa capillaria, eumque rursus ab iisdem pellat, nullam aliam esse contendo, nisi illam suprammemoratam ae explicatam vim vitalem i. e. vim illamrtium substantiae organicae, rationeS ChemicaS, quae us Sunt ad connexum cum ceteris partibus, conservandi Stituendique, quaevis et forma et motuum ratione, quae est in fluidis, nititur (Birii baum . Nascitur vero eo vis ex commercio inter substantiam solidam ejusque rvoS atque Sanguinem. Est nerVorum, disponere Sub- uitiam solidam ad connubium cum Sanguine, eidemque uitalem sacere, ex sanguine ejus sibi assumendi, quod)i proprium sanguini insit, atque ejus rejiciendi ac rettendi quod sibi non aptum sit. quum vero in Orga- Smo omnia intime cohaereant neque unum in alterumere possit, ni Si hoc invicem agat in illud, hac quoquere nervi non initium sed membrum tantum Sunt coierentis catenae Sanguinem, substantiam Solidam nervos-ie conjungentis. Nam nervi, ni Si ex Sanguine Sumerent,iod nutrimenti sibi necessarium, nullius QSSent in Subantiam solidam momenti. Qui vitae proeeSSuS compa-Ti sortasse possit cum illo naturae an organicae, qui
inanimum excitat, quique tantas praebet analogiaS, ut
14쪽
facito sit visu, quomodo viri docti quondam potueri utramque vim plane confundere et unam eandemque haberi Uti in galvanismo cuprum in Zinciam, atque hoc in illud licagit, nisi acidum adsit, item in illo vitae processu nervnon agerent in Substantiam, ni Si SanguiS adesset. Salignis igitur est medium inter nervos ac Substantiam. Seitit omnes comparationes claudicant, Sic et haec. Natiquum acidum in galvanismo nihil saciat, nisi ut actionsi1inci in cuprum et vice vel Sa e X citet, Sanguis contra nomodo evocat vim nervorum atque SubStantiae, Sed ipsi etiam continet elementa nutritioni S, qtiae a nervis et substantia, nervorum vi coacta, a SSumuntur. Ilaec ei igitur vis cui nomen damia, organicae, quae vero apti inominetur vis chemico, physica materiet organicae . quaequadtrahit sanguinem ad vaSa capillaria, eumque rurSUS rcimittit. Etenim vasa capillaria Soli sunt loci, ubi sanguilas finitati Suae cuni nervis ac Substantia solida, quam Stapra expoSuim US, Sati,saeere ac, ut ita dicam, cum partibus illis connubium inire potest. Jam vero nutrimentis neceSSariis assum iis ejectisque illis, quae vel jai Consumia vel non apta sint, ubi Sublata ost rotatio illli utima sanguinis cum Solidis, non amplius in vasis calpillaribus retinetur fluidum illud jam non offerens male triem, quae hic poSSet vivificari, atque eadem, qua ante. attractum eSt, vi jam repellitur. Haec quidem de vi Sanguinem promovente organica ireliquum est, ut dicamus, quomodo ex illa turgor vitalis oria l
iur, quod jam praemissis illi S, quae praemisimus, non dissi
cile est ad explicandum. Turgor vitalis Semper est Sequel vitae actionis adauctae, quae tamen actio adaucta Saeptu: non curiam habet directionem, partim quia Structura or
15쪽
norum, in quibus actio augetur, non ita est, ut certum tem aSSequatur illa i partim, quia adaugetur quidemtio, non ita tamen, ut aliquid inde efficiatur (Birnium). In multis vitae conditionibus affinitas sanguinis
substantiam solidam multo increscit, praesertim Si Sanis bene compositus multa nutritionis elementa continetia iam ann). Sequitur, sanguinem ita conformatum illo longius affinitatis relationes cum solidis retinere, propterea tardius si uere per vaSa capillaria, ut pror-s affinitati suae satisfaciat. Ita sit accumn Iatio sangui; localis . Multa exstant hujus rei exempla. Primum nitalia, tempore quo animalia appetunt Colium, calescunt sanguine copio So turgescunt. Eodem refertur, quod drus in graviditate et ventriculus tempore quo conco-untur cibi sanguino abundant. Nec minus huc perti- f. quod de corvis notum eSt, Si cornua iis crescunt. ominentiae ossis frontis, qUae antea Sanguine Carebant,
D multis vasis praeditae turgescunt, fluido illo abundansimilemque praebent adspectum ac plantae, in quis succus ascendit. Multa hujusmodi proserre posseis, sed modus adhibendus. Illud iam on praeterire non SSumus, Saepi Ssimo accumulationes illas sanguinis loca-; in embryone fieri, Si varia organa, quae ad vitam Ornis mi necessaria sunt, deinceps evolvuntur. Omnia haec phaenomena explicari non sic SSent, ni Sianitatem adauctam poneremus sanguinis ad substantiam nervos. Potest etiam subito exstare relatio illa ad-cia atque huc referendae sunt accumulationes sanguinis pente exortae, rubor pudoris in facio ac si fortioresumi motus nos corripiunt, color ruber Supra tofum Ca-ii extenSus, conditiones, in quibus phaenomena illa lo-
16쪽
calia ex actione nervorum provenire constat (Mullei Neque vero ex illa sanguinis accumulatione (quae ut s Pra jam commemoravimus phaenomenon physiologici esse Solet, raro pathologicum) oriri poteSt congestio, pimum quia in turgore vitali semper vis est adaucta, quasi amnitatis relationes sinem habuerunt, Sanguis eode
impetu reducitur, ad centrum Versus, quo antea adducti
est. (Naum ann). Porro autem, licet cordis vis prpulsativa ad producendum iurgorem vitalem nihil valeo tamen illa, quum sanguinis cursus aliquo loco tardi fit, non adatigetur quidem, neque tamen diminuitur; itaq Sanguis, qui ab cordis vi propulsatur, eum qui in valcapillaribus fluit, vi quadam mechanica (vi a tergo, pratrudat necesse os t. I acienus de iurgore vitalis jam illis disserendum est motibus, quorum causa ut infra e monstrabimus in iurgore vitali sita est..
I. TELA CELLULARIS CONTRACTILIS.
Telam cellulosam, cellularem, conjunetivam, amplsimam, ut II alter ait, corporis humani portionem, eo nominamus telam, quae in omnibus sere locis interva replet inter partes organismi graviores, quaeque conde Sata in membranarum sorma, corporis ac ejus cavitati s superficiem ambit, nec minus singula organa filis suis aiplectitur. Adeo lato quum tela cellulosa per totum ccpus humanum expansa Sit, atque ita facile reproduci pci Sii, quumque perparum participet producendas iunctionanimales graviores, inter omnes organismi telas ac sorintiones, vaSis Sanguiferis ac nervis praeditis, infimum obnet locum atque maxime appropinquat ad telam cornea:
Quod attinet ad Structuram hujus telae conjunctivae il
17쪽
od gravissimum est praeterire nullo modo poSSU US, in describenda illa praesertim tiente SequamUr. mponitur ex longis et tenuissimis silis seu cylindrisi fibrillis undique sere aequalibus, colore aquae limpie. Clarissime haec telae elementa sunt delineata. Ela-eilas telae conjunctivae in partibus ex ea compositis ei vivis mortuis clarissime se offert adspectui. Si in magnam ie- copiam facis experimentum, fibrae album habere co-em videntur. Utrum vero solidae an cavae sint fibril- , observatione erui non potest, Sin ex evolutione ea n conclusionem sacere licet, potiuS Solidae, quam caVaeentur. Fibrillae rarius singulae dispositae Sunt, sed rumque in fasciculis conjunciae inveniuntur, qui lascii firma quadam materia germinativa sorma carente in- Se cohaerent. Praeter hanc materiam semper telaajunctiva Sero Sanguinis perfusa est. Cylindri sunt ni et pressum satis sortem perserunt, donec alterentur: lacerentur. Conditio eorum chemica, atqtie aetio eon confra agentia chemica parum tantum inquisita est, iue etiam utilitatem quandam indo disciplinae asserrisse putamus. Illud unum tantum non poSSum noni serre, cylindroS in aqua frigida non solvi noque ullo do mutaris nec omittamus telam cellulo Sam ins er ea pora numerandam eSSe, quae coqUendo in gluten trans-mantur. qua in re omnino discrepant fibrae telaedunctivae ab fibris muscularibus, quae ad corpora al-ninoSa perlinent. Fasciculi, qui ut supra Commemora-iuS, eX fibrillis componuntur, inter Se conjuncti in aliis eicialis aut majoribus aut minoribus conveniunt, quido Sodalibus parallele se conjungentes, modo in di i limis directionibus se secantes, item colligati sunt
18쪽
asque fas uiculos majores, aut membranas sormani. Ut cunque tela cellulosa certa sorma carens interstitia reptilorganorum, fasciculi e ultro non adhibilo sine praeparitione oculis clarissime se osse runt, atque reticuli ex fibri tenerrimis adspectum praebent. Ili sunt fas uiculi, qi: nominantur primarii, atque plerumque involucro carens
ita ut fibrillae, si fasciculi valde curvantur, facillime Sili ungant. Multis vero in locis fasciculi eircumdantu ac ligantur filis' quae distinguenda, sunt ab fibrillis tota cellulosae, et multis in rebus similitudinem offerunt cur tela elastica infra describenda.Ilaec quidem, quae ad Structuram telae cellulosa spectant in universum. Dividitur tela cellulosa in ea tiquae interstitia replet organorum, quae igitur omni forni: caret, atque in eam cujus fasciculi membranas sormanuel ad aliam quandam formationem coeunt. De prinae illa nihil nobis dicendum est, quum hic de sola tela cellulosa contractili sermo sit, quae ad Secundum telae conjunctivae pertinet genus, iterum divisum in telam cellulosa ii
non contractilem s. fibrosam sormatam iendinosam atqui telam cellulosam sormatam contractilem. Contractilis nominatur haec telae cellulosae pars, quod causis quibus dat agentibus vis ei inest sese contrahendi. Partes quae ei illa formantur sunt: cutis, iunica darios, Corpora caverno Sa peniS. Facultas harum partium musculis non praeditariarso contrahendi, Si irritamenia exierna Seu interna agunjam diu nota est, Sed Saepius non est distincta ab contractione musculorum. Quumque contractio illa tolao cellulosae Saepius iam exigua sit, ut vix porcipi et ita sacillime praetermitii possit, a multis neglecta, ab aliis ne
19쪽
ita est (Ηa ll er et qui eum sequuntur). Optime di- .
inguit Arnold contractionem organicam S. vegetativamiae mullis, si non omnibus, plantis ac animalibus dene iri non potest, ab lacultate fibrarum muscularium se intrahendi, quam absque dubio Solis animalibus adscri-mdam, non inepte contractionem animalem appellat. In intractione illa organica certe nihil aliud sit, nisi ut ementa partis facultate illa ornatae magis magisque sibi,propinquent atque sortius se constringant ac ut cylin- i, qui telam collutosam componunt, Se majorem in mo-am flectant atque curvent. Fluidum, quod in partibus is continetur, initio Saltem 'contractionis deminuitur, ac alium locum depellitur, qui inde saepius turgeScit.
um contractione Semper conjuncta PSt densatio, Ciam ex-inSione relaxatio. Ad melius intelligenda haec phaenoena aptum mihi videtur proficisci ab illis partibus, quae
arissime facultatem illam possident, i. e. a tianissa dars, cui propter ipsam hanc facultatem cognomen daris datum est. Quum fasciculi telae cellulosae contrudis secundum longitudinem juxta positi sint, cutis pli-
S sormat tranSversas, Simul autem sit densior, firmior contrahitur quasi in semet ipsam fasciculorum ope, ii cuti inhaerent atque in omni directione Se Secant. undem confractionis modum ostendit cutis in superficie Drporis. Deprimitur eadem ac aperturae solliculorum lorum, qui, quando turgescit cutis, Superficiem ejus noni lingunt; jam apparent elevatiores, quia pili non ita sale recedunt et substantia cutis circa solliculos atque hirca pilos magis adhaerent. Iloo phaenomenon notum huli nomine cutis anSerinae. Contractione culis, solli-
20쪽
culi pilorum directionem obliqv m aliquo modo relinque possunt, atque ita pili eriguntur.
Mammarum papillae ex eadem substantia confractoompoSitae sunt. Solent esse planae; irritatione autealiqua adhibita ex apice inde contrahuntur, atque in Clindri formam magi S m 'giSque elevantur.
Tela trahocularum corporum cavernOSortam Conticia penis corrugatur, Sanguis ex maculis expellitur, atu
inde etiam penis firmior ac durior, et in glande pallidi
sit. Quod attinet mammas et corpora cavernoSa pelmagis telae elasticae sunt adnumeranda. Etenim tunicitarios ambitus haud augetur hac contractione, mammam Corporum CavernOSOrUm ambitus valde augetur. Ex mc potius sanguinis oritur erectio, ex vi sanguinis plastibiochemica potius contractio telae contractilis Biriabatur Irritamenta externa, quae contractionem organicam plducere Solent, Sunt praesertim frigus, aer et, quae etiamusculos ad contractionem adducunt, agentia chemica mechanica. Ad interna reserendi sunt succi, et ipsi iritus animi. Virum vero electricitas ad provocandam cc
tractionem illam valeat necne, nondum disceptatum eSt; si qui fluidum electricum agore in illam putent, licet alii, e. Tie de mania, contendunt eo ipso disserre contractioni organicam ab animali, quod fluidum electricum atque ne ad illam producendam nullius Sint momenti. Ilaec qidem phySiologiea. dam quaeritur, qui fiat, ut tela iSe contrahat, utrum in ip Sius natura sita Sit lacultas, ab aliis circumjacentibus partibus contractiones efficietur. . Primo jam adspectu apparet maximam versari e
serentiam inter id quod muSculorum, et quod hujus telcontractionem efficit. Primum quidem irritamenta, qu