Praelectiones academicae in proprias Institutiones rei medicae

61쪽

DEOLFACTU. 9 fluvia odorata emittere pol sit, dum pondus ad sensum vix ulla decrementa patitur. An aliquid etiam ab aere ad corpora fragrantia accedit, pondusque reparat Z Videtur a 34. Faeto Qui ex putrescente corpore imprudenter haustus per integram aliquando diem molestus superest, in viscido narium muco quasi 2 irretitus . De putridi vi vapore mane hausto experimentum certum est. Sternutatoria Nai sternutat, ante omnia percipit sub osse cribroso quasi titillationem levem deinde exspectat adtento animo innixum quemdam meditatur: tunc in scrobiculo cordis circa diaphragma etiam titillationem percipit, continuo sequitur convulsio thoracis, musculorum abdominalium. Videntur Pharmaca sternutationem movere , quando adeo

valida et 3 sunt, ut non primum solum , sedis quintum 26 par inmotum cieant. Verum etiam iste nervus admodum irritabilis est, atque facilis convultu. Videtur adeo nares, sensoriorum nervorum maxime irritabiles possidere is maxime mobiles nervorum motoriorum . illi sunt, quos primum par vocamus, hi quintum Nervus enim in vulnere reliqui corporis nudus, plumula laesus non dolet eadem vero plumula nares irritatae convulsionem facient, mirosque gestus. Non autem valet conversio hujus axiomatis. Elleborus enim, antimonium sternutationes movent acerbissimas meque tamen ullum odorem spargunt. Usus Nervos membrana Molli tegere . defendere siccitate , rabaere sensilitatem una summam conser Uare Hebes muta mucus nocturno tempore congestus est in in spissatus, nervos olfactorios ita quasi incrustat, ut a corpore odoro adfici nequeant. Acuitu Quia aer ex pulmonibus vi magna explosus una crassiorem mucum abripit, ut defensa membrana olfactori , sensilissima fiat . Sed eadem etiam sternutatio totum cerebrum concutit, cita spiritus in cerebro quiescentor ad integrandum motum urgentur. Legimus de Philosopho, qui cum dissicili de materia librum scribere adgrederetur, corpus prius sternutatorio, sive helleboro albo purgavit.

1, ad valde probabile videtur Sales

fixi, terrae aridissimae , apides aluminosi, aut vitriolici, facile demonstrant quam promte ex aere ad varia corpora se pars humida

admoveat.

ta Per viginti dies integros faetor morbi dethalii inhaesit maribus tabaci inadsuetis emutationem

movet adsuetis solum odorem idemumque ne odorem quidem .

16 Sternutatio cohiberi potest presso

angulo oculi interno. Nonne Pre mitur ibi nervus ab ophthalmico tinti pari recurrens, qui imprimis cum nervis r anastomosi vi-sCHNEIDER. l. e. p. so detur coire Ceterum sententia

62쪽

ueo DE OLFACTU. Commu uicat Hoc phaenomenon explicant tabulae LOVUERIANAE,&VVILLISIANAE 27 Ibi enim adparet, ramos Quinti paris distribui ad quatuor oculi uiculos, ad linguam, ad auditus organa, nareS, communicare cum octavo pare per ganglion id autem cum intercos tali,&nervis abdominalibus conjungitur. Omnes adeo eae partes in sternutatione simul adficiuntur.In aliis etiam nervis uno motu omnes moventur: Uti si meditabundo homini manum subito frigido globo plumbeo contigeris, totus concutietur Cerebro J Ita senserunt Veteres . GALENus is reliqui docuerunt, cerebrum per os cribro sum mucum ad nares deponere inde phrasis poetarum de hominibus stupidis, mucum ipsis intus esse pro cerebro cauto Vero,&astutos, emunctae naris homines dixerunt. Verum hoc falsum esse evicit SCANElDER Us in amplissiimo, copiosissimo opere de Catarrhis , qui certe liber immortalis esset, si veras observationes ab inutili citationum farragine δε inani eruditione liberae in unum volui raten contractae fuissent et 8J. Potest tamen utcumque excusari vetusta sen .entia , quod mucus utique paretur a sanguine carotidis externae, eaque tota portione viscidi liquoris carotis interna juxta leges hydraulicas liberetur , piumque adeo cerebrum, cui carotis interna prospicit 29J. Lethalis Sternutatio ter a somno repetita hominem alacrem facit, ejecto muco. Eadem, si vigesties repetita fuerit , debilitat enormiter ob convulsionem nervorum, dolorem facit ad circulum nerveum diaphragmatis. 3o Vidit BOERHAAVI Us , a petulante puero Praeceptori Osarum amantissimo rosam, pulvere et atri vitiatam , exhibitam fuisse Adtraxit avide venenum cupidus magister verum inde in tantas incidit sternutationes , ut forte ex tetano exspiramet, nisi lac inhalasset copiosissime, quo sternutationes suppressae fuerunt. Eo,is Ad primam lucis irradiationem homini, bovi, equo familiare est sternutare partes enim sensiles narium a copioso muco per noctem adgesto irritantur,is sternutatio hanc ipsam causam aufert, diis stinctamque odorum perceptionem restituit 3i J. E. et Nihil hae tabulae habent nisi Quinti l obso . cent. I. Ego in hystericis

radices ad faciendum intercosta enormes multorum dierum sternutationes , consequentem caecitatem vidi fugacem tamen, quod causaria irritatione tantum nervo rum esset , organis integris manifesto hic in causa est communis nervi Q irati ad nares, oculum distributi . 3i Omnes in corpore motus haec aislidissima convulsio suscitat. Ad secundas excutiendas stern lationem

movere libebat HIPPC CRATEs22. A centum sere sternutationibus t ore , maribusque clausis . Aphor. caecitas, sanata setaceo HILDAN deo. V. u. 9.lem Confinor. ad GCCXCVIII i 18 Id enim vitii habet, quod ex pene

omnibus , etiam exiguae laudisse Liptoribus longas sententias operi inserat, lectori taedicosissimas, ut vix adgnoscas , quid proprie ad au

ctorem e Itilleat.

29 Rem ta .i hanc sententiam not. b. ad CCXXXI. 3o Aberrhinis nimiae sternutatione , .caecitas DEE KERS Exere pi

63쪽

so8. Ylva densa, eminens, arcuata, in assurgente parte glan frontis posita , Supercilium dicta rigidi, erecti arC: Iati, dili, in maigine exteriori palpebrarum nati ex suis ulniliis, Cilia dicti, faciunt ut corpuscula volitantia in Orneam superne, inferne , lateraliter , facile in oculum non inci lant Q sos hiusculus Depressor superciliorum ortus utrinqUe ex

osse frontis naso proximi, ubi jungitur apophyli anteriori ossis frontis , tendinibus ii seritur tenuibus sub elevata parte si percilii, facit ut magis fiat defensio oculi a sordibus so8.), c etiam umbra oculo in lumine vividiori posito dum contractus supercilia palpebrae superiori adducit, 'ad se mutuo simul appropinquare cogit Frontalis autem musculus supercilia iterum ele-Vat, Ubi pus est. 3IO. Pal Pebrae ambae, membranaceae , tenues, plicatiles vasculosissimae si , superficie interna papillis nervos instructiosi inae semper humidae , e arcu lato, Cartilagine , Unitae, ubi se invicem contingunt, apertae, Clausae, vel motae

repetito ictu, oculum similiter defendunt, purgant f ustu- Ius enim levator palpebrae superioris, angusto carne principio ortus ex imo fundo orbitae osseae , supergressus attollentem musculum oculi, dispersus in tenuissimas enclinacea fibrillas inseritur integrae parti superiori tarsi palpebrae , motusque palpebram superiorem sine rugis elevat: musculus autem Or-hicularis, ortus ex osse nasi majore sparsis per utramque palpebram orbicularibus fibris, sphincteris instar se contrahendo Palpebras sibi invicem ungit moderato motu bulbum oculi Premit fortiori contractione , lacinymas exprimit , superficiei

oculi externae eas applicat, sordes abluit, oculum lavat Aperl-G a tur

64쪽

muscularium, in gena distributarum.1 II. Ne autem collis assiduo istantes palpebrae excorientur, in limbo cartilaginoso utriusque ri glandulae granulosae, subflavae, humorem quasi ex adipe cera istis conficientes, osculis apertis eructante i hoc ipso margines inungentes adsunt sunt haec oscula fines canaliculorum , serpentino reptat hic locatorum, qui oriuntur continuati cum arteriolis hic distributis, absque fabrica glandulosa

s Ia η Glandula In nominata, magna, lata, compressa, scabra conglomerata I sita intra orbitam versus angulum externum oculi prope rimam asperam : adipi involuta arteriis , innis , nervis lymphaticis , ductibus hygrophthalmicis praedita ex arterioso sanguine humorem salsum , a quo sum pellucidum blandum, parva copia semper, majori copia frictu oculi, aut actione comprimentis orbicularis, conficit intra oculi bulbum, .superficiem internam palpebrae superioris dimittit oculum

humectat, lubricat, lavat, a concretione tam palpebris seIVat.

Hic humor abundans Lachrima clicitur . Cui forte similis exiguis in palpebra superiore glandulis conficitur in usus eosdem,

ac prior .sI3. Humor Certe uterque s Ia. , una cum abstersis sordibus, ρ figura, determinato concursu limborum palpebralium,

qui clausi relinquunt liberum in angulo oculi majore his excipiendis spatium, caruncula spongiosa ibi posita formatum , determinatur in illud spatium ibi crassior pars Exa collect ad scabritiem dictae carunculae, in lema siccata averritur liquidior vero imprimitur mirabiliter eterminato motu in il lata foramina posita in extremo cujusque palpebrae angulo quae Lachrymalia Puncta dicuntur a quibus educti canales La

65쪽

chrymo concurrunt post carunculam illam in saccum lachrymalem positum in canali nasali, qui fit concursu ossis unguis, wossis anterioris maxillae superioris o ex quo aperta semper fistula ducitur in cavum nasi immediate sub osse spongioso inferiori. Unde scitur causa , cur lachrymantibus stillicidium per nares quare sanis lachrymosus omnis humor evanescatque I 4. Si igitii oculi, qua exponuntur aeri, conservantur humidi, nitidi pellucidi lubrici, flexiles, molles, mobiles, Ca- Iidi, ab omni illapso aspero, vel acri cito liberandi, aequabiliter expansiles a causa intus distendente. Is Fabrica oculi ejusque inde pendens actio, optime intelligitur , si a nervo optico incipiens quis Contemplatur dein eo

Crdine , quo hinc pendent, omnes reliquas ejus partes munera.

si 6. summa regione substantiae medullaris, quaei sub corporibus striatis cerebri, ε prodeuntes nervi Optici deo sum tendentes V sub infundibulo uniti accuratissime dein iterum secedentes in latera suis fibris illa , unde accesserant ad foramina rotunda orbitarus ossearum oculi fundis insculpta perveniunt tota hac via molles γ porosi, sola membrana tenui cerebri vestiti Z vasis plurimis arteriosis instructi sun suspenso cerebro tuto decurrunt in transitu autem solo per haec foramina meninge dura investita, eam ut vaginam valide priori tunicae adnatam adsciscunt, sic intra orbitarum

ossearum cava se penetrant, ibidemque, ipsa dura mater plurimis arteriolis irrigata spectatur, si mria haec orbita interna, perioste ab ipsa ibidem dura matre reflexa oriundo, siccincta, plurima pinguitudine in- farcta, hoc quasi pulvinare bulbum oculi excipiens firmat, defendit, Iubricat, mobilitatemque ei conciliat. si 8. Dein vagina illa a dura matre data nervo Optico, Orbitam

gagn. Adv. I. T. .F. I. f. g.

66쪽

membranaceum, quasi Oriaceum, durum , tot ocul obvolutum , sensim gracilestentem, anterius tenuiorem , pellucidum, magis prominentem vocatur Dura, Vel clerotica ubi opaca Cornea, b ubi pellucida , Qtenerior. Figurae firmandae, fulciendis vasis , sustinendis musculis , horumque tendinibus, imprimis inservit . Per hane enim ς arteriae, ii nervique , ingrediuntur. 519. Ula autem membrana, quae micum involvens , apia matre erat, ingressa, Orbitam, succingens cavam superficiem cleroticae, Din binas lamellas , infinitis diverso reptatudistinctis arteriolis praeditas divisibilis, ex doctrina Ruyschii

pergit ad locum, ubi clerotica Corneam facit, ubi a Seser tica introrsum recedens primo dat g tenuissimam membranulam humori vitreo obductam , secundo tunicam veam , in cujus medio pupilla . Vocatur lamella durae contigua incumbens .HChoro eides, illa lamella, quae huic insidet, I Rinysthiana 3IO. Dum ero margo Chororidis excurrens V eam format, accipit simul m nervos ab iis, qui ad cleroticam appellantes hanc & Choroeidem perforantes , hic illi communicati, in plurimos divisi sunt. Ex his, membrana , fiunt fibrae musculares exteriores ' veae, ab ortu suo versus centrum tendentes desinunt in imbum orbicularem, fibris muscularibus o ibi utaribus Constantem spatium , figuramque pupillae definientem: qui limbus retrorsum Versias interiora reflexu , exterioris triplo major internas fibras rectas veae excipiens similiter coercet. Unde patet orbiculares constringere , longitudinales dialatare Dramen pupillae,membranulae autem eriles, pellucidaeque

67쪽

D U. 3 que fibras connectentes, terrimo Pigimento Obducuntur, qua Parte posteriora oculi respiciunt. uesti Sed cibidem in Uvea est inructura arteriosa mirabi lis in annulos, indeque emissas propagines, contexta quum jam ante illae arteriae, unde hae oriuntur, in tunica Choroeide mirabiles utcunque similes fabricas passae essent. Contemplatio autem insignis hujus apparatus nos docet, quo ibidem fiat attenuatio summa subtilissimi humoris, facilis reductio crassioris portionis. saa. Interim ex eodem loco Io. ambitus choroeidis exorta tenuissima illa membranula IV. . etiam instruiturr fibrillis muscularibus arcuatis, assurgentem gibbam annularem superficiem humoris vitrei, ubi ultra lentis crystallinae circuitum eminet, amplectentibusu harum quidem fixum initium in illo o he sui ortus , finis mobilis in orbe illo vitrei humoris , ubi lentem crystallinam deserit harum distantia major, Uam earum , quae in vex quam distantiam ter etiam color opplet: qui . vasa sanguinea ibi eodem modo, ac in ve sue a1. Jdeprehenduntur. sas. Coercetur caeteroquin corpus flexile vitreum propria

subtilissima membranula tenuissimis undique vinculis Choroeidis

cavo nexa , quae adeo tenuis ut i apparere queat, maxime ob pelluciditatem summam sed destillatione aquae ex humore vitreo cadentis laesa a membranula deprehenditur uer . In cavo mediae superficiei anteriori humoris vitrei inhaeret superficie inferiore sua lens crystallina libere , nexa ibidem ope membranae vitreae s 23),, etiam ope membranae tenuissimae suae sunt vero hae membranulae, .coercitatis corpora, adeo PellUCida. oenuja, Ut plane transpareant, tamen .sui vasculis construi ratio docet; in maximo animalium Balaena jam patuit.

s Eustach. . o. F. o. V. b. . . Ruvsch. Thes. E. Tah. I. Fig. 8.

68쪽

16 U. 5as. Tandem medullosa portio interior nervi optici, in medio perforata, ingreditur fundum hulbi oculi ita , ut locus hujus ingressus ratione altitudinis sit in medio sed ratione a. titudinis sic situs est , ut fere haereat in tertia parte distantiae

ab angulo interno oculi in diametro metiente oculi latitudinem. Unde axis opticus non cadit in Iocum hujus ingressuS, sed multum inde recessit versus angulum exteriorem Ingressa autem haec medulla , mox expansa in fundo bulbi sub vitreo, undique assurgens , in ingressu Varteriis majoribus, una cum ea expansis, stipatur habet Q lymphatica caeterum instar tenerrimi muci ibi haerens, tunica Retina appellatur. 326. Cavum Culi formatum a cornea cava superfici erant riore convexa vitrei, crystallini corporis, plenum est humore tenui pellucidissimo subsalsos inodoro cito recrescente adeoque cito exhalante: accidam corneam in convexitatem aequabilem extendente, conservante Puveam suspensam undequaque sustinente; in juventute liquidissimo, sensim per varios gradus Paululum. Opacato, in senio saepe albescente videtur oriri ex arterioso sanguine in choro eide praeparato , in annulis arteriosis ridis , humoris vitrei perfectins elaborato in arteriis inde oriundistrinphaticis minimis ulterius attenuato dein per patentia umdique foramina horrum in interna superficie Corneae , Iridis Uveae, membranae Vitreae , membranae lentis Crystallinae in cavum hoc assiduo transsudante dein osculis, hic pater tibus venularum lymphaticarum perpetue resorpto, sine ullia omnino relictis faecibus. Cui cene operi ineptos esse ductus Nuckianos is aliorum, facillime liquet consideranti. Eadem ergo hac opera tenerrimis his partibus conservandis, humectandis, lubricandis, in pelluciditate retinendis, optime servit quin spiritus su tiles nerveos huc demitti collapsi in moribundis oculi suadent. sar Crystallina lens solida e utrinque sphaerica, innum rabilibus segmentis sphaericis fibrosis, arcte unitis pellucidio simis, conflata: humore aveo densior. 4 vitreo, post in

Id. ibid. Fig. 16 B. Eustach. T. o. Uesal. 87α.

69쪽

128. Quin vitreum corpus pellucidissimum flexilissimum:

aque densius undique vasculare , ut docet extillans ex puncto humor exsiccatio hinc etiam humore circulante procul dubio constans contractis fibris arcuatis 5aa. annulo depresso, medio elevato , hinc lente crystallina elevata , Corneae adducta , a

retina remotiori facta : laxatis fibris se restituens in annulo illo, in medio itaque subsidens, sic fundo oculi adducta lente crystallina , munus suum perficit hinc crystallino mollior. 529. Oculus sic constructus siue ad 29. Qin orbita locatus, anteriori parte accipit membranam i adnatam laxam ora obilem perioste ortam, ex ambitu exteriori Orbitae vasculosam toti anteriori oculo obductam, pellucidam qua firmatur, mobilitate facili illibata, oculi Quibus. 33O. Tum quatuor ' mustuli, ex ambitu foraminis majoris orbitae Carnei orti, circa bulbui adscendentes, in medio circiter enclinescentes, sic cleroticae infixi, illique connati, oculum elevant, deprimunt, adducunt naso , abducunt, figunt rotant, Comprimunt, elongant, Prout solitarii, vel in motus varios conspirantes agunt. Dein f Obliquus superior, ex ima orbita juxta attollentem, Carne principio ortus, in progressu carne ventre instructus, in rotundum tendinem mutatus, qui trochleam cartilagineam intra granteriora orbitae versus nasum transgressus, inde retrogressus , inseritur medio loeo inter attolleniatem insertum bulbo, inter ingressum optici; facit ut bulbus versus nasum circumrotari Circa suum axin .eYtrorsum duci ex orbi

ta, pupilla simul deorsum verti, possit, sicque iisponi oculus

F. . . .

70쪽

ue U. ut vicina oculo post in acie , vel naso, infra oculum, queat videre. t Obliquus vero inferior , carneus ex k exteriori, inferiori, illa parte orbitae , quae jungit 1ic ossa, ortus , inter ab diicentem opticum nervum tendine suo inseritur : facit ut tubus versus angulum exteriorem circumverti, pupilla eo dirigi simulque sursum duci, totus vero oculus extra orbitam trahi queat quod si bini hi simul egerint, versus exteriora ex Orbita tuberantem oculum trucem figunt, prospiciendo in omnes insidias vicinas aptum reddunt suspensum denique suscipiendis motibus quatuor musculorum priorum 63O. a.' Ω-cilem admodum Praebent imprimis notetur mollis pinguitudo sub hemisphaerica, inferiore, convexa , figura cleroticae, Winter foramen orbitae osseae pro transmittendo nervo optico factum locata musculos a bulbo oculi, a nervo optico Valde longo, arcens.

SII. Ut porro determinetur modus, e locus Visionis , ad hanc structuram oculi so8. ad 33 I. cognitam , erunt appli- Canda illa omnia , quae in opticis, catoptricis dioptricisque

demonstrata habentur quae huc transferenda compendio essent imprimis ex Isaac Nevutono , Viro Certe tantae penetrationis

inmathematicis, S Physicis , ut humani ingenii ultimos limites transiisse videatur. s32. Lux, Colorum omnium Collectorum aggregatum , quaquaversum emittit radios subtilissimos quidem , se tamen comis positos ex omni rursum colorum genere 'inc divisibiles iterum

in simplices qui seorsum, vel diversi collecti, factim colores varios, sed omnes mul uniti splendidissimum jubar lucidum vel nitorem candidissimum hi radii a puncto lucido, ut centro, Veisus omnia puncta extra posita, lineis rectis in homogeneo medio , absque cognoscendo intervallo temporis , transeuntes pellucida, feruntur in opaca objecta irruunt adeoque appellunt etiam ad omnia puncta corneae illi, qui intra conum continentur, qui fit una lucido ut apice , Plano Corneae ut basi , si inter punctum radians, corneam nullum impedis

mentum interpositum. h o p. n. Fig. 34. I. C. Eustach. Id. Ib. Fig. s. c.