Athanasii Kircheri e Soc. Jesu Latium : id est, nova & parallela Latii tum veteris tum novi descriptio : qua quaecunque vel natura, vel veterum Romanorum ingenium admiranda effecit, geographico-historico-physico ratiocinio, juxta rerum gestarum, temp

11쪽

BEATISSIMO ATRI

CLEMENTI X.

Perennem felicitatem precatur Athanasius Κircherus e Soc J EAE U. Isti tandem BEATISSIME P sese Venerando Conspectui Tuo LATIUM, e tenebris, in quibus hucussique latuit, erutum, tristinae suae dignitati restitutum L A VIM M inquam, immortalitate nominis sui super aethera notum. Haec est primaeva illa priscorum Μortalium Sedes 35 Colonia,

Regnum Saturnium grandium Heroum, Regum, Caesarumque nativum Domicilium, humanae prudentiae, Scientiarum,

Latinaeque eruditionis fons Origo. Quod tametsi arctis angustisque Terrae limitibus conclusum videatur, adeo tamen longe lateque inperii Dominationis sufeterminos distendit, ut Orbem sua amplitudine complexum, omnium Regnorum gloriam longo intervallo, post se reliquerit sive enim magnarum

o in

12쪽

in eo gestarum rerum multitudo, varietas, sive URBIS AETERNAE plendor magnificentia, sive deniquCCXacta politicae administrationis norma con

sideretur, eam sanestatem, tamquCgran

dem esse fatearis, necesse est, ut in ea plene describenda omnium paene Historicorum ingenia calamique defecerint; neque cuipiam id mirum videri debet. qui arcana Circa hanc Urbem Divini Consilii rationes penitius expenderit; sed arcanum pauci aperiamUS. Inscrutabilis Divinae providentiae altitudo, Cum gentium potentumque a seculo hominum effrenem licentiam coor-cere, gloriae undanae fastum proterere , Regnorum Imperiorumque super-hiam subjugatam novis divinisque Virtutibus instruere constituis in unicam L ΑΤ 11 etropolim ROMAM conjectis oculis , illam ad ineffabilem Omnipotentiae suae opulentiam, demonstrandam , prae omnibus eligendam censuit; Ut in eadem, aeternum Ecclesiae suae thronum C tribunal nec non inconcussam Fidei Christianae petram collocaret Unde utique secretioris Consilii praeordinatione accidit, ut post Unigeniti sui, Regis terni in Orbem Terrarum ad

ventum

13쪽

ventum, ea Urbs praepararetur, quae ut cum Divo Leone loquar, ignorans suae provectionis authorem , Un Paen Ο-mnibus dominaretur gentibus omnium gentium serviebat erroribUS magnam

que sibi videbatur assumpsisse Religio

nem, quia nullam respuebat falsitatem: ac proinde necesse fuit, ut in hac multa Regna uno confoederarentUr Imperio, atque hoc pacto confestim obvios haberet populos praedicatio universalis, quos unius teneret regimen Civitatis Unde paulatim Roma Domina gentium persalutiferam Christi fidem, suppressis Caesarum Tyrannorumque cervicibus, Cpotestatis contumacia evicta, attritaque quae mater Superbiae, erroris fuerat,

ancilla fieret humilitatis , miscipula

Servatoris atque adeo Roma gens sancta , populus electus, Civitas Regia Sacerdotalis, per Beati Petri fidem effe- ista, latius praesideret, Religione Divina,

quam Dominatione Terrena Quamvis

enim multis aucta victoriis, Dominiique felicitate jus Imperii sui terra marique Protulerit, quam quod Religionis Christianae pax subjecit minus est, quod Regum Caesarumque ambitiosa contentio Conquisivit, quam quod Christiana humili-

14쪽

militas per fidem Christi quam amuentissime , Euangelio per universi undi1emitas distuso, obtinuit. Quae cum ita sint. Crito ira a s-sIME A ΤER hoc, qualecunque tandem sit, de L A Do opus, Sacratissimo

Nominis Tui Splendori eo ipso tempo

re, quo felici sane orbis auspicio, ex per

vetusta ALTERIORUM Romana fami

lia vix dimenso semestri temporis spatio stupente Mapplaudente mundo CXPraelatura in Cardinalitiam dignitatem, mox Pontifex in Apostolici culminis Solium exaltareris inscribendum censui; Qui uti legitimus i ΛΤ 11 'o Maepos essior es, ita quoque Divinae providentiae dispositione in Beati Petri Solio Successio non Coelestis duntaxat, sed MTerrenae potestatis in ligando solvendoque claves adeptus , multo latius longiusque Tuae Jurisdictionis terminos extendis, non dicam obtinere sed ne sperare quidem poterat. Verum, ne B WATITUDINEM TUAM undi mole pressam amplius interpellem, Summam meorum tunc me obtinuis e arbitrabor Votorum Si Ti, qui Sapientia, Virtubus heroicis, nec non grandium rerum

Cogitationibus, Gloriosissimi ominis Tul

15쪽

Tui fama orbem Terrarum jam implesti,

hoc exiguum tenuitati incae munus acceptare non dedigneris, atque Una me

apud Te nonnihil esse patiaris.

Christiani Orbis Spes Fulcimentum, os o Ecclesiae fidei es commisise,& tandem 1 mi, in excurrentis seculi felicitatem. Dabam e Collegio Romano Soc.JESU.

16쪽

PRAEFATIO

LECTOREM

A T UM , Regionem fama supra aethe

ra notam, Imper11 Romani Sedem, Mun

di Reginamo Dominam, primaeVum Sapientum Meroum, Semideorumque Seminarium , Orbis Terrarum Arbitram, Regum Caesarumque Incunabula explicare aggredior, quod argumentum sane uti Herculeis humeris formidandum merito dici potest, ita quoque audaciori forsan penna illud aggredi, quam aut me imbecillitas ingenii, aut concred1tum mihi talentum possit, aut debeat, certe praesumptionisin temeritatis poenam facile me subiturum video, ausim tamen & in hoc nonnihil attentare, si non cum optato felicitatis successu, fillem meritum aliquod apud posteros me obtinuisse censebor, si qua in hunc usque diem , inaccessa latuerunt veteris Magnificentiae vestigia in lucem educam atque hoc pacto conatum ipsum in laudis merito reponam. Qiuanquam vero prae caeteri Roma Domina gentium, Mundi Caput Latii nostri Metropolis in hoc argumento principalem sibi locum Veluti jure quodam vendicare videbaturi Verum tamen cum thema hoc gloriae

ubertate confertisssimum , a tot tantisque, nec non ab

adeo Celebribus Scriptoribus tam antiquis quam recentibus excultum tuerer, aquam Pelago superaddere verebar , si in Romanarum antiquitatum indagine novum quidpiam ab aliis non exactum conferre, irrito labore attentarem. Quare consultius me ficturum existunavi, si relicta Roma jam tanta gloriae celebritate veluti fatura, ad ea solummodo, quae in ejusdem Ter

ritorio , quod Latium vocamus, aeterna memoria digna monumenta occurrunt, Calamum e Xtenderem, quae

uti ignorantiae tenebris involuta obliviosa temporum Vetustate, hucusque neglecta latuerunt, ita quoque non nisi parce ab aliis, non tam descripta quam solummodo

17쪽

PRAEFATIO ad LECTOREM.

modo indigitata filerunt. Haec itaque ut quam exactissime, sinceriori veritatis trutina ponderarem, non

Authorum jam traditis scriptis confidendum ratus, quin potius quidquid in universi Latii finibus rarum, insolitatum gestarum rerum gloria celebre,sive urbes, oppida , villas, sive naturae in montibus, lacubus , fluminibus , paludibus, fontibus , constitutionem spectes ad in

tis usum chartis committendum, Operae pretium duximus, ut proinde peritorum judicio, sive laborem&industriam, sive expensarum in Latio qua lustrando, qua designando factarum sumptus, sive den1que Archivia Urbium forsan aliis inaccessa, multorumque ad nostrum institutum plurimum servientia iteratorum subsidia spectes, nulli ante nos cessisse videamur atque ea de causa jam a novennio fere unica mea cura fuit, ut Autumnalium feriarum tempus, quo alii mentis corporisque relaxationi indulgere solent, 1llud ego quotannis in una, aut altera Latii parte, ne propositi mihi scopi moles confusionem pareret, qua pedestri, qua equestri itinere, penitissime examinanda, impenderem.

Unde initio ducto, ab Agro Tusculano Latii meditullio quicquid antiquitatis occurrebat , oculis lustravi, deinde eadem cura, & sollicitudine Agrum Albanum, Aricinum, Nemorensem aggressiis, quicquid illustre, & consideratione dignum , obvium erat, annotaVi Hinc deinde in Ardeatinos, Laurentinosque Campos, ad mare usque divagatus, singula vetustatis vestigia, acri studio palimpsesto commisi ; nec hisce contentus, in

Volscorum proximam Latio Regionem ingressus, tum maritimas, tum mediterraneas Urbes , Oppida, Lacus, Μontes , usque ad Auruncorum confines exploravi, deinde ad Montem Cassinum, ultimam Latii veteris urbem profectus, deinde reliquam Hernicorum Regionem explorandam aggressius, ingentem ubique scribendi materiam conquisivi ; Tandem Praenestinas antiquitates, prae caeteris , celeberrimas perscrutatiS, A quorum montosum Imperium oberrando in Tiburtinum Territorium delatus, antiquitatum omnium uberrimum

18쪽

Cornucopiae comperi, in quo exhauriendo fere triennio mihi desudandum fuit, cui accessit Sabinorum Reg1Ο, ut priscorum ex Graecia, an igenum, Pelasgorum, AhOrigenumque habitationibus Sc Coloniis celeberrima, ita quoque eam ad ultima usque Samnitium Confinia , Narisque iates explorandam ratus sum. Quae Omnia, uti recensuimus, in hoc opere Ordine descripta ob oculos ponuntur curiosi Lectoris , in quibus longitudines locorumque distantiae, ea, qua par est, diligentia exactae sunt, veterum urbium, castellorum, illarum fontium , fluminum, lacuum, montium , illarumque vestigia, cum novis recentibus locis, haec cum illis parallela quadam comparatione docollata, Scia methodo composita sunt, ut antiqua , quae temporum Vitio aut neglecta, aut non recte intellecta fuerunt, ex modernis illustrata instaurarentur, c quod vix ab ullo hucusque praestitum fuit Auctores ipsi, quos allego, non ex libris Mopinione mea,

sed ad nativam locorum constitutionem emendarentur, nec non singula in pristinum dignitatis statum reducerentur. Et ne quicquam ad Leo ris palatum deesse videretur, singularum Regionum situs, una cum singulis in eo contentis locis memoria dignis, m Topographicas tabulas redegimus, semisepultarum urbium, Villarum, palatiorum, aliorumque locorum rudera aeri incisa suo splendori restituimus Est enim Latium nostrum ubique locorum ade antiquitatum ferax, ut vix ad actum lapidis progrediaris, quo non in nova semper δε nova veteris

memoriae monumenta incidas atque adeo Romanus

Age potis imum Caesarum tempore, non incongrue suburbicaria quaedam, ut ita dicam, Romae anneXa civitas

merito suo dicii appellari potuerit. Quae omnia cum

intimo mentis scrutinio haud 1nfrequenter intuerer,mOX

non sine sensu, illud omni laude dignum Ecclesiastae pro

nunciatum occurrit Vanitas Vanitation in omnia Vanitas,

quo quidem experimento doctus sapiens Rex , veluti digito quodam . omnibus Regibus , Monarchis, pOtentibus a seculo viris indicare videtur, vanas mortalium dispositiones, varias mutabilis fortunae vices, incertaSactionum humanarum sortes nihil quod non aeternum est,

19쪽

est, stabile ac peienne esse posse Quae luculenter in hujus peris decursu , tanquam in speculo luculentissimo, Lectori exhibebunturi siquidem in hoc videbis non sine horrore florentium potentissimarumque olim , modo sola urbium cadavera passim obvia miraberis villarum palatiorumque ad omnem voluptatis usum quam magnificentissime extructorum , hodie non nisi confusam lapidum congeriem, , ubi quondam Caesarum Regumque deliciosi recessus, hodie ferarum, serpentum bus numque latibula spinis tribulis obsita intueberi qui

aeternum duraturas fabricas moliebantur, intra exiguos

seculorum decursiis in vastissimas ruinas abiisse cum admiratione cernes ue ut proinde in hac corruptibilis vitae caducitate, nil adeo splendidum, magnificum, potens& validum nobis obviet, quod non in sua vicissatudinis serte momentaneum censeri debeat. Potentia Regum Principumque quam subito divitiarum abundantia, ubertate affuit , tam cito dilabitur, nullo in loco, nulla in persona, stabilitatis nixa radicibus consistit, sed incerto fortunae flatu huc atque illuc ael a quosque instablime infra astrorum vertices, extulit,imprOViso recursu destitutos in profluido cladium miserabiliter immergit Hoc pacto non urbium duntaxat, sed Sc regnorum Imperiorumque fata instabili fortunae rota volvuntur ut ex hisce cuncti,ad potissimum Urbium populorum

Regnorumque Dominatores discant, ea cum moderati Ο- ne Vitam in struere , aetern1tat1s metam semper menti impressam tenere, quam instar fumii vaporis omnia ista una cum temporis instabilitate fugiant, considerares hoc enim pacto, ab omni fato, ab omni sinistrae fortunae jactu se liberos vitam cum tranquillitate transacturOScerib sibi persuadeant. Atque haec sunt, quae ad Divini nominis gloriam in Reipublic Literari hemolumentum , in hoc Latii nostri volumine, Lectori ben olo Offerre voluimus. Quoqualiacunque tandem sint, ea limatissimo aequi Lectoris judicio supponimus. Vale coeptisque faVe. Ι -

20쪽

INDEX CAPITUM,

L ne in hoc opere continentur.

De Origine de Antiquitate Latii.

Caput I. et i I. III. PAR PRIMA, De Coloniis Latii. E Primis Latii Colonis,

eorumqis continuata

De prima Pam genarum expedι- tione tu Latium De Aboriginibus, Oenotriis, It tu, Sicanis, Umbris, Pelasgis, Latii Veteru colonis IV De Secunda in Latium Expeditione, qu. Felabrorum fuit a V De Terrtii Expeditione Pela o-rum Arcadum in Latiuin sub Evandro Duces la ι VI. De Equipocatione nominum Analogia gestarum rerum a

primis mi ilubrium Panigenis qua posteri posea populorum Ducibi applicata ferunt 17 VII. De Terminis prisci Latii et rL1BER SECUNDUS,

De Particularium Locorum Descriptione.

Ager Latinus propredictus 9 Cap. I. De Locis nemorabilibu Assarium inter vj mum in via Appia oc

currentibu 3o

II. De Origine, Antiquitate si Situ Albae Longae a III. De Monte Abano e Situ , natura, proprietate 33 IV. Lucus Albanus ejusque fragos mirabilL 38 V. De urbe hodie Albano nuncupato, ejusve Territorio a VI. De Aricia, memores ejusque Territoris 3 VII. De Nemore Aricino , Sta Dianae 7 VIII. De Lanuitio, ut Ciruita de lamgna sam . II. Ager Tusculanus .circumjacentia Loca uesCap. I. De Vereri Tufo, ae montibus Tmsiculanis itidIΙ. 0pta serrata, seu Villa Ciceronis

III. De Sepulcro Veterum Furiorum in monte Tusculano non ita prudem

raria, Corbio, ad Deci=no miserentinum, Ceteraque Tuscutivi

viri oppida. QV. Tusculanum Lucii Luculli a VI. De Tusculo postertarum Temporum quod nascatium hodie dicitur 7 7

Praeneste sive Ager Praenestinus o Cap. I. Se Origine Antiquitate ituque Praenestinae urbis, ρὸ Palestri ia ibid. II. De