장음표시 사용
41쪽
, ideamus minutissimam materiae contagiosae partem sussicere ad totam humorum massam periurbandam, Pr 3 u, eodem modo, uti parvam serinenti portionem iidemus ingentem fluidi cujusdam massam exsuscitare et naturam ejus valde immutare A . Neque vero insilias eamus, hanc explicationem nonnisi comparationente taphorica niti, quae locum theoriae clarioris ad inierim tantum expleat. Aescio an plu3 lucraturi simus, Si
hunc processum ex I xi Lii ' sensu sub nomine sobris vasorum lymphati eorum comprehenderemus Z saltem notae, quas ille huic febri tribuit, non desunt: declinatio videlicet virium vitalium totius systematis lymphatici a Statu normali, cum iricitabilitate exaltata.
Aeque vero stimulus ille alienus diu contineri potest intra Sphaeram systema iis ivmphatici, per quod rei capiebatur, sed mox in societatem mali iocantur Sy- tema nervosum et vasculosum, jainque universalis remelio incipit, cujus lini, is ebi, ut stimulus peregrinus dierum e corpore exturbetur. Atque Dunc demum omne conditiones ad persectum morbi processu in adesse li-
42쪽
quot. An mixtionis vitium, quod in systemate lymphalico adesse modo dictuin est, etiam ad sanguinis lymphar extendatur, dubitandum; nam in sanguine lympha noumplius Pura est, Sed cum reliquis sanguinis partibuintime Conjuncta; et vita vasorum sanguiferorum lierum dissert a vita vasorum lymphaticorum. interitveresimile est, sanguinem aliquamdiu tantummodo corruptela liberum manere posse, quum iis in casibus ubi eruptio cuianea ultra justum tempus retardatui Plerumque Statum putridum adduci constet. Iulium autem abest, ut regeneratio contagii variolosi jam tunc incipiat, cum d 8crabiam in SyStemail mi basico incipere diximus; ut potius ab evolution
pustularum illa pendeat, quae Pro novis organis secretoriis habendae sunt, in quihus specificum virus demunt e lympha Secernitur. Indule, quippe lympha aegri variolosi in vasis suis circulantis discrepa
quidem a statu San , , Sed discrepat etiam a Conia,
giosa lympha, quae in pustuli8 ipsis secernitur. Priqua re haec duo inprimis testantur: Primum, qu id sanguis e vena aegri variolosi missus non contagioSus est et secundum, quod morbus D ,Ster vi contagiosa ab ini, ii 3 penitus caret, maximopere autem pollet circa holiempus, quo PuStulae ad maturitatem vergunt. Igitin formatio pustularum totius morbi crisis est, cujus optdysera8ia lymphae per specificam secretionem tollitur et sic aequilibrium totius organismi restituitur. Fac itaque totum morbum hocce circulo termi Dari: contagium variolosum per vasa lymphalica ali
cubi in corpus recipitur; ibi propter majorem ulliuila tem ad Iympham, quam ad reliquos corporis humore, singularem illius dyserasiani excitui; I mpha d Sera sica Sanguini communicatur, qui quidem eam sibi hoc quo in statu sono fit, modo admisceri haud patitur, he
vi. in quaerii, qua butari obtrubum commode abjiciat
43쪽
atque nisu ingulari, nobisque penitus in per Pheiralsi, ut materia morborum , non uti in aliis morbis febrilibus, per cola Veia organa excretoria, sed per nova, Scilicet per Pu tulas in cui e nata, e corpore extrudatur,
ei ita quidem, ut linipha in his pustulis miram Diet. in i lii, in perpessa, ipsius conragii naturam induat, Haec ebi facies, ut ita dicam, materialis morbi nostri, ea tamen bene di tinguenda a facio immateriali, de quauit edici licet, donee nondum liquet, quid Fit vi, vitali , et quales sint ejus mutationes ei actiones in morbis.
Iam vero alia quaestio oritur: qui fiat, ut Corpus semel hoc morbo pers unctum, a novis infectionibus in posterum immune reddatur e Gravis imum profecto problema, quod, fit veterum medicorum Placita de sumite varioloso cuivis homini innato vera e sent, nulla amplius egeret iuu- iratione; corpus enim abhoc sumite semel depurgatum nullo patio iterum po et in eundem morbum incidere. Facile responsio in promptu foret, si e X. gr. inciviam C. L. iio M. Ni i iliebriam sequi vellemia , quam ne- Sciti, an cum omnibus reliquis, quas Eupra (j. 18. obiter recensui, in hunc sinem excogitatae hini, ut quaesito propoSita. cur variolae semel tantummodo hominem in ad ani commode solvi posset. Idem opprobrium ca-
i C. L. II ,rMA, , . quomadmodum ser omnium morborum Proximam Lan am a Puir dine humorum repetiti, ita inprimis ad vario A uam theoriam adhibuit, dum finge ingulares glandulas
ariolo cuti humanae ubique abunde in i in . ea que u rum PC 'mi Peculiarem, uni. imulae contagiam variolo nixi ei admi t- im ii , tu putredi uom abiret. et sic variolarum morbum excitare , Cui is suis is erum et, ui istae glandulae suppuratione dPieren
44쪽
dit in opinionem nonnullorum recentiorum, Secundum quam omnia exanthemata acuta, inprimis variolae, pro morbis habentur, quorum ope naturalis evolutio atque persectio organi3mi nostri adducatur (morbi evolutionis , sine qua metamorphosi materies Senescen3 iexturae animalis, praesertim tunicarum mucosarum totiusque systematis lymphatici atque glandulosi juvenescere, emendari et perfici non posset. Hinc non natu IS facile liqueret, cur corpus, per illos morbos ex Staiucruditatis et impersectionis in persectiorem semel tranSinutatum, non amplius iis obnoxiuin Sit.
Missis tamen his, quae ingeniosiοra quam veriora PSSe nobis videntur, perlustremus PauliSper aliorum virorum sententias, qui verum etiamSi non exhausi,Se, tamen attigisse magis existimandi sunt. Hur LAND i 'duo momenta Statuit, Per quae variolarum morbus in corpore nostro sui ipsius immunitatem adducat: extinctionem receptivitatis specificae per irritationem contagii, et conjunctam cum hac alienationem specificam οrganis a ti o n i s. Virumque effectum intime conjuncium esse ait, ita ut alter sine altero cogitari nequeat. Quemadmodum hic vir egregius specificam pro quovis contagio in nostro corpore receptivitatem statuit, ita
45쪽
auctor causam immunitatis post variolarum morbum semel eluctatum non aliunde repetendam censet, quam
ab extinctione hujus receptivitatis specilicae et ab alienatione specilica mixtionis organicae.
tiam morbi variolariun inquirens dicii: eruptionem culti neum esse fortuitum quid uni, et non Os nitiale, miramque relictionem unit restilem rastemuli, n, o i iasque Ut culosi essentiam morbi non tu illam constituere, sed et iam cui sum continere, cur hic morbus nonnisi semel hominem intio est. Illam autem rectet onem uniuersit m paulo post mec I rem vocat, eamque a specifica receptivitatu
Pendere judicat, quae a communi in morbi, sebri lilius
reactione diversa sit. Patet hinc, utrumque auctorem, quamquam in verbis discrepent, tamen in re mirifice consentire, illumque mentem Suam talibus expressisse verbis, ut prae-eepiis palliologiae humoralis et nervinae simul satis sieret; hunc, quippe Pathulogiae nervinae Sectatorem, orationis suae modum ad hujus amussim adaptasse. Interim neficio, an non nece, arium sit, receptivitatem specificam statuere, an PDiius receptivitas generalis explicandae rei susticiat, quae cuivi, fili mulo peregrino atque inimico recipiendo opia esi ; et an reactio specifica solummodo repetenda xit a Specifica natura contagii. Nn ars, in clas ico Suo opere de vaccinatione 3
46쪽
versim cum illa I Ethii et HurLLA, Di congruere, et nemo nοn Pea Spiciet, quousque omnes in unο eodemque momento conveniant; quapropter ulteriori earum eXamini supersedeamus, et breviter nostram Sententiam, non tanquain novam et singularem, sed prout cujuS-
vis individua cogitandi ratio est, subjungere liceat. S. 2g. Cuncta contagia distribui possunt in duas classes, in febrilia et chronica, id est, quae aut morbum se-brilem sive acutum, aut chronicam aegritudinem excitant: ad contagia selirilia pertinent arioli Sum, Seuer- Iatinosum, morbillosum, pestilentiale, typhosum etc.; ad chronica referenda sunt: syphiliticum, scabiosum, her- Peticum, PlicοSum, Cancrosum etc. Contagia chronica vi pollent, organismum nostrum plus semel inficiendi; con tagia vero acutas. sebrilia sui receptivitatem aut in perpetuum extinguunt, uti contagium varioli Suin, Secti latinosum, mοi illosum; aut saltem in aliquod tempus, uti contagium pestilentilae,iyphosum etc.,utpote quae in praeSentem certe epidemiam aegros incolumes reddunt. - Verosimile igitur eSt, Procefisum febrilein cum contagiig acutiS Con-
47쪽
iunci ini Conditionem continere, cur corpus in PDFierum
ab iis linmune reddatur, sivo lioe fiat per alienationem en ibistialis, sive per mutationem mixtionis organico- emicae, sive utrumque simul statuendum fili; hoc in ii Pen O relinquendum , quia ultra fines no tri intellectu, ehi. Alius antelia connexus hucusque Plane inper- peeiu, , sine dubio locum habet inier ista tria contagia exanthematica, morbillo niti, scarlatino ram atquBvariolosum, ita ut in eommuni eorum naturae Pr Prietate illi ma causa lateat, cur ea semel tantummodo
hominem invadere pos int. Quoad variolarum nescio equidem, an haec sero explicatio admitti possit: Quivis organt,nius, qui hoc contagium semel sibi assimilavit et per totum inorbi decursum dige, ii, per hunc processum stimulo Specifico, qualem illud exseruii, ita plus minus e a Suelii , ut deinceps, quoties dentio ab eo assciatur, non specificum in
modum rei gat, sed tanquam consuetum quidquam Ptudiaphorum istud recipiat, quod non amplius valeat tam vehementem morbi processum e citare, qualem variolae constituunt. Ab hac explicatione etiam id, quod experientia salis confirmavit, non exclusum e t, quod
nimirum nonnulli homines tanta receptivitate erga illud coniagium praediti sunt, ut nihilominus his vel ter ab
Jam vero redeamus unde digressi sumus, ad variola, vaccinas, quarum connexum no ologicum cum variolis humanis eruere propo itum erat. ariolas vaccinas, qualiscunque earum Sit Dri D, cum hominum et aliorum animalium, ex. gr. D lumi uum, quin adeo nonnullarum avium, uti columbarum eic. varioli, unum id )mqtie morbi nonus con tituere lim
iuvi, id quod iptio nolui ne indicatur. Ac vel L, Lae
48쪽
Cognatione, notarumque generalium et in sensus cadenuum Convenientia, per quas singulae issae morbi species Sub idem genus rediguntur, concludere licet non Solum ad principium commune, quod omnium harum aegritudinum origini subsit, sed etiam ad similitudinem prο--SSus pathologici, qui istas species constituat; Pru qua
Inoculavit ille variolas vaccinas ovibus eo cum eVentu, ut inde inimunes redderentur a variolis ovillis; atque vice versa et vaccae, variolis ovillis inoculatae, contra vario-Ias ipsis propria, tutae evadebant, idem quoque in hominibus evenire observavit. Mira profecto Phaenomena , ex quorum ulteriori pervestigatione gravissima indicia redundatura essent. Quoad nostram autem disquisitionem hoc exinde prodit, essentiam essecius intorii vacciolaruin non in aliqua contrarietate, Sed pο-tius in identitate (sit venia verbo) cuin variolis humanis non Solum, sed etiam cum aliis variolarum speciebus quaerendam eSSe, aqua identitate generea etiam n ii et Rhis oss) beneficam illarum Vim repetendam eSSe censuere.
nem vero ulterius Pea Sequamur, et inquiramus, an id, quod de pathogenia variolarum Supra asserui mus, etiam ad vacciolas quadret 8 Sicuti variolae humanae artificiales per immissionem contagii liquidi in vasa lymphatica cutis (quam operati inem in oculationemvοcamus) excitantur,eodem prorSus modo vacciolas quoque Provοcomus, atque nullus dubito, quin eadem insectio totius systematis lymphatici locum habeat, quam supra jam variolorum contagio adscripsi, cujus idem quidem modus, neque tamen idem gradus eademque intentio eSt, nam crisis
49쪽
morbi localis non ut in variolis, per totam cutis supersiciemst, sed paucis pustulis. ad loca vulnerata restriciis, Plerumque abSolvitur. Nihilo iamen minus univer alem assectionem totius sustematis euianei locum habere indocolligitur, quod interdum universalis i stularum eruptio Subsequitur, quae sub nomine et iacc Olctrum secundia
cicte ilia cc iniciae nota est, et quam ipse aliquoties observavi. Plerumque hoc exanthema circa nonum aut decimum ab inoetilatione diem, aut serius super dor una, pectus et extremitates erumpit, formaque et decursu variceIlia sic diciis acuminalis simillimum est; attamen equidem semel in puero bienni antea sani simo observavi postulas, magnitudinem genuinarum vacciolarum adae nantes, ceteroquin irregulare8, in dorso, circa inguina, seniora et antribrachia prDpussulare, quae suppuratione diuturna ad inSiar surunculorum, satis magnas molestias adducerent.
Alterum momentum est reaelio universalis, quae per Stimulum peregrinum, in Systemate ivmphalico aliquamdiu latentem, eodem p r us modo, ut in vari lis veris, adducitur. Quandoquidem veri,simum est, et ad unum omnes consentiunt, ab hae reactione rite peracta prosperum effecium vaccinationis, extinctionem praedispositionis variolo,ae Pendere; tunc etiam rationi quam maxime consentaneum Prosecto est, causam, cur hoc ita sit, ab intima analogia, ne dicam identi late cum processu febrili seu reactionis specificae, qui in ipso variolariun morbo oblinei,repetere. Atque,qualiscunque alioquin uit diversita inter variolas et vacciolas, hoc porsuasis inritan mihi est, hanc reactionem sive processum extinctorium (Pol eni gung roces, , qualem Eu, Vs3 nuncupat, non natura, ELd gradu tantum et
50쪽
vehementia disserre a processu palliologicο, quo in ipsis variolis veris extinctio praedispositionis adducitur. Experientia docuit omnes variolarum observatores, graduin reactionis universalis diversi,simum, morbumque interdum vehemoniisSimo, interdum Ienissimo sobris gradu stipatum erise, aequabilemque proportionem inter febris gradum et eruptionis frequentiam constanter adesse. Docet etiam experientia, lenissimo morbi gradu extinctionem praedi8pοSitionis aeque certo adduci ac vehementisSimo. Iam, quod in variolis genuinis raro tantummodο, et nonni Si in felicioribus caesibus evenit, hoc in vaccioli3 ianquam conStanfi et immutabilis proprietas SeAe manifestat.
At vero dissentiendum est ab iis 3 , qui gradum reactionis universalis plane perinde habent, atque ve-
grussu reraclionis nec Sctrio opus esse cid recept viilutem Puriolosum Perfecte eminguen rem, cujus quidem grudus certus et ubSOlulus modus Prvire mctgniam temPer ei nuturiarum illaci Silulem nulla modo Sitifui possit. Et recte quidem, nam neScio an majori mendo ars medica laboret, quam quod Scala deSit, Secundum quam irritationis et reactionis gradus in organismo exacte computari queat. Folumus, ad hanc rem ulterius sus fulciendam, confugere ad exempla ab inoculatione variolarum humanarum desumta, quibus majores nostri