Quae fuerint tam a regibus quam a comitibus in Engolismensi "Apanato" comitatu instituta, 1445-1515

221쪽

205 eorum libita is, i so habebant, in argontarii rationibus, prima octo capita facitim aurum serica laneae vestes textilia aulaea telae subactae pelles calcei stafulum

Cum autem argentariu es Set de re nummaria praepositus cujusdam momenti, Comites ei mandaverant ut,

extra argentariam, Vere dictum, Sati gra Ves provideret impensas largitiones et munuscula praepositis minis

tris quo Comitis. Regis vel domini cujuscumque, Muta

pro minutis benefactis quae sic inscribebantur dona et praemia locorum mutationes, 'am ad Hospitii

222쪽

ministerium quam ad usus apanumenti diversissimos Sumptu ad causa S, apud PariSios, agendus necessarios nempe ferinam carnem, Condimenta, prandia consiliariis Pariam senti aliisque magistratibus oblata omnia qua otitulo vocabantur itinera, calva catasque est judicii apparatus. Quidquid vero non rubrici praecedentibus erat praevi Sum hoc nomine glomerabatur aetra ordinariae impensae. Tum denique nihil erat reliquum nisi sumptus rationis quibus, X USU, imputab3tur nomen impensae

Stipendium autem praepositorum-ab Hospitio trimes 1 rubus vicibus solutum fuisse videtur, Sive a magistro curiae denariorum sive ab argentario, sive tandem ab aerarii dispensatore coactore generali . Ceteroquin, apud Regem, Similes, in Singulis rebus, eaedem agnoscuntur ratione Curiae Denariorum et Argentariae Curationis, quale ea S, apud Comitem, modo Vidimus immo potuiSSemu ostendere apud potissimos re n Procere namque rationeS, apud Comites eligo lismonses habitae, cum exemplari Sitato Congruebant. IV. - Ε

0 Omnem diligentiam adhibere ut recuperaret denarios ordinarios fomini vel extraordinarios receptosque in

2. Supra, P. 205 n. 1 et ante alia Fr 88 15. 3. Supra, P. 205 n. 1.

223쪽

suas arcas cogeret, id erat ministerium nrcarii-coactori Α- generalis uippe, per contraScriptorem generalem, certior laetus summae quam quisque coIctor, quot luotmensibus vel saltem trimestri quoque spatio debebat,e anterioribus vel praesenti laus suis rationibUS, SUPPeditare talibus colorum admonebatur, jam inde ab anno 1492, saltem conjecturn, per Compututionem Γηe- Sumptam ex indice singularum hujusmodi rationum 3. Quod ita edoctus, prudens poterat, omnibus anni temporibus, in unum aut alterum coaetorem emittere S Signationes, e quibus aciebant quaestum, exempli gratia, magister curiae denariorum et miniAter argentariuS. Quisque Vero coactor, inter Sua impensus, mentionem

faciebat de summis pecuniae sic a se allatis, in articulo cui titulus u Denarii aerario redditi His artibus, de regia administratione, a Comitibus, sicut aliae tam

multae, SSumptiS, Vitabantur mutationes locorum inutile S, quaeStuo Sue, pro Summi recuperandis, immo periculosa inque arearii generalis coacti Cum ex omnibus coactionibus constaret peculiaribuS, quarum

denarios, velut e fontibus haustos, uti expediebat, rite dispensabat multis re vera igitur, erat coactio generaliS Areartu autem, aerarii dispensator, qui solvebat

1. 10 un. 1499, fart. 18 , in append. F.

2. Ibid. et art. 34 Ordinat. 28 jan. 1519 n. t. Item quenΟSd Tre Aorier generat, at Atre de nostre Chambre ait donior Aet argentie monstreroni de 3 moi en 3 mois au Gonora deno Ad sinaneos, Postat ab rege et par happitre de leur receptoS

3. 10 un. 1499 art. 17 , in append. F. . . Supra, P. 188, . 1 et 2, P. 189 P. 205, . . 5. Vide thesim nostram gallice Scriptam, lib. III, cap. V, p. 810 60 .

224쪽

impen Sas, nullam e Contrario impensam edicebat. Cura enim imperandi de pergrandi pecunia ad ipsum Spectabat Comitem, de minoribus summis ad Cameram Computorum et procuratores Comes quidem subscribebat censualibus rationibus, qua diSpen Sator generaliS, per e, Solvebat ut per SSignationes, mandabat solvendas . Anno tantum 1519, vel paulo ante, Ludovica Sabaiida induxit in animum constituero, iningolismensi provincia, Generalem, qui rem nummariam administraret in qualis apud Regem jam unus aderat . empe huic Generali cura dicendarum obtigit impensarum atque ita modus imitandorum Regis institutorum, noVo gradu, longiuSprocesserat. Et Sane, Sque ad extremum, areariuS quidem praepoSitu a rationibus permansit, non ero dispositor, id est, u ossicior Compt9blo et non Ordonnaleur ,

sicuti, apud Gallos dici solet.

V. - DE CAMERA COMPUTORUM NGOLISMENSI Supra locale coactores, magistrum camerae denario rum, argentδrium, contraScriptorem et generalem aerarii dispensatorem, eminebat potestas de rebus nummariis collectiva curia rationum, vulgo u Camera Computo

A. Quomodo creata sit a nera ΤDiu quidem Comitos

225쪽

Dolo lato ducum urelianensium servatam', ut, tamen suas non deponebant rationes nisi priu eas, a specialibuSlo alis toti A quotio designatis otis eundum coaetionis loeum variana ibus committerent inspicionitas '. At vero Carolus En olis mensi , tanto spatio, ut sibi visum est, Bloesis distantibus, hunc agendi modum XIStimavit primum non in tuto nimis quoque quaestuosum. Quare, circa annum 148 1, vel paulo ante , Curiam Rationum, Caniora inrision sis ritu, Engolisinae creavit ; etenim nonne multis seudorum dominis, omissis etiam Aurelia-nsensibus ducit his, irat aut Saltem suerus, propria fulis

Curia. nempe v. g. ducibus viritanniae, Burgundiae, Burbo nonsi comitibus quo Andegavensi, Cenomano et Provinciali Quod autem lacerat Carolus EngolisinenSIS, eius vidua iudovica Sabauda sane perseeit ordinationibus,doeii di monsis uni anno 14 99 vicosim octava diomon is januarii 1519 n. st o decima octava dio sensis mariti 1520 n. si dictis ' quae Rox ad confirmandam

creationem rata habuit'. tque contra quod poSterius statutum est cum Engolismensis provincia rurSus facta est panam nium GComites ungolisinenses non tenuit Intor multa vid K 1 , ' a s 1 3 ', 9 P etc. 2. 0 1 10 P. 1 10 961 si bis 1456. 15 ut . . P. 506 636y' App. 1 8 u. t. P. 513 156 bis, et G14, Cf. supra,

226쪽

rationes trienno post illaSconsocias deferre ad Cain oram PariS1en Sem si deon Servandum dominium D panatum B. Quinam fuerim in Camerani cooptati Primum quidem ordinarii ministri a rationibus duorunt numero quinque POStea sero Se X omisso itiam scriba scilicet praeSes et quatuor aut quinque magistri- auditoreS quorum Unu titulo Vocabatur Primus magister. Poterant quoque e Curio adjungere, si quando facultas oriretur, subiculo praepositi et magistri-ab-Hospitio, Breui tu Co Clor generoli et contra Scriptor-generalis rei

nummaria b.

C. Maenam Merit Camerae disciplina insequirebatur ab ordinariis rationum ministris assidua frequenti namque quutuor Saltem debebant esse praesentes ut habita deliberatione, aliquid de re judicium sacerent ' deo, Salva excusatione idonea, illis erat re operandum D quotidie de septima ad decimam horam ante meridiem, et, post meridiem, de tertia ad sextam horam immo, ad egrediendum, cuique opu eratii conlia ab omnibus concessa Gravis ira lex secreti

227쪽

continendi itii suo, in manilaus, quisque habebat unam lol,ulari clavem. luo nulli licebat intraro, nisi cuique ceter Oniatos portum aperirent Stipendium automeorum, anno 520, perductum sui ad quin ζentus libras praesidi I ducentas magistris auditoribuS, Scribae quadragena S, insuper accipiebant mercede in Supplementum cuique enim rationi erat attribula pecunia, ita tamen ut non valeret nisi protium suisset statutum

re uno Con Sen Su , in Plena Camerae mensa' Denique

non committere debebant ut acciperent si dona quibus poSSent corrumpi ' , ac, si quis esset illis, inter propinquo S, Coactor, PS laeto, de Camera movebantur, in illo saltem temporis articulo quo hujus coactori rationeS

inspiciebantur D. Quae fuerit Camerae jurisdictio 3- Camera Coni putorum Engolismae considebat, in castello, quo

translatae erant chartae, olim Compinia ei versantes, in aerario Comitis λὶ.Ν0mpo juris illius Curia erant omnia Comitum engolisinensium dominia, quantocumque ita intervallo, etiam Romorantini et Sparnae i. onne ita quon

228쪽

Νihilominus dominia Comitum ongolis mensium remo tissima adhuc modum desiderabant antiquum inspicion dae cujusque rationi S Suo loco, Per Speciales legatos. Quippe obiit Sa Sunt contra nimium extensa difficultatos

jurisdictionis ipsi Comites ad opem Regis consu-

gerunt, eo con Sili in ut ad VerSariorum certamini vincerent Illud enim quod ammadvortatur lignum ost quo melius apud Se dominarentur, ipsi Comites domum

introducebant omnium communem dominum. Rogem utpote qui minus Regis Summam timoront potestatem quam dociles subditorum Suorum animos deo. cum Rex non interveniret sponte Sua Comites eum invitabant ad interveniendum. E. Quinam eluetio modo in Camera sint positi Omnis a-rationibus-praepositus, nisi quid haberet sexcusationis Comite probatum, legibus cogebatur in vadimonium ud Cameram, Per Se non per Procuratorem Venire

quotannis aut saltem biennio momo Quod opus e Sset, Camera praepositis dicebat diem set officiontibus ii rogabatur mulcta quin immo stipendium eorum forsan praec Fiebatur L Item id vocali et procuratores Comitis, si quando illis Camera dicebat diem, vadimo nium is Sum facere nequibant . Damni quidem, mulatione locorum et mansione infecti, pretium erat a Camera concessum viginti ad summum solidi tur in singulos

1. Vide thesim nostram gallico scriptam, lib. III cap V , 59T

229쪽

dies, decein Vero tantum Si per procuratorem VeniSSent, et quinque solidi si permanerent Engolisinae l. Verum tamen haec pretia lardo detrectabuntur coactori . Ut autem semel ante Camorum stabat coaetor, juriS-jurandi id confirmabat se bonis artibus agentem reSintegra coegiSSe, nullumque nisi jure et merito ocisse impenSIm, ratam lue nominibus logitim liboratis . Raliones vero jus inspiciebantur codatis impensi cum tabulis impensarum e conjectura praeSumpti S, quale ei suorunt traditae et cum antiquo rationum Xemplar Quod sibi imitandum proponoro debebat

Coaetor, Ut quemque probaret articulum, per inStrumenta ad comprobandum donoa

summa fide, eodemque modo quo Curia Parisiensis,munu erat explor9re, perpurgare et Conficere rationes, quales a Coactor tradebantur . Quem ad finem, quam maxime progreSsa est Cura imitandorum Regis minis

trorum, quando Ludovicae ab audae anno 1520, apparuit dictum . Concluditur caput. - Itaque a Rege non solum habebat ponamonium Comes en olismensis, sed etiam opes, quibu explebantur facultate apanamenti propriae nox igitur ei potestatem faciebat vivendi, immo Conee

230쪽

- 14 debat ut personam ageret principis. Datum quido oratapanamentum, usque ad progeniem masculorum postserorum exstinctam . at vero sumptus annui, pensiones ceteroque dona, in dies singulos, apanato potorant adimi ideoque Rex, sub liberalitatis specie, hujus ea sesertim sumptus annui beneficio, Comites pariatos, per Pecumam, In poteState sua tenebat. Comitus autoni in id ironcto stud obtini ut imitos istos quaestus a Rego, dii secta vel indit secta viti, a coptos Hegi In St0r, exigerent vel impenderent quem ad finem pro re necessitate, postulabant ut sex suo Consilio aut Sua auctoritate adjuvaret. Itaque apud Comitem, coae torum rationes set semperatio Cui in Rationum, hase om-m' respondent id ,xemplar Rationum Curicies apud Hegem quo plus temporis mccedit, ii magis cineXuetum perfectumque modum evadit imitatio. Ergo, de re nummaria, sicut de omnibus ceteris rebus Comites apanali, incera fide, putabant se non ope Regis poSSe carere. immo non secus aes ipso mox avoru