Titi Livii Patavini Historiarum libri qui supersunt omnes ..

191쪽

tum est, anceps pugna erat in jam ab h) V. e. r.

dextra parte, unde terroris fuga coeperat ,--

aegre Romanus restabnt. Ab Clysinistro cornuin ab fronte urguebantur barbari, cohortes ab tergo instantes pavidi respiciebant. Ut emissis soliferreis falaricisque, gladios

strinxerunt, tum velut redintegrata est pugna. Non caecis ictibus procul ex inproviso vulnerabantur sed pede conlato, tota in Virtute ac viribus spes erBt. XV. Fgssos jam suos consul, ex secunda a fugari acie subsidiariis cohortibus in pugnam induinis , accendit. Nova acies facta. Integri recentibus telis fatigatos adorti hostes primum acri inpetu, Velut cuneo , perculerunt: deinde dissipatos in fugam averterunt effinsoque per agros cursu , castra repetebantur.

Ubi omnia fuga completa vidit Cato, ipse ad secundam legionem, quae in subsidio posita

erat, equo revehitur δε signa prae se ferri, plenoque gradu ad castra hostium obpugnanda succedere jubet. Si quis extra ordinem avidius procurrit, ipse interequitans paro percutit, aribunos centurionesque castigare jubet. Iam castra hostium obpugnabanturusii a Gron. Crem ci a fron. Cre

192쪽

I7. saxisque sudibus, in omni genere et - - . . rum submovebantur a vallo Romani. Ubi recens admota legio est, tum . obpugnantibus animus crevit is infensius hostes pro vallo pugnabant. Consul omnia oculis per-Iustrat, ut, qua minima vi restatur λ', ea parte inrumpati Ad sinistram portam infrequentes Videt : eo secundae legionis principes hastatosque inducit. Non sustinuit inpetum eorum statio, quae portae adposita ι erat: ceteri, postquam intra vallum hostes vident, ipsis castris exuti , signa armaque abjiciunt. Caeduntur in portis, suomet ipsi agmine in arto haerentes secundani terga hostium caedunt , ceteri castra diripiunt. Valerius Antias supra quadraginta millia hostium caesa eo die scribit Cato ipse, haud sane detrectator mylaudum suarum, multos caesos ait numerum non adscribit XVI. TRI eo die laudabilia fecisse ut tur. Unum , quod circumducto exercitu, procul navibus suis castrisque, ubi spem nisi in virtute haberent, inter medios hostes

193쪽

proelium commisit: alterum, quod cohortes V c. I ab tergo hostibus objecit : tertium, quod secundam legionem, ceteris omnibus effusis

ad sequendos hostes, pleno gradu sub signis

compossitam instructamque subire ad portam castrorum jussit. Nihil deinde a victoria cessatum. Quum , receptui signo dato , suos spoliis onustos in castra reduxisset, paucis horis noctis ad quietem datis, ad praedandum in agros duxit. Effusius, ut pars hostibus fuga , praedati sunt. Quae res non minus quam pugna pridie adversa Emporitanos, si anis Hispanos adcolasque eorum in deditionem compulit. ulti aliarum civitatium, qui Emporias perfugerant , dediderunt se. Quos Omnes, adpellatos benigne , vinoquein cibo curatos, domos dimisit. Confestim inde castra movit - , quacumque incedebat agmen. , legati dedentium civitates suas obcurrebant. Et quum Tarraconem venit, jam omni cis Iberum Hispania perdomita erat, captiVique Romani, socium ac Latini nominis, variis casibus in Hispania obpressi, donum consuli a barbaris reducebantur Fama deinde Vulgatur, consulem in Turdetaniam exercitum ducturum in ad devios montanos profectu-

194쪽

v. c. 37. rum etiam faIso perlatum est. Ad hunc va-- numin sine auctore ullo rumorem Bergistanorum civitatis septem castella desecerunt. Eos, deducto exercitu , consul me memOrando proelio in potestatem redegit. Haud ita multo post iidem , regresso Tarraconem Onsule, priusquam inde quoquam procederet, defecerunt. Iterum subacti sed non eadem venia victis fuit Sub corona veniere omnex, ne saepius pacem sollicitarent. XVII INTERIM P. Manlius praetor, Xe citu vetere a Q. Minucio, cui successerat, accepto, adjuncto Ap. Claudii Neronis exulteriore Hispania vetere item exercitu, in Turdetaniam proficiscitur omnium Hispano rum maxime inbelles habentur Turdetani. Freti tamen multitudine sua obviam ierunt agmini Romano. Eques inmissus turbavit ex-

P. Mun templo aciem eorum PQdestre proelium nul-

si ferme certaminis fuit. milites veteres.

Mincit. periti hostium bellique, haud dubiam pugnam fecerunt. Nec tamen ea pugna debellatum est. Decem millia Celtiberum mercede Turduli conducunt, alienisque armis parabant bellum. Consul interim, rebellione Bergistanorum ictus, ceteras quoque civitates ratus per

195쪽

occasionem idem facturas, arma omnibus cis . . fyr.

Iberum Hispanis ademit. Quam rem adeo -- aegre passi, ut multi mortem sibimet ipsi ny estici misa consciscerent ferox genus, nullam vitam g ' rati sine armis esse. Quod ubi consuli renun m ano s.ciatum est senatores omnium civitatium ad se vocari jussiit, atque iis, imosa nostra Pin-nquit magis, quam vestra, refert, VOS nonis rebellare siquidem id majore Hispanorum n malo, quam exercitus Romani labore, semisi, per adhuc factum est. Id ut ne fiat, unon modo arbitror caveri posse, si effectum erit, a ne possitis rebellare. Volo id quam mollis i sima via consequi Vos quoque in ea renconsilio me adjuvate. ullum libentius D sequar, quam quod Vosmet ipsi adtuleritis. Tacentibus spatium se ad deliberandum dierum paucorum dare dixit, quum revocati secundo quoque concilio tacuissent, uno die muris omnium dirutis, ad eos, qui nondum

parebant, profectus , ut in quamque regio eorum senem Venerat, omnes , qui circa incolebant, ' 'populos in deditionem accepit. Segesticam tantum, gravem atque opulentam civitatem, vineis pluteis cepit. α sibim ipsi Gron. Cres

196쪽

V. e. sue 7. . XVIII. Eo majorem habebat difficultatem in subigendis hostibus, quam qui primi venerunt o inmisyaniam quod ad illos taedio imperii Carthaginiensium Hispani deficiebant;

huic ex usurpata libertate in servitutem velut adserendi erant: cita mota omnia accepit, ut alii in armis essent, alii obsidione ad de- lactionem cogerentur nec, nisi in tempore subventum foret, ultra sustentaturi fuerint. Latia Sed in consule ea vis animi atque ingenii in QVψε fu t, ut omnia maxima minimaque per se adiret atque ageret nec cogitaret modo imperaretque, quae in rem essent, sed pleraque ipse per se transigeret; nec in quemquam omnium gravius severiusque, quam in semetipsum, imperium exerceret parsimonia, vigiliis di labore cum ultimis militum e taret nec quidquam in exercitu suo praecipui, praeter honorem atque imperium, haberet.

XIX. DIFFICILIUs hellum in Turdetania praetori P. Manlio Celtiberi, mercede exciti 1, .nia ab hostibus, sicut ante dictum est, faciebant.

ἁιtaniam. Itaque eo consul, arcessimis literis praetoris,

legiones duxit. Ubi eo venit castra separ tim Celtiberiin Turdetani habebant cum

Turdem

197쪽

Turdetanis extemplo levia proelia incursan V. e. I te in stationes eorum Romani facere; semperque victores ex quamvis temere coepto certamine abire Ad Celtiberos in conloquium tribunos militum ire consul, atque iis trium conditionum elect ionem ferre, iubet. Primam, si transire ad Romanos velint , di duplex stipendium accipere , quam quantum a Turdetanis pepigissent : alteram, si domos abire, publica fide accepta , nihil eam rem OXdefuturam, quod hostibus se Romanorum unxissent tertiam, si utique bellum placeat, diem locumque constituant, ubi secum armis decernant. A Celtiberis dies ad consultandum petita Concilium inmixtis Turdetanis habitum

magno cum tumultu : eo minus decerni quidquam potuit. Quum incertum , hellum an pax cum Celtiberis esset, commeatu tamen, haud secus quam in pace, ex agris castellisque hostium Romani portabant; dein saepe

munimenta eorum, velut communi pacto

commercio privatis induciis , ingredientes. Consul ubi hostes ad pugnam elicere nequit, primum praedatum sub signis aliquot expeditas cohortes in agrum integrae regionis ducit :deinde audito, Seguntiae Celtiberum omnes

Tom. VIII. N

198쪽

. e. yyy sarcinas inpedimentaque relicta , eo pergit ducere ad obpugnandum. Postquam nulla mo- Ventur re, persoluto stipendio , non suis modo , sed etiam praetoris militibus , relictoque Regreditur Omni exercitu in castris praetoriis, ipse cum ε μ' septem cohortibus ad Iberum est regressus XX EA tam exigua manu oppida aliquot cepit. Defecere ad eum Sedetani, Ausetani, Lacetanos Suessetani Lacetanos, deviam, silvestrem

gentem, quum inlita feritas continebat marmis, tum conscientia, dum consul exercitusque Turdulo bello est occupatus, depopulatorum subitis incursionibus sociorum Igitur ad oppidum eorum obpugnandum consul ducit, non Romanas modo cohortes, sed juventutem etiam merito infensorum iis sociorum oppidum longum, in latitudinem haudquaquam tantumdem patens , habebant. Quadringentos inde ferme passus constituit signa. Ibi delectarum cohortium stationem

relinquens, praecepit eis, ne se ex eo loco ante moverent, quam ipse ad eos venisset. Ceteras copias ad ulteriorem partem urbis circumducit Aiaximum ex omnibus auxiliis numerum Suessetana iuventutis habebat Eos

ad murum obpugnandum estire jubet. Quo

199쪽

rum ubi arma signaque Lacetani cognovere V I yyr

memores , quam 1 aepe In agro eorum Inpune -- - .

persultassent , quoties ipsos signis conlatis fudissent fugassentque patefacto repente porta, universi in eos erumpunt Vix clamorem eorum, nedum inpetum , Suessetani tulere quod postquam , sicut futurum ratus erat consul fieri etiam vidit; equo citato subter murum hostium ad cohortes advehitur atque eas adreptas , effusis omnibus ad sequendos Suessetanos, qua silentium ac solitudo erat , in urbem inducit priusque omnia cepit, quam se reciperent Lacetani. Mox ipsos , nihil praeter arma habentes , in deditionem accepit.

eastrum ducit. Receptaculum id maxime praedonum erat is inde incursiones in agros pacatos provincia ejus sebant. Transfugit inde ad consulem princeps Vergestanus, purgare se ac populares coepit; ci non esse iiii, manu ipsis rempublicam. Praedones receptosi, totum sua potestatis id castrum fecisse., Consul eum domum redire , confictae aliqua probabili, cur abfuisset, caussa iussit. Quum s. se muros subisse cerneret, intentosque

200쪽

s. c. 37 33 praedones ad tuenda moenia esse tum tui -- - cum suae factionis hominibus meminissetu arcem occupare. 1 Id , uti praeceperat, factum. Repente anceps terror , tu muros adscendentibus Romanis , illinc arce capta, barbaros circumvasit. Hujus potitus loci consul eos, qui arcem tenuerant, liberos esse cum cognatis, suaque habere jussit Vergestano ceteros, quaestori, ut Venderet, imperavit de praedonibus supplicium sumsit Pacata provincia, vectigalia magna instituit ex se rariis argentariisque quibus tum institutis, locupletior in dies provincia fuit. Ob has res gestas in Hispania supplicationem in triduum

Patres decreVerunt.

bolos in rius Flaccus in Gallia cum Boiorum manu

propter Litanam silvam , signis conlatis , secundo proelio conflixit octo millia Gallorum caesa traduntur ceteri, omisso bello, in vicos suos atque agros dilapsi1 COR sul reliquum aestatis circa Padum Placentiauin Cremonae exercitum habuit, restituitque , quae in

iis oppidis bello diruta fuerant. Quum hic G ae ita status rerum in Italia Hispaniaque esset, nsμ μ Quinctio, in Graecia ita hibernis actis, ut,