Sculptura : carmen

91쪽

LIBER TERTIUS. 79 sui gentem videt una dies, videt una cadentem. Affixus demtim trunco, jugique Prometheus Depastus fibras , foecundaque viscera morsia Ultorem esse docet sceleris , sontesque manere Sub terris poenas, ut rectis praemia factis. Qui porto nequeat faciles it solvere nexus Hunc ego crediderim duro de stipite natum, Iratis-ve Deis exortum in luminis auras. Umbrarum ad lucem I, vel amicas lucis ad umbras Τransitus offendet, si sit velocioru ergo Sic prudens manus artificis dispenset utrumque Ut nimiam umbra diem , nimiam lux temperet tam-bram

Et sutura habilis spectantia turnina fallar.

Sic rerum ille opifex nutu qui temperat orbem , Splendori solis nimio praecedere lumen Mitius aurorae jubeta Sc non illico terras Involvit tenebrisci sed blanda crepuscula mittit, Et noctis simulac roseae confinia lucis. Parte sui tantii in media caesare figuras Non adeo austera Sculptor sub lege tenetur,

Quanquakn sic veteres olim fecere magistri U

92쪽

to SCULPTUR A.

Ut totum nequeas oculis ostendere corpuS, Fingere vel medio extantes plus corpore forma SQ Non tantiim decus inde novum, majorque venustas

Accedit tabularo sed nervo & robore plenum Nescio quid majorque oculis mirantibus error rCorpora quaAdoquidem tum ficta simillima veris Deludunt planessensus, oculosque videntum, Naturamque magis simulata imitatur imago. Sit testis miro coelata tabella labor I Qii docti Artificis manus ingeniosa Leonem Pontificem summum lanxit, qui fronte verenda Inlignis , triplicique caput diademate cinctus Hunnorum Regem meditantem funera gentis

dans ceu qui ontrat fatis par te Grecs, es figures nipe de relies su leur fondri dans es ouvrages de cet te spε-ce que nou on donnes le modernes , se figures Ont aucontraire beauco u de salille, soni quelquefois resque de ronde bose Rome in ur-tout les Eglises de cet te ille soni remplis de bas relies semblabies qui tenant te de ta-hleau , servent a decore des auteis L Berninis se ditacipies is e celebre M. Le Gros , que la France se glorifie voi produit, ni fait dans e genre de Sculpture les plus belles hos es. On a de ce dernier, dans P Eglis dumoll6ge Romain des Issuites, un a relies de S. Stanisas dans lartoire , qui esti miracle deci art. S. Leon arrhiant Attila, qui vient Rome dans te deia sein de saccage la ille Ce morcea qui est danti Egli se de S. Pierre , est d'une vaste olendue, χ'une Xecution mer-

93쪽

LIBER Tr ΤI Us. IRomanae, serro cives abolere parantem Aggreditur mulcens dictis , dextraque prehensum Audaci vetat ulteritis procedere gressit Dum Petrus , Paulusque comes, quos aethere ab alto

Mittit in auxilium Romae Rex summus limpi

Sublimes nube apparent, mortemque minantur

Fulmineo armati gladio , nisi protinus urbem Numine defensam conversis deserat armis Attila sacrilegosque recondat providus enses. Ille oculos tur ii attollit, sed lumina ferre Splendorem tantum nequeunt, palpebra ictat Debilis ; ut si quis pleno iolem orbe serenum Suspiciat, nimius perstringit lumina fulgor, Et tunicam offendunt ingratae tela diei. Pontifici multus fulgenti in veste sacerdos It comes , uento sequitur vestigia gressu, Praescriptum servans munus, nec ab ordine cedens Quisque suo Pa sidens animi, miseramque paratus

Vel servare urbem, Vel certae occumbere morti.

Parte alia Regem stipat facto agmine miles

Attonitum ;/ gelida pariter formidine mentem Correptus , versis properat discedere signis, Praecipitique fuga romanos linquere fines. I longe murmur castrisci conterrita tellus

94쪽

Pulsu equitum peditumque tremit mixtoque o multii Volvitur undanti caligine nimbus arena'. IHaec porro docili sic finxit marmore Sculpto , Ut media emineant multo plus parte figurae, Et caelata novum accipiat pretium inde tabella. Deni ue i sit quodvis Ampiax dumtaxati unum Sobria fallidit nimia ornamenta tabella.

Naufragii coelanda tibi feralis imago Quid mihi maturas Sculptor malu prodigus uvas

Exprimis , aut flores Myrtos-veri humiles-Ve C

pressus ξQuid volucres coelo, quid mergos littore fingisa AEquoris irati speciem volo ; finge tumentes Horrendii fluctus, elisaque nubibus atris Fulgura nigrantem commista grandine nimbum, Pallentes gelida mortis formidine nautas, Et de praecipiti pendentem rupe Carinam, Immenso velut in pelago si forte procella

Incubuit, nimbosque ferens noctemque profundam, Protiniis accensus crebris micat ignibus aether , Ingeminant austrii coelum tonat aequora ferVent, . Praecipitesque ruunt resolutis nubibus imbres,

95쪽

Quid jam Sculptotis dotes munia dicam Irisculptura quisquis saCros penetrare recessu SCogitat V an magnum tantis respondeat ausis Ingenium , exploret, prudensque interroget alas, Ignoto ant velit quam se committere coelo. Non innes se isto humanos de stipite vultus Ducere , Vci mutis possunt infundere vitam

Marmoribus : licitum id paucis , quibus aequa Minerva

Arrisit bland aspirans, animosque ministrat: Ergo nisi foecundum habitet sub pectore numen, Necquicquam in sterili multiim sudabis aren 1

Ingrato impendens noctemque diemque labori Hei nunquam ad seros pervadet fama nepotes. Divitis ille fuit natum munere Culptores Quem Sculptura Deum meritis super addidit Aris, Hunc puerum pater,in nondum lanugine prima Vestitum imberbes malas, cum addicere vellet

96쪽

Musarum studiis , ut aviti nominis haeres Acceptum augeret proprio splendore decorem , Et posset quondam, si sors ita fortὰ tulisset Doctrin1 ad utus summos ascendere honores, Projecisse ferunt libros , chartasque ciemallia, IEternumque vale Phoebo dixisse magistro Quippe suos jam jam tulerat Deus alter amoreS, Totaque regnabat puerili pectore Pallas. Sic patrias jussus leges ediscere Naso, Et celebrare forum judex aliquando futurus

Posthabuit Themidem musis saepes lebat ,

Exosus tetricas lites, operamque forensem Pangendis totas furtim traducere noctes

Versibus, austerum studio fallente laborem. Sal pater dixit ue blandus te perdet Apollo Nat: viam sequeris fallit quae lubrica gressus. Saep pater dixitu sed quid mandata parentis prodessent, Naso, tibi, quem natura podiam

Fecerat,ac gremio nascentem exceperat ipsia Calliope , roseis apponens ubera labris. Solemneso etiam populorum calleat usus Sculptor, in variis quae sint discrimina culisis Gentibusu hic longam veteri pro more parentum Induitur vestem populus, quam utilis ambit

La sciencela Costume.

97쪽

Balteus, lato subnectit fibula clavo Pes nudu , caput abrasum sed tanga capillos Absentes reparat prolixo vellere barba. Illic aureolos mos est crispare capillos, Et barbam tondere gravem , circumdare plantis Vincula, pileolum capiti gestare decorum. Hic galea miles , cristique hirsutus equina IEre caput, rigido defendit acinace corpus Illic nec galea tegitur, nec cingitur ense, At gravidam ex humeris pharetram suspendit,

arcum a

Et aculo bellum exercet, levibusque sagittis. Ergo pro variis vestis varianda figuris ;Signandaeque vicev nec ineptum imitabere factum Artificis, qui cum Ottomana de gente Virum quem Finxisset, curtam longo pro syrmate Vestem , Et petasum dederat pro lineo ferre galero, Et magnum armato lateri suspenderat ensem, Ridicul nec enim gravidum judice peccet, Qui pinnas avibus, vel equinae cornua fronti, Aut rigidas Tauro sqaammas pennas e Leota

AEngat, rerum naturamin nomina mutans. Sculptotas nunquam praecinget laurea frontem , Nec decus immortale sibi nomenque parabit, uene grande connoisiance deci 'Antique.

98쪽

Aut Sculptis animam infundet vitamque figuris;

Admiranda nisi veterum monumenta virorum ,

Quae nonditi exedi penitds cariosa vetustas Attento recolat studio, patiensque doceri, Consulat antiquas , pulchri exemplaria, formas, Et memori eximias dotes in mente volutet Nimir4m veteres cumulavit prodiga donis Aettifices natura suis, opibusque parentes Ditavit prudens ut seri deinde nepote , Si quid forte olim angustis in rebus egerent, Sortiti nempesingenium minus ubere Vena, Divitias fundo possent haurire paterno , Nec ramos unquam vitalis succus inertes Deficeret, fluerent-ve exhausto gurgite rivi Cum laetam jugis radicem pasceret humor, Plenaque de largo manaret copia fonte. Ergb age, ne pigeat dextrae uinulapra peritae, Quae quondam foecunda tulit Sculptura per orbem,

Solerti cura , memorique revolvere mente

Et doctos audire diu noctuque magistros, Qui muti quamvis,in dudum lumine cassi,

Laudis iter tutum doceant sine voce loquaces , Et docilem informent etiam post funera mentem.

Hine adeo nisi fortestibi maturior aetas Obstiterit, fractaeque effarto in corpore vires;

99쪽

LIBER TERTI Us. 87A3 tempus natale solum , patriamque relinque Et terras exquire alio sub sole caletues Quae celebres olim gremio peperere feraci Artifices, cineresque sacros , atque ossa recondunt. Roma tibi ante alias adeunda Hic scilicet artes

Hospitio junctae socia simul urbe fruuntur ;Hic passim occurrent aut aere , aut marmore signa ,

Emula naturae,in docti miracula scalpri . Hic tibi se Pallas manifesta luce videndam Ofieret; hic demd latices accedere puros Fas eritAin plenis haurires fontibus artem, Quos dehinc ipse tuos transfundas laetus in hortos, Unde tibi immenso redeant cum scenore fructus, Et tinctum madeat pectus pollentibus undis. Hoc studio imprimis tantum sibi nomen in orbe Divinus peperit Michael; sic laude coronam Insignem quondam meruit sic vertice toto Artifices superat reliquos, primamque recentes Inter habet sedem rutilo diademate cinctus Sculptorum turbae dat princeps jura volenti.

Quidum indefesso noctesque diesque labore Incumbit studio in generoso laudis amore

Accensus, pretiosa Virum monumenta priorum Lustrat, augustos interrogat ordine manes,

Quos irata tulit, quos Iomana Vetustiss

100쪽

at SCULPTUR A.

Sic veterum ad normam felix accessit alumnus , Ut docta ipsi suos aequaverit arte magistrOS, Atque etiam tulerit, vel Roma judice , palmam. Nam cum marmoreum quondam finxisset Amorem I,

Et Romae furtim mistam , tellure ab im1 Qua sciret rigidis fodienda ligonibus arva Jussisset statuam abscondi defossa latebris

Illa suis, totamque brevi transvecta per urbem, Et vulgata palam , ignoto reputata parente est ;Digna tua , Lysippe manu Scalpro-ve Myronis, Et doctae numeranda inter spectacula Romae. Membrorum imprimis fabricam callere decebit Artificem' , ut toto sparsas in corpore Venas, Nervosque , gracilesque toros in marmore ponat, Atque adeo rigidum marmor spirare putetur. Hinc tantos olim plausus Munera laudis

Ilis' a personne qui ne Rache ce trait decla vie demiis chel-Αnge , rappori parte Vasari e grand homme tant Florence fit une Statue de Cupido qui paruit achevcle hses amis mu'iis tui conseillerent de 'envoyer furtivement a Rome in de la Dire cacher solis terre dans ne igne oliro devolt biento Duiller Il e fit,in te Cupidon yant Et dύ terres, ut montr 1 tous te connoisseurs, qui en

Versalici