Commentatio de parodi et stasimi nominibus.

11쪽

apud Aristoxenum et Aristidem Quintilianum ita ut verba a sonis musicis dis linguas,

patet rationem antitheli non unam Sol Um eSSe, Sed semper eas inter se adversas cogitari.

Id vero hic quoque fieri haud dubie graecus homo intellexit, atque ob id ipsum fuerunt qui aut vocabulo Of σισ pro eo quod est λε ισ substitulo rem accuratius exprimere aut mulata parodi significatione ad eam desiniendam illud quod est cod adhibore mallent Praseterea si stasimi descriptio codicum Aristoteleorum verbis continetur, i iic autem vocabulum, quae est Nesiphalii opinio, embateria et mellea carmina simul comprehendit, prima cantica Oedipi Regis, Phoenissarum similiumque fabularum et sub phrodi et subflasimi Dolionem cadunt, quia eorum Unumquodque et 'ρώμη λεε/σ ολου χορου est et Iελοσ ZOOOυ ανευ Κναπαιστου καὶ τροχαιον , quam absurditatem ita tantum vir doctus effugere potest, ut pOSt μελοσ χορου verba Tο επεισοδιον excidisse statua . Verum

si e duodecimi capitis auctori desiniendi ratio obtruditur, qua vel Aristotelem vel eius discipulorum aliquem usum esse aegre tibi perSUaSeris. Pulat enim West phalius Sopho Plem, Euripidem eorumque aequales hanc sibi quodammodo legem scripsisse, Ut ab ea stas i morum forma, quae melicis strophis aliquot versus embateri os adiunctos habet quaeque apud Aeschylum sat Saepe occurrit, severe abstinerent, ni siue illud in desiniendo respexisse philosophiam. Attamen inde, quod superstites Viginti quinque fragoediae eiusmodi stasii niscarent, non sine temeritate concluditUr post APSchyli aetatem omnino nullum eorum usum fuisse, sed ut id recte concludi conoedatur, nihil saltem dissicilius erodi potest quam aliquem exeuntis quarti vel ineuntis tertii saeculi philosophum hanc rem in strenua plurimarum tragoediarum perlectione animad Vertisse eandemque adeo gravem iudicasAp, ut in brevissima stasimi desinitione silentio eam praeterire nefas haberes. Immo, si quid video, verba TO ἀνευ άναπαιστον καὶ τροχαιου ila tan Um Silo loco posita sunt, si propriam vocabuli quod est siελοσ notionem aeclaratius circumscribunt atque ipsam summam discriminis inter utrumque choricorum genus continent, id quod cum necessi late quadam eo ducit, ut nonnisi parodos embateriis rhythmis scriptas hic significari Sumatur, vocabulum autem is /σ utpote ad has designandas unice idoneum ei quod est lucλοσ contrarium cogitetur. Quae res eo quoque confirma Ur qUod in ea parte maioris irae latus de comoedia, quae huic capiti respondet 'i, chori ρησεισ, quam Vocem pro λεξει SUbStillatam esse apparet, oh μελγη dedita opera discriminantur (επεισοδιον δέ ἐστι μεροσ μεταξυ ἷιελῶν καὶ ρήσεων δυο χορου)' ). linque etiamnunc in ea opinione Sum nec de certa aetate nec de certis poetis hic agi, sed generalem aliquam descriptionis norinam proponi, e cuius multiplici immutatione diversae illae, quas in tragoediis hodie cognitis observamus, species ortae sint. Quodsi de hae opinione ne verbis quidem κοινά μὲν ὰπαντων ταυτα, id/α τά άπο τ , σκη νί, καὶ κομ/ιοί, quae in duodecimo capite leguntur, deducor, causam in eis

Bergli I, XXXI.

Pressiora verba μεταξυ o υν χορι-ὲν μελῶν, quae in duodecimo Poeticae capite leguntur, eo fundamento niti, quod posL ιορ legitime At Loe sequi sumitur, monui in Inlinii annaliburum

12쪽

aperui quae in Iahnii annalium volumine septuagesimo quinto p. Isti disputavi: ibi enim

exposui haec verba a posteriore manu addita videri, quia nullo pacto eiusdem auctoris esse possunt qui Seripsit κομμ οβ θρῆνοσ κοινὰσ χορσυ και α μὴ σκx xi si mihique assen SUSost Suso militius in Museo Rhenano nec non in eo quem p. VI significaVi commenti riolo Gryphis valdensi s. sto. Nec tamen abs re est monere, qui ea sci ip3it eiani ad

χορευτωγ intellegi, id quod iam in Iulinii annalibus a Κockio edoctus signifieavi mi, i cant Verba τὰ α μὴ σκx aer, qUae sequuntur, δραματ autem qui propterea mente addi posse putant, quia in fine duodevicesimi capitis Poeticae legatur εί ρῆσιν εξ αλλον εἰ ζ Aλλο

αρμοττοι γ επεισοδεον ολον, di Vel Sa miscent et obli Viscuntur Saepenumero substantivorum

VieeS tenere neutra pronominum vel adiectivorum, Si quidem cum praepositionibus iunguntiar, Cuius consuetudinis multa exempla Κruegerus in libro de grammatica graeca d, i, 5 congessit, id autem in hunc locum non cadere. ouocirca si vera esset Nest-phalii sententia, illorum Verborum auctorem tragoedias, comoedias et satyros Una notione comprehendere Voluisse, excidisse Vocem doct/ιάτωr si alui deberet: at lamen hac mulatione non opus habemus, quia nihil obstat quominus άπάντων genitivus ad personas menti lectoris ultro obvias referatur. Etenim quinque principales tragoediae partes omnibus postli S communes, monodias autem Scenicas et commos nonnullis proprias suisse Sine difficultate in forpolator aliquis haud nimium doctus significare potuit, qui histrionum cantica et choreularum planctus aliquot poetis praecipue in deliciis fuisse animadverterat, nec tamen fabularum in quibus occurrunt numerum anxie perscrutatus erat. Quin immo si Arnoldhil opinio praeferenda esset, qui hoc enuntiatum a reliqui capitis duodecimia aetore proficisci potuisse ita probare conatur, ut postea sequentem commi definitionem graVem corriaptelam pii Ssam esse ideoque cum illo antiquitus non pugnasse contendat, Vel Sic generalem tragoediae normam significari, non certae aetatis conSUetudinem circUm- Scribi statuendum foret: at lamen credibilius est in hune Poeticae locum non unius tant Uminterpolatoris Verba irrepsisse quam, ut ille vult, post interpolatoris adiectionem rurSUS lacunarum detrimenta secuta esse ). Verum de Singulorum et interpretatione set emendatione quidquid statuitur, illud accuratius intuenti facile se offert, duodecimum Poeticae caput fontem et qUOdammodo ArchetyPUm Omnium eorum esse, quae apud varios scriptores, upud TZetZam necnon in

Seholiis de partium trago odiae nominibus Jρguntur. Noque enim ei solum ab illo cupite profecti sunt, qui ibi exhibilis desinitionibus usquo quaque assentiebantur, Sed ei etiam qui eas Vel immutabant vel novarum notionum ad ioclione augebant, haud aliter atque

Non igitur me debebat West phalius in prologo inenis ad Aeschylum a. I 86s emi Esis p. 8 et p. li ob opinionem a me abiecta in impugnare, quae cur fulsa esset, ipse iam anno 18bi indicaveram. ') Proponit vir doctus (Wissensetinfitiehe Monoisbit. VI, 23 - 2bj pro verbis κομ/ oc di

13쪽

ex archetypo aliciatus scriptoris codice ei librarii haud minus pendent, qui eius menda coniecturarum atque additamentorum ope corrigere Stiadent, quam ei qui eum ad Verborum fidem exprimunt. . Duodecimi autem capitis circumscriptio cum haud quaquam ad omnes tragoedias quadraret, pars eorum qui postea id genus tractarunt eam additis aliis notionibus amplificare pars eam Vocibus accuratius terminalis emendare pars eam aliquo modo variolati rerum quae apud poetas ob VerSatur adaptare studuerunt, unde haud pala ae dissensiones manarunt. Ac maxime quidem de parodi notione dubitabatur, quam, quia λε3εωσ vocabulo nimis anguste quasi circumcludi videbatur, suerunt qui ti drae appellare propter praevalentem poetarum consiletudinem mallent: praeterea autem do recte adhibendo illo nomine ila in diversas partes grammatici abierunt, ut nonnulli eis tantum carminibus id tribuendum esse putarent, quae inter ipsum chori in orchestram ingressum Vel canuntur Vel recitantur, alii parodum ibi quoque agnoscerent, ubi primum tragoediae canticum a choro post ingressum profertur, quae res apertissime e diversis iudiciis de Phoenissarum carmine I υριον οἰόμα κτλ. (v. yost sqq.) et Ucet. Nec defuisseeliam, qui Verborum 'ρωτη λεξισ ολου χορου Vim anxie servantes, Sicubi prima cantica alicuius fabulae commatice disposita erant, posteriori carmini parodi nomen iri uerent, e loco

et oberrimo Plutarchi Moralium p. 8ba intellegitur, in quo fortium canticum Oedipi Colonei parodus appellatur: quod ut propterea factum esse apparet, quia dUO qUae praecedunt inter choreulas set histriones divisa sunt, ita dubitari nequit quin huius appellationis auctores, siquidem sibi constabant, Philoctetae quoque parodum a v. 6 6 et Orestis a v. 816 incipere sint arbitrali. Paullo minor de stasimis erat sententiarum Varietas, in quibus, si exempla post introitum in orchestram canere incipientis chori omittimus, ita potissimum multi grammatici a duodecimi capitis desinitione discesserunt, ut ab eorum

genere carmina cUm saltatione coniuncta separarent et hyporchematum sive orchesticorum appellatione designarent. Atque haec quoniam a me et in commentatione de parodi in tragoedia graeca notione et in Ialinii annalium volumine septuagesimo quinto salis SVPerque eXposita Sunt i, non opUS PSt ea hic pluribus persequi, nisi quod unum addendum videtur. Scilicet artis Vocabulum, quo aliquod carmen significandum sit, apud tales tantUm locos commemorari videtur, in quibus propter desinitionum diversitatem nonnihil de eo dubitationis esse potest, nunquam aulem, quantiam observare licet, necesSari Um ViSIam PSt grammaticis dedita opera monere, primum alicuius tragoediae choriciam anapaestis compositum parodum sive canticum in media vel posteriore fabulae parte exstans Stasimum appellandum esse. Atque id ipsum magis etiam illa studia illasque dissensiones illustrat, quarum vestigia in TZel Zae narratione, in eis locis, qui de primo Phoenissarum canticodi Versa praecipiunt - scholia ad Euripidis fabulam dico et consentientem cum scholio ad Poeticam hypothesim Porsarum - , necnon in unde tricesima paragrapho maioriStractatus de comoedia deprehendunttir.') Praeterea comparari possunt cum West phalii pro lego inena ad Aeschylum, praef. p. VIII-XIX, tum diligenter compositus conspectus locorum huc pertinentium, quem Aschersonius in Iahnii annalium Supplementis vol. IV, p. dZo- di exhibuis.

14쪽

Allamen hodierni viri docti, qui de tragicae artis institutis agunt, horum vestigiorum immemores ita do his rebus disputant, ac si apud omnes qui graece loquebantur illorum vocabulorum semper eadem fuerit significatio, eaque ad posteriores per esertissimam memoriam a priscis inde temporibus propagata. Volusi Wesiphalius inefri r Griecton II', o : et Theorie d. mus. Nilnste d. Ηρἰἰ. III, si sta j, etsi doctinitionum diversitas eum

minimo fugerat (n. II ', Zod; cf. Th. III, s, 28s), tamen quia primum Oedipi Colonpi canticum

choricum secundum Plutarchi locum non est ex genere parodorum, cui generi firmissimis, ut putat, festimoniis prima chorica cantica Electrae, Helenae, Troadum Euripidis necnon Eloctrao Sophoclis vindicantur, illud ab his usquequaque segregandum atqup illud a singulis choreulis seorsim, haec ab universo choro coniunctim proniantiata esse affirmare posse sibi videtur: qua in re si sibi constare vir doelissimus vellet, Phoenissas et Hippolytum Euripidis parodis carere ei statuendum esset, quia illarum primum canticum a scholiasta, huius ab Euclide stasimum appellatur. Quid P quod utitur vel anulitur potius notione festimonii, quae ut in quaestionibus ad rerum historiam pertinentibus dudum sexplosa est, ita in disputationibus de litteris antiquis immerito adhuc grassatur: etenim ut secundum iustae scientiae leges propositum perageret, fontes indicare debebat, e quibus sua hausisse illos quos advocat testes opinatur. Quodsi quis Schol inflariam atque eorum grammaticorum, qUOS illi excerpSer Unt, rationes recte perpendit, facile agnoscit eos de chorieorum actione haud certiora cognita habuisse quam de regione, e qua farciminum venditor in scenam esset ingressus, commenta fores Aristophanis quibus scholia ad Equitum versum ido dobentur. Quid p quod omnino scholiis, eis etiam quae a doctis Alexandrinis originem ducunt, is tantum recte utitur, qui semper 'ceu rate distinguil, quid ex antiquitatis fontibus sibi palentibus haurire, quid ex ipsis tantum Scriptoribus quos explanabant concludorido petere eorum auctores potuerint: quae res quia Saepe neglegitur, haud raro pro genuinis narrationiblas de antiquis rebias accipiuntur, quae sunt coniecturae grammaticorum. Unde Pindari potissim iam scholia nonnunquam falso aestimantur: quae quia de victorum a poeta celebratorum Vitae rationibus haud pauca proferunt, a multistia haec fractantur, ac si illi homines a se scripta acta diurna reliquerint. Vae ei in ita sint, non poSSUm non in ea sententia perstare, quum olim in Museo Rhenano pronuntiavi: s Die Fr en cer tructischen P ehni y hen licis hi iss ehe, cie der Termino ostio dus nuehiuressis he Zeifαἰler cin: thre Cerm Schunct leunti nur Ber,irreri , nichi ous hellonii retricen . Ac de ipsa quidem superstilum fragoediarum institutione scenica Wostphalios, Miamios, Arnoldii os mulla sollerter el erudite dispulasso libonlissimo prositeor, verum felicius hos viros officio functuros fuisse contendo, si singillatim quaereresia persedissent i, quo nomine quod Vis chori carmen esset appellandum vel ubi limes inter parodum sive stasimiam atque episodium constituendus. Tales enim quaestiones non solum ad vigentis poesis saecula transferunt, quae sunt Peripateticorum et grammaticorum') Ceterum silentio praeterire nolo, Myriantheum, qui et ipse in libro ,die mi solitie er cessi techischen Drctincte utilia multa attulit, paullo minore quam reliquos qui de his rebus agunt ariis

voenbulorum superstitione teneri. q

15쪽

Alexandrinorum , sed setiam illud damni habent, quod poetas antiquitus proditae dispositionis quκsi vinculis obstrictos ostendunt atque ei liberiali, qua scenicam adornationem pro re nata argumentis consiliisque fabularum adaptabant, caliginem obducunt. Non invitus autem illorum virorum studia sagaci doctissimi amici Eduardi Luebberti do priscae cuiusdam epiniciorum formae apud Pindarum vestigiis commentalioni Bonnae a. s 885 editae comparo, in cuiuS poSteriore parte auctor varias transitionis species quibus poeta Thebanus utitur egregie illustravit, vorum, ut dicam quod sentio, et rei et lectoris persuasioni melius consuluisset, si aliunde arcessitis archae, omphali, calatropae et quae sunt reliqua nominibus abstinuisset. Possem hie finem imponere disputationi, nisi unum suppresset, quod ad stabiliendam eam parodi notionem, quam in duodecimo Poeticae capite inesse significavi, ita confert, ut

praeteriri nequeat. Seilicet verba &νευ άναπαίστου καὶ τροχm ου, quae sectandum CeSlphalia nam sententiam stasimi deffinitioni praeter necessitatem addita sunt, secundum meam ipsum cardinem discriminis inter duo choricorum genora continerit, illud aperte demonstrant non solos dimetros anapaesti eos sed nonnunqUam etiam lolrametros frochaicos embateriorum Vice functos esse. Ac primum ut de forma orationis dicam, quod Wost phalius (Prol omenet p. 66) ανεν cro oraστικου καὶ τροχαῖκου rescribendum esse

opinatur, eo minime opus esse iudicabit, qui et Somi os tali apud Alliona iam ii, 62yb

, nec si lotur illud polentissimi regis anapaestum et (Tusc. sti, GTj et illius a Suida s. v. τροχαῖον ulla fi τροχαῖον τι Πυμβοχ σαντεσ meminerit. Rem auisem illud in primis illustrat, quod in haud paucis et tragoediis et comoediis tetrametri trochaici color iter procedentium sive histrionum sive choresularum motus subsequuntur, cuius rei exempla in libris de arte motrica

Wostphalius (II', is l. lbsti ei Christius (p. 36o. ol) eongesserunt, embalerius autem huius metri usus dubitari nequit quin multo latius patuerit. Et enim ut inter ea de quibus dixi sexempla minimo desunt leviora indolis discrimina, quia in nonnullis. Ut Ar Ach. stoi, Soph. OC EST , laboriosa, in aliis, ut Ar. Thesmoph. 66s, agilis festinatio cernitur, ita

omnino animadvertendum est inter omnia Versuum genera, qua O di VPS graecorum poetarUm vena procreavit, aliud nullum esse qUod iam multiplices species assumpsit tantamque ethicae rationis variolatoria admisit ac tetrameter troeliaicus. Quod metrum vehementer erret, Si

quis propter Aristotelis sive Pseudoaristotelis in Rhetorica III, 8 et Dionysii Hali earnasset

in libro de compositione verborum c. ii iudicia semper leve et humile fuisse arbitretur. Immo in eo miram Varietatem fuisse, Secundum quam, prout si Ve theses producebantur sive arses vol hoc vel illo loco solvebantur - neqUe enim a me impetrare possum , Ut in horum vocabulorum Usu inde a G. Hermanno et Eopckhio receptam consuetudinem deSeram - , nune graVe et sedatiam niane VeloX DUne humile et paene vacillans erat j, faciles intollogot qui has formas inter se comparaVerit:

) Eam rem veteres technicos et ipsos non latuisse docent quae de hoc metro Marius Victorinus(Il, si) exponit, quanquam ille in Singulis non vacat erroribus.

16쪽

arsos solvebantur, multum intererat quibus id locis fieret. Etenim etsi omnis longae arsis in duas breves syllabas conversio ictum aliqua ex parte debilitat, hamon quo fortior propter locum quem in metro tenet ictus est, eo minus haec debilitatio sentitur, unde sit ut primus et quintus tetrametri trochaici pses utpote in hemistichii initio positi cum multo minore ponderis detrimento arsis solutionem admittant quam reliqui: quocirca quanquam Persarum versus P s non minus duas arses solutas habet quam is quem ex Alexide supra attiali, lamen ille gravitatem servat, hic abiicit. Atque ex his suam lueem illaqdi Versi lates accipiunt, quae in usu poetarum dudum observatae sunt. Scilicet secundum ea quae ad Epicharmi consuetudinem spectantia olim ego in quaestionibus Epicharmeis

p. 6 - l T set ad Atticam nuper Rumpotius jn Philologi torno duodetricosimo p. dy8-i3lcongessimus, EpicharmUS non Solium Septim aes arSi S Solutione, quam reliqui omnes perparce admittebant ), singulariter delectabatur, sed etiam eas arses quae sunt in paribus sedibus non rarius quam primam et quintam in duas breves mutavit, quod contra Aeschylus haud multum abest quin solutionem solummodo primae et quintae arsis finibus conlinuerit, Euripides autem et Aristophanes, quibus mediae et novae comoediae poetae similes fuisse videntur, intermediam quandam inter Epicharmeam et Aeschyleam rationem secuti sunt. Simul illud Alexidis fragmentum, ex quo iuniam antea VerSUm desumpsi quodque per frequentiam solutionum in paribus sedibus admissarum vacillantem quodammodo ebrii hominis orationem imitatur:

satis docet vel quotidianae loeulionis varietates leti ametrorum conformatione in Attica poesi nonnunquam exprimi potuisse. Quodsi quae generaliori observationi se offerunt Comprehendi fur, apparet Epicharmeos tetrametros communis vitae humilitatem reddere, Aeschyleos grande quid et sublimo spiraro, illos cum Dionysiana et Aristotelea descriptione Vel maXime concinere, hos ab ea mirifice recedere. Quae cum ita sint, si Aeschylus tetrametrum trochaicum in embaleriis adhibuit, ea quoque dubitari nequit quin sollemni quadam gravitate insignia fuerint atque a cursilibus illis ac velocitatem significantibus perquam diversa, quae apud Euripidem set Aristophanem haud raro reperiuntur. Nec repugnem, Si quiS Pro Specimine eius rutionis, qua Aeschylus embalerios trochaeoS composuit, Persarum Versus 155-l G tamquam inter motum currus quo Aiossa vehitur

, Ut quae de variorum poetarum rationibus i. o. p. 6-lo exposui, ubi quidem Aristophanis versum Av. 2 6 omittere non debebam.

17쪽

reci latos afferat: quanquam illud profecto dubitationem movet, quod iam anapaestici versus qui praecedunt ibo- ibi pariter atque illi qui sunt in Promolliseo isto istT et in

Agamemnone T 88-Sos ad currus progreSSUm accommodati esse videntur. Verum de hoc quidquid statuitur, tantum elucet, tales trochaeos quales Aeschylus componebat sollemni chori in orchestram ingressui non minus aptos fuisse quam anapaestos idemqUein proclivi esse de Phrynicho coniicere, ut qui sine praeiudicata opinione rem considerat fere ultro in hane sententiam feratur, obversalum esse animo eius qui duodecimum Poeticae caput scripsit simplicem tragoediae formam, in qua introitus chori inter sola embaloriassiebat. Quae quia non canebantur, Sod in modum melodramalis quod hodie vocari solet recitabantur, Verbis quae Sunt 'ρωτr λεξισ ολου χορου ea circiam scribit auctor eisque ea carmina opponit, qUae Utpote a choro cantata rhythmis mere melicis continentur ideoque Sunt laελ χορσυ ανεν ἀναπαιστου καὶ τροχα/otae illi S parodorum, his, quia inter ea chorus non iam progreditur sed locum in orchestra tenet, stasimorum nomen tribuit.