장음표시 사용
11쪽
certam parum naturam investigabamus, eer umque eorum munus, quoad iudieia, eonsiderare Possumus ab initima auctori trite prosectum 3 Negari enim non potest , satis iudiei non esse, ut simplieiter sueta eo osent . Facta quae iudices quaerunt ea sunt , quae ad leges reseruntur: ideo eorum cog*iti est legi oeulis itis manda . Est testamentum . E t surium . AAt illud irritum est , hoc legis se uisentia damnari n quit . nisi quaedam intersitit cireumstantiae r Lex ergo , non iudex saeta eo noscat . Atque ut elarius loquar , indicis est , perspeetam antea te sis sententiam tenere . hine suetum eognoscere . Qua autem ratione haberi ut indiees posvint
ii, qui hi, luminibus de inrebatitur 3 Et ablegata ab se uegoeia ad centumviros . ut prudentiores . deserebant . eum praeter scietum ius etiam in Maestionem eaderet Quid porro de Tribunis dieam , eo se Ilieet Magi tratu , qui ad tollendam gravissimarum sententiarum executionem a prisciimus reperiebatur ca) Τ Nonne per illum potestatum eous io in immensumere vii ΤX. Ad Imperatorum antem tempora gradum faciens, Praenetus praetorio potestas quanta non suit 3 S) Quae in hoo isto Magi tratu auetoritatum confusio. indiee nna . et pluq quam imperante 7 Et plus quam imperans. inquam , eum Troicinus Augustu ei gladium committerei, quo si recte impera
verit. Pro se utere ur, sin minus contra se verteret ) . Nostra non interest tit histo, iam eonsuribamus: Sciti, poreurrere e t et inmitiatim resen me nonnullorum Magistratuum potestali; extensioneni adeoque mi qum scicio praesecium Urbi, 'ini in praetoris loenm fulseetias est, 5 ad quem ex cuneii inferiori linet auctoritatibus prouoeabatur . qui in Senatores iudieium exercebant, ei proximos Caesaribus honores in curia occupabant, et qui tamen tot subiit resumationes, ut nihil aliud videatur coneluti po se, nisi potestates in infinitum gemper exercuisse. Praetereo etiam Quaestores, de quibus, Cassio loro testante , Q ita vel ipia Principe loquebantur . ,, si quid dubi- tamus a Quae ,lore roquirimus, qui est the aurus scimae publieae, armarium legum Paratus se semper ad subitum adesse in eo debet scientia iuris, eautela sermonis, ut nemo debeat reprehendere, quod Principem eo literit eensuisse Quo ereo in maximo negotio horum arbitriaria potestas immittere raseeς non poterat, eum eorum eonsilia, quae tanto habehau tur in honore, omnia poterant in pessum vertere 7 Nee verbum qnidem Reio de Praestilibus; quibus a Di letiano saeta scicultas est, ut ea es eo noseerent nniversas 7 , subalternos iudiem erearent, et liberales cauins viderent semper et finirent; veluti qui, non solum tamquam iudiees de conte lati s liribus iudieare deberent, sed ni tamquam Magistratus summae Partiose pes potestatis, eorum posset Rcnitas aerus nonnullos flatus ei. ilis decernere, qui vel muta-hant, vel personarum conditioni consul haut . Nee de Proconsulibus dieam , qui extra urbem voluntariam iurisdietionem ubique exereotiant 8 iudiees una et potestatis partieipes, quae non multum a suprema differret, sicuti reipublieae temporibus penes eonsules fuerat cvi. Sa-
leo demum de aliis provinciarum Reeioribus , comitibus orientis, consularibus aliisque , qua i Quintil. Lib. IV., L. a. ι 24. D. de Orig. tiar.
a Cicero ouatit. Ac d. IV. D L. 1. de O . Praef. P., L. , I. D. quod quisque jur. . V. Naudet Des chang mens opeiadians totites les parties de l' adminiatrationde I Empire Romain Chap. 4. art. a. L
12쪽
eam omnem in se potestatem eolligebant, qua consules. Praetores, praeiaeti, aliique 3Itigistratus omnes in Urba huehantur. i Magistratus nimirum, qui ita perturbate suprema et iudieiar a potestate armati erunt, ut posita pole tatn in divisione a nobis constituta , cognitis in horum Magistratuum muneribus , quae passim et in Romanis legibus, et in antiquis scriptori-hus leguntur, quisque lateatur neee e sit, ius Romanum in justitiae adininistratione nunquam ha hiess,e cognitam tam opportunam divisionem in potestatum exercitio. xl. Ast quonam paeto prudenter inter Magistratus distributa esse potestas poterat, si hos ipsos inter , et populum permixta erat et confusa Z Lex Valeria V., quae unicuique priuato homini, eertis argumeniis fulto permittebat, ut armata manu unumquomque nova in rempu-haleam molientem oecideret, haec inquam lex dabat, opinor, singulis publicam in personi auctoritatem. Et iudicia extra ordinem. I quae ex legibus publicis non oriebantur. s d in quibus quaerebatur de criminibus de quibus nullae leges erant. demonstrant insuper quandoque etiam. attributionum collisionem exoriri dehuisse inter indices et senatum . Et turpi. illa sonsuetudo, qua cives Romani propriam libertatem vendebant. D esseeit ut hae ration
personarum status consti ineretur, et ut necessario indiciaria potestas cogeretur, ita diviqas hominum eouditiones, summo eum dedecore ae nota. probare atque permittere . Religio ei iam iis omni hus praesto erat, quum Vestalis Preces audirentur, et pro eiu postulatis decerneretne. 43 Nonne summae pol talis est, a legum severitate quandoque re der Τ Et e usuetudo eo enita, quia persectiores Dormae snbrogari haud poterant, nonne vim Iegis moribus .nlgique opinionibus dabat, quae pro si naulorum negoetis variae erant, eamque ut ratam haberentiauguri Magistratus obligabantur 3 Et Magistratuum natura. ordinariorum quandoque, quandoque extra o dinem * et L rbs quae jure merito Imperii exceptio poterat dici ; et Pro*i elae , quae dixi e reum blieae temporibus, Caesarumque cietate di Wisae, eertam admini trationis formam retinuerunt nuuquain ; et dum Provinetarum Praesides in illis praetores erant . ab Uria hanis praetoribus poterant iudieari; haee inquam omnia. nonne taetebant, ut omnis potestas vel sublimis e sol. vel humilis, culta vel conculcata , nune fulta legibus, molo eius, qui eam exerdebat libidini dedita Τ Et cum ne Mario iurisconsulti iudieibus adesse deberent. nonne hoe poeto ipsi, etiam iudiciaria potestas tributa est 3 Nonne et Me argumentum est, iudiees non solum non creatos a legibus suisse , neque ipsos earum legum cognitores. sed incertae potius potostatis homines 3 li ue iure aiebat Cicero pro Murena se tot homines per tot aetates constio tuere nondum potuisse utrum iudicem an nrhitrum diei oporteret , . xl I. Quibus positis , non est ut negem in hae imperseeta potestatum distrilinii ne, institiam saepe unieuique redditam fuisse , vel Romaul imperii res summum atlIgi se eulmen. Quum vero aliquae ratioties vel incrementum vel ruinam illius emetetiles suerunt in eis sa . ut quibusdam eomponeretur formis , ita his caussam placet tribuere diserepantiae huius. et potest tum eonsusionis . Formae quae ea variis, quibus obnoxium imperium suit constitutionibus, Indo 'em suam mutuantur . et a legum imperseelione. Quae duo potissimae rationes sunt . quaa Meerunt, ut nosci haud posset, vel deberet, quo paelo certi auetoriicitibus eon tituli fines, et rapientes immutabilesqua leges tutissimam dent eautionem Reipublieae ineolumitatis. Et
quoad primam: Romani qui nunquam liberi suerunt. eo quod reipublicae bonum ipsis non si L. s. D. de Ost. Pro M. M L. 3. D. de Lib. eaus. α) Graevius Animia. ad Sicon. Antis. Tucit. Annal. Lil. XI. cap. ga.
13쪽
t. nisi sita enique privata res et amor ; amor qui si quiesset dam externi gliseentes hostes ad arma provocabant . maiori cum impetu in otio domique effervescebat: et εο Fod , si patricii
erant acciri poterant coram adversaria plebe, tui pro lege unice erant arbitria, multitudinis propria supellex; et si plebei, in centuriatis comitiis cernebant eontra se ipsos praesentes. I ges sanciri; Romani qui leges oderant; oderant autem quia ordines hi qui eas feret,aut . pr Priae auctoritatis servandae studio , perpetui inter se hostes erant; Romani, inquam Reipublicae temporibus ob hana sollieitudinem ipsam secum dissilentes , modo auctoritatem da hant. nune tollebant, modo augebant. nano constringebant; ordinarii enim Magistratus ab his qui erant extra ordinem quasi ad nihilum redigebantur . hisque autem Magistratibus extra ordinem inhiatis, ii demo quasi post liminio restituebantur . Hi autem fines, qui a studio pros cti propriae eonsemandae a toritatis, publicae alicubi securitatis eantio fuissent, Romae op Heae et periculorum plenum esse debebant; quo iam Magistratus legesserendi potestati manus admovebant: idemne eerti iis non erant limites , qui alibi legibus praescribantur. Et licet Ieges serendi potestas , omnium civium propria putaretur esse . nihilo tamen secius salis tune ostendebant, se ne intellexisse quidem qisid saeuitas illa importaret; Non enim populus novas Proponebat Leges, et ad annum usque DCLVI. V. c. quo C. Cecilius Nepos et T. Didius curarunt , ut pro Iegibus novae promulgationis Drmulae haberentur, Populus rata saciebat ea , quae ut diiudiearentur utrum utilia essent neo ue . ne satis quidem temporis ipsi dabatur I . Et cum nisi ad legum lationis potestatem pertineat Magistratuum institutio , quoniam legis Potior cura esse debet ut sibimet caveat. et eum praemia largiendi auctoritas germana summae xii P testatis . nimis quae hia ad hona facienda allicere mucieribus debeat; tamen penes Senatum semper jus suit pro labitu Dictatorem creandi, atque hac ratione Populi Magistratibus omnem rogandi potestatem, ut ad arbitrium suum eum regeret : unusque Senalus, qui et de bello ae de paee videbat, et Duces nominabat. ipse etiam triumphi honorem decernebat. Alli. Partium perturbatio itaque, animos disponebat ad hoc, ut eius communis potestatis
afui remitterent, qua nunquam . Praeterquam paucorum Noluntatis obsequendae studio, ut Bantur . Neeessitan demum doeuit, multorum potestatem in unum colligendo , non enervatum
iri Rem blicam, futuram imo diuturniorem potentioremque. eo quod maxima obtemperantia Iegitas sutura esset . aententiae Duiliores, negociorumque graviorum celerrima executio . ca Bine Imperatores. Hi vero . iuxta philosophum. caeteris hominibus vel virtute vel eonsilio non Praeces erant. nli praestiterant auctoritate: Eurumque vitia, raro paucis aliquorum virtutibus repressa et eis lita ε eorum nnmerus, qui insimul rempublicam gubernarunt, quique sub G Iieno X ll. evaseranti patria demum extranea, quae tot tantosque parum ReIpub. vinei hat: haee inquam omnia regimen quoddam esse runt, quod nunquam certo sciri poterit ad Maumam regiminis speciem sit reserendam; cum prae erit m infinitam potestatem militibus hahentibus et pis arbitrio e medio Augustos tollentibus, aliquam democratiae formam praes ferret; et eum Imperatores omnia ad libidinem vertebant, ad effraenem Urannidem rediret In tot itaque tantisque varietatibus , quomodo potestatam constantem distributionem comeres,
utarine regulas invenires, quibus ejus distributionis vim, extentionemque definias Quid V m de Ieriba, dieam 7 Nee mihi est in animo quidquEm detrahere Iaudibus velle, quaa Iegum Romanarum empori, iure meritoque optimo tribuuntur is Verum quia leges ea neeessitatibus
14쪽
fiunt, haeque Meessitates quandoque novae fuerunt, seges ergo Romanae, quao Me pisto
conditae sunt, Iieet plerumque in se asini simae videantur, et sint; ea tamen prudentia fultae non erant, ut investigare pos ent. et constituere recta civitatis gubernandare rationis principia. Era interpretandi saevitas atque custodia, eum in primis penes Patri eios es et . horum intererat eam in areano condero , quoniam hoc pacto suarum deeisionum rationem non Teddebant; et haeo ipsa Areana circa gubernandae civitatis modum , sub imperatoribuet permanserunt I . Nee vero Romanae Reipublieae tempora vicesque, ut optimae sererentur Iedes permiserunt. Ineluetabilis, pene dicam, bellorum nece sitas, quibus sepe detinebantur . ea Pe
perit instituta quae interdum semeiam olebant, atque inhumanitatem. Caing rei, uti e potior ratio desumi posset, quam ex duodecim tabulis , qnibus debitor qui solvendo non esset, diloris maneipium efficiebatur' et qnae saeuitatem dabant in Tyberim proiciendi eos, qui morbo inutiles esseeti es eat . cet Ηiue leges prodierant. Fas in vis exercitio , vel ipsum minxerunt abusum; hine abusus in civium elassium dirisione ς hine abusus in hello et in pace; et hic ultimus nerus , quasi publica indignus extimatione. minus habebatur in honore, eo qnolinfima corona, I.aura a scilicet, donabantur ii, qui eum hoste transigebant: hine abum ira poenis , in proprietatibus. Hinc forsitan illud prosectum est is melius esse ab optimo euh'rna- ri viro , quam ab optimis legibus is quia optimarum legum utilitas non adparebat. Mirari hin desino saevitiam Marii, Sillae crudelitatem , immanitatem Triumvirorum; eum enim capitis pomna multari cives Romani haud γ sent, nisi lex vel plebiscitum intere k i set, humanarum
rerum conditiones Iatrocinium Proditionemque advoca hant contra noxiam indulgentiam , a sal sis principiis prosectam imperseetae legislationis. Hine eloquentiae nodos sita eIuesti , qua riterentur Romae Oratores, eaque efficerent, ut iis reetae rationis principiis adnixi. quorum unusquisque eapax est, vel contra leges ipsas regiminis vim necterent arine eonstantiam. Oblia
gatio demum qua adhibebantur iudices, ut iuris peritorum responsis inhaererent, ut Angustus tu serat, qui formulis Senatus, iurisque peritorum vocibus voluntatem suam pro lege ponebat, deelarat abunde, quantum arbitrii et Daudi ia in titias administratione. imi legibus per mitteretur. Ex his etiam adparet quomodo tulis destituti regulis iud e . haudquaquam eo
stantem tenere potestatem possent, cuius naturam nobis nune colligere liceat. XIV. Ide Ireo sicuti variae Reipublieae, Imperiique constitutiones, suerant tu eaussa , ns apta auctoritatis partitio esset; ita legislationis sistematis imp rrsectio adigebat ad summam xx γ nam pius metoritatem interpellandam, quae et nova in dubiis retas effunderet lumina, novas . Rarioti nes Proserret: Et tunc profecto ex regiminis forma novus iterum imperseetionis sonet exi teliat. atque origo : Lumina enim et sanctiones quae in melium adaneebantur, iuxta varIetatem hana sanciebantur . Et ne certos nitium disserendo lucubratiociis no trae limites egrediamur, satis est argumenti gratia, in seriaiora a Magistros paululun animalgertere, qui Rominig ἱ upexit rihus proxime adstabant, nee adstabant solum sed tamquam Magistri memoriae priacipi anu rationes dictabant. tamquam epistolarum Magistia orationes principum componebant. tamquaM
Magistri libellorum ea quae prineeps datis libet Iis ius isset reseribebant, G atque ita abuti P terant potestate in omnes imperii subieetos et quosque revera abusos saliso testatur Zeno I - i est. Annal. tib. I. Cap. D. menta res sur Ia loi des taure tums. et Quintil. Lib. XIII. Cap. 6. Geu. noet. G G itherius de Odieiis Domus Augurali. Lib. ao. cap. a. V. Bo haud Com- 1taa Lib. 3. Cap. 3.
15쪽
c perator , qui i eiuguli amissionem minatur iis vi illicite dictata seribere ansi fuissent. Miarari ergo quisque desinet, opinor , si hae Perspecta imperfectione quae illa regiminis formagontinebatur, videat ab Imperatore Anastasio cantum fuisse, ut ipsis generali hns constituti nibus principum rescripta posthaberentur , quoties iis adversantia deprehenderentur . Tune sane perspectam Omni hus voluntatem secit suam, omnimode ad bonum publicum vergentem, comtra quodcumque rescriptum quod tuique sanciri potuisset. Nec ipse unus hoc aequitatis studio iacensus tantam legem promulgavit ; Ab Imperatcribus enim Diocletiano, et Maximiano 2 , et a constantino 3 crebro ncitum fuit, haud licitum esse iustitiam laedere principum reseriptis obtemperando, quoties rei puhlicae perniciem tule asserri intelligeretur: Et Theodosius Senatui expresse declararat . , reseripia eontra jus elieita ab omnibus iudicibus refutanda es- is se ,, . Nec minus diserte id in L. unic. C. de S. C. denuo odixerat. Et Sanctus Ambrosius ab eodem Augusto curavit , ut sanciretur, eos, qui imperialibus mandalis famulantur, nil trigesimum usque diem executionem protrahere suppliciorum, quae Imperatores jusserint, ad hoc , ut hoc temporis intervallo si esset peonitentiae locns, non inntile esset 5 . Licet vero tot fuerint sanctiones ante Anastasii uetatem a Pleririne principibus constitutae, attamen dubium quod Matronianus Praetorio Praefectus Anastasio proposuit, cuiusque gratia, lata lex est de qua disserimus , iterum declarat Romanam in legum vitia . Complexui enim iuris S mani mordicns inhaerere , inerrantiae prosecto viam non sternebat . Tam difficile est iuris peritos prudentissimos latuisse tuniuiti in iure varielutis inveniri , ni omncs amoverentur difficultates . Re sane verli cautio adhibita . atque instituta erat, ut in legnin dubietalibus Prin sipis voluntas cognosceretur ; et Imperiit. Valent. et Mari in . sic rescripserant se Si quid in iisdem , legibus latum forta sis obseurior suerit, oportet id ab imperatoria interpretatione patefie-ν, ,, G cuius rei causam postea Justinianos reddidit o si enim se inquit se leges condere,, soli imperatori concessum est, et Iege interpretari solo dignum imperio esse oportet . - Τ
Itemque Ulpinnus docuit se quod Principi placuisset , logis habere vigorem ,,. ω Edque Im
peratores constantinus in L. 1. C. de Leg. et Theodosius in L. 3. c. eod. di,erte declaraverant . Verum quidem est, et Vinu in m , ω et Gudelinum has leges sectim componere; in i se enim I. cod. de I eg. aiunt. non esse Imperatoris con ilium ut nemini quum sibi liceret , ius ad normam aequitatis neenndnm mentem ligislatoris exigere, sed tantiam Probi sere nes, praetextu ari tatis a iure seu lege . meut ne legislatoris recedatur, quoniam id non est M legem sequi , sed eam mutare Io Ast si tot inrisIrin dentes oleum operamque Perdere e nati non essent in eoneiliandis tot romanis legibus . ni pro ingenii magis exercitatione secerunt, quom findio veritatis , eo mai is illustres essent deseelns , de quihux adhuc disgerimus : Idque firmissimum tandem erit ., Romani iuriq Corpus sacrarium esse et thesaurum Omnium qudo,, laris, quae domi, quae privatim , quae publice, hello. pace, in iudiciis, in iure . in s
se natu , in Comitiis apud princitaem sapienter aut temere facta sint, a rummis, mediis, in- ,, fimis ut ,, sapientissimo a Gherard o Tood animadversum fuerat . cir
ii γ Dissert. De Cis ili Prudentia
i L. vltim. C. de diuers. rescrip. etc. a L. 4. C. de emane. Iiber. L. I 6. C. de
transc. L. 3. C. de rescind. rendit.
D L. a. C. de praec. imper. O . et .
16쪽
XV. Nos vero ι quod felix , saturum , sordinatamque sit, eorum luminibu , eorumqnct
progressionibus edocti. neo non ad summa quibus laborarunt incommoda m uti aetem zo vertentes , nostra eorreximus regimina , atque at meliorem formam instituimus : Perseeta enim cognitio ex auimadversione harum rerum , quae nobis, vel simili hus nostris eventuut,
atque evenerunt, originem ducit . Quam quidem in rem ex x uictitato caelextis doctrinae . qna Christiana Pollet religio , plurimum commodorum derivasse , iugenuus quisque mecum fateatur necesse est . Hi ne cognitum est si plurium hoininum ordini nimia re' inquatur potestas , ut apud Romanos factum est, hane agendi rationem ad regiminis honum haud posscteondueere . sine publicam in discrimen vocari securitalem patefactum est, vel propter ac uum veterrumque Legum inscitiam ; vel propter asseaenem omnia pro arbitrio gerendi cupiditatem; vel propter naturalem hominum improbitatem , qua fit, ut nulla , quid alii sentiaut , ratio habeatur ἔ vel Propter necessi ludi uis vincula, quibus persaepe veri cognitio postliabetur ἔ vel propter sacilitatem qua assentatoribus via patet, quod pessimum servorum geuus est; veI ob praejudicium , ut ita dicam . ni uitae ae inopportunae venerationiis erga institutionex illas. quae quid antiquitati s redoleant , et ob quas quaelibet, licet necesMaria innovatio . religioni vertitur ; vel ob hisitu ui iuris fictiones struendi, ad quas omnes iustitiae rationes comparantur , et ad quas euncta revoeare impudenter aequitas appellatur , vel demum quia aliaeuius mentis acies non satis firma, res alioquin certissimas incertas laetet, et cuneta arcania accenset ν quin instum et aequum, ut par est, dispiciat, et ex disparatissimis deducti nibus , tamquam rectum principium aliquod ratum facit, quod nulli praeterquam arbitrariae argumentandi rationi, innititur fundamento . Et ita tot ae tantis , quae usu venire possunt penes iudices, perspectis incommodis , adhibita in auxilium Lex est . Haee est reperta temporibus , hominibus, e reumstantiis, et opportunitatibus apta et idonea . Quae antiquitatem redolerent
non lauditus sublata sunt; animadversum tamen est quae nobis modo antiqua videntur , --va ea maioribus nostris suisse . Hine necessitates nostrae prudenter consideratae sunt , data proprietati s eautio, publica invecta securitas. hominum status in luto positi: et cum Rinmanos civitatis ius ad patrandum crimen impelleret 3 nostris temporibus idem grati animi sensum erga ilIam benestam manum excitat, qua regimur et gubernamur, noῆ'in meremtum de patria prontiores reddit et alacriores . nino cum rebus nostris aptatae Ieaea sint, nihil de summa potestate detraxit magistratuum potestas . Singuli eventi generales
leges applieacido , quas Suprema Auctoritas tulit, id quod in iure est iudieare . ipsi non ia-
dieant. nisi Iegum nomine et Imperantis. Coninnelio Potestatum omnium, quadam rati anct ,
servatur integra , quoniam qui sine iure iubendi executionem legum imperat . in eo stricto dici non potest, potestati s partem residere : Qui dicit, ego iudico , quia haeo est lex , hae menη est summae auctoritatis . is profecto dicit, nou se eum esse qui iudicat . perspieitae aliunde nonnullis certis positis sormulis , i dieiorum perennitatem suisse communitam ; et quae , vel quot indixidua , quas lites , vel crimina , iudiciaria complectatur potestas ι et quando ineoanli iudieii lacultas penes aetorem fit, vel iudicem , vel legem . XVI. Et quum nos certas tutasque habeamus leges , quae eertis etiam finibns . iadleum
munera e meant, altamen summus dominator magnitudinis suae sublimitati, quaedam. qn si suo iure , vindicavit, ut novorum eventuum , factorumque cognitionem , dandam inqu. veniarum pote talem quibus usus extra ordinem tribuit, minuit, derogarius Imaum suarum severitati. Quae quidem potestas ae saevitas unicum remedium est ad ea tolt uda mali. qnas
evenire quandoque in his rebas Possent , quibus a legibus tonsultum satis non est. Illaquo
17쪽
potestas his in easibus, unim omnipotentiam suam exerit, legis Milieet generalis Imperium .
in legem partientirem i et hio satis emtum est. ne iterum nimiae severitatis exempla ho reamna vel Merensis Zelenei, vel L. Bruti . Quibus es sitis ex hae ipsa legislationis, potis starum a distributionis perseetione etiam prono alveo fluit, iudices in indieando eorum reis scriptorum raeolere aneloritatem clieet generali hos eosti in ionibus adversentur quae vel x spieientia νlicuius indi .ides honum vel eomiunnitatis, ubi causa cesset qua Lex servabatur. Iegem remittunt a ci) vel quia eum requirat lex materialem caussam in qua versetur , has deficiente. obligatio cesset: vel eum lax non eo sistat nisi in voluntate legislatoris , id recte praeeipientis, hac ob iustam eans am dos eientis scinelio eesset; u quia sopponitur in haeipothesi antecedentem humanam leg m non satare . cognita itaque, prout nunc est . iudieia natura. adsertaqne potestatum aeqna divisione , ne quis tamen putet . eorum munus in se mi . .nns sanetitatis hahoro . De inclicum dignitate dieam ex muneris noeessitate Oeensionem sumens . Quod enim nobilius elogium derivare in se magistratus possit, quam illud , qnod ab humanae societatis nainra eius munus expetatnr, requiratur, postuletur Τ Utpote qui eum a claritalia exercitinm novam inhditos inter, et Dominatorem relationem constituat, veluti quodam vinenla legi Alatorem et eives e tangunt atque alligant. Heie autem vel ip a res expetere videtur ut animadτersio quaedam instituatur, qua Tatio constet, euins ergo, iudieea nexum illum, quem diximus constitnunt. Mo haee duo extrema iungantur. XVil. CiVihns 1egislator ogendi praeseribit normam g qua in Praescribenda , propo itnmante oculos habere commune honum debet; quod non modo eontinetur positi Wi honi stineti Me . verum et inribus hominum non laedendi . Lex enim ut humano generi prodes et, non solum illud eripere debet e sensuum somita. quo perdita trahit natura . sed ex ipsa corruptione eonsilium rapere , atque ipsas hominum asseetiones non estinguere sed ad hone i lem unde aque dirigere , ut ad propositum finem reetum honeste procedant, et inde .i lutes enaseantur . praeterea Lex illud unum praecipiat oportet . quod eius est potestalis . neo Elterius progrediatur .. et innoeun etiam ideireo prohibere . ne inde 'pernielem in hominum retina oriatura noe enim illa id sibi sumere debet. ni velit humanam na:uram ah olute immni ver nam si Naturam expellas larea, lamen usque repurret . Legislatoris denique mens. a malem debet virium di tributionem in legitina serendis servare . et homines moraliter inmaptos respieiens ni pares , itemqne idoneos ad virtutem , omnibus onus aequa proportione dia tribuere e qui enim privatis commodis servit, et irrationali arbitrio utitur . discernere neseitan pomparata nd semii unem distributionem eiusdem oneris vis. ah omnibus qui inaequali- Irus pollent viethus substinera possit.
XVIII. Bis autem salataribus in litutioni hus in ei vilium ossietorum pleniludine responde o L. -ndhoi q. . D. comm. praeὰ. L. 2. C. itis contanis dum seruit Lib. . de auia. q. 4.
pro quib. eaus. sorv. L. si quando C. do v. b. viri. 3. Dispensationem non posse eise tu L. si Locus 3 3. D. quem ad. sero. amitt. stam nisi in cora mune bonum eadat: nam M-
13 Ad fidelitarem inquit D. Thomas u. I. cur Lex pro communi bono constituitur , Ita q. m. art. ι. se dispensatoris pertinere ut in- pro aeo dispensanda est . Quibus sontentiis tensionem ha inat ad commune bonum: in - maior aecedat auctoritatis uis ex Tridentino euri enim sidetur necessariam esse ad itimam concilio. qua cautum est is Leges torum d dispensationem ut eatis a ejus iat necessitas here relaxari ut eommuni tituitati sati flat . aliqua publiea oel eommunia utilitas cui S Sess. II. Cas. 23. De Reyormat.
18쪽
re, suhditorum est. Hise autem ossiciorum eonsensio et pleuitudo totam earum particularium rerum vim tolleret, quibus homines adducti ab iisdem ossiciis distrahantur. Verum homines in quotidiana agendi ratione saepe a reotae intelligentiae dictatis recedunt, queis adhaerere, quaeque sequi deberent . is Plerique consevtione quadam incredibili partem sui potiorem eam is esse putant, quae sensuum instrumentum est, quod huius sit evolutio prior et usus in via , , ta frequens , e ique assiciamur vehementer omnes . Qua con:ra intelligentiae ao rationis Particeps est , ea prope confundi uir cuin vanis imaginibus iis, quas a corporibus Auentesis olim Somniavit Epieurus . Nam etsi haeo intima nobis inhaereat , ae plaus coelestem vimis et naturam habeat. minus est tameta familiaris , exeriturque serius, et leniores quam semis suum motus cogitationis sunt . Rerum autem externarum esse illas excellentiores autumant ,
,, quibus incitatius promoveri solent; et maiores quae Iatiorem occupant quasi locum in ani- mo Perturbata mentis agitatione quodammodo inflatae , veluti aqua inhilitis ignibus efferve- is mens . Quare missis rebus imagines earum eontuemur admiramur amplectimnrs ex hiso bonorum genera definimus . in species tribuimus, ordinamus; vimque singulis ast naturamis assingimus Ita honis, eorumque gradibus descriptis ex simulaeris iis, quae a se is sibus inchoata vis imaginandi persecit et expolivit, cum deliberandum est quid appeterois oporteat, alterive Praeferre , non ea quidem convenientia speetatur, quact rerum nobiscumis est, sed exquiritur unice , qua ratioue comparata sint inter se figmenta ilIa , quae nostriis ae rerum ipsarum vicaria successeruut . is Meliori paeto colligere profecto non poterat C. Iaeohus StelIini ci humanarum opinionum ac deceptionum varietatem circa boni noti nem. Hinc homines intellectu ignorantes , voluntato corrupti a teneris unguiculis, ut ita dia eam iniusti, perfecta egent ratione , ad quam singulorum ratio ordinetur , quum in ngen do eorum iuribus, eorumque ossiciis mutuo collisis, iudicibus opus habent, qui aeternas vo-ritatis spectantes regulas sua unicuique tribuaut .
XIX. Haec itaque iustitiae administratio legum finem subditorum proximum sacit. Quodsi Lex humanorum inrium custodiae , publicaeque debeat militati consulere , nee possent, omnes articuli singillatim, aut legibus aut Senatusconsultis compreheudi. uti dictnm a Icto Iuliano ca) , iudicis munus est, qui laeto cognito , Perspectaque Iegis sententia , ad eam exequendam pro publico hono eiusdem legis vi utatur . Quod si lex externis subditorum actio uibus sauctionem suam finiat, suamque ipsa auctoritatem certis limitibus contineat, i dicis est ultra externarum actionum corticem , si ita loqui fas est, introspicere , et quam maxime fieri potest maiorem minoremve earum moralitatem metiri, dispicereque ἔ utrum iahane etiain Lex animadvertere voluerit , et ad rectum eas redueere . Quod si lex tandem obligationes praescribat, ea que pro cuiusque viribus distribuat, iudieis est singulas cuiusquavires expendere, et pro iis ut fidem liberent exposcere . . Hino magnopere elucet quanta iudieum muneris sanctitas sit ae sublimitas . Sanctiatas quidem ab ipsa dimanat natura iudicii, quod proprie unius Dei est: Inter enim aeqn Ies natura homines , Is qui eos secit, ipsisque ordinis viam praemonstravit, Is , inquam , unus ut iudex esset oportebat. Eum revera sie coluerunt homines etiam salsorum numinum culto res in politica eorum insantia, et ad iudicia Dei eontagerunt harbarae gentes . ut armoru-
suorum iudicia firmarent. Sublimitas antem ab ossicii sinesari late proficisoitur , et quia ex De ortu et progressu morum Decimen . 2ὶ L. 1a. D. da Legib.
19쪽
innumeria eadem natura praeditis quidam tantum delimntur. qui cognitam habeant, admianistrentque iustitiam i et quia iis viam instruit ad inopum patraeinium . ntpote qui Deilius
ua , inium que improborum imperuntur. Verum sunt et alia maiora. Legislator regulas pra seribit quae generales. simpliees, omni hus eaedem sint. Verum inquirere quid ab indiViduis. quae corporis habitu varia sunt, una eadem regula expetere possit a inquirere quomodo eius
dein regulae violatio . et pro maiore minoreve eompressa latratuum eo lentino vi, qEos N
tura et Lex gigneret, et pro injuriae graWitate , qtitie ex Miloni pravitate illata alicui sit, et pro ipsius eriminis patra di ausu . plus minus. ε impiohitatis importet, hare inquam omnia tanta sunt, tantamque mentis exeat lentiam requirunt , laitiquo publieae intersunt utilitati . ut ille qui iis perfecte respondeat , ille. inqnam , satietissimus sis, quum Deus ipse de eius muneris inhlimitate Ioeutus, dixerat Dii estis 1 . XXI. N exsaria demum hominis ab aliqua auetor tate dependentia . quaa etiam ab eiust metulis naturae essentia oritur , nobilissimum ultimo lota argumentum ost. quo planum fiat , iudieiuriam potestatem utilissimam esse . Necesse nam est , ut ad nostraa rationis praesidium lumenque aliorum prudentia utamur . qui praediti sapientia et tonsilii groitata . nostrae rationis desectui suppleant. Atqui si multiplex eorum odum est pro multipliei nutuero eorum a quihus affertur, auetoritas quidem iudieiaria amplissima hoe in sensu rit. itemque utilissa
ma . Nationes quae di Winatione utebantur. maximi Deiehani oracula . Ast oraei. a iudiciaria in hominum aeendi rationibus . confietae oraculorum illorum auetoritatis vim magnopere erid Perant: quam et institui opus fuit , clam urgeres neeo Mitas . dum indius m e contra auctoratos iustitiae est inutis. Potissimam ergo habemus rationem, quare praeterito ob ervantiae Cultu.
qui vel datis pri. ilegiis . vel Dequentium eone initantium pompa, vel formulis eo titulis, ab ipsa S ietate ipsis tributus es a ipsa publici iudieii natura maiorem in se τenerationem haheat 3 eo ferme paeto, quo nos firmis lateribus hominem . i rumque in arte sua excellen tissimum . mon miramur solum , sed nostrae ei iam volumus inservire utilitati . Leges tamquam agricoliorcie instrumenta sunt; quae qua is a labro eonstruantur altamen si valida desint Mathia . quibus adhibeantur . nunquam desideratum snem producet ent: iam Iahro legislator. hraebita νero iudices comparentur . Borum vero praestantiam eum nos miramur , eo quo Rhaia di,tamus perspeeto intervallo. nostram erga eos sentimus . onerationem ang ri . Ex quo illud fiat ne Me est . ut praeter iurisdieundi auctoritatem , uti iore optulonis auctoritate iudextra atur a
XIII. Quom hnius tamen auetoriicitis exertitium ita comparatum non sit , ut eorum imeommodorum Iollere possibilitatem possit, in quae ip i iudices poMeut offendere, sequitur ita i fili tutum in diem esis oportere. ut caeteria virtutibus nee ,ario anteeellat . Ilino ergo exivi mo , Romanos omnimoda in iudicibus virtutes expostulare debuis . Potitiea enim veritas est, uni mersum ci .itatum selieitatem . si Lex a pnhlieis hoatitatis desiderio manare intelli. gatur . in ei vium erga Musistratus observarilia . 3I agistratuum erga Leges veneratione cons arere . cum mihi tamen eWolvondi eharaeteres sint , quibus iudiem ornentur ad sublimiora
Meendam priueipia . ad Dei scilicet ipsius verba. Quum enim Morsi i sit . ut iudices ex populo eligeret, qui ius dicerent in Israel. viros volest is p. entes . et timentes Deum , in quia hus sit veritas et oderint avaritiam is caγ . Quare en omnia quae in iudiae prorsus requiruntur: quae maioris evidentiae et breritatis gratia in sapientiam distribuam, euius timor Domi
20쪽
ui initium est , quaeqne eognitionem eontinet ver; talis : in sapIentiae amorem . quo veritatis amor eontinetur ; in constantiam demum et sortitudinem , qua anetoritatis amplitudo fim
XXIII. De sapientia igitur disserens . apium videtur Sapientis orationem in modium ae mr qua D. O. M. adpreeahatur ut daret servo suo eor docile , ut populum sunm iudicare,, posset, et diseernere inter bonum et malum γ . Boni ita iust 'maliquo cognitio univom sana sapientiam iustitiamque importat . Quaedam enim sunt veritates . quhe nobis ita natura inditae sunt, ut semel ae humano intellectui sese obitetant, veluti hominiam finis, ac sublimi mota aPerte ac dilue ide apprehendantur a quae uem primo intuitu comprehendi non p sunt . quilibet tamen prudenη rerum e limator facile per ratioeinium assequitur . uino fit ut homi-nnm actiones , quae veritatibus istiustraodi conformes m nt . digno eantur Limae , quat' vero diserepant malae a adeo ut eiusmodi comparatio hoininain intellectui firma sit atque poespicua temera seeernendi actiones honas a maliqi atque ita moralis quem dicimus ordinis . rati annique moralium tota ratio efformetur. Quod igitur ad ius reddendum vortiatum eognitio a iudi-ee primo consideranda sit , postulat ipsa intellectus natura. Nam vero mens in summo eo ,, stituta fastigio dignitatis , id in animo , quod in ei mitale Lex est A G Hino inde videsuriudicis es e mordicus veritatem tenere, et ad veritatis normam intellectum institnere. Et Matin Ieges veritatum complexum ellici aut ς Nam ut Vieus ait, illud oertim quod ost in te ibus , si lotidis quidam est ac lumen , quod ab ipsa naturali ratione diffunditnr; veluti aopo leti rvnlgaresque etiam latitii scriptores ab Augusti aevo do iustitia disseretite, dice e conmeoorunt rerum est pro aequum est R; Legum scientia ita apud iudicos eomparata esse debet, ut in obmenientibus negociis earum vim perscrutetitur . nlque sententiam . XLIV. Λ, t gleuti .eri eognitio ad tutellectum pertinet , illius tamen amor est Wolantatis osse tum . ., Diligite lumen sapientiae omnes qui praemiis populis Et quoniam proprium amoris est, ne quis delectationis , nisi ab eo quod diligitur habeatur. io tilicio amor eiusdem institiae lumen et eognitionem ae bene gerendi voluntatem servat . Id quod promus est, liber ille publici boni amor, quo Wiriliter ad eomprimendatu vim , iniuria quo tolleudas excitamur, quae nul-psa foetalis ordinis vincula di umpunt : Amor ille est pas Atium is ede-hris . auroque cedere neseius : Amor ille est in periculis audax , nee unquam par otia lahor; hus ad salsas litigantium consecutiones , dolumque malum, iniuriasque , et quae intes tu liki duales actiones est earumque moralitatem , proportiouem discernendam et Amor ille est . qui eo a fetur , quo major siluuia est . quam Lex in illo positam habet , et ob quam hominis eordissensus iuvestigat, relationum influxus , quantitates , qualitatesque Teriam perspicit . et evon- tuum veritates: Amor ille demum est ex quo sollicitudo eis uii nn decumque ea omnia intelli gendi, qnae ad eius mentis culturam eondueere videntur . quo fit ut omnibus leuiq eharael Tibus instructi xint, et leguiti similes essetantur . optandum , ait cieero. ut qui Reipublia ,, eae praesunt legum similes sint M . Q iae quidem omnia eo condueunt , ut iudex sie istum meietate componat, vetuli nn quisqne eum suis amelionibus uomponatur, nece sum est. XXV. Estremo loeo constantia est ae sortitudo: quarum nomine hie xaneta illa semeritas venit potentissimis ipsius pietatis blanditiis cedere nescia , quae in se e clam legis stabilit
cG Regum Lib. III. Cas. 3. 3. Seianza moia ete. Dignita crIII. ca) Maximus urius Dissere. XII. G) Sapient.