Institutiones physicae ad usum scholarum accomodatae: cum indice ..., Volume 1

5쪽

FRANCISCI

CONVENATIS BONONIENSIS

NIM. Doct., in studiorum Universitate Tolosa Liberalium Artium Professoris,

PHYSIC E

O SUM SCHOLARU Μ

Cum INDICE ELENCHIs,is IouRIs aeneis accuratissimis,

7쪽

FRANC BAYLE

INSTITUTIONIBUS

pHYSICIS

AD ILL Us TR IssIMUM VIRUM II

DOM IOANNEM PAULUM

ABBAΥEM SANCTI QUINTINI,

Et in Regia scientiarum Academia Parisiensi Praesidem.

non solum Virorum Doctrina insignium ea , quae pridem edidi, pustula approbantium assensio, AseaA ILLusTR. IssIME , sed amicorum etiam hortantium autoritas impulit , ut has Institutiones PM, eas adornarem. Hic , quemadmodum flagitabant, propositum mihi est, tum quae alibi sparsim conjee ram, tum quae in Academia Tolosana dictaveram, ex ordine colloc re, unum in corpus redigere. Opus istud suscepi eo lubentius, ac

coeptum tandem perfeci, quM aliquem inde fructi tercepturos esse Physicae studiosos confiderem, rarum cum de eo vulgando cogitavi, a parum

8쪽

parum abfuit, ulla me consilii poeniteret. Enim ver sermidabim

severiorem in me censuram, quod me socium adjungerem adeo illustribus Viris, qui hanc parten ornarunt, de quorum foetici industria, ebisque hac nostra aetate phogressa est res Physica, ut intra brevissimum tempus majora quam bis mille prope modum ante nos annis

incrementa ceperit. Cum haec agitarem, ABBAS ILLus TR IssIME, haerentem, anxium recreavit me suavissima , quae tunc in mentem,

venit, de tua benignitate cogitatio omnium enim qui litteras amant adjutor ac fautor cum sis, ta liberas quasque disciplinas tum per te meditationibus assiduis, tum per alios ornare, athistrare non desinas, tibi certe atque adeo caeteris eruditis tuam in sententiam lubenter concessuris laborem hunc meum quotusquisque sit , acceptum soronon desperavi. Haec tua fingularis in literatos propensio,, humanitas praeter egregias alias animi tui dotes , in causa fuit, ut arbitror , cur Ludovicus Magnus tot inter tantosque ex tota Galli virps te unum, delegit, quem suo de statuenda Scientiarum Academia consilio admin, strum de curatorem praefecerir. In hac Provincia quam diligenter'ω pigre tanti Principis voluntati obsequutus iueris declarat praeclarus omnino ultra quam sperare fas erat felicissimus eventus. Nemo enim profecto est qui non videat tibi potissimum debere celeberrimum illud literatorum collegium quod regiis rectum auspiciis regia exceptum domo, regiis denique legibus tempcratum, totius in se Europae oculos, admirationem convertat. Sed quid inulta in literatos munificentissimi Principis beneficia commemorem. Caeteras omnes gratias, cunctorumque vota cumulavit Rex Sapientissimus cum te nobilissimo eruditorum consessui praeposuit, ubi eadem ingenii vi sagacitate, eloquentia , quibus te in sacris pulpitis mysteria explicantem toties audiverunt, te jam naturae arcana reseraatem, & or cula fundentem suspiciunt. Quod certe tanto magis mirum videri omnibus debet, quant majorem de te hominum opinionem superasti Quid enim iam magnum tamque est cultum , quod a te homines non expectaverinr, qu m scirent avitis excitatum exemplis omnibus ad scientias naturae paratum praesidiis,

in familia eruditissima, &in ipsa ut ita dicam literarum domo educ tum continuo te in omni genere disciplinarum exercuisse. Hinc mihi spes injecta est, Asa A ILLus TR is S ME, Tibi meos

quales umque conatus probatum iii , qui probe nosti Physicam esse

9쪽

init eampi amplitani in quo acria de mediocria, M tarda etiam in psis possunt cum laude versari, accommodatam suis vitibus male istuci eligere, ει ex ea licet vili aliquid eruere quod possit magno usus

tibere.

Ipsi Autores celeberrimi qui Physicam illustrare nisi sunt, multam: sippeditant exercitationis materiem, quod eorum non pauci singuli spociale elegerunt subjectum quod suo modo tractaverunt congruenter illis quae supponebant principiis. Haec diversa cum fiat, necesse fuit e rum Philoisphorum placita esse diversi , iisque cum nequeant facile sonciliari tyronum progressus non tam promoveri quam retardari , nisi ab exercitatis ad unum quoddam principium aut ad generalem quamdam hypothesim accommodatis interpretationibus revocentur. Apud eos ipse qui totius Physicae tractationem susceperunt nona in recta methodus desideratur. Multa quae dubia sunt aut falsa tanquam certa admittuntur, quo vitio laborant etiam eorum nonnulli qui adversus praejudicia maxime cauti volunt haberi. Multa relicta sunt intacta a quibus dependent phaenomen maxime stupenda, quorum musae ignorantur B de quarum inquisitione ne quidem cogitatum fuisse

videtur.

Ut haec omnia Selentiae Naturalis sepedimenta dejiciam , non suncepi hoc opus, nimis enim id esset arrogans S superbum Me tamenisvinnulla removere confido Methodo enim accuratissima omnia tracto exir judiciis ortos errores quosdam demonstro. Nonnulla deqnibus hactenus ne quidem cogitatum est detego , ex quibus estinus marime admirandi dependent Varias circa idem subjectum Philoso.

phorum sententias ita ad unum principium revoco, ut ex omnibus lux aliqua promanet. Ut autem sigillatim mei rationem reddam institutici occurrendunti

primum est iis quq objici possent de quς Viri eruditissimi obiecerunt,

me scilicet videri nimis addictum Aristoteli cujus mentionemri equentem facio varios illius textus allegando in Disputationibus de Materia MFormi, de Natura, Arte, de Loco, Vacuo, de Motu Parum interesse dicunt, quod aliquando extiterit Aristoteles aut magnus quicumque Philosephus , ut clara habeatur rerum notitia, qu per solas demonstrationes ex principiis notissimis deductas comparatur, quarum claritatem dc certitudinem non mod non auget , sed etiam congenita,

10쪽

Ad hic respo deo eum qui solus apud se philosephatur , aut cum

illi: differt qui nec Libros Aristotelis legerunt, nec illius audiverunt Interpreres, nec ab iliis pretiudicia ulla acceperunt, nec Aristotelis nomen cognoscunt Rcspondeo, inquam , ejusinodi Philosophum pore

de debere ab Aristotelis mentione prorsus abstinete. Cur enim a rectaveritatis via deflectat ad Aristotelem non exigua temporis actura Merrandi periculo. At ille qui scribit ad usum eorum qui Libros Ar

stotelis legerunt, aut qui in Scholis Permateticorum sunt educati, aut quorum mens illius Philosophi celebritate est occupata , prona , ut omnes quae illi tribuuntur opiniones amplectatur tueaturque,si inquam rationis invicto robore fretus quispiam illos aperto mari r aggrediatur exasperatos essensionis specie eorum animos ad valide resistendum a cendet quos obtendendo Aristotelis nomen posset habere attentos de placidos Ubi autem ex adverso consistunt Peripateticorum sectat oppositae, & in eorum medio plurimi dubii haerent in quas partes inclinent, nunquid licet aut etiam necesse est ut Aristotelis textus ex quiabus nata est occasio dissenuendi ad rationis normam exigantur, hoc est, ut ipse Atistotelectationis examini subjiciatur. Si hoc modo autoritate

Aristotelis pro Aristotcle pugnatur, nunquid illius Philosophi jugum e

cultria induciturque consuetudo quemcumque Philosophum in rebus pur humanis judicandi rationis lumine' istum Philosophandi modum lubentius sectabuntur illi qui noverunt 'utin varia olim variis temporibus fuerit, quam varia nunc sit in variis Philosophorue scholis Aristotelis fortuna Etenim apud eos qui in artibus, scientiis humanis constituendis illustrandisque ad Uertiam ingenii subtilitatem attenderunt, Aristoteles habitus est princeps Phil sophorum, Naturae genius, quem nihil latuit, qui nihil posteris inquire dum reliquieic. Apud eos vero qui de rerum divinarum scientia erant potissimum solliciti deterrimae impietatis factus est reus Aristoteles, Mexistimatus polytheismi defensor cum coelo M sidera donaverit divinitate, animamque rationalem fecerit corpoream. Unde Ludovicus Vives dixit illum Philosophum nullum virtutis praemium in futura vita expectavisse. Prioris generis Philosophi omnia Aristotelis placita laudant ex praeju-eio summi illius ingenii, reliqui omnia reprobant in homine impio de mala fidei, qui, postquam Deum ab omni materiae concretione liberum domonstravit , res coryoreas Diis aluiumerat. Omnes inconsideratis damnant