Institvtionvm imperialivm analyseis, seu, Resolvtiones novae, propter tyrones iuris ciuilis scientiae schematismois delineatae

11쪽

P AE a et M. Heinentorum requiruntur. Et quoniam non tam cognitionis,quam memoriae ratio habenda est: probanda etiam illorum est industria qui omnem hanc Iuris methodum χν τιιτ οβ tabulis delineare, M tanquam sub aspectu discentium subisscere uoluerunt: ut uno intuitu integrum titulum cu suis Paragraphis,quos uocant,intueri possent. In quo genere multi magna cum laude nostro tempore

ita uersati sunt, Melaborarunt: ut alias διαγραμ μοτιβια ριοπυπωσεσι elementorum

Iuris non opus esse uideatur. Sed hi non solum alios Scriptorcs,uerum etiam diuersam uiam,rationemque sequi maluerunt. In his autem Tabulis,Pauli Praetois vr αναλυσα aquodanxqui se nominam minime uoluit, delincate sunt ita quidem ut nullineius copendia uerbust praetermissum. Hunc ilicina coloriatu,8 ductu, adolescens labore suscepit,& intra tempus breue,quod instituit αμας η μαΜασας εδερον perfecit non ut ederetur in publicum: sed, ut se priuatim exerceret titul3sque Iuris singulorum librorum mandarct facilius memoriar. Schematismos tamen istos cum uidissent doctissimi quique Viri,S E BALDvs Harmen reuterus, Medicinae Doctor clarisiimus, Physicus nostre ciuitatis, vir acerrimo, grauissi-mόque iudicio praeditus, dignos essi iudicauit qui in uulgus emitterentur. Et ad huius talis tanti tu e uiri censuram, accesserunt postea recellentissmorum Iureconsultorum nostrorum iudicia Doctioris MICHAELI GRAVI I,autoris tabularum Compatris,hominis do stissimi,c experientissimi qui Rhetorum Graecorii, MLatinorii artem, praesertim, que est τῶν ἄκατηρ: ν, ψ τάπιων exemplo Iureconsulti,Vtrici Lasthyad Iurisprudentiam scite potest applicare Etenim pars

qui Oratoribus in foro, atque iudici js, uidentur hodie successisse, proprie peribnet huiusque νομικης ἰύης origo est, atque fundamentum Dignas etiam hasce Tabulas, quae a Librario diuulgarentur censuerunt Legum Doctois res,&Professores eius facultatis, in Academia Argentoratensi nostra,celeberrimi: OBERΥv GipANivs Institutionum Ic LAURENTIV TV P,

Collega Mamici nostri. Itaque eas typographo describendas dedimus permoti tantorum virorum araui1smis iudicris.Has enim cupidae legum Iuventuti,& Tyronibus uris utiles fore non dubitarunt assirmare. Acquantum ego iudicrure possum spero aliquid Institutionibus Iustiniani lucis accessarum. Primum, propter μι ρ ,quae est v . . Nam proposito fine Iuris Ciuilis scientiar: non solum comuni. λῶς σν, honeste uiuere sic enim Iustinianus,seri ρλLXXVII,

Graece illud explicat uerum etiam proprijs Umρορμη βλάπLy, neminem laedere &τὸ λειον, ἱκαον ἐκας ν μειν suum cuique tribuere artificios om nia,quae ad hosce fines pertinent,aggregantur. Deinde,propter mi'gri seu τ .P,Ordinem singularurerum:quae singulis,ut Iureconsultiloquuntur,titulis sunt comprehensae. Habet enim & haec scientia sua principia suos progressus, suos quosdam fines constitutos.Nam aut genera tra stat Iuris ut publicum,&priuatum,aut causas Iuris, uel acquirendi,uel retinendi Publica sunt,Iura,& leges Magistratus,ludicia pin

12쪽

hlica, Ppriuata: Ecclesia,s Religio,Fiscus,militia,ciuitates Privatum uerὀIus,

singuli habent, tam in personas ut est ius inter maritum, Sc inorem paren, tes,ac liberos dominum,c seruum patronum,c libertum tutorem,c pupillud curatorem,c adultum quam in res ut sunt, dominium,poLiuiso, ususfructus, usus,seruitutes c quicquid est iurium huiusce generis . Iam, causae iuris acqubrendi,aliaS nominant Lucrativas cuiusmodi sunt,tisreditates,legata,& fideicommisia,donationes,usucapiones. alias onerativas sic enim loquuntur Eius genoris sunt obligationcs, 8c aestiones quae rursus fiunt,aut ex contractu uero,& nominato,Vel quasi contractu, cόque in nominato quibus accedunt ma a N: eorti qui in aliena sunt potestate,cu suis a stionibus aut ex maleficio: ut furto rapina damno niuria. Et ne singula persequamur,quae sunt pene infinita: post has pro gressiones, ad finc const tutos transeunt Octores: c causas explicant Iu, Tis,uel retinendi, uel recuperandi qua in parte μ' de exceptionibus praecipι tu dein integrurestitutionibus,de condici ionc indebiti,c similibus negot as: deliberationibus,de capitis diminutionc,captiuitate,&postliminio. Ex his locis,& tanquam capitibus prudentiae Iuris, non solum ordo conspici,sed etia meo thodus animaduerti potest. Nam etsi αναλVσις, princeps via est, illa omnia traderudi: subsidiariam tamen accersit haec mirabilis doctrina AS i ν, diuidendi paristiendique rationem cuius dux est ρ- κη, definiendi virumquόdque artificium.

Omnium enim eorum,quae NpκλαιωHως enumerata sunt,nosse oportet definiti nes Veruntamen necessarium est, acite praetcrea tcnere titulos duos generales:

unum de uerborum,cu rerum significatione,quae λύικον quoddam iuris est: alterum de Regulis Iuris. Sed quid cgo haec ad te generose Comes,ac Domine quin hac arte non sum versatus pri sertim cum habcas doctissimu Magistrinck mei amantissimu,ZAVLVM ME iERWM,Nordi ingensem quem no dubito cura. rc Ut tuus generosissimus animus,hac quoque doctrina excolatur.Nam audio,te historiarum lectioni haec Iuris elementa, legumque cunabula diligenter adium gere Qua duo,in uestri ordinis hominibus,praecipue requiruntur.Beatas enim cum Platon eaS Reipublicas puto quas, qua regunt,omne suum studium in doc trina,&sapientia collocarunt. Et placet Socratis,apud Xenophontem,ista prodi

rum,hominibus literatis gubernacula Reipui, uult committere ubi inquisito. hortando, e promittendo praemia studiosis legum, in Proo mi conclusione: Summa itaque ope,c alacri studio,has leges nostras accipite: c uosmetipsos fieeruditos ostendite. ut spes uos pulcherrima foueat. toto operct epici mo persecto: posse etiam nostram Rempub.in partibus eius,vobis credendis oubcrnari. Nec Veia dubitamus, Vi OLFGANGE Comes inclyte, tuum illuvieiae: o u. an cebsumque animum pulcherrimarum rerum studio flagrantem,aumvqueae patris laudis,

13쪽

laudis,ac gloriae cupidum hac etiam uel excitari: ut appetas ciuiles disciplinas: quibus non modὀ tuam antiquissimam, ck nobilissimam familiam Castellano,

rum magis illustrare,uerumetiam, te, tuόsque, cu Rempublica sapienter regere,e administrare breui posse uidearis. Quae causa fuit ut has tristitutionum tabu las ad te mitterem: certe non incitandi cccohortandi ultrὀ currente: sed collati

dandiaeque confirmandi causa: ck,ur qualecunque, erga tuam gelacrosam indo,

Iem,haec υαμ ρηεμου opella, me nunc edita, obseruantiae nostrae extaret arpu-

mentum. Cui nihil addidi praeter arborem quam uocant, Cognationis Ec itiniorum,ex Thcophilo,Graecas in E in quem interpretem, ut Iuris studiosi cum Institutionibus ipsis cola iungant,consulo.Hab patrem,inclyturn, cu generolissimum Comitem, D. GEORGIum sapientissimum gubernatorem, Utrum egregia doctrina,&exterarum linguarum peritia claris Samum, pictat modera tione in rebus omnibus,c animi magnitudine prestantem. quem illustrissimus Princeps,GEM RG i v s Fridericus,Marchio Braia dcburgesis, cuc superiori Pre, uincis, quae in Nariscis est, administrandae, propter has ipsas pulcherrimas lauis

des,c singularia ornamenta,praefecit. Cui tribuunt praeterca prudciuiam iusti. tiam,aequitatem, clementiam,humanitatem,& facilitatcm admirabilem ut iiihil de ingenio excellenti,c rara eius facundia dicam.Hanc enim hementer nobis, ut alias naturae dotes, clarissimus uir, IcHAEL EvTHERVAE,Historiaris,

in Academia nostra doctissimus Professor,similis vestrsantiquissim studiosi bsimus audauit.Quid de fratribus illius herois patris tui,dica πατi' citui sunt ut

mihi ide Doctor noster retulit CONRADvs:quisuit annucirciter M.D. N XXIIII, Reetor studiorum eledius,inructeri Academia Ingol stadiensi nunc etia prudeNἰ, tia,c colitio,in rebus administrandis,eximius este prsdicatur qualis, cu quatus Vir alter patruus tuus est,Comes HEiNRI v s. inutcgregie doctius sic callentissimus lingus Italicatac callicae ingenio prudcntia,inclusitia,grauitate, humanitate, c pietate longe clarissimus Quas ctiam ob causas,Illustrissimus Princeps,8c Dux Vvirtembergensis C, Ris Tophio Rus, dum viveret,eum in Proui ibcia sua administrada legare sibi uoluit quam adhuc ita regit uic populo salutaris,c sibi gloriosa Ducatus illius,ut uocant sit administratio. Oheatas Respubli cas,o beatos populos qui talibus gubernatoribus sunt subiecti.Comes FRI DERI; VI, tertius Patruus tuus preterquam quὀd literatus sui homo etiam Galli. cae,ac Italice lingue suit peritissimus sed noli toga soldm fuit uir grauis,prudes, Cliserius,atque humanus: vertimetia in armis,dux fortissimus: c Germanicaeli. bertatis amantissimus. Itaque pro hac laborante Repub. non dubitauit uita stre nuus heros profundere.Ex quibus perspicuum est qualis,quantis sque vir Auus

tuuSIVOLFGANGVs, eius detecti nominis, Comes generosissimus Castellanus

fuerinqui suos hosce filios patre, e patruos tuos post se reliquerit:ad omne uim tutis,&docstrinae laude educatos cuinstitutos.Quos tu quidem,nobilillime Coemes VVol ange,prudenter ad imitanduante animu,c oculos tibi costituis: eo, rum uestigiis firmiter insistis: ut, si,laude,c gloria uirtutum, cla reru adminio stratarit,atque gestarii, no superior,sicut eniteris, at par breui tepore,existas. Vale

ne,acfeliciter,generosissime adolescens Argento rati ai II. Calend.Septi

14쪽

IN TABULAS NOVAS INSTITU.

tionum Iuris,Epigramma Casparis MallinhPoloni. I bene consuleret Iuris Fronibus, au

panderet ad leges Induperatoriter.

Colligere ex variis mandatscriptoribus, isud quod breuiter Iurissemina tradit, opus. Sed tum consulti breuiores esse laborant Obscuros breuitas multasubindefacit. Vt nisi ronem quis per compendia ducat,

In medi, anceps boliet ille ijs.

Haec Author secum studiosa mente Polutans, quin aliquapub parte iuvamus' ait. Nec mora: acrati Iuris primordia, doctas Colligit in tabulas commodiore pia. Vimireres unerborum lumen in illo, Et dubites breuiorperstimusnemages. Ergὸplagrates Authori, docta Iuventus, qui tib consultum 'puli bene totus age. Tum vigil sudio cultas euolue tabellas. Nam ice commentjfertilioris erunt.

15쪽

IMPERIALIUM MESOLV

tiones, tabuli S,Vel ira edetineatae. DE IUSTITIA ET IURE AC PI

I. DE FInitio N o MINI s. Iustitiae Dorcabulum

sed in hac materii, tantum agitur de Iustitia Legali. Iustitia,sicut nune loquimur, est constans, σperpetua uolunt sim cui stribuetis: hoc est,Iustitia est habitus olivitatas,suum cui tribuens.

L Vocabulum quod Uur αpatur etiam dιuersis modis. interdum ei buus Idem est,quodIuris prudentia pro quaintimur vocabula tuis.

t Profacultate tenendi, vel pro utre in πω aliquam rem, qui cu Alsa,ponitur. ius sic μη II. De itis. Ius uerὁ in prima gnificatione, est ars boni, o aequi,aequum, ab iniquo separans, d pcrti l licitum, ιιPicito discernens. Id perinde ovis: ucsidicus: Ius est doctrina, se iure, tradens uosust tres ges, in iudιcijsforensibus necessarias. III. Praecepta iurisgeneralia

In bis tribus praeceptis connit rumina, scopus inis, inofficium totius Iurisprudentiae. Eadem aute=n possunt etiam ad ιUιtiam uomodo accommodari.

16쪽

tNSTITUTIONUM IMPERIALIUM

DE DIVISIONIBUS

epecies iuris ἐσεις,

sunt IUS gentium H νικον D

uel caesas

plebiscitum. senatusconsub

Magistratuum

cita. I Rosmanum interda-Publiis

His dedi olent interdum, IV kJLcANONI c V M. Alia diuisio Iuris Ciuilis sumpta ex materia. Ac prodest ad totius Iurisprudentiae distinctionem.

DescriptionibM depersonarum conditisnibus. PERSONAE: quod com

si ii IN sed inpri

mis tenen

da est haec diuisio. IVS aliud REI. Accousistit INJotestati quam quAbabet nullamper otium Descriptionibus,dererum conditionibus. Potestate,qu4m quis babet in rem. - Descriptionibus,de actio inconditionibM. Ac TIONIS consistiis INPotestate,quaedam agendi contra adium. Ex his diuisionibus proxime due possunt ad utram cp uocabuli iuria ligniticationem accommodari.

17쪽

DESCRIPTIONES GENERUM

singulorum.

IV V CRIPTUM,ν-- εγγραφου,est,quod relatumfuit inscripta ita ut certis tabulis uel

tibris contineatur u autem vj me IV DO SIT IU V ranunctipatur, θ' strui . IUS NON cRIPTUMJωεραγραφος, voeatur alias consiuitudo, eo vel I Us nasuetudinarium. Est autem consuetudo, Ius non scriptum,iacito populi consensu introduactum publicam utilitatem rcliciens er probabilem rationem OHinc .LEX, μίμου. Hoc uocabulum alias generesister, altasspecialiter usa a fur. Sed bie agitur da feci iustiι LEX est decretum, uel constιtutio,faciή ex propustione consulis, Crapprobationetotiuspopuli RomanI. RUE BIS ITUM, γνωσι κω νυ δεσIoeis decretum,vesconstitutis,factu ex propositione Tribuni, Crapprobatione plebis Romanae. SENATVS ONSULTUM,τοτ ρογαλτο simi est decretum,uel constitutis,facta solius Setiatus Romaniautoritate,consensu populi. NAGISTRATVUM edictu, μαρχον τωμε-bsi Theophilosunt constitutiones Praeforum, Aetilium qualis interdum populo Romano, officij nomineproportabant. Eadem etiamsiolebunt IVS HONORARI Umppellari. Quia proponebantur ab ijs,rationi officij, uel honorus.r,quos querebant. τ RESPONE A prudentum, τωρ epωρ ἀπιοκφισεῖ sulfientcntiae I Rcossultorum veterum quas proferebati ij qvibus deaure repondere,publica autoritate, permisbum erat. s. PRINCIPVM piacua, unico:ιstitutiones Imperatorum, διατ Arίασιλικοί. Eae peculi ritersolent constitutiones uociri. Sedsunt duplices Generales,m Speciales. s. PUBLICUM ius,τι δη- σμ, uocaturi. quod ad statum totis Reipublicae Romaincipectat. ut ius fori, latearum,sacrarum aedium. to PRIVATUM ius,τόχικαιτικο/6uocatur: quod adpriuatam cuivilibet utilitatempertinet ratus aedium priuatarum, agriprιuutι,σcumlibet rcipriuata.

consistit

autem

IV s consistat.

Naturali in regulis quibusiam rasura notis. Et est ipsi intisprincipiorumpracticorum notitia. Gentium, inconsuetuditubus,communi omnium uenminum Uu,ta approbatione introductκ. Et estius quoddam,quod naturalis ratio huinanis nece itatibul exigentibus, inter omnes hominta aeque constituit: ιta ut uim legis apud omnesgenus oblimati ciuili Romanum,in Statutis, em consuetudinibi Mautoritate Romanorum introductis. Idem etiam caesareum,ut antea dιctum est, interdum nuncupatAn IUS Municipale, in sti mist, emcon uetudinibus Hiarum ciuitarum, quaecunq sunt istae Io etiam IUS STATUTARIUM interdum pedatur. DIVIN VAS, in ligavi DEI: prout insucr scriptura proponuntur. IUDAEANONICUM, inconstitutionibus Ponti kum,deribus. σpersonstrictestastic8.erde tui cistarsim.

18쪽

DE IURE PERSONARUM, --.

l ptionibus de condi. tionibus personas rizigindisi condia tionem di

uisio alia est imm

narus

sicut di

ctu est, eonsti

utiones ber

sunt

Liber talis duo

tus,aut

tus. Serum et

LIBER

ista di uistis.

, Omnes

liberi

prio

potestate qui quκ habet in aliampersonam. In qua duo

Iones. Napo testatis imperasonis duo fut

genera.

Alia est

itates nus oeshomiam aut

eni.

pro priae uessivi iuris, duo sunt modi, uel pe cies Arimae uel O

bunt modi

mea fre, nec adomino, nec Pistore neca curatore gub

nantur.

ratore Eatensa omin

cura.

Qustuns igitur unsui ruris, i fiuntIui iuris uesperfecte, uelimperfecte. Patria. Crutria.

testate licitari

19쪽

Servitutis vero,qi Ialis strit apud veteres, neculiares erant conditiones, 5 obligationes. Sed ill apud Christianos nullum nunc habent usum. Ita i itur uetus illa serinuitus expirauit: oc nostrae seruitutes sunt tantu in seruuia quaedam.

ters est

Ingenuitu, est conditio, ut j atus homἰnum, quo quis est ab ι sa natiuitate liner. Inuli continet

sonarum praesi.

nitiones.

20쪽

tantabis duolaci,

DE MANUMISSIONE,

DE POTESTATE DOMINICA,

TITVLV VIII. OEr.potestas Dominica,est ius,uilpotest idomim, instruum qitarenus est dominus. Ixia tituli Διαπροσις Nilus potest. istere apud ueteres, pici Ituris autoritas, e peciιliaria priuia partessunt. Iegia sedcxhrspicias apud chri)hanos, inusi esse desierunt. Et uccesserunt tu locum obligationes plenae humanitatis,Graure naturae consentientes.

DE PATRIA POTESTATE,

lacu des en cntiMA. Nepotes mei. flia iura descendem tes, i Omnes inferiores

tripos it maud urrim probadministrationeritis Uufractum. T iapae, Caufe potestatis patriae quarum tres constituiso, lentet Nuptiae, uel miti

monium.

Legitimatio. Adoptio. Sed be causae ei ributive sunt insero