장음표시 사용
1쪽
IN ANTIQUISSIMO AC CELEBERRIΜΟ
MDCCCXXXVIII Disitia in Gorale
3쪽
Si modica ex una parte respicitur Scientia,
quae, Cum generosiore inter ac beneficentissimas merito conScribatur, eorum amorem qui
mago animis sensibus praediti uni sibi conciliat; ex alia, quousque Tullii manebit sententia: Ad rem gerendam autem qui accedit, Cas'Eat,no id modo consideret quam illa res honesta sit, sed etiam ut habeat sociendi facultatem, nunquam an negabitur, eos solummodo medicinam facere debere, quibus natura idoneas largita est dotes, ut o discant et debite εcientiam, ditissimam cognitionum messem rePOSCentem, vastissimam proinde atque dissicillimam tractent. Hujusce veritatis persuasi, plures habentur Celeberrimi viri, qui de medico individuo non pauca protulerunt cripta, et nemo pro certo datur qui eidem ipsi operam non dederit. Quapropter hisce nixus, dissertatiunculam inauguralem, de
praecipuis medici dotibus deque praecipuis ejus-
4쪽
dem officiis pertractantem, conficere statui. Humanitas, qua saustissima hacce dic, licet immeri-
to, me Cohone8tatum experior, animum addit ac spem fore ut vos, rosessores clarissimi, cum opus viribus minus accommodatum Susceperim, incompta mea verba aequi bonique sitis iacturi. Praecipuae modici dotes. Omnes intor qui liberales artes vel gravissimas scientias profitentur, tanta non requiritui quanta pro medico, phvsicarum proprietatum excellentia. Et sane ubi consideretur, quod modicus, qualibet hora, ubicumquo ejus desideratur adventus, opem ferre, ac saepius cum aegri parabolani, vel parentum praestigiis artisve tricis conflictari debeat; quod interdum disquisitiones ingratas, cadaverum puta sectiones, vel etiam Periculo plenas contagiosi ver gr. morbi thera-Piam instituens, suscὶpere cogatur quod demum domum regressus requiescere nou raro nequeat ex gravissimis meditationibus, quas difficile suum munus expostulat, concIudendum quidem ori ipsum tot laborum periculo resistere haud posse, nisi firma constantique valetudine fruatur. Praeter valetudinem, ubi ad medicum, chirurgum mentem vertamus, ut membrorum et vel maxime manuum agilitate ac firmitate polleat, pluri-
5쪽
mi interest, quippe dotes haec praecipuum sistunt undamentum ad εic dictam chirurgicam dexteritatem comparandam, in quavis operandi methodo non dumtaxat utilem, sed eo magis necessariam, quoniam multarum operationum ubiimus fortunatus finis ab eadem non infreque ter dependeat Celsus palam jam secit Chirumgum juvenem, numquam aetate grapatum, fr-ma ρtaques manu, non tremebunda instrui, atque Pari cum agilitat tam Gitora quam sinistra uti Portere. Quod si unumquemque ad scientias artosque incumbentem exquisita Eensuum normalitas decet, haec medicum magis magisque decet, qui artem observationi et experientiae rerum extra se obvenientium nixam profitetur. Et revera quoad gustatus organum, quam
crebra medico objicitur opportunitas, ut simplici degustatione ream vel optimam medicaminum indolem agnoscat Etiam pro aliquorum morborum confirmanda diagnosi facit gustus, Cum, X. gr. nonnisi ab urinarum dulci sapor mollites diabetes rite comprobetur. Quoad ollactum, foetens peculiaris odor interdum de ossium deque organismi cavitatum profunda laesione medicum reddit certiorem Plurium praeterea exanthematum evolutio a specifico olida transpiratione Praenuntiatur, uti acidus halitus, praesertim in puerperis, miliarium nuncius olfactus denique
6쪽
aequae modicamentorum cognitioni non parum contribuit Ante enunciatos vero, oculorum acerrimus sensus, ut diagnostica complura pathognomonica morborum symptomata rite et colligat et existimet, quam maxime medico convenit. Quo pacto enim et agnoscere et discernen esst
rescentiarum culanearum formam adamuSSim.V
leret, nisi prompta atque exculta intuendi lacubtate donaretur Assectionum pariter mirabile ubsionis organo mulctantium justa cognitio aliquas puta cataractae complicationes, glaucoma incipiens, ulcerum characteres etc. Non aliter quam ex visu acuto elici ut plurimum potest.
Iritis insuper syphilitica et arthritica simplici intuitu, licet anam nostica deficiant momenta se8e interdum medico pandit. Tandem vel quantum in morborum indole detegenda non affundunt luminis iaciei commutata lineamental Hac ratione summus orgagnius in amici Vatistiteri vultu non dubia instantis mortis signa reperit, dum ceteri medici vaticinium orgagni sere irridentos, assectionem flocci facietidam tantum agnoscebant. Auditus pariter pro medico praestantia satis patet, cum frequens occurrat occasio multifarios sonos por percussionem, temporibus nostris valdo excultam in morborum vel pectoris
peculiares vocis aut loquelas computandi muta-
7쪽
tiones, quae a palati mollis, saucium, la Dyngis vel aliquibus in casibus, genitalium organorum assectionibus inducuntur. Sed magis adhuc de
ejusdem sensus utilitate optime instructi emolumenta, si perpendantur, a mediata auscultationa emergentia deponunt. Non latet quidem Bostan, propria ductum experientia, auscultationem, imbi laennectant ope, et summe dissicilem et deis satigantem atque solidis diagnoseos elementis statuendis ineptam declarasse nemo tamen umquam negabit, quod ceteris consociata Phaen
meriis, mediata auscultatio non parum Conserat, ut Pleurae, viarum respiratoriarum, vas
rum majorum et cordis ipsius affectiones, lius innotescant, quin imo in quibusdam Ocultis aut larvatis pneumoniis unicam erct di gnoseos basim sistat. In obstetrica deinceps arte, nonne certum de vitalitate serus praebet imdicium, si per te thoscopium cordis pulsationea percipiuntur Tandem quod ad tactum attinet,
sensum quoque istum Percellere, ex eo Eruitur,
quod jam examini morborum sine dubitations
omnium organismi viventia optime inserviat. Nonnisi enim per tactum requentissimae modibosae anomaliae, quae sive in cuta neci textu, abve in vasorum atque cordis pulsationibus contingunt, dignoscuntur. Quanti praeterea, menti est tactus in cellularis subcutanei, muscu-
8쪽
lorum, viscerum abdominalium aliorumque, nec
non tumorum, fracturarum luxationum etc. in-
normalibus mutationibus perlustrandis Quibus addi potest idem organon adminiculum tutius et juxta alacarne potissimum fundamentum pro obstetiricia evadere. Cum autem medicina omnino rationalis ars dici mereatur, prae physicis mentales dotes a medico exposcuntur. Et hic natura larga manu
divitias suas dissundere illis deberet, qui Hygieae
artis exercitio sese deditos confitentur. Cuncta creata, exclamat clarissimus D Filippi, si ab humano intellectu hoc fieri posset, medici investigationes ac olucubrationes essent amplectendae lEt revera universae naturales scientiae non Parvum medicinae lumen adserunt, nonnulla imo essentiales hujus bases constituunt. His adde vastam medicae praxeo aream, quam Peragran
do intellectus quam robustissimus defatigari posset. Quo igitur pacto medicus tam ditissimam et perarduam cientiam capere apto valebit, nisi cum alacri contemplandi iacultate memoriam simul teneat excellentem Quod si celeberr Zimmermann adseruit, exiguam medico sufficere
memoriam, difficile talis reciperetur opinio, ubi non admittatur, ipsum, uti probabilius, majorem sic pro acri et intelligenti judicio necessitatem ostendere voluisse Nomo enim inficias ibi
9쪽
medicum in hacce dote potius, quam in illa magis excellere debere quippe si diversissimas ac
innumerabiles ideas, quas sibi comparare Convenit, prompte discernere ac coordinare sciverit, non tantum memoriae suae mirabili modo succurret, sed utiles quoque observationes nec non experimenta rite existimabit, ac sequelas exinde
fluentes melius custodiet. Ad hujusmodi vero sinem Consequendum, praeter judicium firmum sublime quoque expedit ingenium; quibus dotibus exornatus medicus, in d;screpantibus sententiis sese dirigere, et eas Solummodo accipere Poterit theorias, quae ab observationibns et ex Perimentis rite institutis deducta suere. Namque in alacritate et capacitato ingenii atque insolida judicandi facultate germen positum est, ut ita dicam, illud quod scientifica cultura fecundatum, medicum genium producit. Verum
relata et pli sicae et intellectuales facultates, cum nonnisi a lausta dispositione proficiscantur, in tenebris quasi laterent atque inanes evaderent, ubi congruum deficeret exercitium. Qua-Propter cientifica educatione medicus eget, et Principales dotes, quae ipsum scientiis imbutum declarabunt, eruditio, experientia atque philos Phia numerantur. Μedica eruditio in acta rerum omnium ab arte Propositarum cognitione consistit, quae
10쪽
morbis praecavendis nec non praesentibus apte debellandis inserviunt. Nemo sibi persuadere cunctabitur, hanc medico summae necessitatis Eg-εe, si perpendat, ipsam idearum ditissimam scaturiginem praeparare Absilue eruditione sagacissimum quoque ingenium lacile aberraret; o servationes enim et experimenta, quae scientiae cujusvis et vel maxime medicae fundamentum statuunt, nec ab uno individuo, neque parvo sane temporis spatio colliguntur, sed compluriumvirorum praeclariεsimorum molimina noscuntur,
qui totis viribus in medicina paranda quamplurimum elaborarunt. Non in humano prosecto ingenii acumine, ait Baglivius, sita est ars Praestantissima, quam diligens et accurata et sagax notatio naturae atques animadMersio peperit; sed Potius Marii cujusque aetatιs, ctorum laboribus coacerpata sapientia dicen-
da est, hominumquo multorum mens in unum quasi collecta. Sed eruditionis necessitas se prodit uberius, si emolumenta perspiciantur, quae per eandem dotem tum in medicas artis exercitio, tum in ejus persectione redundant. Μodicus enimvero, qui indefesso labore operam
omnem tu doctrina comparanda collocaverit, e
perimentis simul, observationibus ac iudiciis ab aliis iactis edoctus, facilius suum exponet judi-eium, et melius ac promptius ratiocinationem