De praecipuis medici dotibus ac officiis dissertatio inauguralis quam ad medicinae lauream in antiquissimo ac celeberrimo C.R. Archigymnasio patavino rite assequendam proponit Dominicus Moro ..

11쪽

instituet atque Semper paratus erit, morbosos eventus cognoscere, iisque apta objicere pharma-ca Plures dari quidem in medicina opiniones discrepantes negabit nemo, quibus ubi medicus adnuere vellet , pro certo in proserendi judici igno parum haesit ret; attamen cum perpend tur, auctores quoque difigentientcs quoad theoriam pro morborum therapia facienda eadem ipsa communiter proponere ubsidia atque et inter medicorum Sectas multos inveniri in nullius sententiam euntes, quorum scripta propter integrum scientiae amorem plurimum EeSe com-m n dant, medicus eruditione excellens, qualicumque in casu, tutius tenebit iter. Eruditio insuper progressus ac Semitas ostendit, quibus scientia quaevis aut ars incrementum Suum a Sequitur vel assequi potest, De non germina Praebet, ut nova mergant, unde merito cum doctissimo Limmermann concludere placet, eruditionem verum medici philosophi constituere

thesaurum.

Experientia paritet inter medici dolescit erecensetur, ea cilicet facultas quae morbos PraecaVere, Praesentes Cognoscere, eosque rite

curare indigitat; et haec merito supremum mnet locum atque medico maximi prosecto habenda, cum ab ipsa rectum artis exercitium unice dependeat quin etiam persectionem , ut ita

12쪽

dicam, medici constituat. Et revera omnes cetera proprietate Simul ConCurrant est necesse,

ut bona cxperientia praeditus medicinae cultor dicatur. Verum quidem est, hanc non aliter quam protracta atque rite instituta exercitati ne acquiri posse; siquidem, ut verbis clariss De-Filippi utar, speciales indiMiduorum constitutiones, morbi et remedia tam subtiles adumbratasis mate9 ac multiplices praeseserunt formas, quae lectionibus omni s in Mitis, aeque computare ac ea liciar minime ossunt, nisi longa ac proba Obserpationis opes; nihilo tamen minus inconcussa manebit veritas, jam dictas leves mutationes nonnisi sensus excultos attingere, nonnisi intelligendi prompta atque valida iacultate expendi posse, tali nempe intellectu, qui eruditione ornetur, et sana philosophia dirigatur. In postremam tandem medici dotem modo inquirentes, in philosophiam eam intellectus institutionem, quae debit ad verum investigandum dirigit, essentialem adeo pro medico agnoscimus, ut ipsa deficientes et eruditio et experientia notiones tantum inefficaces, sutiles et non raro praxi damnosas tradant Philoso hia, inquit Cicero, ab animo tanquam ab oculis caliginem

divulit, ut omnia .... Prima ultima, media Mideremus. Si res in medicina extant rationa-

13쪽

IS Iem huc tum explicationem laud admittentes, hoc a. vera philosophia repeti debet, quae inanestheorias prohibens, in observationibus insistendum esse jubet, nec non peciminum Comparationem aequamque computationem, ut veritas deinde eluceat, commendat. Nullum adest dubium, praecepta ab hac scientiarum matre Pr posita ad medicinam tum theoricam, tum practicam maximi fuisse adiumenti; quapropter medicus philosophia sit optime imbutus, cujus lumine iugiter dirigatur.

Dotes hucusque explanavimus ad recbum Ι - gleae artis exercitium magi opere conserentes; modo eas propius, quae medicinae cultorem, gis magisque cum hominum societate conjungunt, perpendere juvat. Inter has sane fides, Spectata integritas, commiseratio, urbanitas aliaeque complures numerantur; sed hic de religio-DE. virtutum omnium et moralium et socialium voluti sonte loqui sufficiat. Natura sua cor ad religionem ducitur, cujus necessitas vel maximo patet, si ad hominem vitam socialem agentem cona ortatur attentio. edicus hinc amplissimum in societate gradum tenens ante alios, moralitatis omnis matro, animi et cordis moderatrice ar-Ctisque in rebus unico sulciminc religione scilicet eget. Ille enim saepiεsime, cujuscumque hinminum generis, non dumtaxat bysicorum M

14쪽

lorum, sed et moralium assectuum depositarius ac consiliator erit. Quibus in circumstantiis, si nulla religio a teneretur modicus, in causa Summopere foret, cur fractis socialibus vinculis morum, simul pra itatis germina diffunderentur. Sed magis adhuc sanctissimum illud munus demonstratur, ubi eventu medicae praxeos exercitio occurrente computentur . edico enimvmro non raro Continget, homines antea hilares et

selices, ilico insigni obrutos miseria nunc dira atque lentissima cum morte colluctantes interis dum deliros, vel ultimum fidei solatium respuentes, vel ardentissime implorantes adspicere Talibus idcirco in casibus, quo pacto atheus modis

Cus aequo eXPromere enSus, miserrimam aegri eotiditionem condolere, eique Succurrere POSSet,

si cqrde impio, et jam iam occumbentis naturae

extremum inclamantis auxilium vocibus alieno instrueretur raedicus, inquit celeberr Gregory, cujus mens, infelici quodam lato, adeo obcaec ta est, ut ipsi nulla in suturam vitam relinquatur fides, dummodo sensus integros servet, opini ne suas aegris caute celabit, perinde ac si a pestifero morbo praeservare vellet. Quibus omnibus adjicere fas est, nullam, quam ipsam medicinam, artem vel scientiam daxi, tantam moderationem ac virtutum moralium copiam exposcentem. Sola igitur resigi essiciet, ut medicus om

15쪽

I5ciis sibi a societate commissis alacritate o virili prorsus constantia sungatur Modicus sit chria

stianus, scripsit immortalismo an , non tantum Or . . . . sedistiam operibus; et praeclari

sim exempla arvet, yden hami Boerhaavit, Ramazgini, o anni, an cisi, nisalvae, Redi, orgagni, ut de tot aliis taceam, medicinam ac philosophiam religioni quam maxime favere

Comprobant, atque in perpetuum vera manebit Baconis sententiar Epes in philosophia haustus morer fortasses ad athcismum, leniores haustus ad restigionem diaCEm . . Reliquae dotes, quibus exornari deberet, dicus, quoniam cum ejusdem ossiciis strictum servant nexum, in sequenti capitulo relegantur,

ubi de praecipuis specialis sermo habebitur. Praccipua medici of M.

Prae cunctis artes vel scientias colentibus medicus, propriis periungens muneribus, hominum societati alligatur Hygieae enim artis sinis eo tendit, ut individuorum, quotquot existunt, alui Servetur, redonetur amiMa, atque longius vitae duratio, quousque licet, protrahatur. Homo hinc et Sanus et aegrotus a primo ortu ad sepulchrum usque studiorum medici objectum istit. Cum autem cujusvis individui integra valetudo non

16쪽

IGParum ro societate valeat gravissimum exinde patet medici munus quibuscumque , pociatim aegrotis, auxilium serendi, statim ac eius optatur adventus Majus deinceps minusve in morbo periculum celeritatem invocati subsidii meliusta terminabit Indignum utique et indecorum Summopere foret, si medicus vel propter contagii contrahendi timorem aut pecuniae desiderium, vel ob peculiarem in aegrum aversionem, aut

alias ob causas a munere suo absterreretur. HinCiu morbis pestiferis, contagiosis prudenter it audax, modeste erga divites laboribus suis sati iacientes sese gerat, cum amicis benevolus, cum pauperibus misericors, cum inimici generoSUS, . atque a vulgi superstitionibus sese attollens timnignum erga omnes animum ostendat Aeger ad sui bonosactoris adspectum quo Studio ac quanta sinceritate cunctam assectionum suarum fieriem

non exponet Libenter intimas cordis latebras deponet, atque spe dives medicum sollicitus a die cujus opinionem facilius amplectetur. Quae omnia, quis non intelliget, quantum in sanitatem restituendam inguant Sod dissicillimum summeque momentoSumme dici officium iu aegrorum visitatione consistit, quae aegrorum examine morbi diagnosi, pr guos atquc therapeuticis praescriptionibus o Pictur Examen maxima cui diligontia atque iu-

17쪽

dicio instituendum est; etenim ab ipso causarum et morbi cognitio atque curativa methodus prae- primis pendet. Quamobrem medicus aegrum Euum interroget et ollicitet, ut rationem qua

morbus ingruebat ac evolvebatur, nec non phaenomenorum omnium eriem ipsi exponat. Μο-nendum autem hic est, quod, licet aegrotantium verba communiter eloquentius ac simplicius naturam infirmam demonstrent, nihilominus pluries vel pudor aut stupiditas, conlasio, ignoram tia, ignavia superatitiones, cujuslibet therapiao aversio, morbi gravitas et similia, obicem mnunt, ut medicus, potiusquam ejusdem aegri,

liorum attestationem accipiat, ac per proprios sensus phaenomenorum recognitionem iaciat. Ιnficianda quidem non est utilitas summa quae ab illorum adsertis aegrum assiduo circumdantium proficiscitur, praesertim si isti symptomata pedi bene adnotare sciant. In aliquibus casibus imo hic unicus existi sons cui diagnosis innititur. Sic, ut Oxemplo utar, quo pacto, si medicus aberit, ea cognoscerentur, quae durante epileptico aut hysterico insultu, durante sopore aut delirio, sive maniae accessu acciderunt 2 Soli reapse parentes ac parabolani modum referre queunt, quo vigilia somnus, aegri sermocinationes, desideria, electa corporis positio, membrorum et motuum energia, quantitas ac sein xcretionum

18쪽

qualitas etc. procedant quae omnia maximam circa indolem, progressus et morbi mutationes lucem affundunt. Sed in relationibus computandis summa medicus circumspectione utatur vetula enim superstitiosi, parentes admodum fruciosi juxta praeconceptas ideas vel proprium o, servandi modum narrant, et parabolani negligem te non raro veritatem dissimulant et plura eL fingunt, ne veluti incuriosi reprehendantur Qu Propter, quantum fieri potest, medicus proprio examine eorum, quae vel aeger accusat, vel circumstantes deponunt, cor tam sibi cognitionem acquirat. Res ab ipso medico collectae pro certo ad veAtatem proxime accedunt, inter qua tamen firmissimae solummodo eae sensuum OPOexpromptae reputari debent Utinam medicus cuncta culis perlustrare posset Quam lacilior tunc praxis redderetur Ast si in aegri xamine aliorum indiget concursu, eidem tame inliaeret ossicium adsertis nimiam fidem nequaquam prae-

εtandi, sed, quousque fieri licet, propriis Musibus cuncta iuvestigandi. Quamvis autem in examino summam exactitudinem ac diligentiam impendere debeat, caveat ne aegros vel praesentes s tilibus interrogationibus, taediosis ac vacuis Sermocinationibus fastidiat; sed sui ipsius et sciemtia decori, cultura, gravitate atque sapientia, prospiciat. Ut primum medicus symptomatum

19쪽

seriem sibi comparaverit, et praecipua momenta in morbum influentia memoriae fixerit, quemadmodum sexum, temperamentum, aetatem, vitactconditiovem corporis constitutionem, consuetudines , idiosyncrasias , anni tempus , regionem

stadia et morbi terminationes, causas patentes

ac probabiles, remedia adplicita eorumque essectus et similia, ad diagnosim transire debet. Haec utique in multis morbis facile patet in aliis Contrario magis incerta, oh velata, indefinita, imo penitus abscondita evadit, prout de malis sim latis, dissimulatis vel complicatis agitur. Hisc omnibus et similibus in casibus maxima attentio et perspicacia, prudentia semper duce, requi

ritur.

In prognos quoque difficultates multae humniunt; nihilo tamen minus medici est ipsam mente jam antea concipere, atque aegri et domesticorum postulatis satisfacere. edicus quidem interdum magna cum probabilitate faustam relinquero prognosim poterit, sed non raro dura tenetur necessitato probabile vitae oriculum, et vel maxime instans, vaticinandi, cum id et justitia et charitas ot religio expostulent. In vitae discrimine igitur candide omnem pem, Sua dubia, suos timores medicus explanare debet, ita tamen, ut monente clariss. D Filippi aegro peior Prognoseos pars dissimulatur parentibus cete-

20쪽

roquin vel samiliaribus minime deneganda. Quoniam autem expertus forsan medicus non existiti, qui mirandis morborum jam conclamatorum solutionibus vel oriculis subitis simplicissimasa larvatas malorum forma insequentibus non percellatur, sic in plerisque prognosticis relinquendis semper scite et prudenter rem tractet. In medendi methodo statuenda medici est non tantum pharmac ordinare, verum etiam regim, ni magis proprio attendere. Quoad therapeut, cas praescriptiones non sufficit quod medicus id seligat, quod scientia praecipit, ast juxta varias Circumstantias remedia accommodare debet Mnimus enim aegrorum inquietus, dissicilis, pavis duS, Sus, aversiones, mollities etc. ut medicaminum sermulae modificentur, eorumque ingratae qualitates corrigantur, lubent. unus prae terea medici est, aegrum, parabolarios, alioSVeapte modum ac tempus, quo pharmacum suSCLpi decet, nec non probabilem ejusdem essectum edocere. Incuria enim in primo casu plurium malorum origo esse potest, et in secundo vomulus illo aut diarrhoea, exempli gratia, jam a medico promota et optata anxium ipsum aegrum Culerosque non praemonitos reddet. Quod ad regimen attinet, medicus animi aegrotantis tranquillitati prospiciat, simulque ad corpori quietem et motus magis congruos aliosque, et poti