Chr. WasI Senarius, sive De legibus & licentia veterum poetarum. ..

11쪽

tas δ' iactarentes causidisorum, inquam, Uritiem,

ealumnias, mortuom uicaritatem, aeteramque adeo forenstem malitiam avergebit. Poeticus lepor caussarum irisitiam hilaritate quadam fundit. Indolis istius alacritatem is vigorem non deserere. Tuum es vetera novis, Graeca Latinis adjungerie, in libera Philosophia versari, Musa rura orgia ituriare, qui Poeta antiquos cum judicio pereenses paternum hoe obtines, si minutia. Ἀμ- res rei Profodicae examinare non fasidis is, ubi vacat a severioribu negotiis, pro delectamento sibi habet, Plautinarum quae mmmodo diffudiere. Nec immerito cum tum Micai auri πιπυudiciost, ut tanquam unus ex b

met is lectorem cxplodat. Hunc cave degeneres. SULmbis igit*r mecum comes ire, non qua compendiosius, sed

CARMINIS condendi ratio paucis, paullo huma nioribus, penitus ignorat , non omnibus fatim ex Rquo apparet quae haud scio an nulli unquam, inrumscis vel maxime erudi , si ram late pateat Hiis eat .

Plorata meimi quae cisii diserjiliarimis ratam, itanibus piublice praelegerula magistrat is pie

decernit eadem magistelli vicatim in ludis literariis, ipso captu quisque suo, proponimus pueris nec ideo indiς adinscentibus omnem in his uudiis proficieitat materiam praeripere volitiise Excoc

limitur, licet, utiliora reliqua quae alicui usui esse pos

terunt,

12쪽

terunt, lastidire non convenit. Ut Centimetrum Seravi non teneas, in metris certe Horatianis operam

ponere, magni cum sit artificii, laboris non multi, delestu mini habet. - stuctu caret. 'indaricos dithyrambos & quicquid in orchestra Graecorimi, o

rentibus Athenis, ad tibiam cantari Taltati solebat, ad calculum revocare plurimor una hodie parum refert. Fateor est enim arduum multiple negotium tantam modorum varietatem pedibus stuab quatuor; iuxta sonorum innitatevi aut discrepantiam nonsilia

tim explicare Latina vero Coin edia, eum Novae Graecorum propior sit, a Choris immunis est, adeoque omni hac molestia caret omnino. Vetus interim Poe.. sis, ut simplicior, ita minus in se disticultatis habet rcertis autem aflectionibus debet, cur requirat, it tam operose tradatur. Scio non deessae, qui de toto hoc genere orationis numeris astrictae, minus honorifices sentiant Io- quantur. Lege Imperii Roma illimedicis QPhilos phis concessas ammunitates trivilegia ad Poetas e tenvi oportere negant. Sic visum Philippo sedenae ratio Poetarum, teste Quintiliano, Granimaticae se, jecta est, cujus professoribus eaedem Leges tam in urbibus, quam per municipia publice consultum voluerunt. Etiam Oratori cum Poetis arcta intercedit necessitudo Parum est nitorem dictionis, acumina sententiarum hinc amiluari, nee aliunde inelius instrui ad abfectus pei movendos, auianores delineando, quando viva vox Latini sermonis defecit ab autoritate Oetarum, ipsa recte loquendi regula peti necessario debet. 3 Cujus,

13쪽

Cuius, aeso, eloquentiae est in tenore stilabae prose tendae Libinde lata semper animo incerto vacillare 'si Poeticae Artis patrocinium hic ex prolata in me

reciberem, ingens porrigitur campus, uti nostrauea ctuosius se effunderet oratio Laudes divinas hymnis Olim depraedicatas, Oracula, sapientiae monita circa mores vel naturam versibus comprehensa, viros rebus cum laude gestis immortalitati consecratos. Sacri Vates ab ipse argumento spiritus sumun &increscunt

Praeter caetera Concordiae publicae indicia, ubi numeuros ab odii sis turpi obsequio quam maxime puros iii ore hominum jactari, ubi pulchra, studiorum in Arte musica, certamina vigere cernis, ibi latum seculum de imperium stabile non vanus ominaberis. Sed neque semper cum contentione canitur. Lyra festivitati sadhibita, cum deliciis documenta miscere didicit. R. stulam pastoralem, quia levior agit amatus, aut etiam in scena tibiam non refugerim. Solennibus olim ludorum qui religionis ergo indicebantur, accesserunt

Tragoedi Comoedi maerebat populus, civilibus aut domesticis muneribus functus, sacriique operaxus, ubi

molestias animi quotidianis negotiis Phoneste de poneret quo senium squalloieni detergeret quod impleret aures animum pasceret. Hunc in finem di riguntur fabulla ad eximendas curas, aut laetitiam publicam .djuvandam, tot retro seculis natata verum est omnibus fere poematiis naevos passim ii

spergi morum autem corruptelam dramaticis omnium maxime vitio verti. Catonem quondam e theatro

exiisse memoranti Gereor ne non in scenam hodieque prodeant

14쪽

prodeant fabula, quae siveros procul arceant. Tene, publicae festivitatis arbiter cinoderator delecte, mores inserere pravos, qui corrigere debueras insitos teneminitudinis aures modis inficere, quibus purgatas oportuit mur musaeo lepore, ceu messe Attico, i ma 4bculi contingis, in quo pro remediis venena propina, An poenitebat quantum esset domi peccatum, nisi populum usuper matrimonia doceas mutuatitia, de inspectante, quantum est generosae pubis

serro accinctae, gladium in proscenio stringas filii honoris vindicem l nisi per immanes tyrannos urate coelo ipsi bellum indicas Vides anno ad immanitatem sceleris atrocius sit, ocis civitatem perdere, quam joco civem jugulare. Quorsum autem invidiam ludicris tanto opere facio an, quia popularis levitas, ii gine quadam salubris eloquentiae, non etiam sacris interdum dominetur in Rostris ' Error omnes facile cireumfist mortales mihi tanti non si ingenii nobilitas, ut ea scribere laborem, quibus populo male placeam mactenus dictis, caussam, cur theatrum male audiat in eos fabularum scriptores conferre volui,

qui libetistiter institui cum decus suum honeste factis, vel populo iidice,' asserere possent, tamen, ad stipem

vel gratiam miliesidurandam, seculo nequiter supparam tantur lusus ipsos, si intra terminos, aliis animi resectionibus cum recta ratione praescriptos, se contineant,

quoad jus fieri potest, extra culpam reliqui. Videas pueros in triviis parvulos puellasque puerperia, nuptias, funera; non fine pompa aliqua, & sollennibus rituum, inter se gestientes ludere. Rurius, pro diverso

temporum

15쪽

sim, si per totum puerum redirem nuc respexi. bhil adhuc repertum esse, quod homulem valdius oble

ctet humata a vitae imagine.

Nus 'aria intarim metas plus sic , qu m in Trajicedia Audaciam vero mortalis cum videris, miseeas. Homo sane neque factiosis, neque locuples imperia condit idem destruit. Magistratui sine iiDfragiis ab se creato dominationem, qua impotenter nissiacit, nutu detrahit nec Aulici spectant, ut in alienis periculis, libenter quod in theatris plauserunt, domi timenti Vulgus interm illustrium virorum fidi dos exitus, ut est ingenio sere malignum, avidis auribus bibit Clior demum praeeunti suum assensum praeben Amare res modicas. Nemesi a tergo superbis additam horrere inter ruinas alte cadentium incolumemii bi casam gratulari denique, paupertam Rhimus seram

Qui , ob ino, Tragicum Poet in imagiis ivm faciat: cui hcet, quicquid Fortunae ih et inod illa is

ditatur, hic in paucas horas confert quod illa sparsit ubivis terrarum, hic intra tecti unius angustias concludit. Interea temporis hic viri ut i iis iij lii isti

bitat: hec obsonatur, i si aere Wim ministratin Comoediae vero docendae nives longe dissicilicines sint. Omnia donu, debet inerre nihil quaerit Cons cus. Materiae suae sibi faber, opus adiungit personis

mores attribuit convenientes, indit nomina. Quantum est virtutum di vitioru vitae status coim ditiones cum ossiciis exinde ortis denique quot mem

16쪽

tus in omni genere insignes artatem ex turbido intranquilliam conserunt, tot Comoediis species ina ponit, colores . Actio fere culpam continet, magis quam facinus aut flagitium. Quantae demumTagacitatis est ubi

reum erroribus implicueris, ubi spem inter metumque diu torseris, eventu tandem praeter opinionem laeto, voti temere concepti honesta ratione, compotem faceret Privata pauciores tangunt adeo ut simplicis argumenti fabula vix reperiat idoneas personas quibus administretur. Loca sunt ad pietatem ciustitiam ad fidem in conjugiis, in mancipiis, in amicitiis nobisitandam rursus adversus avaritiae sordes is reliquorum vitiorum illecebras in quibus imaginibus ad vivum

expressis, quid turpe, quid honestum sit quid item ex

quoque consequatur, haud paullo clarius elucescet, quam in nudis Philosophorum praeceptis , Haec omnia, quo propius ad seculi, quod agitur, consuetudinem usus accommodantur pronioribus accipiuntur auribus, & in animos altius descendunt.' Stylum tu fortassis laboris omnis expertem arbitreris, cum de medio sumatur sermo popularis. Fateor ad tenue dicendi genus eum referri debere sed nihilominus haud scio an alibi magis periclitetur Poeta Comicus i Quis enim in dicendo ausso exercitatior non experitur proclivius esse commentanti aliquid, quod publico committat, in tumidum de inflatum orationis genus incidere, quam colloquii familiaris florem carpere, id est, puro, di urbano is pro domesticis usibus vario morato insuper qui spiritus habeat, sermone personam instrucre Philosophiam calleat oportet, non umbratilem magni loquam,

17쪽

loquani, qualis in sententiis sere eminet; sed ex vita depromptam, quae prudentia vulgo dicitur, qui Patrem, qui Μaritum liberaliter gerere doceat indulgentes quidem; sed, ubi res postulet, nec iratos supra modum, salvis semper aste tibus, ne videantur in porticu potius Stoicorum ossicia ultra sortem humanitatis perfecta simulare, quam in aedibus privatis mediocria haec nostra communia colere. Non quivis Scriptor, obsequia matronarum ab illecebris meretriciis, ut par erat sejunxerit. Filium liberali quidem ingenio praeditum, sed nec adolescentem induxerit cupiditatibus expertem quid enim haberet homo quod ratione regeret 8 qui si paternis monitis minus obsequens ad extremam inopiam redierit; ibi demum poeta, quid possit, ostendat, quo juvenis perditus, aegre licet aliquando tamen ad bonam frugem reducatur. Haud vulgari judicii est Servum constituere, quales ut in illati conditione paullo melioris notae reperiuntur is inter herum maiorem minoremque medius, alumno tamen propensor, consilii non tardus quidvis & facere & pati

paratus fingitur, dum cavet actolescenti, ne quid incommodi eveniat in rei nummariae dissicultate, pecuniae quoquomodo conficiendae provincia huic fere personae demandatur nec enim libero homini fallacias struere convenire visum est, minime vero omnium, filio adversus Patrem. Servilis interim dolus habuit locum ve-mae aram, quo perfugeret, ito non sibi, sed custodiae suae peccat et culus aluti providere tenebatur pariter de jussis obtemperare. Tanti erat hoc munere

qui recte iungebatur, ut in toto labesae actu primariam saepe

18쪽

saepe personam sustinuerita Parasitum, Lenonena, Danistam juveni in vitium flectendo comites inserere necessum habebit, adolescentiae corruptores, nequitia nobiles voluptatis instrumenta, sed .luxuriae poenas:

verum ita ludat luto ut manus ne inquinet. Servus cum Lenone aut Danista committitur veterator Velitationes hinc inde mordaces reliquum commercium utrinque captiosum Genera mancipiorum e responsionibus elucescunt hic piger, ille contumax, alius denique curiosus. Parasitus Regi suo adhaeret alsentator, ridiculus, cimius escae laurioris merito negotiosus. Quid autem infinitam materiam ratione complecti postulo vitarin fortunae ostensiones quot modis in meliorem locum restitui possint In eo Comoedia est occupata, ut virtutis inter mala probatae, merceS; aut Culpae commeritae, ignoscendae tamen, venia fictis exemplis perhibeatur. Vereor interim ne a Rhetoribus ipse culpam commeruisse videar, qui, cum Aristarchi partes tuear, in Homeri laudes evager Sed argumentum non male cohaeret. Quamvis enim haec Poemata per se jucunda, quamvis utilia concedantur, nonnihil fructus, plurimum certe voluptatis perit, ubi ad Comoedias accurate scriptas, accedit Lector Comici metri plane imperitus. Id quod in reliquis artificiis usu venire cernimus, ut nemo, quid deceat, quid excellat in operibus dijudicare possit, nisi qui Artis istius elementa degustaverit. Quemadmodum in aedificiis membrorum cum toto corpore commensium haud facile percipiet, qui oculos eruditos non attulerit. Pariter in pictura, quo succes

et su

19쪽

su de operis praestantia judicium feret, qui vultus argutias, elegantiam capillorum, vestiuna rugas ranus, qui colorum temperiem, luminis imbrae commissurat atque transitus, qui denique situs mores diversos dignoscere non poterit, nec quibus lineis claudi debuerit Z adem plane ratio in usicis, omnique adeo

remetrica. Quid in unoquoque versuum genere conveniat, quid discrepet quinam rectus sit syllabarum tenor, quod intervallum quibus limitibus singuli versus terminentur, haec omnia prius definita habere Tirones oportet quam latentem in poematis vim ,enustatem consequi aut satis digne aestimare poterunt. Unde quaeso, factum quod Dramatici versus ratio, in se non semper obscura tot viros humanitatis amoenioris literaturae minime contemptores hodieque fugiat Μateriam, leporem, orationis pinitatem libenter agnoscunt circa numeros incurios. Nimirum vagam de nullis plane limitibus comprehensam modulorum veniam in antiqua Latinorum scena versari, plerique temere animum induxerunt suum. Ita quibus dam abnegatum in Terentio metra esse, Priscianus suademum aetate docuit alios persuadere voluiise ea sibi solis cognita, reliquis omnibus semota de arcana denique in ΜSS. Terentii Codd. sereo rcperias lineamenta versuum in unum ubique confusa. Causas hujus ignorantiae altius si repetamus, imprimis abolita Romae sub figusto antiquitatis memoria effecit, ut minus multi ex priscis scriptoribus ad nos pervenirent integri tunc Tragici juxta ac Comici veteres Bibliothecis in urbe publicis cjecti nec hib

20쪽

Caesaribus, opinor, Lucilio parcitum, Pompei Magni magno omiculo. Nova dies Ennii sterquilinium,

Attii veternum, Pacuvii verrucas, omnino cum fastu repulit, B exoletorum verborum foetores procul ab se furcillavit. Autores vero honore fraudatos denuo describere librariis operae non erat pretium. Nil profuit Varroni, rei antiquariae peritia hodieque non m gi superest 4 Terentius Scaurus de erroribus Caesellii,

quam Vindicis commentarii antiquarum lectionum. Rursus Grammaticos veteres etricOS, qua Graecos, qua Latinos, unde harum rerum cognitionem expeditiitime depromptam oportuit, pene omnes longa dies delevit reliqui ad nos vix evaserunt partim utili, partim mendos illud praeterea dolendum quod ubi praecepta deficiunt, cum subsidio esse posset alsidua in ipsis Autoribus evolvendis industria priscos Scriptores eadem insederit injuria vel temporis, vel librariorum. His in pristinum nitorem restituendis invigilavit, post renatas superiori seculo literas, doctorum virorum c ra non infelix sed metri, quod in desuetudinem abi

rat, parum stabiliis observatio Censoribus quibusdam nonnunquam obfuit. Tragoedia jam octonarios Septenarios dedidicerat, nisi qua Chorus forsitan e curreret etiam Senarius legitimis Trimetris cesserat

Terentius ipse Quintiliano plus placiturus fuisset, si inmtra Senarios substitiiset Versus enim longiusculi moram, veluti itineris longinqui laborem, citra lassitudinem ferre non poterant aures seculi delicatioris nedum ut animus otio degener in operosas Artis vim