장음표시 사용
11쪽
dire Stantiarum Oncursus I Iam vero delicta quibus privata iura proximeqviolantur sunt: surtum, rapina, damnum iniuria datum, et iniuria. a
Urtum est contrectatio fraudiuiosa rei alienae, tu Crisaciendi causa invito domino facta. ii et Datur etiam furtum usus rei, vel possessionis eius, qnando quid horun, Contra domini voluntatem uSurpatur is Cuiusque utilem rei furtium fiat, aut sola est abi tionis malicia inquiriatum, et simplex nominatur, aut Diterioribus delictis est Consummatum, et tun qualia Martim dicitui I ) Ulteriora pec delicta esse solent sorium Mactio, murorum BCSenSUS, armorum Portatio, temptis nocturnum, UCUS acer, rei gravitas, a tandem ac
tuum repetitio. i57Siri plicis urti poenae sunt delinquentem probro
adfizere, flagellis caedere, in exilium per Sexcennium, vel de Cenniunt elicere, et coeterae non Capitales. i 6 Quallificati vero semper capitales, raro tamen decernitur ultimum supticium pro laxa saeculi in deterila ruentis disciplina. ia Lixta
12쪽
Iuxta partitarum leges furtum in manifestum, τnon mavissistam dispescitar. huius vero ratisinis sicut et poenae di et quadrupli illi impositae, hoc te nullit USUS S Demum et res immobiles velut praedia publi a, et inculta sub sartivam saepe cadant occupationem ista hutem vitio Velieit. Possessorti ne ad compositiosaeo admittatur. 19
Arana est violenta rei alienae mobilis ablatio a. 1ifaciendi causa dolo bio facia. i)Ιuitu es eatenus conveniunt furtum, et rapma, ouod utramque delictum in dolosa se alienae bilis contrectatione, consilioque lucrumiaciendi consistit sed in eo illarunt, quod sarium clam, Dina, vi commitatur. a Qui autem rem immobilem irvadit, non raptor, sed invassor adpellatur, ac pro delicti Lalitate dis ersimode sumtUr l Neque etiam qui rem non suam, sed quam mam esse putabat vi eripuit, rapinae reus est non' me impune id et i, qui sibi mana vis dicit, nec
13쪽
Cantiam enim est, ut qui rem suam alteri vi extorqueat, domini tam istius rei amittata si vero alienia reperiatur, post restitutionem eiuLaestimationem Praesintare teneatur. s Poena raptorum si civiliter gatur, est tripluria eius quod raptum sta si vero crinnanaliter, velutituris quali sicati rei sunt puniendi. 6 Gravi denique animadver sone digni sunt viatores, qui indis, aut portuum incolis vim inserant. victum ibi Iovidendi causa r
O nomine intelligimus legem quamdam vindLeantem Omne damnum nutria datum. ιγ Damnum vero iniuria datum est omni patri moni nostr deminutio nullo iure iacta, et quiderm n libero homine. a Perinde igitur est, sive dolo malo, sive culpa lata, lavi aut levissima damniam eiur, cum aequutum quamlibet re nostrae laeturam nullo iure illatam arciri. a
-WM occidendo servum, pecudes, aut alia quadruin
14쪽
cude consistat, sive Occidendo, sive quovis modo cor rumpendo datum sit, competet actio domino, ut ei quanti res intra triginta sup riores dies plurimi fuerit, Praestetur. s Moribus tamen nostris, non ita damnum spectatur, sed solum ad id quot interest, praestandamque veram rei tessae, aut deperditae aestimationem agitur. Actio vero nulla erit si damnum casu inseratur, aut ab eo qui iure suo utitur. 6
x iuria hic accipitur prout signit ficat quodlibet dicis
tum, aut factum ad alterius contumeliam dolo malo directum i Cum ergo iniuria in dicto vel facto consistat, erit veIbalis, si per verba contumeliosa, aut realis si Dcto aliquo, vel etiam scriptura, aut pictura alterius existimationem laeditur. et Ubi nullae sunt circunstantiae, quae iniuriam assigravent dicitur simplex atrox vero quam circunstantiae graviorem reddunt. 43 . Poenae iniurianti infligendae regulariter arbitrio iudicis relinquuntur, persona, tempore, loco, et Per.
15쪽
Debet autem esse pecuniaria si civiliter agatur, et quidem praevia actoris aestimatione coram judicefacta si vero criminaliter, Pro arbitratu vel pecuniaria, vel Corporali Poena mulctat tu iniurians s)Verum utraeque hae actiones destiniatoria scilicet, et criminalis sese mutuo Ollunt, ideoque Cumulari minime possunt. 46 Nonnullae tamen sunt iniuri, quae certis a iure statutis poenis puniuntur, vestiti illae quae famoso fiunt libello. 7 Hic nihil aliua est quam scriptura qua quis alteri crimen aliquoi infame, vel Capitale imputat, quamque in publicum colo malo sparsit. 48
Igitur qui famosum libellum componunt, Scrι-hunt, aut Crata epertum aliis Ostendunt, eadem Poena miniis, exilii et Puniendi sunt, quae crimisu adscripto respondet. 9 Qui alterum olfenderit, eum vocans gaso, Sodomi uico, traidor, aliisve similibus convitiis, ad palinodi-Pm, Seu recantationem adigendus est, ac Pecuniaria Poena mulctandus. I O Si iniurians fuerit nobilis palinodiam non canit, sed mulcta pecuniaria augetur, et alia simul poenam 'undum Personarum, et convictorum qualitatem Pu- Intur. O Actiones ex hoc delicto descendentes expirant iraescriptione, raemissione sive expresa, Sive tacita,
16쪽
quae ex ramiliari cum reo consuetudine colligitur, ac morte tum inserentis, tum iniuriam passi, nisi lis cum defuncto contestata sit. leti Demum indorlim nutriae, ac irae id peculiare habent, quo iud ii ordinarii processum non serunt, sed solius summarii. ID
DE OBLIGATIONIBUS QUAE QUASI EX DELICTO NASCUNTUR.
4 Uasi delicis, quae veris opponuntur delictis, Uni facta illicita sola culpa eaque non aliena, sed PrOPria, et sine dolo admissa. i Igitur ea omnia partim ex obligationum imperi. tia, partim ex negligentia in earum executione Ple rumque ortum habent. Tale est in primis factum nidicis, qui ex imperitia vel imprudentia male iudicavit. quare damnum
Omne parti illatum sarcire tenetur. a Si vero Iudex imperitus adsessorem consuluit, si in serenda sententia erraverit, non isse, sed adsessorde damno dato convenitur. 3 Quod ad Americam spectat iudices, et adsesS re aeque tenentur in rebus qua gubernativa FO-cant: Vulgo agunt0s de obierno
17쪽
Deinde ex quasi delicto tenentur habitatores aedium sive domini, sive quilini ob deiecta, vel ellassa a quocumque e familia, quibus dammumdaTum est praetereuntibus. s Datur ergo actio iis quibus nocitum contra dominum, vel inquilinum aedium a praestandum d Pium, Si damnum sit aestimabile. o Si vero inaestimabile veluti si liber homo occissus, in quinquaginta aureos actori et fisco adplicandos vulneratus autem in impensas et i quod interest 7 Quasi delinquit etiam, qui aliquid supra eum Iocum quo vulgo iter fit, suspensum vel positum ha het, cuius casu alicui noceri possit, vel nocitum sit. 8 Ex hoc etiam quasi delicto datur actio cuiVise popul adversus eum qui possuit, vel suspendit Miecem aureos arabolinos autori adplicandos. 9 Quasi ex delicto demum competit actio in u-
Plum adversus nautas Caupones stabularios ob clam
num in rebus viatorum vel hospitum ab aliquo de familia irrogatum. io
Ctio in statu civili considerata est medium e-
18쪽
gitimum persequendi in iudicio iura, quae tum ia
re, tum a rem cuique competunt. Praecipue actionum clivisiones sunt L in reales, personales, et mixtata II in rei persequiatorias, pom nples, et nixtas. l. in eas quibus Solidum, et quibus minus monSequimur. Actione reales sunt illae quae competunt hahenti ius in re, contra quemcumqtae Ocsessorem
Itaque cum ius in re nascatur vel ex dominio vel ex hereditate, Vel ex servitiate, vel denique ex pignor totidem erunt actionum realium , sontes.
Ex dominio oritur in primis rei vindicatio quae datur domino Contra posseSSOrem ad rem Um Cces.sionibus, fructibusque secundum qualitatem OSFessio rus restituendam. a Cum vero qui vindicat, ominium probare eisneatur, id que disticille sit, inventa est acti publiciana dicta, quae datur ei qui rem a non domino, bona mcle, et ex iusta causa accepit, terumque amisSit, Contra PosseSsorem, qui infirmiore iurae possidet Recissoria demum est beneficium restitutionis abSenti, metus, nece scitatis, Vel reipublicae Causa concessum, contra possessorem qui interea rem eius
19쪽
Ex iure hereditario tamquam altera species ci ris in re, nascuntur duae actiones videlicet herediis statis petitio, et querela nossiciosi testamenti. Prinia datur heredi ex test nemo, vel ab intes c.tato, Suve US rn, qui Pro here e Vel pro posses-εore Possidet, ad id ut heres declaretur, et heredit lcm accipiat. 6 Querela nosticiosi est actio qua desciendentes, ve adcendentes aut fratres exheredati ercindunt ius tamentud, quoad institutionem heredis 7
occasione servitum nasCuntur duae actiones consessoria scilicet, et negatoriae: prima Servitutem vindicat: ecunda libertatem. naturalem tuetur
Ex iure pignoris datur acti hypotecaria nun cupata, crediteri competens contra debitorem, vel alium, rern Oppignoratam possidentem ad illam per εequendam. 9 ia Actionibus in rem maxime adpropinquant prae- audiciales eae nimirum a quihus de statu hominis idisceptatur , io
Personales actiones quod spectat, omnes ex iure ad rem, sive obligatione Ortum habent, atque ad ver solum dantur quocum nobis negotium i is terce5sit. ii
Igitur hae acti in sicut et obligatio omnis, partim ex aequitate, partim ex facto obligatorio proin
20쪽
Ex sola aequitate procedit actio ad exhibendunt
i quod interest, veluti rem quam nostram credi mus, aut testamentum, aliamve scripturam in quaiuilitatem introspisciMus Eodem unda nento nititur actio interrogatoria, qua reus compellitur actori respondere de iis sine quibus iis, aut ordiri, aut expediri nequit is
Hac etiam spectant restitutiones in integrum, quibus negotia quae stricto iure rata esse deberent rescinduntur iusta interveniente causa, veluti aera, metus, minor aetas et i Ex facto obligatatio nascuntur actiones tam exeontractibus, quam ex deliatis cum ver earum enmmeratio malis prolixa esset, quaerenti explicabuntur. Μ:xtas icimus aetiones, quae 'SCeaduat partim ex iure in re partim ex iure ad rem, licet realiabus, vel perso .aalibus propius accedant. Tules sunt apones familiae eraiscuniae, de commani dividualo, et filium regu adotum, quae Com. Petunt, vel ad dividendam hereditatem, aut aliam rem coinmunem, vel ad O ut fines, sive termini agrorum Condalium regantur is His videtur similis actio pauliana competens creditoribus quorum in fraudem debitor res suas alienavit, adversus eos qui haec bona possident ad illa cum fructibus restituenda. so)Altera actionum divisio est quod aliae sinet rei