Tractatus de morbo mucoso. Denuo recusus annexaque praefatione de trichuridibus novo vermium genere

91쪽

GENERALIORA. 4 igentes ; sitis ; lingua muco tecta ; oris et gingivarum assectiones ; ardor interdum urinae atque morbi, pernicuscula labiorum, oris, Solutio etC. Najor symtomatum cognatio fuit in febre intermittente rebelli , corticem eludento : diairhoea nempQ copiosa

est, spontanea , mucosa Cum torminibus, vehementibus , borborygmis , cnesmis; quin ipse corticis usus diat rhoeam suscitavit: dolores adsunt abdominales ; tussis rauca , Sicca ,

rebellis ; sitis ; lingua mucosa tumores indematosi pedum et faciei ;lumbrici alvo redditi ; virium fractura. Quin ipsi sopores et phrenitis febres intermittentes aliquoties sunt Comitati. Et utrique morbo facilis in

icterum transitUS erat.

Prioribus aliae adhuc notae cognitionis morbi mucosi cum febribus intermittentibus accedunt, ex febris atque totius epidemiae mucosae decursu Petitae. Haud rarci febris mucosa intermittentium imaginem utcumque typo hemitritaeo expressit. In nonnullia

κξris, febre mucosa soporosa deten-

92쪽

4 a SECTIO I. iis, pulsus si equentia ad veram quamdam sebris intermissionem periodicam est delapsa. Magnam quoque analogiam semper notavimus inter se brem mucosum Perniciosam et febrem intermittentem . quae dicitur maligna ; ademque multis nominibus utriusque eSt relatio ad sui generis febrem simplicem et benignam. Appropinquante vere , vitio illo, quod indolem intermittentis obfuscaVcrat , SenSim subacto, ipsa febris mucosa critico modo in vetam intermittentem fuit Commutata. Et senescente demum epidemia mucosa , jam primo vere

Tui Sus verae febres intermittentes com-Daruerunt, atque ectdem ratione, filia

divulgata fuit intermittens , sebris mucosae frequentia decrevit, donec

Fobrem iti termittentem generatum et reliquarum febrium abdominalium , quin pessimarum malignarum foecundum matrem esse, Supra jam dictum est. Admodum proclives SUUt, Prae reliquis hominibus, ad concipiendas febres malignas , quibus ad subres

93쪽

GENERALIORA. 43 intermittentes est disposito eminens. Postquhm cnim intermittens , imprimis male soluta aut intempestive SuP- Pressa , jam aliquoties per intervallaxediit ; pessima demtim maligna loco intermittentis Consi elae, Solet a CCEndi. Ipsa quoque febris intermittentis, autumnalis praecipue, indoles regulari S . CANSSae EX ternae impulsN, Ut potu Spiritu oso, eo interdum subvertitur et depravatur, ut in pessimam malignam , biliosam vel putridam, transeat Haud raro itaque eodem tempo- Te , quo intermittens grassatur, quidam ex vitio diaetae vel privata quu-dam labe, in pessimas malignas incidunt. Praeter ea , si curatius attendamus, in qualibet maligna aliquid iii termittentis , vel typum quemdam hemitritaenm , notamus , tectae originis manifestum indicium. Transit imtermittentium epidemia quolibet seris anno in varii generis malignaS , quae

Inrsiis cedunt, dum accedente vere indoles intermitientium resias citatiaris

Virtute eximia, utrobique specifica , pollet corticis per uviani usus Omni

94쪽

i vici mittcntium prosapiae accommodatos , dummodo rith adhibeatur. Est enim remedium febri fugiam praestantissimum , si tempore intercalari et sub paroxysmorum intervallis propinaveris : sub ipso autem febris impctu, et in omni febre ab intermittentium genio aliena ; ut ut etiam salsis simulacris veram intermittentem, praeter Pulsum, Prima specie aemuletur Cane et angue magis fugiendus est Cortex. Ahstinendum etiam a crudiori corticis usu est, quo obscuriora sunt febris intervalla, et quo magis haec intermittentium naturam exuit. VII. Morbi mucosi cognatio cum

Nec mintis luculenta sunt indicia, quae alteram morbi mucosi originem , veluti ex adulterio mali scorbutici derivant; quocum nempe magna ni orbiniacosi assinitas atque Phaenomenorum est analogia. Hujus generis inprimis sunt a phthae oris, lingua claingivae tumidulae, dolentes, atque

95쪽

ulcera apbulosa ; quibus omnibus ab indole intermittentis, Sui genitricis, longis discrepat. Scorbuti cum cliam

redolent tumor et dolor articulorum; quin aliquoties capsulas articulares,aedulo perlustratas, praecipvh in glandularum Havei SiauarUm Sede, Vere inflammatas deprehendimus. Ex ejusdem vitii connubio ortum traliunt exanthemata Petechialia et puris ichorosi proventUS. Magis scorbutici consortium testa tur vulnerum , quovis modo inflictorum si vel in ipso corPore a P paren tui sano, dissicilis consolidatio. Non solum in nos oco in iis, sed in honoratio-xibus quoquae. omni licet cura adhibiti, durante hΝ epidemia mucosu, vix

ulla operatio chirurgica proSPcre SUC- cessit; sed semper aliquid adversi accidit. Eadem et aliorum vulncriam Tatio est, licet levissima suerim. Pecmagnetismum quasi attrahunt epidemicum eX aere, brevi temporis spolio perit laudabilis vulneris indoles. Pei

96쪽

ή6 sECTIO I. vertuntur humores , suscitatur ipse

do lentior ; quilibet autem cum vulnere Perniciosus. Pus mali moris , Crudum, tenue, acre fundunt vulnera, conglutinationem diti repudiant,

aut qulim facilii me denuo dehiscunt

Ex gravitate vulneris et citissima humorum coui quatione gangraena nuS citur , atque corpus brevi temporis Spatio exhauritur ; et ex levioribus vulneribus ulcera saltem sistulosa na-Seuntur, quorum pure, tanquam sermento quodam , laudabilis humorum miscet a solvitur, et ita colliqueSCit, Ut coi Pus , lenta Consumptione humoribus defraudat uiri, et morbo consec tum , demiam SuCCumbat. Eadem quoque fuit cauSSarum ratio , qu e aliaS Scorbutum X itante tempestas nempe humida , et cum sigui desectu, et er frigidus i potu, aquae impurae; exhalationes putridae; im-

mimilities, cum olerum et victu, vegetu bilis penuria. Piarcii, tali in noSOCO-mio CaStrensi, Pristier pura tua Similagi neum , nihil eX rcguo vegetabili aegris,

97쪽

GENERALIORA nisi la austulus vini; sed solae carnes et ex iis parata juscula Porrigebantur. Multi etiam prae moerore et torPorcotio se dabant. VIII. morbi mucosi causSae.

Primariam morbi mu 'OSi cauSSam , epidemicam nempe aeris constitutionem, o longinquo repetendum eSSE, juiti ex alsinitote Iiujus mali cum febribus intermittentibus, atque morbi mucoSi aeque ac dysente ride PriegruSS e , ex Communi radice , Origine , Perse Iiquet. Longo interdiam , simplicilicet, lipparatu nutrit a utitur , et eminus quasi corpora disponit, an tu quom suspicuri nobis liceat, quorsimi tendat. Ex eodem fonte epidemico primi febris intermittentis, muli dysenterici, morbique muccisi rivuli si iunt. Idem Irocul dubio vitium epide micum mor

Orum quamdam seriem trahit, quorum diversae notae li Caussarum lian C-tarum diversa virtute finguntur. Forsan et ibin ipsum illud epide micum incognitum per diu protractas cauSSas

98쪽

SECTIO I.

Pbysi eas, inter quas aer procul dubio

emiuet, ita mutatur, ut varios esseC-tus edat. Forsan utrumque accidit. Universalium cauSSarum altera re

ferri potest ad tempestatem humidam. Indh enim ii mense julio ad usque epi-demiae mucosae nativitatem raro Coelum

Serenum suit, Diplurimum nubilum,obSeurum, pluviosum. Aliquoties etiam eurus et aquilo , septembri im- Irimis , symbolam suam contulerunt. uppresso itaque transpirationis negotio, per commercium imi ventris Ciam cute , et ulterius ad alterum relatione , non potuit non abdomen assici Ct ad hi jus generis morbos disponi. Successit deinceps et humida hiems. Praeter notabiles caloris et i igoris vicissitudines , vitium procul dubio aestati provectiori proprium dysenter iam facit ; siquidem aliis anni temporibus

similes vicissitudines dysenteriam non excitant. Clim primum tempestas brumalis dysenteriae miniis favet, epidemicum clyseniori cum, nisi Penitus destruatur, saltem infringitur ci indole mutatur. Est itaque actio com Pobita

99쪽

GENERALIORA. 49 ex epidemico dysenterico et tempestate oppido scorbutica, cum reliqua-Tum caussarum adminiculo, ex qua Sequentes morbi procreantur: subinde vero epidemia sequior per transilum quemdam alius morbi derivatur : quod et in nostra epidemia Sensim degenere Femper notatum est. Pergit etiam illa sequior epidemia , donec mutata aeristem Peries novusque caUSSari Pa apparatus ita speciem mutent, quin totam, per lentiam virtutis lapsum, destruant, in vel in rapva cpidemia sera adlinc ejus vestigia appareant. Memorabile opidemia, quam describimus , mucosa, e Xemplum eSt. Qui ex νiscertim vitio varia valetudine chronica , sine salubri subriculavom nocturnarum crisi , frequentest horarunt ; praecipue qui ad febres in

termittentes , indeque natos morbos pronioreS erarit, muCOSum morbum

facili is admittebant, ita ut primi decumbentes fere omnes privisti is inslia hi tus conscios se confiterentur. QNoe Mam vero momenta istum cor Poris

habitum faciam , an simpliciter torpor

100쪽

quidam viscerum imi ventris, labes quaedam hepatis Z an aliquid privati in

intimis nervorum recessibus 7 de eo non satis constat. Multis ista dispositio suit naturalis : alii illius hactenus expertes , ex diu protractis caussis OC-c sionalibus variis, vel PraegreSSO quo dam morbo, eumdem tandem bili tum contraxerunt. Ilinc in epidemiae de- Cui Su Inullos , acquisito demum habitu corporis ad morbum disponente, invasit epide micum malum, quibus numqucim anteli febris intermittens

aut alius morbus congener contigerat. Caussarum occasionalium ingentem turbam enumerare, Dimis prolixum foret. Exponam igitur quae Prae reliquis ericacia ominent Principem locum inter remotioreS merent uilessinat tunc temporis dia toe errores. Calamitate enim bellica pressi incolae , aeriam- Dis obruti, copiis et lixis gallicis,

Dum ero saltem 3o oo iri Dibe c0llocaris , o deo coarctabantur, ut miseramiti opemque Vitam colentes, Sae Pilisomnona Sul Curam negligerent. ex Cebantur , quo Poterant, victu asPero ,