장음표시 사용
1쪽
aS partis the Foundations of ester Civiligation Preservatio Projeci'
Reproductions may noti made Without permission hom
2쪽
States Code, concems the mining of photocopies odiother
reproductions of copyrighted materiai . . Columbia University Librar reserves the right to refuse toaccepi a copy orderiis, in iis judgement futtiliment of the orderwould involve violation of the copyright law.
3쪽
4쪽
COLUMBI UNIVERSIT LIBRARIES PRESERVATION DEPAR ENT BIBLIOCRAPHIC MICROFORM ΛRCET
Master Negativa Original Materiat a Filmex Existing Bibliographic Record
5쪽
6쪽
PUBLICE PRIVATIMQUE HABEBUNTUR.
7쪽
Porcii Licini de P. Terentio septenarios, quos in huius ita poetae Suetonius posuit, etsi aliqua ex parte olim tractavimus in Parergis Plautinis I, p. 637sq. tamen ibi propositae sententiae cur hodie non satis faciant cum alia in caussa sunt tum illud quod quid tandem in bonis libris proditum esset, tum quidem nesciebatur. Id enim nuper demum compertum est, ex quo antiquissimum eundemque optimum sontem Carolus Ludovicus Rothius reclusit, hoc est Donati codicem PariSinum Saeculo I. scriptum, signatum numero 7920, possessum olim a Petro Daniele, saepius illum sed leviter ab editoribus prioribus inspectum Rothii autem caussa accuratius conlatum ab Iacobo Hun-Zikero cuius discrepantiam scripturae omnem Rothius in Museo nostro philologico exhibebat Vol xii, p. 17 sqq. undem autem codicem cum aliquot annis ante Lud Vieus Schopenus noster, dum Parisiis degit, suos in usus diligenter excussisset eiusque conlationis, qua est et liberalitate et comitate prorsus amabili, copiam nobis saceret exoptatissimam etsi de plerisque rebus satis inter utrumque OnVenire cognoVimuS, lamen quaedam offendebamus molesto testimoniorum discidio tam ambigua ut non medi0erile haesitaremus. os igitur scrupulos ut de medio omnes tolleremus, de singulis diserepantiis, quid tandem rei esset, quaesiVimus e Viro praestantissimo Carolo Benedicto Hasio cuius incomparabili humanitate tam et prompte et plene responsum St, ut iam tamquam cum pulvisculo exhaustus esse thesaurus ille Parisinus credendus sit. A quo etsi proficisci emendatio omnis ut certissimo Jundamenti debuit, tamen me
8쪽
ceteri quidem libri, quos saeculo XV. Scripto communi noVicioruni nomine complectimur, nulli usui suerunt: qui sunt praeler Parisinum alterum, consimiles Hungi heri. Schopeni, asii curas expertum, eidensis, reSdensis , Urbinas, Reginensis, Neapolitanus amicorum studio tractati Ludovici Seliopeni, Ioannis Vahleni, Eugenii Meli lori, Ollonis Ribbeckii, Georgii Thilonis praeterea princeps editi Romana anni 1472. Hi enim libri etsi vel neglegenti librariorum et iniquitate tempornm plurima vilia tra Xerunt vel correctoris manum haud ambiguis Vestigiis produnt, tamen et huic correctori aliquotiens id quod esse Verum appareat debent, et mendis quibusdam pinguissimis vel adeo monstris scripturae, quibus ipse Parisinus elus, ut fit in hoc genere, inquinalus est solus, liberi manserunt. Vnde sat certo intellegitur ullum atque illum Purisinuae sontem suisse e quo celeri manarint. De quibus omnibus plenius existimari poterit. cum noVam Opportunita leni nacti apparatum criticum integrum propediem proposuerimus nam nunc et Xcerpsimus tantum quae certum usum habere Viderentur, et sere indiscrete novicios codice commemoraVimus.
Bonitas autem Veteris Parisini haud ambigue in primis statim versiculis Porcianis enitescit, quos ille inles exhibet dum lasciuiam nobilium et laudes fucosas petit. dum fricani vocem dum e inhuius et avidis avribus, dum ad strum se centare ellelium pulchrum putat. Vbi inficetos numeros fucosus laudes petit, quo subtili aurium iudicio F. A. Wolfius repudiabat, celeri libri omnes tuentur non minus Vitioseqtiam in sine tertii Versus putat pulchrum, queni ordinem Verborum primus Franciseus Asulanus emendabat in exemplo Aldino. - Ιlem Versu alter quamVis portentosa corruptela voce dum et inhuius et scriptum sit pro eo quod celeri servarunt voce divi inhiat, tamen Vel hic Vestigium veri in vocem scriptura relicium est quand nccusativos requiri uocem diuinum iam Mureius perspexit. Ne quis enim uoce diuin h. e. uoci diuinae potius delitescere in voce dum et suspicetur, reputandum est posterioribus denium scriptoribus, poetis potissimum, dativum placuisse, ipsum accusativum hoc quidem appetendi significatu antiquiores probasse, velut cum hereditatem Vel auram vel bona inhiare Plautus dixit, mortem alicuius Caecilius: nam uberibus lupinis η- hiantem Romulum cum dicit Cicero, propria verbi notio servata est. Oertio autem versu cum e noviciorum codicum memoria dum ad furtum se coenitare coemiture. coemptaro, menSurae ut con Suleret, dum se ad Furium coenare Wolfius effecisset. et proditi verborum ordinis et sormae requentativae lutandae iam rursum solus Pari- sinus monstravit in cuius seri plura irti non Furium alere, quod ex inferiore Versa huc ascitum est, sed ipsius Furii illius cognomen Philum praeclaro eum ine ollitu
Gravioribus urbis proxima affecta sunt. Quorum cum haec esset in libris noviciis species dum se amari ab his credi crebro in albanum rapi ad storem aetatis suae ipsis vel ipsus sublutis rebus ad summam inopiam redactus est, quae Verba duorum versuum ambitum Superant, non salis sunt ad res complendos, et olfio et nuper Rothio et nobis lim ipsis haec via ineunda visa est ut intercidisse quaedam putar mus. Quali tamen lacunae supplendae quae vel a Wolfio vel a Rothio temptata ant in cuius argumentationibus p. 178 et 17 Muse Rhen perscriptis nihil quod probari posset inVenimus , eorum plurimis de caussis eisque apertissimis nullus prorsus usus est. Quod contra , si modo de lacuna cogitandum, ne nunc quidem valde displicitura sint a nobis olim commendata supplementa, quae esse talia Volebamus Dum se ab hisamdri credit ob florem aetatis suae, Dum se eorum redis gestit crebro in Alba-κὰ rapi, Suis sublatis relina ad summam inopiam reddetus est. Verum tamen in hae versuum conformalione ut hodie non acquiescamus, non leVes nos rationes OVent. duarum gravissima haec est, quod et mirum in modum languent quae scripta sunt dumae ab his amari credit, et eadem amoris notionem multo certiorem atque apertiorem produnt, quum quae in praemissa a Sueloni Verba quadret quibus is Porcium suspitionem de consuetudine facere significabat. Vnde fit ut illa ipsa verba in suspitionen incurrant nec de lacuna polius quam de interpolatione cogitandum videatur. Namul, quo Porcii Versiculi spectarent quamque Vim illa potissimum haberent quae sunt ad Philum se cenitare e Laelium pulchrum putat, doceretur, sat profecto proelive erat ascribi ab interprete, quae post in Verba poetae inrepserunt, se amari ab his credit. Huc autem accedit quod a celerorum codicum memoria non leviter veteris Parisini fides discrepat in quo et eredat Xstat pro redit et proxima in hunc
modum scripta sunt crebro in albanum rapitur ob storem aetatis suae post sublatis rebus e. q. S. Ergo , ne moras nectamuS, R dum particula incipiens quartum enun-lia iuni sequobatur, integrum id septenarium aequans eumque una crebro Voce tranSpO-
Sila iam concinnum quam quod maxime Dum in Albanum crebro rapitur ob storem aetatis ενue, in quadruplici aulem prolas constructio omnis substitit nec omnino ad quiniu-plieem progressa est. At Vero prolasim dum coniunctione factam quid esse dicamusqu0 in apodosi post particula excipit id quod nemo non videt prorsus expers rationi esse. Porro autem quas tandem res sublatas interpretabere, sive cum Olfio ublutus substitueris 3 Quos enim esse putabimus qui res quaslibet erentio Vel sustulerint vel abstulerint ut res esse bona possessa a poeta largiamur. An Scipionem, Furium, Laelium Perversa sunt haec omnia aut abhorrentia a latinitale sanum nihil, quamdiu quidem in hac via persistimus, nisi ut re potius, non rebus h. e. re familiari
9쪽
perdita vel pessumdata diceretur ProrSus diversan notionem pluralis numerus agitat, quae vix alia esse potuit nisi ut, qui alienam gratiam cupidius sectaretur luxuriasque studia cum nobilibus participaret, suis ipsius rebus neglectis Vel postpositis, posιhabitis ad inopiam esse redactus diceretur Eamque ipsam in viam vetus nos Parisinus ducit, e cuius scriptura post viatis praecedit autem aetatis suae lenissima transpositione eruitur, quod a Porcio Scriptum esse pro certo affirmamus, Suis post latis rebus e. q. s. - ceterum ad nobilium inlecebras illas ut paucis redeamus. Albanum cuius fuerit incompertum nobis. Fortasse ipsius Scipionis cui coniecturae saltem illud non obstat quod Scipionis iam ante mentio facta est Sat commodo enim post Scipionem, Furium, Laelium singillatim commemoratos, ut quos in urbe poeta Singulos coleret, quarto loco inferri cuiuslibet illa Joluit tamquam commune amicorum illorum omnium conciliabulum Voluptatis deliciarumque duum si ratio inter V 2 3 et v. intercedit nam primo Versu generalim, quae per paries Xplicantur deinceps comprehenduntur), etiam planius intellegitur quam a Veritate abhorreatiothiuna ratio, qui ipso quarto versu apodosi fieri praemissarum prolasium sibi persuasit prorsus mirabiliter. Qui insequitur sextus Versus, in Parisino talis est itaque eae conspectu omnium abit oreciam in terram , Ilimum Vbi sic discrepant celerio ut praeter e formani pro eis substitutam, Vel abiit in Graeciam uerrum produnt vel abiit in frectum in terram vel abit abiit in grectum omissa terram socer ut inceri sedestucluare in praepositionem rappareat Numeris mulem quo Iulii fiat, duae molae corrigendi viae patent: aut it Vbiit Graecium in uerrum probetur nut ut cibi in Graecium uerram: mullus est enim quem mollitus versum finxit Vtrum praestet, non est difficile iudicatu perinde Vol abit praesenti tempore vel tersecto abii dicebatur, non perinde in praepositio vel praemittebatur vel medii inserebatur Nani poetico tantuna artificio, quale , hoc generes litterarum ilienissimum est sic loqui Graeciam in terram licuit in Graeciam uerrum vel in terrum Graeciam, pr sae irationis simplicitatem Servans castitas sermonis antiqui postulabat quemadm dum in Trinummo induecti ad Arabiam terram sumus Plautus dixit 933, Arar biam ad terram non magis Oluit quam, qui poeiani non ageret, Rhenum in flumes vel Aleaeandrum ad filium. Contra poetico colore tinctus Taciti sermo non refugiebat Capreas se in insulam abdidi Ann. IV, 7 et si quae munt similia. celerum uno verbo repellendi sunt qui Graeciae in terram commendarunt non perspecta si lipp silionis quam sanissimo iudicio Carolus Nipperdeius nuper explieavit Spicileg crit in Cornel Nep. p. 35 sq. - Vnum reflat, quod etsi dubitationi esse obnoxium seniintus. tamen silentio praetermillere religioni duximus. AEtenim numquam non offensioni fuisse
salemur quod, quo se receperit erentius, Graecia ultima dicitur: cuius quidem desinitionis Veremur ut ullam certam notionem menti suae informare Velere ipsi potuerint tam illa et ab usu recedit et, situm Graeciae si qualis sit repulaVeris, suapte natura mirum in modum vagatur. Remolissimae ab urbe Roma vel etiam Brundisio)parte Graeciae navigantibus quidem non fuerunt aliae nisi Allica, uboea, Thessalia: quarum illas duas, qui delitescere vellet, non prosecto petiturus erat praeter alias, rursus utem haec, Thessalia, per Epirum iter facientibus multo quam ipsa Attica vel Euboea propinquior erat. Ergo quocumque e verteris, eum semper aliquid inusitali mullumque ambigui habeat Graeciae ultimae appellatio, non levis suspiti nascitur in Gra
sirem terram intumam polius, quo e conspectu omnium Se subduceret, Terentium recessisse Bucmre Porcio . . eam in terram in us etiam mortem obiit, quae sui A
eadia Nam nihil huc perlinet, quod illum alii omnino non in Graeciam, sed in Asiam prolaetum tradidere, ut Volcatius Sedigitus infra commemoratus a Suetonio. Quodsi
propositam emendationem non sumus ausi inter ipsa verba Porcii recipere, fines non esse miscendos probat,ilitatis atque indubitatae necessitatis putavimus. Medelam Suam septimus quoque versus etiamdum XSpectat mortuus est insalo
ureliadiae oppido e. q. s. Vbi in phalo libri noVicii plerique, in stimphato cum Vrbinale editio princeps, turpi ut apparet soloecismo. Quod intellegens ollitus solo eismum tamen ne ipse quidem cavit cum Porcio haec verba tribuit: Mortuus Stymphdio Arcadiae in oppido. Tolerari potest, quam ille necessariam dixit praeter eritatem, in praepositio non potest in bono scriptore Stymphalo sorma pro ea quam antiquilas solam probavit Stymphali quod genus accurata ut solet doctrina idem ille Sipperdetii l. s. s. tractavit p. 15 sq. Et certissimo indicio Veri ipsa haec ita Terentiana est inferiore in loco, ubi ceteri mortuum esse in Arcadia Stymphali siue Leucadiae tradunt legitur: nam in Arcadiae Stymphalo sive Leucadia ab Erasmo
demum inVectum est noVo soloecismo, sin aulem pro sive novicii tantuni libri tuen-lur Salis inepte. Quis aulem umquam sic est locutus in Arcadia Stymphali pro eo quod aut esse Stymphali in Arcadia debuit aut Stymphali Arcadiae oppido aut saltem in Arcadiae oppido Stymphali Et in Arcadia Stymphali sive Leucadiae nonne pr0rsus ita posita sunt ut Leucadiam quoque urbem dici Arcadiae credat Apage igitur m0lesiissimum Stymphali nomen, quod ex ipso Porciano carmine huc est ab interprete
inlatum, Suetoniumque confidenter credo sic scripsisse ceteri mortuum esse in Arcadia lue Leucadiae tradunt ubi insulae vel antiquitus paeninsulae nomen Leucadiae nolissim0rum normam exemplorum sequitur quae sunt Cypri, Chersonesi, Corcyrae. Nec tuepartieula, pro qua facile quispiam uel exspectet Vol aut ratione sua caret praecedunt
10쪽
enim haec P. Cosconius redeuntem e Graecia perisse in muri dicit cum fabulis conversis a Menandro ) ut mari iam opponi terram appareat, sive ea Arcadia sui sive Leucadia Neve quis in Arcadia verba pro insiticiis habeat Suetonioque haec potius tribuat ceteri mortuum esse Stymphali sive Leucadiae tradunt ne quid de parum concinna urbis cum insula consocialione dicamus, praesto est HieronSmus, qui ipsa Suetonii verba exprimens erentius inquit in Arcadia moritur, non dixit Stymphali moritur. Ergo sic his constitulis ad Porcium ut revertamur, huic ubi inferiore in loco orluilo servulam Stymphali sormam res liluerimus, simul aulem, quas turbas iii antiquorum poetarum codicibus est Verbi aphaeresis, sive synaloepham dices, tamquam de more creaVerit, meminerimus, dubitari nequit quin ipsam Porcii manum hae demum emendatione recuperemus Mortuos tu halis Arcadiae oppido. Num nequis hiatu patrocinetur in medio septenario : Mortuost Stymphiali Arciidiae oppido, reputandum est praeter alia, aptiore constructionis vinculo, quam ita ut divelli possint Arcadiae oppido verba conlineri. Nec offensioni dactylus est in quarto pede, ut qui Salis eniae cum a nomine proprio tum ab ipsa elisione habeat. Restant cum exitu Versus septimi qualiuor Versus Xtremi eique singulari beneficio non semel scripti, sed circa finem huius vitae iterati hoc quidem nexu sententiarinia reliqui silium, quae post equiti Romano nupsit, cilem dortulos sint iusse
Mirum est an diu concoqui potuisse quod vulgatur in entum et oelo fabulis conuersis a Menandro: quo nihil narrari absurdius, nihil magis ridicule potvit Uuid enim evius fortasse non plures iam quinque et centum sabulae extiterunt omnino eiusdemne lenandri ut octo supra centum latinus poeta verterit et ut vel cVII vel ci suerint secundum alios auctores, eas it ni iis anni spatio omnes transtulerit h. e. singultis mensibus circiter novenas ' quando novissimam comoediam Terentius anno v. e. 59 Romae docuit L. Antei M. Cornelio cos. mortutis autem sine controversiae significalione perhibetur Cn. Cornelio Dolabella M. Fulvio Nobiliore eos. h. e. anno 595 Tam igitur prodigiosam memoriam proditam a vetere scriptore Cosconio putabimus et si modo prodita verit, mentione dignam uelonio visama et si digna Visa sine ullo dubitationis indicio suseeptam ' Apage tam neredibiliaci praesertim cum sons erroris sit in Propatulo duis enim semel monitus diffitebitur e temere iterata era praepositione numerum illum omnem orti in esse contrarium hac occasione exemplum proferre libet in vocabulum mutati numeri. In Suasoriarum libro M. Senecae p. 11. 24 d. vrs Laronibus haec verba tribuuntur ideo h. e. ut cum Spartae dedecore fugiamus hane urotas amnis eiretimstui qui pueritiam indurat ad futurae Πιιιae patientiam ideo Tayset nemoris disseilia nisi Laeonibus usa ideo Dr I floriamur de operibus eaelum merito ideo tiri nostri arma sunt Ubi nihil esse et a latinitate prorsus abhorrenseaetum de operibus merito pridem intellectum est. Fuit igitur cui deo operibus raelum merito in mentem Veniret. At inter deos non est pro et deus receptus, sed homo mortalisci operibus autem tam nudepositum mirifice riget duid multa natum est illud D ex DC , seriptumque a Senee eaelum sex
rum uia Appia ad Martis quo magis mirore. q. s. Itaque quo X peditior conlatio isset, veteri Parisino Xslant, X ad VerS 40Suimus, notabiliore noviciorum librorum:
nichil P. scipio ei profvit nihil
illi elius nihil siministros per idem tempus qui agitabant 3 nobiles facillime eorum ille
opera ne domum quidem inbuit conduceiciam sal 6tem ut esset quo referret obitum domini servulo.
Porcium scribere Scipio nihil profuit utriusque doci Versiculos, quales insimul subiecta scripturae discrepantia scipi nichil profvit nichilledius furivs tres per idem tempus qui agitabant nobiles facillime eorum ille
opera ne domum quidem habuit conducticiam a te ut esset quo referret obitum domini servulus.
Et in ilium quidem horum versuum longo ex tempore tale vulgatur loco priore nil Pkblius Scipio profuit, nil ei Laelius, ni Furius a qua specie ita lanium ollitanum exemplum dissert ut illi pro ei substituerit duce Parisino. Qualis lamen construction0n minus ab usu quam ab elegantia reiectanea est nec enim fieri potest ut e tribus membris rationis eisque eiusdem mi Vocis naphora aequabiliter formatis dativus solum medium occupet, qui aut soli primo conveniens erat hoc pacto nil ei vel illio Scipio profuit, nil Laelius, ni Furius, aut et primo et secundo. Quo tamen non ita utere ui simul et ei et illi pronomine suscepto e Parisino hoc genus probes ni Publius lSeipio ei profuit, nil illi Laelius, ni Furius quando ineptum est diversi pronominibus eandem personam declarari. Bis autem incommodis qui nos iXpediamus. Via' ad Martis illam libri Nec suis se ullam via Appia illam Martis nec cogitari posse Sch Openus pervidit uittam probabiliter coniciens explicandae hortuli voei ascriptum esse. Cuius ipsa verba habes apud Fleckeisenum praelat p. Vir duo magis miramur ursns patronum illi si dis placet villae Bothium p. 18 extitisse, Suetolii testimonio sum quod est in vita Tiberii eap. 65: per novem proximos menses non egresFus est vitta quae uocatur Iovis. Et tamen conlato Tacito Annal. IV, 67 pridem intellectum est non aliam huius nominis rationem esse nisi ut duodecini in capreis insula villis suis privatis Tiberius arbitiatu suo duodecim deorum nomina indiderit id quod niis visque videt ad publicum nomen aedis publicae nihil prorsus