De cancro aquatico : dissertatio inauguralis ...

11쪽

Niserius caput V. lib. VI. praxla medicao. Varios

humores morbi causas continere indeque sympio mala Varia promovere confirmat.

Cornel. Dan de Coorde ulcerationem ab illo cancri diversam depascentem mali si Diem exhibei I) h. I Dys de Ar heim hanc morbi theoriam eXposuit: Μhujus Dempe aegrotuli sanguis a cibo Ροiuque acido et acescenio nec non a quartana diui urna, Inutio quam par est evasit acidior, atque ita non iam alibi sub- si iiii, quam inter labium superius et gingiVam, quia Sanguis et humores ibi facile coagulantur ab aere frigido per inspirationem admisso, nec non a reliquis cibis inter dentes haerentibias atque mora sua acorem conira- heialibus. - Sanguis autem ei humores stagnando iani dem corrosivi ovaserunt ei sic fibrillas labit oi gingivae non intitum vellicarunt valde, Sed earum mulias disruperunt etiam, atque hoc pacio OXorium est ulcus alium, cavum, durum dolensque. - Ui autem nigroris mox adducit rationem eo felicius investigemus prius referre libet, non ita pridem me frustulum lintei candidi per mi-crOScopium meum conspexisse ei singulas fibrillas, ex quibus fila contoria erant, glaciei instar pellucida apparere, Sed unumquodque silum ox pollucidis illis fibrillis conflatum album cernebatur, non aliter, ac aqua apparet quidem pellucida sed spuma alba, quae constat ex multis aquae superficiebus sibi invicem superpositis, ut mi lium aeris interjaceat. Cum autem hoc linteum combusseram, non ianium iota fila sed singulae eorum fibrillae oculo meo micros copio armato colorem Nigrum osserebani, quia nimirum pori in linteo a vi ignis valde ditasiorii sunt, et particulae multae sub sorma sumi ex lini hoavolarunt, sic ut radii solares in poris illis sus caii ad oculum meum non reflecterentur. - Et quod ignis in i) dii otiis lichion do Fackel der Chirurgie. 1630. Deel. tu. p. 933. Middel burg 16lio.

12쪽

linio is ossicii. lioc particulae acido - corrosivae Praestiterunt in ulcoro, dum sibi illaΝ disrumpebant, illorumque Oros altior figurabant Pi mutabant, imo multas Particulas c X Hic re Sub sorma vaporis avolare cogebant, ut ma-

Dis Νium erat ex ibolore. - Ut autem multis mirandica HSam Praeripiam, quod acidum ad nigritiam inducendam concurrere scribam, volo, ut conspiciani, quam boniam atramentum ex decocto gallarum consciatur cum

accio, in quo limatura chal, his prius infusa suti; aut

Salio in malum citreum cultello dissecatii, nam tunc u OXculiollum egregie nigresecro vii ob uni. - ΝOla igitur ulceris Ara coloni in adhuc otio danda superest, ac vi Prae

dicia comparatio hic loci mihi iterum inserviai, unum- quomque olfaccro juboo ingratum odorem qui tu combustio no lintei nostras Dares plerumque serit, nam quod ii ii iAuis respectu lini ei, idem operatur humor acidOCOPTCSi VuS MiccriS respectu, .ium salis volatilis. quod magna copia in statu sanitatis continoiur tua partibus corporis humani, aliorum lui' animalium, ut destillatio docet), multas particulas corriimpii, illarum figuras immutat, atque ita easdem, solutis vinculis, quibus Prius alligabantur, avolare facii, quo i in Poro Cum nrre Se mi- Sceni,iin nares Propulsae fibrii las norvorum Olsa ciui inservenitum nimio tremoro agit aut ci Sic nilimno grave Oleniis odoriκ conceptus exhibetur. I). Cornelius Siti ard Man der vir scorbulo ei depravaia salivno conditio e existunt interdum in insanium labiis ulcera dura dolorifica alia, nigri cantia subito Proripientia atque vicinas Paries depascentia, odoris deterrimi 23. Stephan Glaucard enarrat ragum sicis nimis assumtis

i) Praxis chirurgica rationalis sera observation Ρs Chir urgicas secundum solidivae philosophiae furadam erila r solutaes. Quirique DeCades. Liagd. 13atav. 16lib. Decas II. Obs. 10. P. m. 122 sqq. 2) Observ. varior. medico - chirurgi C. ariaton i C. CPH l. II, observ. XIII, in Scholiis P. 107 - 109. Lugd. l3alv. 16Ηῖ.

13쪽

l hoc malum exorium esse. Simul notiones Domao

sic deierminai, ut sit ulcus putridum et depascetis in glandulosis oris partibus cum erosione et saepe carie a Scorbulica corporis temperio saepe orium. Nioma cace contra scorbuit sympionia, illud ab oris malo olentis ei putridi vitium cum gingivarum erosionibuA si spontanei' haemorrhagiis ex vasculis gingivarum ium et in illis gangraena dicitur. Sariard morbi naturam per acre se orbulicum illustrandam consiliuit, unde fieret gingivarum sanguinis sermoniatio, quam labes exciperet I . Ioannes Dolaus, POupari, Gerhard van Nwieten ei Chapars et D uult etiam ad scorbuium confugiutii. Detondi docei cancrum aquatieum in non specifica quadam alteratione Persistere, Sed in diathosi scorbuli eao simili indoli, ei in adultis in unaquaque tela collulosa laxa instructa parie, eriistere, simili causa modoque euaia, hujus inflammatione eolliquativa

se matiis Stare.

Bid o hydalides, quarum nucleus, vas lymphaticum se manifestet, verum stomalom alaciae sontem accepit. Ιlydalidum iunicis sensim sensimquo induratis, densatis inflammatione corropiis, in ulcus malignum transcutii. Q. E. FAchis erisu pelas ne natorum et induratio toxius cellulosi cum hoc malo comparat vel potius idem per idem esse sibi convincii his argumentis rase stomacace idem ac cancor aequalicus Valens cum talem cotiditionem acceperit semper uii jam memorati morbi insanitiem aetatem corripit. O indoles debilis momenta quo alia Perniciosa Pit Ν dem esse ius hoc trigeminum promoveni, eXanthemata acuta adeo Pro calisis stoma caces accePiis Permagnat irritatiotio debilitatem secum ducunt.

14쪽

6 irrita monium quod dana protrudotis attrahensque in his tribus morbis facile dei retia. Temperiei mutatio

subitanea eo majori S perniciosiori 'que momenti, quo jamoxnniti malibus antegressis paries correptae, corripiendi altiorem adopiae sini Opportunitatem. Alimonium soli

IV omnia in docursu horum morborum observata symptomata ad crethismum initio, mox autem ad torporem Properavi atque in eo persistunt. 6 Methodus medendi derivatis aut roboratis incita-monio accepto correspondens felicissimo cum succeSSuobservata QSi.

Exisi uni plures, qui pro topica assectione malum habent, sicuti exempli gratia Νlebeis nullis interno adhibitis remediis, cum nullum Orgatiis mi morbosae vegeiationis signum se praeberet, id sustulit. Protracta autem hac morbosa conditione, coassoctio universalis Aequitur, indeque status constitutioni scorbuli eae haud dissimili- promoveri potest. Idem ei Ney cognovit, cum insaniem satis validum sanaverit, cujus gingiva progressa ianium gangraena associa exstitit. M lach scorbuium primariam ci solani morbi enusam esse eXΡ rientia ei Ocius recusat, cum in adultis illo acerrimo correptis, hanc destructionem nunquam ObServaverit neque contra insaniibus satis validis caucer aqMaiicias pepercerii. Non gangraenam sed dissolutionem, decompositionem in substantiam animalem hanc conditionem gignere. Correptis in partibus, cui iS musculos,

mutare ei deinde defluere similem nisi eundem Procos-Sum, ac gasiromalacia Observantia. Transitum subitaneum a mortificato ad vivum celeri decursu se praebere. Letha Iem iopicam assectionem maxime discrepare a totius cir-ganismi conditione. Decompositionem talem organicam in illis ianium modo observare licere organis, quae ei

15쪽

quod ait inet ad texturam structuramque similitudinem quandam praebcani sicuti in textura musculari illa tenui ad vicinas organieaA foro telas transeunti, cuius elemenia primitiva gelatinae ei sibrino magis accedani, Celeris aliarum paritum musculis. Sed ui comprehendam ejus considerationis argumentum siriciis verbis: cum fieri nequeat, ut mali causam inflammationi adscribamus, periurbatione potius vel oppressa nutritione, iOpica simul do- structione ei vegetationis recessu organico illam inierpretaturi sumus Ι . Contra quae nichfer cancrum

aquaticum stoma cacen gangraenosam esse ei paritum an

seciarum destructionem gangraena essectam, ui ei plerique Scriptores veteres putavere, liis argumeniis contendit: Non solum originem morbi docere piliai; sed maximosoolidum istum, quem specificum habet odorem, tum salivam copiose profluentem et ipsam Putidam eumquoiumorem ei mox tabem secutam, totum deniquo morbi cursum. In vulgari quidem minus periculosa stoma cacoiaboni istam nihil esse nisi ulcerationem: naias enim vesiculas ei rupias fieri ulcera rotunda, ardentia, haud dissimilia ulceribus syphiliticis, in superficie stirpantia. Sed in hac stomacaces specie, de qua disputat, aliam esse labis vim: celeriter enim aut in gangraenam mutari quae est alii or ulcerationis gradus, aut etiam in Sphaeoliam, quo nulla substantiae exsugillatio vel disjunctio chemista ossicitur. Fieri igitur mollium partium destructioDomulcore aut gangraenoso aut spha celoso. Illius quidem expressum percipi posse characterem, Si cancer aquaiicus vel in angulo Oris vel in superficie labii Dasconio vosicula oritur: sphacetum autem sacile cognOSci posse, si primus macula rubra morbi nuntius adsti, dein rubor in livorem vel ad colorem plumbi vel cineris simulationem mutetur, tum vero si eodem tempore Simul omnoq 1 Cae I Gustav Hesse liber die Erweichiing dor

16쪽

inatae Partes auerantur. Ulcerum gangraenosorum saepe simul alia sicca alia humida esse: alia enim paries eum

lividi sini coloris alias indurescenies colore inter nigrum ei suscum variaror quas paries ei jam Berihium Observasse Oi ipsum vidisse ab infantibus particulatim por digitos decerpi. Sod De singula ejus argumenta omitiam ad quae resulanda mimoindius, uii infra exposuimus,

adnisus osi in specie jam allaturus Sum; stomacaces nimirum xpeciem malum accipiendum.

I Primum quod odor deterrimus adest per totumisialis morbi tempus perdurans; circumstantibus vix fo-lorabilis. Hoc enim symploma in nulla malaciae specie neque adhuc observatum est neque vero omnino gigni iesi, quoniam malacia non chemicam maioriae vivae disjunctionem, sed regressum tantum ad minus persectam vitae formationem, continei. Prosecio aeris atmosphaerici ad partem mollitam accessus istius graveolentiae non idonea ei sus- sciens causa est. Aeris enim vis agendi longe imbecillior.

23 Tumor dein do inflammaiorius asthenicus, ab ariis modendi cultoribus peritissimis index certissimus morbi appropinquantis acceptus. Qui si Postea oriretur, quam destructio partium initium cepisset, sane possemus

fidem haboro Messio, qui illum tumorem conamen natu- rao osse interpretatur ad cavendum destructioni. Λi saepe complures dies destructionis initium praecedit. Coierum malacia gelatinosa eXcipi inflammationem, nequo demonstratum et valde dubitandum est. Denique semper malaciam gelatinosam sequitur aut regenoratio aut substantiao Per ulcerationem gangraenam e destructio.

33 Tum ipsa partium destructionem subeunt inmargumento est qualitas Physica. Symplomatum enim in

diagnosi Oxhibitorum character iam perspicaX est, ut non liceat alio processu ei praecipue malacia Praesumta, ea interpretari. Si vero cutem ei musculos ei iunicam mucosam in substantiam homogenam, gelatinae similem, mutata esse, eamque peniculo detersam quasi in sta-

17쪽

dico, sane similo golat a o. IInoo rnim similitudo causaeΝt, qua Pam gangraonam 'ariae cadore solet ira pari 'Avalde debilitatas et laxas. antegressa valde asilionica iu-ilammatione gangraeunm albam a PΡ llaro Rotomi M. Siomachorum aliquorum mollitoriam quos vidi obstantia

fuit pollueida discolor sibi aequalis, gelati ano roti similis,

quae nullum praebuit inflammationis vel alio Hus proces- 'us degenerationis v l dostructionis vestigium. 43 Deinde quod maxillno mandibulaeque noerosis ad-PSSe soleti qua saepe si, ut magnae harum Parios simul cum dentibus perdantur. Cuius rei non aliam iuvenire possumus causam nisi quod Pt ipsa ossa gangraena Corrumpuntur. Quod si pro ossus destruetionis cancri aquatici, malacia esset gelatinosa, etiam ossa eodeIN

5ὶ Postremum linea domarentionis i. o. rubor iste Otinnammaius circulus, domori uas Parices circumduceris, qui solummodo in gangraena adhuc observatus est I).

entorum quae retulimus numerum quinque partibus disputationis ordinatis exponamuS: ad 13 In malacia nunquam 1 Otorom observatumsse minime consiai, et mulio minus liOC Symploma ne

igni quidem posse cerium est. Sane Plerumque, qui atomacace gangraenam dignoscere Volunt eo adiuvantur, quod vel adesse vol deesso foetorem videni et revera enim terisque easibus per malaciam odor non mulatur. Ta- en in nonnullis malaciae speciobus odorem Molidum putridum Observatum esse docet vir de hujus morborum noris scientia summe promerii is C. G. Messe. Quos casus, quia proxime tangunt gangraenam, CaVendum est. I) Der Wassorkrohs dor I inder. Dr. A. L. Richtor. Berliti lΗ2ου. P. 47 sqq.

18쪽

ine, si minus ceteros Charaeieres aliente Observemus, ie- mero gangraenae attribuamus. Quae cum lia sint, paleiea, quae hodie scimus de malaciis, quod alii et ad odorem, ad regulam generalem eamque ceriam profitendam

non sufficere. - Ceterum quae Observata Atini in Cancro aquatico nascente, Parum recte multis nota videntur.

Sano sicut sere in plerisque oris morbis accedit, otiamsi nulla dissolutio chemica adsit) ei ab initio sero gignitur

graveolentia: tamen haec in specificum istum odorem non ante creScii, quam post oriam malaciam salivae ia-bidae ad substantiam mollitam accessu, jam degeneratio putrescens prolicitur. Qua in re, num vere ii a minu-ium sit aeris atmosphaerici, depravati praesertim, adjumenium, ut A. L. Nichfer o videtur, propensus Sum ad dubitandum. - Quod vero malaciam regressum materiae vivae ad minus perseciam vitae conformalionem contineri

R. dicii: pro socio hac interpretationo nullo modo doctio- ros simus. Ceterum plane nulla novae molitiarum partium formationis ei pristinae intercedit similitudo . Denique,quao similia sint isti organisationis destructioni, quam in particulis malacia attritis animadvertimus, ne in im- porsectioribus quidem vitae formationibus reperiuntur. ad 2) Dostructioni inflammationem antecedere POSSeeerium est. Neque Hessio assentior qui illam conamen Daturae esse putat ad sanitatem restituendam. Pol tu inflammatio malaciae, malaciae degeneralionis putrescentis prodromus intelligenda est. - Quod si malaciam golatinosam posse inflammationem excipere R. dubitat. hoc loco, ne argumeniando in alia omnia aberrem, ianium moneo a viris doctis, praesertim gallicis, in corobri malacia Observatorum, tum vero Provoco auctoritate

Nessii, qui hac de re multa egregia docuit. Ceiorum rem ipsam accuratius probare cancri aquatici natura explicaturus in animo habeo. ad 3) Partium destruciarum species potius I OSira Senientiae assentitur. Cernuntur enim paries molitia

19쪽

transmutat ast in massam hornogenam, in qua cutis, musculi, deniquo iunica mucosa, gingiva, Peri 3Νi eum, iam non dignosci possunt. Neque haec concretiorx particulis telae collularis demortuis simileui ge-alinae speciem asserentibus potest consistore. Conti-iei enini ista concretio, ut ei Maalsch et alii saopo oh-;ervarunt, totum partium attritarum ambitum: sunt omnia ela penitus lasa atque concreta; sicut in gangraeua

nullo rarius observatur. - Cum gangraeua Vero alba,

tuam uti nay describit, nullam habet cancer aquaticus .imilitudinem. Ista enim nihil est nisi gangratia a Sicca, ima cutis corio similis facia, naturalem relinuit c lorom t vel ni culis decrepitorum palluit. - Sed etiam in ultere iussammaiorio inest, quod R. sententiae adversetur. eque enim illud sicrit ulcera gangraenosa in tumores laceidos ei spongiosos et a 're putrido repletos transfornatur, sed etiam post malaciae ingressum durum pernanei, donec ei ipsum destruatur. ad 4) Ossa in cancro aquatico molliri, observatio-ies Baron, Isnard Cevotiles nec non Hesse demonstrant. pse R. cum tortium ab Oo curatorum aegrotorum Oblucens, alveolos jam dentibus orbatos marcidos se inve-: liisse diceroi, videtur nostrae Senientiae auctor additus.lsio enim marcor qualis est 2 certo inferior gradus mala- hiae mulio potius, quam necrosis, quae magiri Plana du- aquo ei laovia ossa solei reddere. Ceterum nihil obstat, 'iominus cum partium mollium malacia ossium simul' ieerosin existere posse concedamus, cum lamella Oxiernaum noris accessui destructione periosi ei exponatur, ium t salivae tabidae ii que nunquam acrium remediorum

mpeium sustinere debeat. - Ante igitur quam hac do 'e classicum ferri possii judicium, vel maximum orit et pus, ui qualis sit morbi in ossibus Processus accuratius

ad 5) Itina minatio ei ipse ambitus destruciariam parium. circulo modo latiore modo angustiore comprohen -

20쪽

sus, cujus rubor sensim in colorem faciei temperatur nihil ost nisi ejus inflammationis quae destructionem elaniocossii et sonuit continuatio. Haec Pari semper graduntque destructio ipsa progreditur. Particulas sinitima

ad moX sequentem malaciam Praeparare videtur: ut a

quom usque locum inflammatio propagetur, eodem Proruturam destructionem, paene cerium praesagium deiur Sed simul atque dosi ruendi processus inhibitus est sanior vegetatio resurgit. Tum in inflammato illo amluiu, paulatim decrescente, nova gignitur Prope Parie:

mortuas inflammatio, novae vitae nutilius, aspectum os serens lineae rubrae, sane similis istius, quam in gangraena quidem optime novimus, vocatam lineam demareationis. - Νod hanc lineam ui nisi in gangraena D Oa posse se ostendero alibi concedam, vix inducar. Qui enim P num aliam noVimus naturae Viam, qua Pergar generatura ParieS PerditaS, nisi eam qua semper pro eodoro deleiarum partium regeneratricem observavimus

Resuscitata igitur vi vitali, inflammationem sananiel oriri, nulla mirandi causa est I). Sod jam sufficiani Ilaec relata quoad ad propositum nostrum attinent ei dijudicaturus quisque in quatiam sententi. persistendum sit, aut in scorbitio ejusque simili et auei

conditione, aut in gangraena specifica vel antegrossa inflammatione vel insili ratione vel OX oris cavliato exoriunda; aut denique in partium associarum mala civit Praestantissima judicia sola ratione attuli, cum eo Dei llius, nullis interiectis adnotationibus distoria, consido iranti patefaciani, quo Se veriai. Auctoritas ei doctrin lvariarum opinionum adjuta experientia, majus autem adopiae sunt momentum, quin sine cunctatione hanc veali eram secuturi possimus. Exempla inter se non discrepani et convictione, resulatione egent; et sine dubii eo maturius voram hujus morbi interpretationem exspe I) Der Wasserkrebs v. I. Wiegarid. Erlangen 1330 Pag. 12b sqq.