장음표시 사용
141쪽
ris Variν Europae Eutatus os bello in suam sententiam molliter tra- '
HENRICUS IIII. , cui innotescebat natura Gallorum , eos quantum poterat arcebat a luxu suadebatque Nobilitati , ne immodicis Aulae sumptibus se submitteret; pro 'rioque ex-emplo enormes eastigabat impensa S : nec permirit, Vt Quaestores , Thesaurarii, ossiet ales tantum ditescerent, ut Iuxum promouerent, qui ex infimis hominibus , quibus omnes pares esse volunt, gliscens infinitos aemulatores offendit. Idem HENRICVS unicam dignitatem uni assignabat, ex cuius reddit ibus honorfice , sed Procul. ae luxu. viueret. mae moderatio Prin- .eipis elargientis adsitis faciendbm omnibus, reprimendum luxum opportunissima est . At Regina administrationi successit , quo tempore iam hare mala , vivente Marito , irrepserant , quae ipsa a 'bello solicitata , hon modo non va
lebat lapprimere , sed nec prohibere, qubdin
dies non adolescerent. 'Seeundum malum Gallias amigcns erant vectigalia , Se gravamina, quq , cogente Allorum serie, immensum aucta erant: nec molestiam eorum minuebat considerare nullam Gallie par-
-tem populationibus subiici , clim promotis ii mitibus bellum in alienas Rcgioncs translatum esset. Nam populi non extendunt cogitationes suas ad saxationes, quae possent ;mpendere , sed
142쪽
duntaxat prssentes calamitates deplorant . Multi porro ex Aulicis , & Regis consanguia ne is , quod a principio tutelaris administrationis cerib ducerent impetrare ea , quae mox in confirmata dominatione non consequebantur , seditionum cupidi , modum unita distrahendi indagabant; sperantes, quod in claro nequibant , expiscari in turbido posse. Haec omnia acurate poderati incentiva erant ad seditionem moliendam. Populus admotus procliuis, ut onera deponeret e minus grauati a turbis non dissentiebant , vel nouarum rerum cupiditate , Vel amicorum precibus compulsi, vel , ut multitudini astipularentur , vel ingenio partim firmo, vel praesentis status inuidia, vel demum inuitati compendio e manus Clientum , A seditiones aucupantium parate, eorum nimi rum , qui dignationibus , & re familiari modici , conuersionem fortune in rerum conuersione quaerebant. Rex pupillus iniurias aegrὸ ulcisci poterat: Reginae maiestatem femineus sexus infirmabat. Dux Aurelianensis facilis et Princeps Condaeus , Contius , & reliqui Proceres Prouinciae , ac dominationis cupidi a Cardinalis
MaZarinus extraneus, obtentibus idcircd ob noxius , amplissimam commentitiorum criminum materiam , vel in ipsa innocentia suggerebat.
Tum mihi videbatur Parisiorum facies planὸH eadem
143쪽
II 8, Vari' Europa Esentus eadem cum illa Romς, quanda Pompeius, Crata .sus , Iulius Cssar Rempublicam distia hebant. Ab oeeasu ad ortum solis omnia domita armis patebant: nihil potentiae Romanae rei uectabaturet domi , sorisque opes immenss: nunquam tant.
celebrium Imperatorum copia . nun qnam tantuS veteranorum Exercituum numerus r disciplinae
omnes , potissimum bellica, ad eulmen perue nerant, & nunquam Respublica tam debilis extitit, ae imbecilla et quia membra ipso capite pe- nὶ fortiora euaserat: quia luxus,& ambitio omm
nium animos distrahebant: quia diuitiarum cumulandarum libido prodebat Rempublieamrquisque plus sito studebat compendio a quam Reipublies bonum promouere. Erat Regnum Galliae sub hoe tempus potentissimum: verum nemo dabat legem cupidita 'tibus filia. Prodigalitas cogebat omnes ad plus desiderandum , quam Rex tribuere posset: affectabat quisque peculiarem sibi stabilire potentiam. Sed quia Regine prudentia: Cardinalis Mazatini dexteritast Principum obedientia reliquos obligabant officio ; idcis turbς quaesitae
sunt squarum agitatione sperabat unusquisque suam sibi temperare sortunam . . '. Dixeram in principio huius libri administrationem Galliae veluti ex quatuor elementis conflatam fuisse s Regina nempe, Aurelianense Durce , Principe Condaeo , & Cardinale Mazarino;
144쪽
sed Princeps Conds us , qui quartum erat elementum mortem obtuerat. Itaque unio illa , quae videbatur constans , & solida, istius Principis decessu soluta suerat . Hic Princeps adolescens gliscentes aluerat spiritus , & altiora, quam subditi conditio pateretur , machinantes sed successus improsperi , & carcer turbidam mentem declarauerant. AEtas quoque prouecta, Valetudo parum firma, & praecipue boni , iii sti-. que Obseruantia , operandi rectitudo , quam sibi ante mentis oculos proposuerat , & tan quam Deitatem quandam adorabat, fidem faciunt. , si hic Princeps songiorem Vb. tam protraxisset, turbas quoque lon' - ge a Gallia staturas fuisse . Sedit osorum quippe, cupiditatibus .
fraenum iniecisset, nec permi , . . sisset consanguineos ami . is a
cola; suos a Regins obe- dientia desciscere3 nam l
145쪽
Meo Europa Evotus, Cap. I I. . cansa propiores turbarum.
AM ab adueutu Arebi dueis Leopoldi ad Gubernatioriem Flan drie Hispani aliquam oeculis tractationem cum Proeeribus Gallis coquebant . Idcireb Hollandiae a GaIlia separationε Hispania tanto affectauerat ardore, ut hanc temoram deliberationibus, queruminabantur, amoueret. Misso Archiducis non duntaxat secerat animos Belgio ruenti, sed instigarat Gallos de praesenti regimine mala sentientes , ad nudandas cogitationes, quae in Principe iam eosilijs maturo tuto deponebatur .
Dux Bosortius f qui in princip io administrationis Regins, eb quod suam partem ministerii illi
non assignauisset, Cardinali Mazarino negoti is adhibito insidias tetenderat , ideo in Vicennis custodiebatur 4 improvisa, & meditata fuga, nec non etiam a faetiosis promota euaserat. Archidux eodem anno, rclicta Flandria, Pi- cardia cintrauerat, aliquod graue facinus non sine Gallis Proeeru consilio meditans. AEstua bat Gallia , & multorum destinata aliquam
146쪽
compressiariὸ Desripti. Lib. II. 32, grauem conspirationem struebant, quae tamen sine auxilio Pallamenti , vel non edita fuissent, instar fulminis in ipso coruscationis momento
euanuissent. Verum accidit, ut casus meditatam seditionem magno virium incremento roo, horauerit .
Nihil magis in hac bellorum pertinacia Re-iginam ct Ministros angebat, quam congregatio pecunis . Ista sicuti bellorum Nutrix est; ita administrantium mentes in se oecupatas habebat , ed magis, cum angustae admodum paterent rimae,ex quibus educi pecunia posset. Iam tum ab administratione Regis Ludovici vectigalia iIlud incrementum sortita erant, ut non
nisi populorum exclamationes exaudirentur.
Regins benignitas in pauperes flexa fgpissimEadmonebat Ministros , ne illos ulterius exprimerent . Itaque cum nulla exactio pecuniae mi nus grauis sit illa , que in uniuersos extenditur. quia onera in multos distributa agilius sustinentur, nec non etiam illa coequalitas conueniens
Emerius summus Galliarum Quaestor excogitauit iustum esse ab iIs , qui iustitiam administrant in Gallia quorum nume rus infinitus est, de omnes a Rege accipiunt stipendia, melioreque talearum partem sibi dispensant in aliquid ad belli usum conferri, & ut minus sensibi Ie eia set vectigal, non constituit eorum crumenas ex agitare
147쪽
agitare , sed duntaxat ex us pensitationibus , ilIis persolvuntur a Rege , aliquid detrahere e fidens minori molestia pecuniam exigenda , quam iam coacta subduci posse . Ex hoc Emeri, edicto apparuit verissimum esse, quod communi. fertur adagio . Iustitiam penes alios . pulchem. Timam s penes se turpem, foedamque omnibus lQui Partamentum componunt , quos. Galli in Consiliarios, Se Praesides distinguunt , ad primum nuncium, pensitationis diutin ut laeesisuntur , vehementerqs compulsi se tumultuum auctares faciunt is In popuIum voces sinistras spargunt . sensus 'Ministi is detrahentes, multitudini gratos iaciunt r Regium obliguriri aerarium ' populorum opes in auidas paucorum manus distribuir mi no rem partem in bonum publicum dispertiri , maiorem rapi: emungi uniuersos , ut pauei s sinentur . Quas res populus tributis vexatus ,
vel sine alicuius suggestione sibi fingit , Re sgre, . vel a prosperis successibus induci potest, ut in. diuertam trahatur sententiam. Quid inde pii
istae voces eos fautotes , &seminatores offendant , qui bona publica curant, Patresque Patriae vulgo dicuntur e surdiores etiam aures ab shis verbis vellicantur , quae illico captata deis 'mittuntur in animum r.ihil omnino titubante , ne eadem veritas illa sit, quae in ipsum demissa est, l
148쪽
compendiarιὸ descripti. Lib. II. I 2Iest, ab Auctoribus magnae existimationis profecta, respondens genio cogitationibus illius, qui narrationem percepit. Non modo assentit Parisiensis Populus Partamentariorum querelis , sed acriter obtestatur , ut causam publieam de sende re allaborent. Cap. III.
classes Tarisiensis Partamenti uniantur . placiditas erga idem Partamentum . Quid si Partamentu Anglia . Decreta Pa7- lamenti Parisiensis , ct Con-
i6 8. ONNULLA Partamenti Capita, quae multum ante hoc tempus cualijs seditiosis e5spirauerant,post quam vident multos Consiliarios . Z1 Prςsdes ab Emer ij constituto exulcerates s eum iptis consentire, nec non Populum dolose captum,&ad primas voees bou-tra ministerium emissas circumuentum esse sacvltro ad suas partes facessisse , non amplius satagunt Emer ij decretum euertere; & de suis emolumentis nihil remittere; sed , ac si ista lemuissima essent, ad solemniora se aecingunt.
149쪽
Pariameiatu Parisiense in varias Classes , aut Decurias pallitum est , quarum unaquaeqire suo p culiari muneri vacat. Classes non unium urs nisi grauissimum aliquod impendeat negotium CP:it lamentarii Monarchis infensi, clim vident
nihil maximum decerni posse i nisi Classes, Se
Decuritae in unum coeant in subornant Populares, Ut petulanti licentia hanc unionem a Par-Iamento petant. Isti viriliter exequuntur imperata, & Partamentarij omnes maxima cum attiditate oblata arripiunt occasionem Classes iungendi; inter qiras multi, etiamsi fortasse ab ijs violentis deliberationibus abhorrerent, attamen a populari tumultu perterrefacti, & a maiori Collegarum numero obruti, unioni subscribunt . Partamentum sic unitum multo maiorem auctoritatem nanciscebatur, Rege intra pueriles annos constituto.
Prudentis Reginae visum est ParIamenti se, rore lenire ab illo auspicando primordio, quod primum fomitem sus esserat . Emerium ab S. Quaesturae remouet officio ι qua deliberatione duo praestabantur , quorum maiora, non dicas. a Rege , sed neque ab inferiori fas erat Paria- . mentum flagitare., Punitione Emer ij declarabat Regina ipsum Russi urs fines excessisse in
taxatione Par lamentia mox id dabat Par lamento, ut hominem illi odiosum Regis seruitio cen- .seret indignum . Sed iam Partamentario tarm.
150쪽
compendiariὸ DescriptI. Lib Ir. , et seoneeptus , & destinata eo euaserant , ut leniti uis nec aboleri , nec infringi , nec demulceri possent. Ab Anglieo Par lamento pestem c. n-sei uerat. Verὸ credo similitudinem nominis horum duorum Pari meritorum , clitomuis re di
uersa sint, plurimum Gallie offecisse , . Par lamentum Angliae illud est, quo oro oriea Gallis Status vocatur,Nobii 's, E ct 'si isti os, S Plebeioseomplectens Parisiensis Par lameli, etia si Reges multis illud praerogatiuis ornatierint) prima constitutio nulla alia es , quam cognoscere super crimina delinquentium, &eau fasciuiles d judiea re. Sed tune nuntitaris Regis stas ansam huic dabat, ultra sust audi oritatis terminos prolabe di. Caeterv in Gallia nec Statibus, nec Par lamento licet , certos limites Regis auctoritati statuere ; integrum quidem ijs est humiliter rerum cognitionem illi aperire, β. Galliarum bonum , ac utilitate ex non ere , mox prolato Rrgis deereto obtemperare. In Anglia diuerse videntur irrogatae leges , ubi Haria meto sedente, Regis aliae oritas fili scit. Galliarum I egis facultas plane Monarchi ea est. Sub hoc tempus Par lamentu Anglicum Regiam auctoritatem Mostigati erat , & nonnulli Par lamenti Parisiensis Consiliaria in hoe exemplo sibi placebant , explorantes vadum, an possient aliquando illam prosunditatem exant lare , in qua tandem demersi sunt.