Dissertatio juris publici, De turbatis s.r. Imperii circulis, quam praeside dn. Immanuele VVerbero, ... Mense Februario 1703. Publicae ventilationi subjicit a. & r. Christophorus Ernestus de Sommerfeld & Falckenhain, eques Silesius

2쪽

R. c. D.

loli iurbare cireutir Id monitum Bit, quo insignis ille Matheivaticus Archimedes , post Syracusam urbem expugnatam irruente in domum suam milite, de vita parum licitus, violationem sermarum Geometricarum arenae inscriptarum deprecatus, sed frustra; siquidem a feroce homine obtruncatus sanguine sua artis Gneamenta causarit, ut eleganter Val. Maximus, L. VIIL exter. . . In Circulos quum consilio laudabili Optimus Imperator Maximilianus imperium Romano Germanicum describeret, dubium non est, quin votorum ejus summa haec fuerit, ut ne quis imperii hosce circulos unquam disturbaret, coarflaretve: sed quam eventus Consilia haecin spem destituerit, id facies imperii praesens ad antiquum illum statum comparata , id am publica satis ineu loquuntur. Placuit, dum sub discessum ab Illustri hac Academia ingenii aliquod periculum iacere jubeor,

a Prae

3쪽

prae caeteris hoe de turbaιῶν Imperii cireula argumentum, tum quod utilitate id non careret, tum quod amplissimum Historiarum pariter esuris pqblici Scriptores evolvendi mihi aperiet campum. Distribuam autem pensum in duo capita, quorum primo de S. R. imperii circulis in genere, tae eorum constitutione ieeunda de turbatione Circulorum tum per avulsionem, tum per varias alias alterationes agatur. Et quidem non omnibus numeris absoliatam tractationem promitto, quippe quae V res meas sit tenues,in mensuram modumque Disputationis Academicae excessura esset; sed potiora tantum tu batorum Circulorum exempla adducam, in iisque m menta tum facti tum uris praecipua summis, quod dicitur, labris delibabo. Favit Deus selisiteri

CAPUT PRIMUM

culis S R. Imperii in genere, e Ge

rum Constitutione.

CONSPECTUS.

ΙΜperium nostrum Romano Germanicum omni tempore unias divisiones expertum est, de quibus cum

Vetere tum recentiores Iuris publici, rerum Germa

nica Diuitiet πιν Ooste

4쪽

nicarum Scriptores passim tradunt. Nobis vero cum hac vice propositum sit, de notissima Imperii Division quae aliquand in Circulos ficta, quaedam in medium proser- re igitur ab explicatione vocum, ne errores eae gignant, initium faciemus. g. IL Circulus diminutivum est a voce circi, qui ambitum significa rotundum omnia, quae in se continet, concludentem, quae vero extra eum sunt , excIudentem sin opponitur gloho soliditatem undique versum rotundam denotanti. VocabuIum tamen Circuli stequentius lagitur, quam ipsum, quod diximus, elus primitivum.

Vix opus erit, ut moneamus, nos hoc Ioco circuIi

Omnem circumeuntem &4o-

ambitum sive figuram planam, rotundam, a me dio suo sive centro aequaliter distantem significat, HAU . sed potius in civili sensu id ostrum 1acimus, quo serepud Ciceronem Lib. II ad A t. v. x coetum hominum in orbem digestum seu collectum exprimit. Id tamen discriminis inter Oeeronis ti nostram acceptionem manet, quod nos non homines solos,sed potius certam Imperii portionem cum homini hus 4 quidem non habita lor mae seu rotunditatis ratione circulis nostris comprehendimus. Conser pluribus de hac aeceptione Limnaeum Addit. I. ad inpub1 L. L . . n. N. Deinde circulus saepe idem est ac finis in omne, quod intra irculum continetur, id ab hoc tanquam a limite quodam circumscribitur. Eam tamen etiam acceptionem ad praesens institutum adpIicare

non licet. Nam etsi singuli Circuli Imperii finiunt climitant id, quod in iis continetur, non tamen vel singuli. Aa vel

5쪽

vel omnes in univerium spectati fines imperii constitivliv. imo longe latius porriguntur fines, quam Circuli, quod imprimis constat ex egregio Conringit de Finibus inperii libro Quamvis negari non possit, ispe quaestiones de circulis cum quaestionibus de finibus Authores confundere. I. IV. Nominibus variis Circuli Imperii exprimuntur Ger

irculum intelligamus, nimirum magnam aliquam regionem ex diversarum vicinarum Provinciarum comun Gone constitutam, sub se plures statui ordines Imperii comprehendentem, uti Vitriarius definit, sistis. .F. I. utias. F. p. Vel si pleniorem imperii Circulorum expetas

6쪽

sensiti Imp/rium tranquistitatu cfa ιιtitat commvnώ eausa a suibutum es. g. VI. De Orisine Circulorum variae extant ScriptorumJurisque Publici Doctorum opiniones , quarum aliquas hic

recensebimus. Pontus Heliterus, de remotiore ortu prae. ter nececstatem solicitus, divisionem illam ortum suum debere putat Romanorum partitioni, qua olim illi amplasiuas ditiones distinxerunt; Vet. ac nov. Best histor. LIL c. g. p. 81 sed merito reiecta haec a Limnaeo 1 F. L. L . . nam. Is .s L. Addit. ad Lib.Lσ. . num. .p. v. GOldastus, da Regno Bohemiae tib. IV. e. r. n. a. 8 a tradit, Wencestaum Imperatorem Mergentheimsi in Franconi MCCCLxxxvI secisse Const stutionem, qua Imperium in quatuor circulos divit erit & docet quidem tenor Constitutionis cujus summam Lehmannus Chron. Spirens L. PII. e.- exhibet,

quod in quatuor partes, in uter stri tunc mi Principum&totidem Civitatum distributio thm aliqua facta suerit νSed haec nihil ad Circulos nostros, vel ad Veram eorundem originem Classes Imperii rectius dici Limnaeus urat, i. c. n. aa quod ipsum tamen etiamin. Dattio displicet, quia non totius imperii ea partitio fuerit, sed tantum ad particulare foedus referenda distributio. e. Lib. I. c. I. a. I . cujus Iudicio nos subscribrmus,4 addimus, ne quidem apparere ex tenore verborum, quod cedus istud limperatoris &Ordinum Imperii autoritate munitum fuerit.&Sanctionis publiciae vim obtinuerit. n. Cocce jUSDperosus valde est in probando se Imperii circulo antiquam provinciarum Iuris Germanis diothonem esse, quam adeo nemoceris Maximilianis,sed ut dudum receptam ρσι ut ex vetu- Ilusimo se recensuerit. Juris p .pubce.IV. i. a. Enimvero cum multa alia hic supponuntur,quae tamen vicena plane sunt Ad

7쪽

&dubia tum priscipue illud, 'uod divisio populorum

Germaniae antiqua cum constitutione Circulorum' ur um circularium, prout in Imperio hodie obtinent coinci . dat id uuoditique evidentioribus argumentis probandum incumhebat illi.qui Maximiliamim inventorem esse inficiatur. B. Dn Schilterus, cum illo n. Damus constit torum Circulorum originem ad Albertum II. Imperatorem deferunt,qui in Cotais L quatuor imperii Circulos,ut ex uiis in sudis undetheile produxit verbis: Eo habenaeir die ante.

illos moerium divisum isse assetit. Et admitti pollentariesvirum inter Electores Mos, cum inter Imper ,

I Tristi uias fuissh ita Miam satis constat, aduoties de

d one liqua imperii in i in me

ἴ,έα Aeli ratum, sed nunquam ad Peraeetionem' mari Em illa consilia pervenerunt, antequam Maximilla-

8쪽

it. Tom. IZ οἱ ψή σι 38. Quod in speeie Constitetis. nem illam Alberti Imperatoris attinet, idem sine dubio de ea asserendum est, ei scilicet sanctionis publicae hono. rem detrahi quidem non posse ad quam sequentibus tem. poribus imperii ordines subinde respexisse certum est, ut in Comitiis oro. I. A. M CCCLXVI Vide Reeessem

β. F. st. s. 28. g. ri Exsecutioni tamen nunquam data fuit idem . . . a . g. sine dubio propter inopinam,quae anno sequente accidit, Imperatoris mortem. Sic igitur vera Mactualis Circulorum origo ad illa tempora neuti.

quam referri potest, quoniam dubio procul ridericus

successor in publicata Anno CCCC x LM. Remrmatione Francofurtensi eorum fecisset mentionem; imo plane non

opus fuisset, ut de tali instituto introducendo sequentium temporum Imperatore cogitaverint. Verus igitur stabiliis hujus distributionis per imperium Autor nominandus est Inclytus imperator Maximilianus, qui viae ab Alberto monstratae insistens,quum pacem publicam alio modo me. dioque obtineri non posse cerneret, primum Anno Mi in Comitiis Augustanis Imperium in sex Circulos, Franconi. eum videlicet, Bavaricum, Suevicum, Rhenanum Superiorem,sestphalicum Saxonicum divisit, ordia bis

art. ao.sies. Deinde Anno DXIL quatuor adhue alios,

Austriacum, Burgundicum, Rhenanum inferiorem, &Saxonicum superiorem in Comitiis Trevirensibus&Gloniensibus superaddidit, ut decem fierent. R I. do dict. An Pan. . Art. I. g. D. V a. Communiter hic accusari soletAug.Thuanus, quod originem Circulorum in annum M xxv.retulatii Lis,prino cum tamen constet, Ma-

9쪽

T. l. c. . n. 26 6eqq. Verum non puto, tantum esse illum

praestantissimi Historici errorem, quin exculari possit,si di- Camu 3, non simpliciter ortum Circulorum ad id tempus eum referre, siqiudem diserte in lex distributionem Jam ante factam asserit, sed loqui eum de statu majoris perfectionis, quam dicto demum anno hanc divisionem acce.

- 3 3. VIl. iic olemum quaeri hic oleat, qui aestum, quod non initio statim plures quam ex Circuli constituti non possumus non, quin sententiam nostram paucis super hac re aperiamus. Cogitantibus igitur,quod primo eonstitutionis tempore Imperator Albertus II regnum haereditarium Bohemiae,& terras Austriacas sub Circulis comprehendi noluerit, quod etiam Electores aliquamdiu exemtas ab hac distributione terras imprimisElectoratibus annuxas servaverint, non possumus aliter concludere, quam imstitutum id debuisse tantum Episcopos, Principes4 reliquos inferiores Imperii Status tenere, tantumque fiduciae Imperatori Electoribus suisse,ut crediderint,se suis copiis viribusque vel autoritate terras suas cpercituros, adeoque separatas suas a caeterorum commerciores atque rationes habere voluisse, praeprimis cum non minora incommoda quam commoda circulorum illorum inventum pressura esse cernerent, &jus praesentandorum Assetarum Camera lium Circulis iis annexum jam aliunde, quam a terris, Imperiali nimirum aut Electoralinorum axiomate dependeret. De expressa exemtione hemiae austriae jam constat ex divisione Albertina supra allegata, verbis iij

10쪽

Quod deindeMaximilianus secutus in Comitiis Auges stanis,&aliquamdiu post in eodem statu reliquit. Aliud dicen. dum de Electoribus quoad divisionem Albertinam, qua ii

utique comprehenduntur; sed Maximilianus in priore sua divisione eos rursus exemit adeo ut de terris ad ipsos qua Electores spectantibus nihil ibidem disposuerit. Pronior igitur, quum alia non suppetat, conjecturae ratio esse nequit, quam quod singularisseraerogativae prae caeteris Statibus causa id factum, quia forsitan ipso imperatore quoad hoc deterioris conditionis esse noluerunt. Sic igitur cum manifeste appareat, sorte fortuna senarium circulorum numerum coepisse, quid opus est, ut in mysterio abstrusae anti.

quitatis Germanicae cumin. Occejo l. c. c. a. 3. . Cum

quaeramus, de qua Maximilianum cogitasse nudo docvmento probari potest, imo quem ipse ante eum Albertus non fuisset ne linurusi in sancta ejus custodia tantum m o. mentum credidisset positum. nimvero quum successu temporis animadverterint Imperator & Electores, id

consilium ipsis non bene cessisse, quin potius per hane lepa. rationemo communi imperii defensione eos destitui, dc in

negotiis Circulorum eorum autoritatem minus valere, imo, quae Imperatorum peculiaris ratio fuit, posse cunia tempore contingere, ut alius, quam Austriacus Imperii fasces moderetur,&sta Austriacae terrae in praesentandis Camerae Assessoribus jus nullum habeant; idcirco de augen. do Circulorum numero cogitatum,&Imperator indictis Comitiis Trevirensibus An Mox ret Austriacas terras Burgundicas, quarum illis Turcae, his Galli imminebant, novorum Circulorum nomine cum Imperio arctius univit. Bohemue statum separatum reliquit, non ideo, quod