Dissertatio medica inauguralis, quaedam de rubeola communicatione ejusque artificiosa, complectens; quam, annuente summo numine, ex auctoritate reverendi admodum viri D. Georgii Baird, SS. T.P. ... pro gradu doctoris ...

11쪽

IACOBO SANDERS, M. D.

DE MEDICINA THEORETICA PRACTICAQUE PRAELECTORI,

GULIELMUS FORRESTER BO V,

Tibi amico, Praecept0ri peritisSinr0, haSccpagellas lub S conSecro. Praecepta enim tua primum ingenii magi3 gratia miratuS Sum ; quum tamen eorundem veritatem emperientia coni maverit, illa non modo ingenii, Sed Summae utili, tali3 cauSa amplector et laudo. Vale.

13쪽

PATRI SUO CARISSIMO

ARMIGERO,

IIOC THEMA

NUMMA CUM PIETATE AC VENERANTIA CONSECRAT

15쪽

INAUGURALIS,

QUAEDAM DR

COMMUNICATIONE EIUSQUE ARTIFICIOSA.

ΜORBUS quicunque contagio speciali eXoriens, eadem semper signa eXbibere, Unam sibi eandemque formam inducere, iisdem vicibu subjici, eadem ratione finiri deberet, si hominum unicuique Corporis firmitatem eandem, aut valetudinem, aut temperamentum Natura tribuisset. Medicus porro, quicquid eum docuerit experientia propria de alio aegrotante, id alii similiter laboranti audacter praecipere aut applicare posset: neque minus de morbi eventu facile, Certe, clare praedicere liceret. Verum constitutiones corporis humani diver-

16쪽

DISSERTATIO MEDICAsissimas invenimus. Diversitates imprimis istae quas Temperamenta vel Diatheses medici

VOCant, Vitae genere, cultura, mire augentur.

Quin et vitiis parentum saepenumero plurimos et diversissimos morbos quasi transduci videmus, qui Corpore diu latentes, quam Celerrime causa idonea oblata, semet ΟStendunt, atque forma quidem tam perpleXa, tamque fugace, ut ad artem nostram quasi fruStrandam nati appareant. Nec aliter res Sehabet in iis diversitatibus supradictis quibus

homines inter sese distinguantur. Medici igitur erit hisce temperamentis inter se Separandis Sem et a88uefacere, qui enim his probe perspectis medicinam eXercet, in omni fere morbo et Signa rite prognOSticare, et momentum temporis remediis exhibendis accommodatum praeVidere, et metam non transiliendam notare poterit; itaque nunquam dum alium curare Studeat, alium et infestiorem morbum inducit. In Rubeola curanda haec cognitio admodum necessaria est, Ubi enim deficit, eventus

saepe funestissimi insecuti sunt. Filius quo haud formosior ullus paulatim tabescens; filiae pulchritudo Hectica marcens, cui ip8a

17쪽

brevi succumbet; infans prius claudicare

quam ambulare coactus, Sequelae Sunt quotidianae. Huic rei ut animum attenderem, anno Salutis 181 2 inductus sum, puerorum quoi Undam aspectu quorum alii Ρhthisi, alii ulceribus molestissimis externis, nec pauci diar- rhoea perniciosa laborabant. Omnes quidem

mala miseranda prae se ferebant, et haec omnia ad eandem causam, Rubeolam Scilicet, quam menseS ante nonnullos perpessi Sunt, reserebantur. Puerorum nonnulli eX ea legione erant Cui tune temporis munere medico fungebar; plures tamen pauperum erant prope habitantium. Qui legionis erant, apud stationes distantiores aegrotaVerunt qua nec chirurgi legioni eos invisere POSSent, ne Calii adjuvantes quam mulierculae miserae quibus sola ad omnia panacea erat spiritus ardens distillatus, et quidem in morbis inflammationem habentibus. Sequelae tamen quas citavi pro rata parte assectorum, Citoque Sanatorum paucae erant, quae res ni fallor, Rubeolam mitem esse morbum demonstrat, nec SUOpte genere timendum. Quanti quidem aestimenda est

18쪽

DISSERTATIO MEDICAselicitas validae corporis constitutionis quae

hominem ut videmus, Contra morbum, ignorantiam, barbariemque una petentes incolumen PraeStare valeati

Itubeola itaque sola metuenda eSt, prout in aliis malis progignendis, temperamento Regri adjuvante polleat; et quoniam ex temperamentis Singula Speciem singulis morbiS ΠΟ-Vam tribuat, ante Omnia dicendum erit, qua ratione temperamenta quaedam inter se discriminanda Sint.

Diathesis quae prima mihi Obvenit, for-iaSSe quia maxime optanda, Sanguinea eSt, seu Inflammatoria. Hocce temperamentum junioribus utriusque SeXus proprium eSt, Vere semet manifestissime Ostentans. TalibuS CO-lor vultus rubetis; ipse hilaris, animatus, pulsus arteriarum frequenS 1 OrtiSque, motuS Sanguinis facile atque aequaliter a Stimulo quolibet accelerandus, actiones sive vitales sive naturaleS alacreS Sunt. Crines plerumque atri:

musculi firmi, forma plerumque elegantior, atque viribus haud injuria juvenis gaudet. Siquando haec Diathesis nimia est, Sit venia verbo) sanitas nimis bona evadit, quae iterum in Oibi futuri Draenuncia habenda est;

19쪽

- Ergo Si plenior aliquis et Speciosior, et με coloratior factus est, suspecta habere bona sua debet. In hac corporis Conditione, signa Rubeolaemonitoria brevi sere tempore absolvuntur, utcunque violenta. Eruptio aliquando primum est indicium: alias nimia alacritas hilaritasque praeter solitum praecedit, monitum

Celsi jam traditum pulcherrime illustrans. Sed, hic quidem corporis habitus est RubeOlae faustissimus, in quo nihil est quod medicus timeat. Ad quodvis morbi tempus, ille

dum infractus maneat, signa facile sanguine misso cohibebit, sed mature Sanguine mittendo mala eadem, quae postea multo majore

vi sanguinis perdita vix debellanda erunt, sacile arceat. Primis enim protinus diebus sanguinis jacturam aliquis fert, eo melius tutiusque exinanitioneS patietur aeger. Diathesis Strumosa seu Scrofulosa, Clare notatur, atque facile distinguitur. Cutis glabram marmoream Speciem eXhibet, per quam Venae, eleganter purpureae ramose tranSlucent. Columna Narium, labiumque superius quaSi intumuissent, videntur: Oculi crinesque albidinem imitantur ; quamvis illi qui-

20쪽

DISSERTATIO MEDICAdem nigri aliquando, hi fusciores vel atri

subinde videantur. Prima aetate genae rubricam pulcherrimam prae se ferunt, neC raro labia, lingua, fauces eodem rubore tinguntur.

Ab irritationibus, veluti dentitione, infantuli ejusmodi Diari hoeae atque Lienteriae sunt obnoxii. Lacte nutricis immutato per alvum descendente. Hepar plurimis jam natis non ut decet semet contrahit; dentes decidui cito

Carie roduntur, atque glandulae Concatenatae intumescunt. Qui rubrica supra dicta Cuti-Culae primis annis colorantur, pubeScentes Ρhthisin Tuberculosam saepiuS patiuntur. Qui contra, totam per Vitam pallorem cutis marmoream exhibuerunt, etiamsi nequaquam pueritiam morbosam degerint, media tamen aetate glandes mesentericas auctaS, glandes Cervicis aliarumque partium tumidas habere

laritas, mentis mobilitas alacritasque hanc corporis Diathesin Comitantur, credula heu lmater pulchritudinem stupet in dies creSCentem. Pater ingenium praecox pueri jamjam factis cessabundi miratur. Somnium quam fallax quam gratum. Indumen istud temporarium Cito eXuetur , praecocitaS illa prae-