장음표시 사용
11쪽
XLI v. et o Cometa nihil aliud est iuxta artesistam, quam densiori corticemnemums,dm. v velum quidem est fieri non posse , quin alio resiliant appulsi ad illum radii, unde
multo vibrantius oritur lumen in ea, in quam radii resiliuiit parte Athle, cum agatur de salebroso cortice,cui tot fere sunt diuersa plana,quot variae in quas impingit lumen portiones: non capio quomodo exceptos a Sole radios perinde Cometa reflectat, a reflecterentur a speculor non capio cur illapsum in plana maxime diuersa lumen adeo leges omnes Opticae contemnat, ut eadem ratione qua si in planum unicum incidisset, resiliat aes se reflectere non nisi in certam quandam partem, eam oue Soli oppositam videatur. Eiat
hoc nihilominus quemadmodum fieri Carte sis a contendit iis directo inteflexo lumine pars illa fulgeat nondum , quae nostra caecitas est , videmus in Cometa caudam , nisi eo
pus opacum a quo figurari possit, assignetur. xavis S longiorem vel in corniculata, vel in bisecta luna caudam Cartesista subtilis ostendoret , dandum aliquid illius ratiocinio putaremus at hoc cum experientia refellat, hi pas quoque Carte sistae figmenta refellat, necesse est. An idcirco minus aut a Luna aut a Veis nere, quam a Cometa reflectitur luministi, quod omnis Cometa multo plus densitatis opacae, quam Planeta quivis habeat: a saepe vegetius est, semper maius, quod a Luna, quam quod a caudato Cometa reflectitur lumen inrid est ergo quod in ea parte . quae tum dupli eat lumine micato directo, reflexo nutia distinguitur cauda Praeterea quis credat plus Cometae opacitatis esse, quam terrae, Lunae, WPlanetae cuipiam. Denique si magis 'lanetae quam Cometae polita superficies est, ut potes siepissime contingereri quini tum, ita compensetur aliunde desectus ille densitatis, ut aeque vegetui a Planetani
XLVI. Si quis exercere Cartesiani ingenium interrogando velit, quaerat primo unde illa na-
cantur in Cometis incrementa caudae repentina, tametsi nullii in corpori Cometico magnitudinis incrementum accesserit secundo, cur virgata potius videatur esse cauda ,hmuiatiplicibus umbris interfusa , quam continua , ne abrupta luces, flammae micantis instar splendida tertio, cur idem alias Cometa in plures abii visus sita quarto cur idem, qui caudatus erat deinde visus sine cauda sit nullis interceptis nubibus, nulla nouae claritatis accessione. quinto fieri qui potest, ut obduratus a pluribus annis eortex, ab inclusa penitus subtili materia diistingatur unde vis noua syderi qua carcerem , quo clauditur et si munitissimum euertat sexto, quo demum unco quibus inuicem illigari nexibus obtusae crassioris elementi particulae queunt, atque in unum veluti corticem coalescere ideo vel
spissum , vel bene recoctum, ve sciliberum quidem subtiliori materiae transitum relinquat. LV H. in Cometae eri niti capillitium attinci, adeo miserepexum est a Cartesiano, vin
scias, an illud ornare pectendo voluerit, an potius , quod imperitis in tractando pectine manibus interdum accidit, radicitus euellete. Primo quidem ex illius do stranae principiis inani seste sequitur, non alium esse critutum Cometam quam qui sit oppositus Soli: deinde, ut qua rat dic crinitus appareat,explicet,sierati oei natur. Ita se habet oppositus Soli Cometa, ut oppon im Soli seu fac speculum atqui necesse est, ut oppositum Soli specu .lum exceptos a sol Tadios in omnem circumquaque partem totidem quasi capillos dispergat ergo idem pariter obtingere Cometis in oppositione debet cum enim nulla tunc temporis ut ratio , cur in unam partem potius quam in aliam transmissum lumen reflectant,
quid aliud est reliquum, quam ut ad omnes circumferentiae partes , solares ex aequo radiscapillorum instar resiliant. XLV III. Eseto nunquam videri crinitus Coni et queat, quin oppositus idem Soli sit, aequamis
uis id maiori pronuntietur audacia, qua in veritate condonetur hoc ipsu in tamen de
Catie sano, Cartesiodiat eodem tempore quo forte grauiter in historiam peccat, saltem Philosophiae parcat: ne deinceps specubam cum Coineta hoc est ne politam superficiori eum aspera impolita componat ite distincte me a pelle dieat quod aperte falsum est, di omnibus Opticae legibus manifcstissime contrarium tum dispergi solares radios ad cit,
cum serentiae partes innes oportele, cum nulla potest a fieri causa, cur tu, nam potius ,
Quam in aliam resiliant. Denique ne amplius existimetiatis esse ut Cometa non oculo intum nudo sed eidem telescopiis armato crinitus arraicat, quod exceptos a Sole radios omis in circum quaque Paricin cn ctat.
12쪽
x LIX. 'EMiba,quae non tam Cometae est,quam Cartesiani nihil est, quod aliquid hoe loco asi ei alim dicatur a nobis,cum eadem curiari methodo facile queat cim tum cauda . tum capillitium iam lecurtata sunt. Properabile ad alia Censorem nostrimi sequvnur qui conciliata sibi lectora beneuolentis,a cauda. capillitiore balba Cometarum seliciter edisti icaris, paulatim ad durioia Caatisianae Phriosos Hadriucipia progreditur,suproiiitque, pii . smo, tot esse iurbines in cisio, quot fixae micania nec sos omnes e subtili admodum
materia coaliscere . quaecum celeriime circa proprium axem seu centrum agatur, circunsi is a quoque sibi corpora, ininus etsi subtilia citcumagit,ita ut singulae tui binis huius palles actae cireulariter recedere certatim a centro sui motus enit utus, suoquellio nisa sic oculum afferunt, ut tensum simum vocant liuilinis,la o procreen Retari huius doctrinae singulas hic expendere ac rarius non vacat. Primatu: in quo nititiircamitanae philoibphiae principium est: Dii quia moueirer eiusdam e tantiui-.ν --- moi iaste ereia tis a centro fui maius fera inrit lineam re tam Hoc infirmare vel euertere Caitest dogma qui potuerit, omneni attes: philosophiana infirmet ac pessumdet necesse est illud autem si quis ut verum admiserit, non continuo necesset, isti potucsmi topterea Cartes uam admittere. Negare non possvinus quod experientia docet, inspersum rotulae gyranti pulverem inoleversatili accest trime circumacia insi tam aquam &excussum e funda lapidem serti sicui dum laneam ut cuinati rectam Suaxemo amur a centro sui motus. At negari facile potest a nobis, quod a Sutcsio nunqua inprobatanu, tune esse consequens .Quicquid mouetur circulariter, siue motu violento, siue
natiuati, ii seni astris: Mibus, semperque viii, a cenuo si simus absistati
Qv is unquam Corernieairus id ex hypothesi terrae mobilis esse consequens admisit,
vis tangnis uacoriola, uantur, seque mimirum possunt accurro sui motus, hoecu, a terrae centro temoueanta Eequis est, qui hanc conciliare sententiam cum sensu coir-muni queat Quis vivetum admittere primauum illud. Cariesianae thilosophiae dogma velit, ex quo sequitur necta triam esse proximamine singularum humi v ieri patium . ruinam cum a maioribus validioribusque vorticibus paulatim absorberi minores a d biliores ii cesse sit; at in vel salii iri turbinem puluis illapsus longius a centro motus absilit: quid inde cogitas semper asperam eis inolae volubilis superficiem . aerem in coiritariam partem rctoum rauci lemniola: pertinament aulo, quam par sit, maius, denique ceutrum rotullae seu moremnesse centrum quo sumi puluis iniectus, ae causam curiis contingat, agnetas.
LII. NE tamen con iter Cartesianus possit, quod nimium duriter ac inique secum agatur
dum vocatu in controue sitam principium lumine natur, ae notum et idque negatur a nobis quod inanitelia confirmat cxperientia. Demus illi, modo tamen id modeste posti let, quicquid in vitam voluitur semper initi, ut centro sui moliri secundum liueam rectam recedat : habeatur hoc principium, uti voluit Cartesus, pro lege motus primaria: habeaturit cellos quanquam a nobis aut falsui aut certe dubium iudicetur ubi pixissertim de naturalibus, non de violentis motibus agitur, qui licet a Catillio vix distinguantur, maxime tamen distinguuntur a nobis. Applicetur hoc principium ad id quod in uaestione siti contendimus, ne tum quidem explicati posse toti tabi citer Cometentorumue abrevius erae a nostro vortice suo in nostrum iacidisse vorticem dicatur.
LII LOBaeva arvis illud sidus, ubi nostrum in vorticem incidit seque fis est nil in rcae.
,uit, vel mouetur motu vorticis,vel non niouetur si primum neccsse est,' ita inerientia refellit ut quemamodum vortex siere Cometa omnis in Oirrum sat a sit. civ dum, hoe est, ii non mouetur motu talio vorticis, nihil a Dulicandum musarem quo M. et, motum prima lex motus pertinet. Praeterea si Cometa sequitiar otiaticis, cur non eadem facilitate statim egreditur e hoe vortice qua tigressus u illum estis non Irit litur quid prohibet quominus ad centrum usque vorticis dilabatur. Quid est,
quod . nam potius partem, quam in aliam dirigatur Postremos qui, i si a rei' impulio Coniel in assignetur si nullus est , moueri quo pacto Cometato est in eorum sententu , qui qualitam iit oiectis omnibus a ressui ab nere rurant aiana Pullo-
13쪽
AG tre, Ebona sile Cartes, inu dum ait nihil mirum esse . nod in hysotias Cari
tana, ad certa Ei, irier aut lettes, mortis Cometarii momne, exigantur. Quomodo
i lii, ri certo potest . quo vinae videri a nobis Cometae debeant in ea hypothesi in quam id quidem defitiare friel respeet Planetarum' eum Saturnus v. g. eadem enim est ratio taetetoruma in singula prope momenta ad eam venire condensitionem possit, admis' re compactum induere corticem ut e nostro vortice iuxta priinam legem motus in
alium illabi neresse habeat non vltra Planetae, sed Cometae personam a taurus. Quid si Cometa quod sciti certo non potest, in eam vorticis nostri partem desiliat, in qua sibi attem: eratos utcumqtie secundi elementi globulos inueniat, nunquid tum longiorem esse illius apud nos motam oportet , si seeus leuiorem, quidni, perpetuam tav. C iudicitur a Cartesiano pendere Cometarum ortus ab interitu fixarum . itavcntillus unquam nobis illucescere Cometa possit, si nulla obseurari possunt in eoelo sidera. rem sane gratissimam lectori suo faceret. i. cum Cartesio eurodera quaedam oblatrarentur explicaret. x si causam afferret, cur aliqua potius obscurari bdera quam alia necesse sit si diceret quod ut usu facit ad rem praesentem . cur obductum sibi eorticem hae potius , quam illa sedera perfringant si faceret palam , quibus machinis nasci Sol e terra queat quoue tum abiret terraqueus iste, quo materia subtiis includitur, correx. s. si diceret quid sit e tristopria luce fulgete odus desinat , statim a densiorem sibi corticem obduxit, eum globuli propellantur adhue eelerrime versatili eortice insponte nitantur lotigius a centro motus recedere. Nihil horum feliciter expliciit Cartalianus, nec explicare, ut in axini velit, potest.
pCllus, quam in ortum aetatur: cur vortier in quo degimus, nihilo pauetoribus ab occasu, quam ab ortu vorticibus inuoluatur Leo magis in relpondendo laboraret, quo
iam alias lapsus errore dixit agi Cometa omnes in oecasum. Quidni . qua facilitate obscurata sydera per patri ut nothri vorticis ottiuam illabuntur eadem ingredi per o ciduam postri . suo eati inter occiduae parti, ne Cometae per illam ingrediantur satelis lites affixi tua ideo seruntur in occasum, quia motu vorti eis celerrime in ortum Promperantis aguntura locetur Cartesianus quantum volet nostramque hypothesim irrideat.
non aliud exigemus ab eo si ios ulcisci abunde volumus, quam viesplicate suam pergat, seque palain tuasque theses exponat. ABD in Cartesianus non videri pleruinque Cometam statim a ingressus est in no
situm volticein eo quod nondum exuere peregrinam allelius vorticis materiam. qua totus inuoluatur, potuerit. Dum sic loquitur , longe densiores umbras, quam Cometa obtendere videtur ipse sibi hae licet a Cartesianis . quorum proprio cortice tegitur, agnoscatur vix tamen a nobis. quibus est cortex eiusmodi peregrinus, agnosci tui: non petimus , cui ad materiai alterius turbinis , eamque et assiorem , appulsum a Sole lumen reflecti ad nos usque nequeat et sit ita , que irradmodum aduersario facet , num petiis mus , qua securitate fidente asserat, facillimum esse, durationem Cometatum assignare in hac hypothesi in qua nec definiri quidem potest quando nam videri incoeperint, aut
quando videri desinent, atqui definiti neutrum potest in hypothesi Cartesianiri non pri-nom quis enim dieat, quo momento materiai peregrinam exuerint: non secundum i quid ita quia supponuntur a Cartesiano, etiam tum videri, cum in alium vorticem ingressi sunt. v III. NIHIL vltra dico de rata conuersione Cometarum , iuxta Cartesianam hypoth sim inexplicabiliri descriptos a Cartesiano circulo intueor se proximum Saturno Cor video , nee mirari Laris possui qui fiat , ut sidus olim in stellato
caelo visibi ain tum eum ab obducto libi cortice . nullum magnitudinis inclemen tum acceperat, non multo maius , ubi prorini Saturuum attigit , ovain reuera conspicitur, appareat atque ut allatis a Cartesiano exemplis utata sum stellam , quae in constellatione Cassiopeiae anno is x sic exorta est perfracto felicitet duli, quo tegebam ruria eorticis obsce ut ab eodem duobus post annis obsessa deinde sit, ae penitus obscu- 'ara .Qnaero, si Saturno propior extiterit, cuius esse magnitudinis debeato Meminerit Carrcsiantis se Copernicanum esse ad eam hypo ille sim tueri, in qua fixas intel&W- si das . - immensa prope distantia.
14쪽
illi cum alii silet illiue eom iri unetaeum eos pittat semper esse Saturno altiores halia iusiciamuruquin maxiina pars Cometarum non tantum Lunam a Solem, e li reli ta
cuos omnes Planetas rinidine sepem cuius, deni rex iis hiarere this nostra pro sferri ratio potest. At nono onae mentis est, qui tum reatur, audae, mino maioris . esse, quam prudentiae eam hirothesim amplecti, quae conciliari eum multis praestantis smorum hominum obseruationibus nequeat Tenatur Georgius Phraneta avn. Cluilli ili N. vlium esse in Rompheae soluitvilinem Cometani, qui plenum Lunae orbem tabolens Lunam ipsam obtegebat. Addunt Ioannesieplerus ac Ioannes Bapt C satus eun dem Comerum alio die Luna superiorem alio inferiorem extitia. Quid ad haec Caria resianus L .PRA et xxx quis eam hypothesim admittat,in qua Nisitetrando potest ut ingreis pariter in nostrum vorticem Cometae plures, Lab oppositis ingressi partibu congrediantur inuicem, ibique praecipitanter occuriant, non sine periculo perturbationis in caelo maximae nee enim video quid veter quominus,a contingat, cum cinga urrim numeris undequaque vorticibus, quot 1 in centris iaci odera degetierare iscue pociunt in Cometas , a deinde nostrum in vorticem , qua data portari irrumpere. Silagitima censetur tu pothesis , ex qua connaturaliter , ut aiunt adeo manifcilationi quantur absita , eontetulimus . nec a Ptoleuiare, nec ab alio quovis vllam hacteianus esse propositam hipothesim, quae repudiari merito possit. Siquid inerri potest, quod ex nostia sunta sequatur,uulchamillain, qua a Philosophis admittatur, fatebimaru simet. LX l. Quis e MN est veritatis amans, qui eam hypothesim amet, quae Solem e contemptissimo puluere, fixasque componu omnes . in qua suetant ne huius uniuei voris rices aequalium esse virium dicantur sive in*qualium, semper aliouid absurdi sequatur,
necesse est si enim aequestum esse virium dicuntur cur alia abi tabentur in aliis si mira habent inaequales , qua potissimum arce tueri si bulare , , ct , Coerali
potuere aduersus intutias potentiorum t Praeterea quaeri inus a Cartesiano a materia subistius facta copiosior ad centrum cuiuslue vorticis eodem tempore confluxerit , an di
uersia, si eodem , unde illa tam mirabilis in tanta vortiis, varietate consentio fidiauerso quomodo, quae primo fulsere sydera. non oppressere viximis undequaque vortia ce quonia inimi , 'ecdum ipsi i Atilii
o illectam epinicipiis Cartesiam Philolaphiae
O ita. a. In rebui misimilium, non ianium possibili est infimium actu e rei iv
noestam m. Sumninito res in hoc ido Gus et tremit arena, vi rpifiei is oceano. . Pars non ii minor toto. s. Nucta est tam tinisu particula ei a mutare locum, Cc. Tam est immobilis nauis, qua Rhodani cursum sequum, quam rupestaterra, . Sunt m to plures in calo suam in mari vomces.s Siparies huius quem Piramus, aeris quiserem , essent ista quouis metallo du
15쪽
is. Nihil addere Deus huic uniuerso potest aut detrahere , ne muscam quidem
Duiora sunt corporaneo citius aguntur deorsum is tu est in atrae subtilissim' si bene figitur, quam in auro povderinis. Fieri naturaliter pote ita ut homo rei sa mortua perinde euerat comedat. aes mortuus non esset. 1'. Maximum est ne bremi es totus obtenebrescat perieulam is Nihil Ilud astra sunt, quam aliis O cnis. Idi Motus , aut nisus ad motum, proprium visus obiectum est. ao Fatigari magis nusquisique debet asiuere sibi incumbente , quam fatig tar ab onere grauissimo baiulus. xi Nucta corpora sunt alia aliis graviora. xx Horologium tam agrotare potest ac interire , quam ea undis Non plus actionis requiritur ad motum, quam ad quietem. a di mundi essent in iii, non possent non constare ex ona ct eadem materia as Singulis momentis diuiditur materia in parte plus Mam infinities infiniatas ct adhue tamen ulterius in infinitum diuisibile 16. Nullus e nouo motus producitur tamen singulis momentis produci necesse est in omnibus huius uniffersi partibus motus infinities infinitos. v. Fieri vacuum diuina virtute non potest, quia non potest ab humana me te concisi.18. Qui plus at id potest, non potest, nunx'. Vt quiescere corpus aliquod dicatur, non satis est, quod immbium sit. 3o. Impossibilis est motus omnis si Notius es id de quo dubitatura multis, quam id de quo nemo dubitat. 31. In hypothesi vesicaa, terra magis est immobilis, quam in TManiem 33. Terra non est corpus solidum. s . Necferrum a munere trahit', nec magnera ferro.ss. Potest ex quosbe feri quidlibet citra miramiam.
sc. Idem Iudas sin vi sui, itagioni nunc feri Cometa potest, nare mis