Disputationem de Aristidis Quintiliani musicae scriptoris aetate [microform]

1쪽

as part of the ' undations of Western Civiligation Ρreservati Troject

Reproductions mannoti made ithout permission hom

Columbia Universit Library

2쪽

COPYRIGHT STATE MENT

3쪽

PLACU

4쪽

COLUMBI UNIVERSIT LIBRARIES PRESERVATION DEPARMENT BIBLIOGRAPHIC MICROFORM ARCET' Master Negative

Origina Materia a Filme QExisting Bibliographic Record

Restrictions o Use:

6쪽

INDICES

PUBLICARUM AET PRIVATARUM

ACADEMIAM MARBURGENSI

SEMESTRE HIBERNUM

INDE A D. XV. M. OCTOBRIS DCCCLXXXII USQUE A D. XV. M. MARTII MDCCCLXXXIIIIT HABE AD PROPONUNTUR.

Disnulationcita de Aiistidis Quintiliani nausicae ser ploris aetate praemisit Iulius Caesar.

7쪽

RECTOR CUM SENATU

COMMILITONIBUS DILECTISSIMIS

una iam in eo esset, ut indice lectionum per SemeStre hibernum, quod proxime instat, habendarum emitterentur, in manu eius, cui praefandi munus iniunctum est, tempore opportuno venit Aristidis Quintiliani librorum de musica nova editio, quam Albertus Ialinius vir doctissimus Bernensis pridem exspectatam Berolini sumptibus Calva i nuperrime oras dedit. Quo in libro quoniam aere maxime tractantur, quibus ipse et in opere de Aristidis doctrina rhythmica ante viginti fere annos edito et in prooemio indicibus lectionum inde ab auctumno a. MDCCCLXII habendarum praemisso operam dedit, haud alienum visum est Pauci exponere, quid novi in ea editione hominibus doctis, quibus haec doctrinae Studia curae sunt, oblatum sit. Et cum in hoc negotio sua res ei agenda sit, non improbari speramus formam orationis applicatam ad eius qui praelatur

Promittit igitur novus editor Aristidem uintilianum, cuius tres libri hucusque in una tantum Meibomiana antiquae musicae auctorum Septem editione Amstelodami DCLII coniuncti in lucem prolati sunt, partes autem ad rhythmicam et metricam disciplinam spectantes recentiore aetate meritam dive Sorum virorum doctorum operam in se contraxerunt, nunc primum Separatim edendum, e codicibus mss. recensendum, emendandum, annotandum, et huius quidem operis primam partem nunc emissam ita instruxit, ut introductioni literariae e Fabricii et Hartesii bibliotheca graeca desumptae annotationem adderet quaestiones

8쪽

de Aristidis persona opere, doctrina continentem, deinde indicem codicum ex Hartesiana istius bibliothecae editione promeret et ipsum sua annotatione et additamentis adauctum denique textum quem dicunt graecum adiungeret cum brevi annotation de diagrammatis, figuris, scholiis codicum ipsum autem apparatum criticum simul cum commentario alteri peris parti haud ita longo temporis intervallo secuturae destitiavit. Primaria autem de Aristide Quintiliano quaestio ad eius aetatem pertinet. Qua do ro eum ego aliter statuerim atque alite fieri solitum est, si plerorumque qui hanc rem attigeruiit assetisum tulerim. Iahitius priorem sententiam defendendam suscipit. Cuius argumenta num ita c0mparata sint, ut ad eam duae mihi piobabilis visa est sententiam iam deserendam cogamiir, videamus. Idibomio auetoi e vulgaris suit opinio, ristidem antes Ptolemaeui scripsisse, quod tredecim Aristoxeni et quindecim aliorum de musica Scriptorum otios . do eommovioraverit Ptolemaei autem de septem tonis doctrinam te exei u atque sere Phitarcho supparem euin suisse, exeunte igitur priino post Chri umsaodulo floruisses plerique statuerunt Quod algumentuli non multuni valere ouuidem dixi. si aliae res obstare videantur, eum ristides in illa doctrina ex-Dlicanda Aristoxenum et Aristoxeneos sequatit non aliter atque alii, qui posteriore aetate de harmonia scripserint nova Ptolemaei praecepta parum curantes, quae ne nova quidem esse sed ex antiquorum doctrina desumpta iam Boeckhius demetris Pindari p. 218 nouiterat, et cum apud veteres de hac disciplina scriptores non tanta fuisse videatur Ptolemaei auctoritas, quantam ei tribuetidam esse sumant qui ex eius praeceptis aut commemoratis aut neglectis iudicium de dubia scriptorum aetate pendete velint. accedit, quod opus a Ptolemae a. 6 mortuo, ut Martinus Francogallus docuit, ad finem non perductum ab homine, qui encyclioniodo de his rebus tertio saeculo scripsit, neglegi poterat. iis quae dixi lion aperte oblocutus Iahuius ea ipsa argumenta, quibus commotus ad tertium deinum saeculumhristidem retulerim elevare studet. Et primum quidem p. XXI sq. negat, ex odibus et sententiis quibusdam, in schola recentioi uni Platonicorum usitatis Aristidem post Plotinum vixisse et eoplatonicum fuisse recte me conclusisse Scilicet ab eo praoter Platonem' PStilagoreorum maxime doctritiam laudari dixeram, hanc

Fatio ni dieere ait Iahnius, Platonem simplieiter . . . appellari, eosque locos nisea qui'us sitie udsitu ε omnino maloni ratio habeatur. Qua i vero hoc ego aere aut ignora e potuerinia Nihil aliud mihi volui Hia simplici adieetivo significari uno loco, quem attuli P. O. . . aisnem iu . non addito, a quanaui auctoritate apud eum valeret philowphus hoc exemPlo Indicarem.' πω hiilis pathesi intu, pithΑti,,um et apud Aristidem et apud alios eiusmodi'raptores onstat.

ipsam autem Platonicae et Pythagoricae doctrinae coniunctionem minime quidem Obstare eorum sententiae, qui Aristidem pari cum lutarcii loco in eorum Platonicorum, qui Pythagoreorum Sentiendi et dicendi genus sectarentur, numerum esse reserendum censerent, neque id esse praetermittendum, posteri0ris eoplatonismi sontes in ipsa Neopythagoreorum doctrina quaerendo esse, attamen reperiri apud Aristidem nonnullas opiniones Plotini et Porphyrii eorumque scholae Proprias, quarum apud priores ne thim quidem vestigium XStaret. ua in re eum praeter alios Zellerum Philos. d. Griechen ΙΙΙ, 2. d. III p. 678 assentientem habeam, audiamus quid Ialinius opposuerit, mea argumenta breViter complexus his verbis: Et voces quidem Aristidi cum eoplatonicis communes liae a Caesare commemorantur: δεώς, tamquam divinitatis nomen, δειαν in locutione ἐνιαιος λόγος. fAlia praeterea huius adiectivi exempla e eoplatonicorum genere dicendi attuli. Sententias autem neoplatonicas idem hasce apud Aristidem reperiri docet de descensu animarum ad terras deque corporibu ανγοειδεῖ,

tum de daemonibus sublunaribus et aethereis diverso modo colendis. Esto: voces et sententiae eiusmodi post Plotimi a celebrantur: num idcirco propter eundem demum in usum venerunt Minime vero, Siquiden Longinus, Plotini aequalis, apud Porphyr. Vit Plol. 20 diserte testatur'), Plotinum in doctrina sua antecessores, licet ipso longe inseri0res, habui SSe umentum, Cronium, Thrasyllum, Moderatum. Quantulum autem, quaeS0, X peribus horum Scriptorum superest Et quis contendere ausit, apud illos nihil eorum, quae eoplatonici decantent, exstitisse Immo vero, Longini testimonio innixi, pro veri simillimo habeamus necesse est, tum voces tum Sententias, Plotini auctoritate a Xeoplatonicis celebratas, iam diu ante Plotinum pullulasse Tantum igitur abest, ut Aristides Neoplatonicis adnumerandus sit id qu0d alii Caesaris auctoritate ')steti, certatim licet temere, repetunt ..., ut potius ex philosophis a Longino

i Longini aput Porphyrim de Philosophis aequalibus et paullo superioribus disserentis verba haec

quidem qui Plotin uni Numenii placita chim usurpasse dicerent, quam calumniam ut refutaret melius Plotini sectator serii sit περὶ τῆς κατα τα δυνατα rot Πλωτίνον προς vo νον μηνιον διαφορας. f. OrPhyr. I. l. cap. IT Quaenam ratio inter Neoplatonicos et Numenium intercessisse videatur exposuit elleri l. p. 434 sq. An argumentis meis rectius quam auctoritate mea qualicunque freti dicendi erant Τ

9쪽

commemoratis aetate priores Thrasyllum, inquam, et Moderatum, secutus esse et lacunam, quae ex deperditis eorumdem scriptis orta est, cum lutarcho aliquatenus explere censendus Sit, praesertim quum idem principia pythagorica eum platonicis committere studeat, id quod Longinus philosophos supra dictos iam ante Plotinum conatos esse testatur. Nam quominus Aristidem post Numenium et Cronium vixisse censeamus, plura etant . . . Denique laudat ea quae de Aristide pythagorissante Platonico dixi, recentioris aevi indicia, quae opinioni olim receptae obstare mihi visa sint, nulla esse ostendisse se affirmat. Probari forsitan posset hae disputandi ratio, si de testimoniis ageretur, quorum vim auctoritatemque ego dubitationis meae causis infringere conatus essem. At ubi testimonium aetatis nullum exstat extemum, sed rationes ad eam definiendam repetendae sunt ex ipso libri argumento et rebus in eo commemoratis comparatione instituta earum quas aliunde cognitas habemus, non recta via pro .cedemus statuentes, fieri posse, ut liae Vel illa Sententia, cuius apud posteriores denium scriptores Vestigia reperimus, etiam in prioribus Scriptis exstiterit, de quibus nihil certi traditum sit. Hoc est opinionem praeiudicatam defendentis, non investigantis libero iudicio in rebus dubiis veritatem. De talibus autem hae in re agitur non verbis modo, Sed Sententiis peculiaribus, quae ad Platonismum illum Plutarcheum non pertinent, et quarum originem ad priores auctores reserendam esse demonstrare ille debebit, non per coniecturam ponere, qui Neoplatonismi in quo reperiuntur, proprietatem quandam in eis inesse neget. Huiusmodi maxime est illa de animarum eum variis corporibus coniunctione

doctrina eum orphyri psychologia et phΥsiologia conveniens, cui vel maiorem vim in erta de Aristidis philosophia sententia ferenda tribui, quam eis quae devocabulis Neoplatonicorum propriis ἐνώς nomine divino numini indito et ἐνιαi

Ioro cautius in medium protuli. Nam imparem SSe earum rerum, quas ex Aristidis opere sumptas ponderaVi, gravitatem ipse apertius prolocutus sum quam ex Ialinii relatione apparet. Allegoricam autem Homericorum carminum interpretationem non ita in usum meum vocavi, ut solos Stoicos et Platonicos Plotino recentiores eam exercuisse contenderim Ialin p. XLVI , sed talem inte pretationem, qualem Aristides p. 105 exhibet, convenire dixi cum istorum latonicorum usu, cuius luculentissimum exemplum exstare in PorphTrii de antro

Nympharum libro constat. Quod autem post Numenium vivere non potuisse Aristidem Iahnius perhibet, eius decreti ne ullum quidem argumentum attulit; nam ad hanc rem probandam neque id sumet quod de Aristide Quintiliano rhetoris Quintiliani liberto per coniecturam statuit de quo postea videbimus),

neque ea opinio, qua νιλομονσίαν ab Aristide laudatam in Hadriani aevum prorsus cadere enset p. XXX), quasi tale quid ad posteriorem aetatem reserri omnino nequeat. Ceterum si concedendum esset, illa de quibus diximus Plotini Porphyriique placita fortasse ex umenti disciplina oriunda SSe, - quanquam non tam incerta est Numenii memoria, ut mero arbitrio hac in re locus sit v. Zeller. l. . . t 6 sqq.), - ne sic quidem Aristidem ex eodem sonte haurientem ad Plutarchi aetatem retrahi liceret, qui plus dimidio saeculo ante Numenium floruisse videtur. De Moderato autem et Thrasyllo sive Pythagoreis sive Platonicis non solum Plotino sed ipso lutarcho prioribus nihil traditum est, unde Aristidem ea de quibus agitur ex eorum scriptis desumpsisse aliqua cum veri specie colligi possit. Inter ea quae nimis cupide ad meam de Aristidis aetate sententiam confirmandam persecutus esse alinio videor, est illud quod de mystico quodam literae T usu ad formam plectri relato dixi, qui non Pythagoreismum prioris aetatis, sed christianae aliquid sapientiae ex Oriente deductae redoleat. Sed id

ipsum quod scripsi minus accurate perspexisse Virum doctissimum aegre fero, cum rem a me non neglectam, Solem quaSi deum universi plectrum esse appellatum ab eis qui harmoniam musicam in mundi compositione agnoscebant, contra me proserat. At literam oti , quam Graeci in Solmisatione, quam musici dicunt, cum vocalibus iso eo coniunctam adhibebant, comparari propter formam

eum plectro divini numinis symbolo, id quod Aristides' sacit, in nullo illorum

locorum, quos de plectro affert, reperies, sed hoc ysticae Aristidis doctrinae peculiare esse videtur, quam dixi graecam quidem sed non mere graecam, neque e veteribus Pythagoreorum symbolis Solis oriundam esse, sed ad ea tempora pertinere, quibus ipsa paganorum doctrina aliquid coloris e crucis, quae cum liter ταν comparabatur, Sanctitate assumpserit. Hanc igitur mysticam illius literae sanctitatem non e sola plectri forma, quam Aristides adhibet, sed simule Christianorum vel Iudaeorum vel, si placet, vetustorum Orientis populorum symbolo a Christianis recepto de quo et ab archaeologis et a theologis saepe disputatum est existimavi originem ducere, hanc ipsam autem variarum imaginum quasi colluvionem eum eoplatonicorum potius quam cum Plutarchei aevi rationibus convenire. uanquam certam inde temporis descriptionem non magis assequi, quam hominem e diversis agris fruges colligentem unius scholae modulo metiri volui.

10쪽

Restant quaestiones nonnullae ononiaiologicae in hac causa graves, de quibus meum iudicium Iahnio non probatur. at primum quidem de ipso scriptoris nomine dicendum est, quem Aristidem Quintilianum appellatum esse, non Aristidem Quintiliani filium, non solium ex ipsa libri inscriptione collegerunt quantum scio omnes viri docti, excepto uno uechetero, qui olim Mus Rhen. X, p. bl)ntinus considerate hunc Aristidem duintiliani rhetoris filium esse coniecit, sed confirmatur grammaticorum BrZantinorum testimoniis. in quibus d oti τιλιαι δή corrupte Κανιδι Οὐe χριστωδη exstat Quod rim articulo addito Meibomius haesit sine dubio temere iudicavit, eum in cognominibu Romanorum sive praemissis sive postpositis Graecos modo ponere articulum modo mittere multis exemplis demonstretur dua in re quid ego peccaverim a Ialinio vituperatus,

quod nomina Σκιπιων δ a uia ανός, Λίω δ Κοκκi imo comparaVerivi, ut Meibumii dubitationem removerem, n0n Video; nam quaenam causa Sit cognominis, in hoc iis grammatico nullius momenti est, modo ne confundatur cognomen, quod antiquo Romanorum usu proprie dicebatur, cum eo cognomine, quod inde a quarto

fere saeculo agnominis Significatione ab illo distinguebatur; id quod Meibomius

fecit prorsus diversa componens Buechetero autem eatenus assensus est oeperus Philol. VIII p. 62), ut Aristidem patris uuintiliani nomen induisse concederet, nominativo tamen caSi additunt, ad usum e Romanorum more ad Graecos translatum provocans, quanquam rorsus negavit, M. Fabium Quintilianum rhetorem

Aristidis nostri patrem esse potuisse, quod ipsum ego contra uechelerum monueram. Altera autem e parte Ialinius Suspicionem de arctiore inter hunc Quintilianum et Aristidem vinculo ita in suum usum vertit, ut rhetoris libertum fuisse Aristidem veri esse simillimum affirmet. qua in re prosecto non opus erat exemplis allatis, ut pereruditos homines Hibertos fuisse Hemonstraretur. Neque omnino obstamus ei opinioni, Aristidem latinum nomen ab ero patrono adscivisse id quod Saepissime actum esse nemo negabit Probabile igitur esse videtur, graeco homini, cum civis romanus fieret, patroni romani nomen inditu ni esse. Cf. Marquard Handbuch d. rom. Alterili. 2. A. VII, I. 879. p. 24 sq. 3 At fuerit noster Aristides Ouintiliani nescio cuius sive filius adoptivus nam naturalem Romani filium vix credideris sive libertus, quanquam aliae quoque rationes facile fingi possunt, quid inde de eius aetate consequitur Quonam iure prae ceteris illum Quintilianum nobis notissimum huc trahere licet Audiamus Iahuium ipsum p. XXX): isnam Aristides haud uno loco operis sui mire quam consentit cum illo in iis quae in Institui orat de musica deque optima educandi ratione docentur . . . torro Scripsisse Aristidem Hadriano imperante, concludas

ex eius verbis, a Caesare frustra elevatis, p. 75 - δὲ τοσαυτης ἐπιπολαζουσης πιλομοσίας quae in Hadriani aevum prorsus cadere ex historia litterarum apparet, quamvis Aristides adiectis verbis: δεῖ ναρ εννημεῖν, haud obscure significet, se illum, quem tangit, Musarum artiumque amorem haud pro genuino, sed pro facticio habere. De universa artis musicae utilitate et in educatione usu inde a Platonis aetate a multis similiter iudicatum esse, satis notum est Atque si re vera ad nullum alium in tali disputatione tropius accederet Aristides quam ad Quintilianum, quid tandem inde colligere liceret ei, cui tam lubrica argumenta placent, nisi forte illum hoc auctore esse usum itaque post eum vixisse Equidem quamnam vim tribuam talibus argumentis in quaestione de aetate scriptoris instituta, ex eis quae in libro meo dixi p. 21 sq. repetere nolo. Quod autem ad ipsum illum de φιλομονσι sui aevi locum attinet, e quo Hadriani

tempora alinio clare emergere Videntur, nescio an scriptoris sententiam non accurate perceperit. Nam recte quidem iudicat, Aristidem Musarum amorem, qui sua aetate fuerit, non videri pro genuino habuisse, sed ironiam apertam inesse in illis verbis, quantum video Ialinius non agnovit hoc enim dicit Aristides, sibi ad genuinum artis musicae usum in educandis iuvenibus et moribus per totam vitam excolendis demonstrandum etiam nonnulla ad illud usque tempus in libris non perscripta tradenda esSe, cum priorum temporum homines arti musicae initiati praeter ea quae Scriptis inserta essent secretiora quaedam familiaribus colloquiis servaverint, iam autem in illo pervulgato Musarum s. musicae amore necesse

sit satis habere istarum rerum mediocriter studiosos in librum accurati nihil continentem incidere Talia profecto aetate Plutarchi scribi poterant, qui

ipse . . de mus. c. 27 educatricem musicae rationem prae theatrali omnino neglegi conqueritur, sed idem prorsus similibus verbis etiam Aristoxenus quinto ante illum saeculo desideraverat Quid mirum posterioribus Plutarcho temporibus cum haud minore musicae disciplinae iura genuinae maturae eius

cognitionem vel minus coniunctam fuisse.