Familiaris qvaedam epistola e Roma in Hispaniam missa : in qua quid actum sit die xxix. Aprilis, vij. Maij, x & xvij. Septembris in translatione obelisci breuiter explicatur : breuis item rerum in hoc primo anno à Sanctiss. D.N. gestarum enumeratio

3쪽

E ROMA IN HISPANIAM

In qua quid actum sit die xxix Aprilis, vij. Maij x. xvij. Septembris in

transatione belisci breuiter explicatuΠ. Breuis item rerum in hoc primo anno

a Sanctis D. N. gestarum

enumeratio.

PERMISSU IUPERIORVM. ROM AE Apud Alexandrum Gardan m,ct Francisi Coattinum Socios Impensis Bartholomaei Gra Bibliopola Ron ani ab I f.

5쪽

G. P. PETRO VELLEIo

V M ais mi Vellei ita nos

Vrbis amoenitate ac deliiij sdelinitos,ut uestri memoria alisceluso penitus proiecerimus quaese te Virdiimme an haec ex animo ex animo inqua haec Vellei tuo inuo, non uiuam, siquid humanius , siquid purius, siquid candidius.Ego nimiru postea quam a te absum, nulla alia me in tam d plorato naustagio blata est tabula, quam adsiduis ad te literis i ut ut potui incomparabilem absentiae istius iacturam resarcire Feci equidem:& cum iam quintus miseri dissidis decurrat annus, vix prosecto mensem mihi repetes proxime elapses duos aut tres excipit, nostris epistolijs uacuum. Quid,quod nunc cessasti in causa inquam fuit repentinus noster ab Urbe discessus: nam cum constans hic percrebuisset fama, Ossuns Ducem quantocyuseroficisci, Prouincia Mirandensi Comiti demandata,offici,sane mei esse putaui,uirum tantis mihi nosti. nominibus colendum, anteposeistionem ab Italia, salutare. Itaque Neapoli cum essem, quis amabo ἡῖ MN, Vellei duceret ad te scriberes ad te , inquam, Iiterarium perenne decus, Musarum uni- cum

6쪽

rem ordiamentum. Anne quid Sirenum blancs mimias cum seuera ac rigida uestrae disciplina)Nunc ue bi restditus,&,quod maius est amatissim 'Bibliothecaesostrae, Deus meliora, quam ut Opimittam , uel minimum temporis interite rejupti tam ab ue praesentinoma Vellei mei recordatione. Scio quid tu iriuata Si X-tici inquam Obelisci: Sane merito. Scripsi, si memini, quibus machinis tam lanmanem diuellere molem instituissent Architedii Iam qui res successerit paucis. Vicessima non Aprilis sub ipsa luce opus incoeptum est in Erat Obeliscus ualidissimis odio columni dyen laterae circumuallatus, que concatenatae atq; alijsi succrescentibus, connexis, ipsum apicem ad sex palmos praecellebant: Praefatis octo columnis totidem fastigia superimposita , a quibus perpetue intra eXtraq; succedentes uicturae, statuta tima sustentabant, sic enim ruinae inflexionibus pros ectum Tota vero ipsa machina sertissimis laminis Gerreisque clauis auertice ad calcem religata, plurimis retinaculis, Quinarijs' funibus has cannabos vocant undequaq, sussi illa. Itaqque quadras inta primum trochleae a totidem mouend qergatis, ualidissimis trabibus , quae ast ijs inerant, appensae: horum singulis homines quindecim, qui duo: dosii nati, qui ad nutum praefecti quindo unicuique emigato unus praeera praesto essetat. Praefecti vero ipsi di

acceperant, Ni cum iube sonitus signum daret, mouerent; cum vero cymbali, sisterent. Nec aliter his qui, vectibus quinque aderant, iniunctum est porro illa: septuaginta palmorum longitudine ex fortissimis tr ibibus compactae erant, tresque ab Obelisci fronte,duota tergo conspiciebantur. Primo impetu ferrea quidam. Iamina, quae machinam molem ipsam ambientem re

ligabat,disrupta est qua tam unius ferme horae spatio accommodata,decem demum impulsibus duos palmos

7쪽

ac dimidium in altum obeliscus eleuatur ae tamen tanta pendente mole sinistrum quid accideret, cunei statim,ac tignorum caesurs,quibus obniteretur suppositae, tum deinde asseribus, ac cylindris, cubi quidam , di tesserae, quibus insidebat,dimotae,& quaedam, dicemus ne trahat dicamuS , ouando aliud non occurrit,

curriculi genus est quoddam Italis stra scino appellatum supposita: Ergata quinetiam denub,trabes,& cannabi, ceteraeque operae mutatae, atque in diuersam o mam compositae dies nimirum se ijs impensis, Post quos,idest Mai septima lima pars belisci,quatuor ergatorum vi, quae a tergo mouebantur, c teris , qu a fronte erant funes remittentibus, trahi paulatim coepit, ipse vero apex clementissime vergebat. Etenim ut antea ad tube sonitum posteriora ergata laxis anterioribus impellebantur, ad cymbali vero quiesce bant cucta. Igitur duabus ante occasum horis famosissima moles integra omnino ac sim ulla prorsus iactura humi decubuit. Eo die,& si minime loco dimotas tamen uiae impedimenta qua deducenda erat, sublata sunt; insequentem autem lucem ab ipse Obelisco ad aream ub1 nunc visitur, tumulus aggeritur, viginti duos palia mos ea loci parte, qua prius stabat, in fine eminentior; surgebat enim ille paulatim , ita ut ab area ad bellia scum in longitudinem II 8 eius mensurae quam Italis ex decem palmis ad veteris Decempedae similitudine, constantem , Cannam vocant,declini fastigio decide rei. Ne ero agger immensa mole fatisceret, validissi.

mis trabibus undequaque premebatur, quae loco catenarum limis tigillis conneX: erant. Vna tignorum

aliquot statutiones religabant. Hac itaque Moles sexcrgatorum vi trahi coepta est: . quod per id temporis in Bononia Pontifex coenaret i ea est Regiae parS quae illac patet prospectus breuius quidem quam credi po- test

8쪽

DE BELISCO.

test, urgente atque moras incusante Principis prisen-tIa , pertracta est. Vertim cineo tepore aestiui soles supra modum squirent, cessatum est dies aliquot,ne scili.

cet cannabi, csteraque linea nimio calore conflagrarent. Itaque decima Septembris die prima lucis hora erigi coepit Obeliscus, cuius iam mucro uti diximus

shbtus machinas iacebat: erant enim columns octo simili qua priores ilis, quarum meminimus, fabrica conis structariulcimentis stabilitae, cocatenatae, connexaeGed quae priores illas unum inuadraginta palmos pro loci eminentia iuperabant: super has fastigia totidem, fastigijs inerant trochleae ab ergatis similiter mouendae.

Tota vero ipsa machina externo internoque chomate muniebatur, externumque plurima tigna trabes Undequaque sustinebant. Ergata autem quadraginta sex; cqui centum quadraginta; homines sexcenti; quorum ergatorum quatuor imam Obelisci partem trahetibus, reliqua a cuspide ad medium religatum erigebant.

Quid multi eadem die hora vicesima quarta quadraginta septem ergatorum nisibus stetit Moles. Tum deinde decima septima mensis eiusdem,tesserae,queis antea nitebatur.supposits sunt, in omnis si culi memoriam ad perpendiculum collocatur. Tandem vi cessima seYta eiusdem item mensis, gloriosissimo tritipho delecta est a Pontifice enim ad id muneris destinatus B Feratinus Episcopus Amerinus mancellariae Apostolicae Regens, solemne prius ad Petri sacrificium fecita inde ad Obeliscum fi equenti supplicatione peracia, multaque super sanctissimae crucis statuam erex, sed inauratam fabre, pie precatus illam tradidit Diacono sacris adhuc vestibus induto,a quo deniq; in mucrone collocata

est , atq; una tunc cuncta tormentorum genera,quq in

Sancti Angeli arce sunt, adsiduos dedere bombos Itaque quod priscis illis naturae miraculis,quae a decimo

Leone

9쪽

Leone ad Paulum orbis tulit, desperatum plane opus iudicatum est, id nunc aurea Sixti V. Pontificis, artas perfecit,& absoluit. Audiui ego quidem uirum quendam doetissimum quo coram de belisco familiariter colloquebamur' facete dicentem, eo aetatem nostram prioribus feliciorem suturam, quod illae integro quidem obelisco potitae tantiim fuerint, nostra vero integro contrito,sic nimirum rei difficultas ctes omnium debilitarat Verum si quando quod diuina attestantur proloquia, vel scilicet altissima montium cacumina pietati cedere,hoc maxime tempore eXperimento trabauimus, transfert monuis impune sequenteis intemerata de . Res frequentissimo theatro peracta est, atque ex vulgi more non sine perpetuis acclamationi

bus Sepserat enim iampridem trabibus Architectus

bonam areae partem Vt ab opere multitudinem arceret , unde conuicinas domos Curice proceres adimplebant, reliquum omne confertissima peditum,equitum, carpentorum turba occupabat. Nec praetereun

dum,eo ipso die atque hora qua erigebatur Moles, Fraciscum Lux emburgum Ducem Pinet in Urbem aduenisse , ut a Christianissimo Galliae Rege Legatus, Siκ-to V. Pontifici summo eiusdem Principis sui nomine obedientiam de more praestaret. Et certe non sc sine diuino Numine . Quid enim significet aliud beliscus Petri aedium pro foribus a Sixto Petri hccessore collocatus;Quid Circi tot saeculis probrosum nomen, crudelissimique tyranni memoria uno die penitus oblitterata;Quid denique uanis superstitiosis cineribus disiectis salutare uiuificae crucis signum gloriose erectu, nisi nobilissimum Religionis nostrae tropheum, clariCsmum de Paganismo triumphum,aeternum erae pietatis monumentum Itaque opportune quidem sors tulit,

Vt ea, quam diximus, Galliae Regis Legatio in id te poris

10쪽

poris incurreret, &itia Vicari Christi indiestatem

gloriam praedicaret. Pontifex quod in sequentem diem publicum Consistorium in eo decreuidet, a Caballo in Vaticanum reuersus, ultimam; ut sic dixerim manum praesentia sua operi imposilit mam e prstereunte quadragesimo septimo ac post remo ergatorum impulsui etit Obeliscus Architectus cui nomen Domini cus Fontana Mili in Comensi Dioecesi ortus multastipante caterua ouans, immo plane triumphans domum reuertitur. Diceres Camillos, Fabios, Magnos,ab eo de

iterum Obelisco Vaticano in Vrbem, Capitolium duci. Quae restant haud dispari proculdubio felicitate peragetur: Etenim miselle, dici vix potest,quibus auspiciis beatissimus hic Apostolatus mundo effulserit'. Prima lux, qu Si&riim ii intum Pontificem vidit, multa quidem illa praeclarat ac salutaria Christianae

Reipublicae augurata est 1Nam uero in illo heroicarum l irtutum,excelsi,infractiq; animi atque ad istud ipsum fastigium nati hares obscuri iam inde collucebat igniculi, cum ab importunis Curice tumultibus omnino si questratus,ad secretiorem vitae modum secceS sit. Itaq; Orbi demum ac bonis redditus , id sibi prius,ac potius duXit, ut eam quam de se inter rusticanae ad hisci villae dumeta delitescens,opinionem concitauerat, salutaribus officijs confiimaret,stabrii ret,amplificaret.Fuerunt sanctissimi Pontificatus initia, Italia fere omnis a misera laniena vindicata, perditissimorum hominum,quorum grassationibus viae undique infestabantur,irn mensa prope colluvies inaudita hactenus celeritate fortuna penitus deleta. Potentissimorum deinde virorum cstrae nati atque insolentes ausus in officio contenti, summo imperio cohibiti ac repressi,tanta denique bonorum animis praemioru spes innatae , tam incredibilis imis sceleratorum uisceribus poenarum tremor insculmptuS