Francisci Mariani Viterbien. De hellenistis in Actibus apostolorum : contra Salmasium

11쪽

TH Aηcilla , quae in servitutem generat GaI 4. 28. )ut Libertinos , Alexandrinos , Cyrenenses , Asanos, alios que Sera Religionis Flios pareret, quod solis Chrisi discipulis , idest filiis libere , filiis pro millionis Galat ibid.) per Spiritum non servitutis, sed adoptionis

filiorum reservabatur Θ Roman. 8. Iς. Salmasius quum Sideret hunc tam grandem Proselytorum numerum di

cile persuasu per tot regna dibisum, quibus S. Petrus,

in omnibus iis regionibus linguam graecam fuisse usurpa tam , sed negar in Synagogis Ecce tibi aliam stropham . Audiamus quam amerat caussam . Quia plurimi ex iis, ait , hebraice sciebant haud minus quam Paulus. Ristim teneatis amicit aut Spriacam linguam callerent, erant profecto multi , sed qui hebraicam , quos S. Chrγ- sinonius βαθῶς ἐβροαους. i. proflandos hebraeos vocat , pauci spini vel inter Israelitas , quud ex Esdra notum erit , atque exsupore hebraeorum , quum in Templo Chrsus Isaiam interpretatus est. βuin imo multi sunt, inter quos metius in Demoti . stan aliique apud basenage , ct Fabricium , qui asserere non dubitant , ct argumentis probant , neque Iosephum , neque Philonem Judaeorum facile doritissem Os Moses , ct reliquorum Prophetarum libros intellexisse . Verumsicut nullum argumentum hanc in rem de more Claudius affert, ita nec ullam confutationem opponere operae pretium es . Ut tamen

magis magisque in aperto sit hujus hominis in decidendo inconsulta facilitas , audiamus Tertullianum , qui tesatur, hebraeos palam terititasse LXX. Interpretes , quod non ignorat Salmasius in Fun. pag. 89. alibi. Adde quod

ustinus tu Pala lina natus eandem Sersionem in Synagogii servatam virmat , quod propter Iusiniani μ-

12쪽

8 ellam I46. inficiari non potuit ipse Fun pag. 9Ι. ct quia jam fagsus fuerat Syriam Palaestinae propter diuturnum Macedonum Imperium, ut ait in Hellenisica pag. Ia I. totam griecos occupasse; Σuod idem es ac fateri, Judaeos Palasina Hellensas exsitispe. Auid quod ex Tal-mud indubitatum es, ut jam attigimus , Caesaraea in urbe principe Sacra Biblia quidem , sed graeca in Synagogis fui'sse lecta Θ Σuam lectionem , quam Hellensicam

vocat, quum R. Levi vehementer improbaret, R. Ioserespondit haud aliter feri phse, quia hebraice non intelligebant. Haec refert Buxtorsius in Thesauro Rabbini-cο , qui do suo etiam addic: ergo griece sacra legere in Synagogis suit permissis m, quod a multis negatur Et Salmasius cum sua confe1gione, ct conscientia confrictus teneatAr , tamen exultat, atque illudit adGersarios,

nec unquam ab hoc enthy memate sese explicat a quo Hellent stes dicitur, significat graecos imitari, sicut Hellenismus I. a. Machab. v. 13. vocatur nefarium Iasonis scelus , qui multos hebraeorum ad

graecum ritum ἐπὶ τον ἐλιωDιον χαρακτῆρα transferre

aufus es. Ergo Hellenistae loquebantur grace quidem , sed graeci non erant. Barbari Ambraciota , quum in Argos Amphilochium recepti fuerunt, graecorum Iinguam , moresque didicerunt : de iis Thucidides scribit, quod ἐλόωiΘησαν , ides helleni gare docti sunt, novumque

induerunt nomen , non retinuerunt antiquum . auis

enim Judaeum , qui Chrisianus factus si , hebrasam appellaret Z Omnis , scribit ipse Salmasius Fun. p. as 8.

qui graeca utitur lingua cum griecus non sit origine, ἐλλοωιτης est, sicut Ionicus άττιυςἡς dicitur , si re- lieta vernacula lingua scribere malit attice . Hac verba Salmasti, quam male bi conset , ct quam a Gersan

13쪽

tia stutiat, manifesisyme demonsi ant. Si igitur Prο- sebii non fuissent hebraei, non graecissantes , sed hebraietantes appellari debuissent: Iudaeorum enim ritus sermonemque didicissent: Sicut Paulus contra Petri simulationem disserens GaI. a. ΙΑ. Quomodo, cogis gentes judaizare , ἰουδα=ζειν Θ Solo hoc exemplo tota haec controversa dirimirur . Sed Seniamus ad argutias Salma si, aliquid ponderis habuisse visa sunt quibusdam , sed letiores sunt funereo pulvere , ct fragiliores

ossibus exuistis . Primum , jam attigimus illud est, quod cap. V1. Actor. Ac legimus . 'Eγένετο γογγυσμος ἐλί-ιςων προς τους ἐβρααους. i. Factum est murmur graecorum , seu Hellensarum, contra hebraeos. me

in loco Hellensa, inquit Salmasius , disinguuntur ab hebrais . it inficias Θ Ergo, addit, Hellenistae

non erant hebraei . Congerit etiam aliud σοφισμα ex cap. XI. v. 19. Abi S. Lucas narrat discipulos dispersos

potis Stephani caedem perambulasse varias provincias inque Antiochiam nemini loquentes verbum nisi solis Judaeis sic refert Salmasius , satimque adjungit, ) quosdam ex ipsis Cyrenenses, qui erant & Cyprii, Antiochiam ingressos non Iudaeis solum sed ETIAM HELLENIsTIs verbum Dei praedicas . . Heic accusandus es Salmasius , quod Sac. Scriptura verba interpolarit . Nam illud nisi solis Iudaeis, sed etiam Hellenistis ηοn ita legitur , sed μηδ- , εἰ μή μονον 'Iουδουοια. Versu insequenti profecto narratur , quod Cyprii, ct Cyrenai aliquot introeuntes in urbem alloeuti sunt Hellensas . Fraus igitur , ct fallacia in Uerbis nisi solis Iudaeis , ct in sed etiam , manifese an ret. Verum haec in praesentiarum prater eo. Respondeo

14쪽

guuntur sane ab Hellensis , sed a io discrimen non esse , quod e ssent diversa originis , sed quod diUersa lingua uterentur , contrariisque opinionibus imbuti 6sent. Et contra Claudium hoc torqueo enthmema , ut primo intuitu noscatur , quam infirma si illius argutatio . Iudaei saepe in Evangelio Pharisaeis opponuntur : Ergo ne Pharisei non erant hebraei Θ Actorum cap. IX. U. 22. legitur Paulus σωυεχωυε-'Iουλαους confundebat Iudaeos: num Iudaeus non erat Θ Num murmuratio contra aliquem

diversitatem generis facit, ct diptitatio minime Θ Alia exempla proferre peperin , sed unum addam eX Mati. XvΙ. v. l . ubi Chrisus Aposolos interrogat: Quem dicunt homines esse filium hominis 3 At illi dixerunt: alii Ioannem Baptistam . . . . Vos autem quem me esse dicitis Θ Respondens Simon Petrus dixit: Tu es Christus &c. Videre poterat heie Salmasius oppositos sensus , interrogationes diGersas , contrariasque opiniones: imo ipse Chri ius discreυit discipulos ab aliis hominibus , ut notat S. Hieroomus in hunc locum . Num Apsoli non

erant homines Θ Sicut tamen hoc satis non est , adda=3 sπαραδειγρια simillimum ex cap. IX. Actor. V. 25. Saulus cum venisset in Hierusalem , tentabat se jungere discipulis , & ΟΜNΕs eum timebant . . . Barnabas autem apprehensum illum duxit ad Apostolos. An Barnabas Chri ii discipulus non erat Θ Sed haec Claudius , ejusque socii non meditantur . A ramus itaque Athenaei

locum , in quo ipse magnifice se jactat, nec intelligit i

se contrarium . Ille eruditus Naucratita diflinguit Philemonem , Menandrum, θ Lysiam ab Helleni lis ἐλλιν . Illi ἀργυρωμιατα , χρυσωματοι , ἐτα dicebant , quae ἀργυρο υ κοσμον , χρυσοδυ , ψ χα πολύ Hillenietistes appellabant . Heio noser Claudius

15쪽

contendit, Hellenidonias , seu Hellanisas eos graecos esse , qui eleganti Ume loquebantur , quia Hellensemus praecipua laus est in Scriptoribus : Et sive judicat aequo . Addit praeterea , Hellenismum esse perfecti simum scribendi genus, quia Rhetores , ct praesertim Aphthonius lib. 6. inter Oratoris laudes illum in primis requirit: adeoque quum in Sac. Bibliis sermo si Dria semis , atque hebraif-mis refertus , ut ipse contendit dispentiente tamen CI. Sch artio , Oleario , aliisque ) nemini nisi insanienti venire phse in mentem putat, Sac. Scriptores fuisse , θphse dici Meuouisui , qtii δεμ nono mili, atque ineleganti

insunt. Verissemum est, Hellenismum in primis Rhetores suis discipulis inculcasse , qui nec Attici, nec in Graecia nati erant, sicut ipse Aphthonius tese Fabricio Bibl. Graec. Iib.4. Sed quotusquisque ad eam Iaudem aspirabat Z uin re Claudius sudio bimos quantum Solet, Ni fingat HeIIenidon ras, atque elegantills nos supra κοσμον ἀργυρο-, ψ χρυσουssimum aureum , atque argenteum dicenda genus

DemοRhenis , Theophrasi , ct Xenophontis aequare poterant Θ uando igitur proponit Athenaeus phrasin illorum summorum hominum , ct Hellenidonion, ides , eorum , qui illos aemulabantur, solum indicat dictionis differentiam , non elegantia palmam tribuit Hellensis . aeuis enim , ut Menandrum, o Philemonem praeteream , lam elegantior unquam extitit, aut esse potuit, quem venustismum , ct politiissemum censet Cicero , quem Dion f Halicarnassaus - α κῆς γλεωττMς ἄριτον κα-νο να appellavit, quem uintilianus elegantem , ct perfectum Cocat, ct Suidas de eo scribit , quod καΘαρ'

16쪽

ioviso Magiser α γλωττίοις filio suo datus, ἀργυρωματα, χρυσωματοι , ψ χαλκωματα recenset , sed ἀργυρουν , χρυσο - , κοσμον ignorat. uare Helleni- sepe a loquendo procul aberant, scuti Strabo G- res κακούς ἐλιωίοντας, ide s malos Hellenistas pronunciat , qui etiam ab Homero βαρβαροφωνοι dicti sunt, ut notat Bochartus lib. I. cap. 7. Chan. Iam Claudius suo Hi gladio jugulandus es . Hellensae non χρ υσωματα, nec ἀργυρωματα usurpabant , sed χρυσο δ κοσμον , ψαργυρο- Sed ita D. Paulus locutus es in ep. a. ad Ti-

Ius ergo erat Hellensa , ergo etiam ceteri Φο toli. Heia Iensa igitur erant hebraei, ergo reliqui etiam Apssioli. Veteris quoque Tesamenti Interpretes , qui certe fuerunt Iudaei, eadem phras usisunt. Legimus in Exodo non semel απροευη χρυσοῖ , ψ αργυρα , sicut cap. 3. v. aa. , ct in lib. Regum bis , terque , ut lib. I. cap. 6. v. 8. , fr

eludendum es igitur, Hellensas extiti se LXX. Interpretes Ergo Hellensa fuerunt Hebraei . Imitatores igitur fuerunt grata sermonis , sed minime Hellenes, ides graeci . Et ideo nos figuram Hellenismi dicimus, quum Sstn- taxim graecam latini imitantur , ut major horum est caritas, ct alia similia . Nonne intelligenti hac satis sunt Θ Et tamen Salmasus acrius inflat, ac Theocritum ponit, qui Ihllio XV. mulieres quasdam Sstracusanas inducit spectantes Alexandria sesum Adonidis , quae cum a quodam illuderentur ob loquelam πλατισδοξυσαν , se aperte Sstracusas esse fassa sunt, sed Grinthias Origine ,

17쪽

Ergo , ait, A Dorides femina δωρ dicuntur , etiam de iis , qui in gracia nati sunt potes usurpari ἐλληνίζειν , adeoque Seros graecos possee appellari Hellensas . At homo eruditissimus non cogitat , Gel diffsmulat S=racusanas illas ἡ δωρίδος , or Κορινθιας ανουΘεν, ut poeta ipse loquitur , jure δουρίζειν dici , quia dorica dialectus non erat Siculis propria , sed pos adtentum Peloponnesorum sicut latina,pos quam subacti sunt a Romanis , adscita fuit ab iis . Trinacria enim non modo tribus promontoriis , verum etiam tribus incolarum generibus es colebri, , ct iduo i, Elinguos ab Apule jo lib. II.

diciti sunt , quod etiam Taubmannus observat ad Prosi-gum Menechmi , qlium Plautus ipsum Sicilissantem fugit in scena Illyrica, quia Comoedia, cujus praecipuae

persone Siculos repraesentabant, optime , tit notat Salma

sus idem Ossiilegii pag. 113., Sicilissare dicitur . Haec tam clara sunt, ut intelligere non satis possin , quo pacto Clauditis tam male Heinsium acceperit, nisi quod forte inter se aliqua sinultas , seu aemulario intercesseerit quod ex epiri Leon. Allarii facile possem inendere) quae

tot satus ipsi excitaverit, tantamque bilem commoDerit, ut perspicacis inum illius ingenium excaecarit . Certe nunc Viri eruditi Salma sit opinione posthabita, contraria adhaerent, ut in principio vidimus , conceduntque, Alexandrinos Iudaeos Hellensas fuisse di tos , eosque non solum in Regia Urbe, Derum etiam in aliis , atque in

ipsa Metropoli Hierosolyma habuisse Θnagogas , quod

Claudius inficiari non potuit Funer. pag. 19 o. ubi versi Oτων LXX. legebatur , quia hebraice , inquit, non norant . Eam interpretationem ideo Hellensa praesertima Dptii summopere amplexabantur , quia auctore P ο Iemaeo Rege faritafuit, adeoque illis cordi erat , ut an-

18쪽

nuum sesum insiluerint pro gratiis agendis Deo, non Ptolemaeis , ut delirat Salmasius , τῶ, scribit Philo in Sita Moses ,-tantum beneficium Hac de cau1D Hebrai βο Θῶς, ct praeter aequum religis, cui de R. Leυi adnotaVimus , lectionem ejusmodi imSynagogis aegre ferebant, ct angue pejus aversabantur', Hellensas vero haud aliter , quam Apsolum , tanquam

Iuli Schismaticos ne aspicere quidemsuriinebant illi, quos ἐβροχάους . i. profundos Hebraeos appellat Chrγ-s o mus Hom. a O. P. 159. edit. PF. S. Mauri, ob penitiorem cognitionem hebraicae lingua, non quia ab Origine ανέκαθεν , ut contendit Salmaseus , tales erant . Sic βα-

θῶαν καρδίαν , Hierem. 17. v. 9 Ορθρου βαθέος Lu- ea XXIV βὰλλ βοαθειαν apud isaiam , non origini referuntur , sed Agnificant profunditatem , modumque eximium . Audiamus S. Chos o mum , cujus Uerbis sub scribunt Theophiactus , Oecumenius , aliique in Homi

γὰρ αλοι οι βοαΘεις ἐβρουοι ύδε ιδ ιν ἀυτον Paulum)έΘέλ σαν , ides , Hellenistas graece loquentes appellat, idque valde sapienter : illi enim alii profundi hebraei neque aspicere Paulum volebant. Sed nullibi tam manifese Claudius suas technas prodit , quam ubi deci nare satagit illud telum , quod ex Nicolao diacono contortum es , qui Proselytus Antiochenus dicitur cap. 6. Act. uare, inquiunt, Proselytus hic cognominatur ,s omnes ex sententia Salmasii erant Proselyti Θ Haec exceptio , ut sunt , firmat regulam in contrarium. Is nihil territus Fun. pag. 81. , ita , inquit , cognos

19쪽

minatus e si , quia flus unus ab Antiochia : reliqui illi hellensa quidem fuerunt, sed Hierosolymitant. Iam qui Isque Sidet quem infans si Hierosolymitam adSenam , seu proselytum dicere. Sed hoc non urgeo . Inter illos septem adnumeratur etiam Philippus Diaconus ex Casaraa , ubi domum , ct filias habebat, ut legimus Arit. cap. 2I., ct constrinat Eusebius I. 33. , ct Hieronymus in uitaphio Paula . Cur igitur s. Lucas non scribit Philippum advenam Caesaraensem , scut Nicolaum adGenam Antiochenum appellavit Θ uid quod se Hellensa hebrai non

erant, iliua murmur σω contemtu in Minirieris quot,

diano Siduarum, satim , di nullo negotio ab hebraeis comprimi potui siet . ris, reponere poterant, vos grace progeniet, ct ali bli , qua fronte pares e sse , ac ceretare nobiscum audetis , qui sumus ex semine Abrahae pPraesare vobiscum actum arbitraminor , si divina legiso MUeriorum participes fecimus , quos ut profano ab ipso Templi υenibulo procul eqse oportebat. Sed redeamus ad septem Diaconos . Stephanus , inquit Salma sus, Fun. pag S6. uc heslenista graece intelligebat , non hebraice, eratque ex hestensis, qui a Iudaismo desciverant . Ex proset ytis igitur esse contendit. Sed illa terba, quibus in concione usus e' AIt. cap. 7. , ἄνδρες αδελφοι , Viri fratres , ὀ θεος ὼφΘη πατριηριων , Deus apparuit Patri nostro Abraham . γένος ημων genus noli rum , ct alia ejusmodi qtia praecipue suos persecutores tangebant, tum Stephanum , tum hel lenisas illos ex hebraeorum Sanguine fui se luce clarius demonistrant . tauo enim pacto ex ethnico Chrisianus factus , ct hebraeorum Θnagogae renuncians , ut Duit Salmasius, ideyt cum hebraeis nulla cognatione conjunditus , rum Abraham,

20쪽

braham, tum alios Patriarchas appellare Patres potui se 1set 3 An quia illos mei in Chrisum veluti parentes agnoscebat Θ Verum Protomartyr Patres vocat etiam , qui noluerunt Obedire Deo , ct Moysi, cap. 7. v. 39 ου ἐθέλησαν υπηκοοι γενέΘρα οι πατέρες ἡμῶν, noluerunt obedire Patres nostri. Hi scelesti non poterant dici parentes in Fide: consequens igitur est , Patres fui se dictos solum propter sanguinis conjunditionem . Ergo Stephanus erat hebraeus. Reniat, ut de Libertinis etiam videamus , an verumst fuisse graeca Birpis , ut de mο- re Claudius asperit anisusus , quam verius . Hi Hie-rψοθmie Θnagogam habebant, or graecis Bibliis utebantur , quia ex iis erant , quos Romani sub Pomp6ο victos pinea libertate donarunt , ut plerique omnes Interpretes adnotant cum Chi I Uomo Hom. a I. pag. 169. Maur. Si ergo hi erant ex genere Abrahae , quis non concedet, eos omnes , qui cum Protomartyre disputabant , fui Jehebraeos Θ Audiamus Oecumentum : λιβερτῖνοι οἱ τοὐν

Libertini dicuntur Romanorum liberti: habitabant autem ibi. . . ubi legem legere oportebat. Audiamus modo Philonem De legat. ad Chum : πέραν σου

ψ οι μέν- προς 'Iουλαων : Trans Tiberim fluvium magnae Romae portionem detentam, & habitatam a Iudaeis. Unde Martialis I. I. Epigr. 62.

. . . . Transtiberinus ambulator,

Qui pallentia sui furata fractis

Permutat vitreis

At qui nam erant hi Iudai, nisi illi , euos Oecu

meniuss