장음표시 사용
61쪽
nlibi non rescentos producor constat, inter vita Orchideas, his regionibus tam propria et insignes, hei memorare tantum Opus est. a linque regione recensere o
ninino oportet, idque procedendo a majoribus et veget lion propria praecellentihus ad minus insignos. Insulas maris orion tu Ii insignes, scd Gotlandiam otiolandiam, huic primum nominandas QSSe patet, tum ob petram calcareum puram eamque planiSSimam maximeque denudatam, tum respectu situ in mari vasto indolem campestrem usquo in Ipestroni vehentis. Varias quoque plantas ipsis communes, nullo Hi loco repertas,
habent lino insulas, ut in Iocis quam maxime expositis ot summis Globulariam vii Igarem, ad promontoria sua australia donidem vernalem, sub petrae praecipitiis Coronillam morum, in campis petrae denudata Sisymbrium supinum, Artemisium rupe strem, alium rotundi folium, candi com P
et inem, in pratis Orchido in pyramidalom ut hie non dicam oliqvns Orchidos ibi porquam vulgaros, alibi
um, in paludibus Schoonum Mariscum inmolandiatamon St rarior, ni in ostrogothia, adhuc incertum). Convenientia tanta licet sit, variis tanto modificationibus satis inter o dissorunt, ut Seorsum considPrentur. Gotlandiam, ut vastissimam insulam pure Me ream, etiam aliis regionibus sua formationis Orchideis pulcherrimis otc. praecellere, jam non miramur eam tamen
non omnia vegetabilia ejusdem sorinationis gignerst, mox patobit ob situm suum in mari magis septentrionalem, quam xeIiquarum eiusdem Dimationis insularum, sorsan etiam praesertim in episentrionali-occidontali Sua parte egetabilia foro calcaroo-alpina Austriae eam praebere vidimus,meut: et ianthonium Fumanam, Inu Iam en Si Flor eo. Introductio. d.
62쪽
foliam, Spra pia doni rubrum, Arundinom nrrinam, nec non in paludibus Orchidem palustroni, Tosio id in m calyculatum, Schoenum nigri cunt seni, Sanguis orbam, auunculum In nuginosum.
Prapteron ut inses extima citin promontori illo sextimo, Scania, sequentes plantas communes, libi non aut vix repertas, habet Cyporum suscum, tum Falcariam, Pimpi nollam magnum, Oenunt hon fistulosam, Νa Aturtium aquaticum, Malaxi do in Loo solii, Sorbum Ariam, Asplenium Sc OIOpendri uin Jun- cum obtusi florum, uphorbiam exiguam, An - 1irrhinum latino n. Ab occidentali mari adventitia herba videntur Coronopu didyma et Ranunculus
Oo Iandia illa angustissima o Indo clam Siccissima insula contra in moridionali sua parte, ubi landussero talis, qualis in Iapidosi de sortis versus mare modi terraneum no dicam Alaicum vegetationem habet fore Oi accommodatam,moliant homo oo Ian dico, Curice obtusa tu, Arto misi a Iacinia tu, o fontilla fruticosa, Anemono Sylvestri, hi aspido per foliato, Ra nunculo illyrico o Chrysocoma Lino syrido singularom. Ad has accodunt locis sortilioribus Inius offusa Viola porgici folia sit orbas corum ni iotatos Cotorum ibi mirum in modum altica illa Chonopodium hir Aulum o Solinum lino aro, nec non ningis canicae planta sequentes: Valerian dioica, Solinum Orooselinum, Veronica triphyllos, Iolosto iam, Coryda Ιis cava, naphalium Iutoo-nthum.
Scaniam utpoto promontorium maritimum etiam varias
plantas cum utrisque insuli dictis contanune alere, ut Or-
63쪽
ellidos scit milii arom in iunximo orientali partoho sistulatam, Se inpiudo in onsi solium, ni heri cum n-mosum, Alisma in ranunculo idem, Buplourum tonuissimum, tum angusti solium, ChaerophyΙ- Ium sativum, nulam Britanicam, Bolli domperennem, i chorium Inlybum, odium mixtam, alvum iconm, v Onymum Buropaeum, mirum non videtur; attamen sero omnino respuit haec provincia planta varia Orientales, usquo in plandiam frequentes , ut Asperulam linctoriam, Atha muniam, et contra accipit occidentalem illam Lunariam redivivn m. Huic proxincino maximo propriae esse videntur u Asilago ulba et spuria, hali-
Dianthus arenarius, icris hi oracloides, Voronica montana, cubi Osa Suaveolens, Hypericum humi susum, Primu In latior, Campanulana punculus, Ger unium harum et mulVuceum, Hordeum pratense A ira caryophyllea, Oton filia paca Sensecto erucae solius Bolonic stristi a L a iii ies in Liae, io ad uis, i ii in Damae ii a Lia m. nnium in calco crotace ad Limhaiam reperitur juga a pinu, et ad oram moridionalem caniae adsunt euco danum Silaus, pium grave Olens, Orobanchom ad O . Vestrogothiae rogi sormationis transitionis inci
divivam, ni cum Iora colim, Circaeam lutet innam, Senecionem paludo sum cum cnnia omniu-ne gignere videtur, et planta plerasque otiandicas de- Siderare, it tamen, ut in m n imo talis subali PStribus
64쪽
sunt, plantas Νοrriandicas varias ox. gr. Resti stud, Hi dira Sceptrum Carolinum juxta magis australia segetn-bilia momorabili modo gignit. Maxime originalis hujus
regionis planta osso videtur Ot pntit In rupostris. Ostrogothiae regio Ormationis transitionis, ut magis orientalis est, ita etiam plantas plures cum Goliandi communes, Sicut Phacam pilo Ram, Orchidem Odoratissimam, Molicam ciliatum Bromum Sperum, ostendit etiam propter fundum suum magis eloVntum, quam in ulla simili formatione, non paucas Subn pinas, ut Baris iam Salicem hastatam, hic mirum in modum eum ago consociat. Prapterea nonnulla plantas meridionatos, in ostrogothia non Iectas, ut Ovcrium Scordium, entham Sylvestrom, habet. Alius in utraquo hac Othica formation reperiuntur quidem adhuc,sod ibi denique crescor desinunt, cubi Og columba- Tia, Cornus SangVinea, phanes, Geranium lucidum. Noriciae formatio transitionis omnium soro humi Iima ot quam maximo inclusa, etiam n praecedentibus Paucus planta accopisse videtur. Hic crescere desinunt
Orchis morio, pargi hispida et Vestrogothicus illo in thyrus holero phyllus.
Da Iocaritae segio formationis transitionis calcaron valdo inaequalis et cum granito commixta est, et hanc forsan ob causam multas plantas campestri-calcareas desiderat, Sed recipit contra nonnullus, ut Videtur, RICRTOO- montanas, Scit Loni coram caeruleam, i oraclum
Prenanthoides, et maximum suum docus pipogium phyllum, quod o nullo alio apud nos Ioco tam magnum et pulchrum alIatum vidimus. Ionii Iandia rogio transitionis foro jusdom indolisos ac Dalecaritae, attamen promontorii et insulis vario modo Incum suum mniorem magis intrat, of hinc OrAnn
65쪽
ob alpos nivales immin sentos hisce Holvoticum illud Satyrium nigrum copiosissinium et Scoticum illum Iunc um c a Saram reum versus ulpes mirum in modum conjungit.
Huc usque procedit Cur ex ornithopoda cum variis pinniis ningi moridionalibus una cum cale dein cessantibus. Consideratis sic qualitercunque formationibus his, calce praesertim constitutis o ob calcem, ut videtur, vegetatione tam propria gaudentibus, nimadvertere oportet, quomodo nihilo tamen minus effectus Saepe, ubi accumu- Iaius est, longius quam causa Sua procedat, e quomodo et quousquo egetatio haec, ut videtur calcaren, etiam in regiones magis granito ideas aliquando transeat. Ad eam nequalitatem jam tendero videtur natur Organica, ut imitos nimium acutos dolerer et tranSire Studeat, et
sic otium ei foro nulla ost regula sine exceptionibus postponendis. videntissinium hujus rei oxomplum praebere videtur mons Oniberg, qui, quaniquum sere totus granii constitutus, Ob umbientem sorinationem transitionis et Incum maxinium huic offectui conspirantem, sero omnino quasi calce tenuissini in omnibus paludibus et rivulis collectu ad sporgitur et huic calci propria vegetatione undique obtegitur, Sed qua calce otiam ossicitur, ut desti-
tuntur sicut optimo observavit Agro Ιius Gyromiis illis,
alias lapidem graniten certissime comitantibus. Vogetutionem maximo calcaream Otiundiae in insulas scopulosas Sudormanniae copiosa ber id petraeu, Gerunt lucido, Allio ronario, Molic ciliatu irruere periqvidimus; immo quaedam harum plantarum ipsum lacum laetori aliquando intrant, ubi amon cito desinunt. Eandem fore ego lationsem una cum sati de Loto maritim a te in Blehingiam etiam disperSum esse Scinius. ΤhnΙictrum minus, Sedum rupestre etc. non tun-
66쪽
ium o dictis insulis in Scaniam, verum otiam o ostio-gothia transitionis in ias Bahusiae et Hallandiae trans-1ata ridentur. aro praecipue in transportendo et Ou1Diunicando maxime ossica OSS ObSerVamus, cuni V hiculo suo communi urena utitur. Sic planta culcitreas in nrona Iocorum vald n calco disgitorum saepe L
Collandia o Oolandis Gypsophilam fastigiatam
otiam in intorior Scani immo ale cartia. Minus itaque mirunt, caniae bor idem nudi caulem, Myos oti dona Versicolorom etc. in Bahusiae locis similibus aliquando Iectus esso, o sic In cetoris. Cum Bron ub Oxtoris terris primum adi senisse videtur Mi illim g o tu i ii in netc. Nec obliviscendum, Omnem renum vel terram littoralem calcare quid ex testacei columinuit Orti continere. Quamquam egetationem illam propriam cales transitionis praesertim tribuimus, i iuuen etiam calx primitiva, ubi Iato patet, eandem egetationem SSumere potest, ex. r. ad Varding A me In O me in Ur naim Sim. Alibi planta calcarea in locis Iuderatis nequieScunt, cujus exemplum sit Lithos permum ossi sinu Io, Carduus mutun S.
Quando jam do causa materiali vegetationis sermo est, Otiun confiidorandum crediderim, quantum vegetabilin in littoribu maris contra clim vel temperiem eris Iuctari videantur, et quantum, non tantum vegetabilia proprio salsa ad littor mari Versu Septentri Onom dScendunt Iongius quum clima permigerit, Verum etiam lino plantae non alibi maritimae, immo sinu ni borOS X. gr. Alnus glutinosa, Ilippoplin donique iuritima Omnino vadant O nil littora muri solis entrion om versus quasi Kerpunt. Prno Rurtim urino lunino usirnio dolectari videntur mari illo septentrionali nostro nunqualii conglu-
67쪽
ciato ui quo deo quasi miros saltus sucore, ut O Perveniunt. Sic linc a niti postri indo ab olandia usquo infima intia nostros limites non proVenit antequam nil iuro septentrionato inmaritiae maximo Orientalis. Etiam magis miramur, Cinern rium Rmpestro RScania extima saltum lacero usquo in tractum Faellos districi dictum ori egiae ultimae, idque tam perfecte, ut eum no circuitu quidem ullo per loca intermodia eo perducer Sciamus. Attamen rationem mox inveniemus, cur lino plantae campΡstros Ioc Otiam rospectu tomperiei an
divorsu quam dissim sibi ligniat Maris illius nim nun-gulini conglaciat temporioni mitem non satis dmirari O- luimuS, quando tome ex ulpibus nive onmique frigore tam tectis nil littora rius pervonimus, ita ut ibi ferurestigium conira frigus quiProro ollonius. Mihi itaque non mirum vegetabilibus idsem accidere. Considerandum,
quiantum maro ui has littora per aestatem solo nunquam occiduo re vera calosint magis quam in ipsis ustraliο-xibus terris, quo non tantum ingens congeries piscium et copia Billienarum nunqu; in non fortiter spirnnitum, V rum ei in in tulis segetatio Fucorum mnXimorum, Ut Si ullo quid forsan inter iropicos non exsistat. Quum nutem jam inter geologo physico constet, quantum Vita organica a nos ortim ogotativa o terram ut clima fem-Ρortemve mitiorem redde nil in conserui, ut sine segetatione vix calor vivilicus ullus esset, eo majorem necoSS Videtur, ut haec in mari densiorem contactum cum eadem habent , OLfectum prodat. Hinc forsan non absonim soro contendere, in mari clima vel omperioni apud nos invorsum ossΡ, ita Scit.
ut ad ordCul mitius sit quam ad moridionalem Scaniam. Quantum peninsula nostru obon muri illi septentrionali miti rigus vortenti ot mitiganti, in quo Sibiri fere
PSSet, non Satis estimandum putumus; quare nee mure
68쪽
L I CONA PECTU 1 REGNt ut intra ejusdem quoque imites, quantum fieri posset, etiam includeretur causa vegctationis. item rius esse-etum in littus vel supra Ilitus adeo adscendore non dubitamus, ut in ultima inmarhia proximae planta campexires tam bene vegetare possint, quam in cantu quanto enim illic terra frigidior, tanto mares calidius. - is ullatis minus dissicilo os intelligero, quomodo x. gr. Dinn- thus su porbus in tam diversi regionibus ad omnia
nostra maria crescor possit; nec ita mirum erit, Veratrum album ex alpibus helveticis usquo ad mare Septentrionalo quasi saltum sacere Polemonium caeru- Isum Voronica Iongi soli a nullibi tam copioso pro-Veniunt quam vorsu mar Septentrionale, POSi quam multas regiones magis meridionales pluit intactas reliquerunt. Nec desunt exempla plantarum terrostrium interio-Tum prasesertim Ontosarum climati vel coplo se quasi Op-Ponentium. Sic ex gr. Satyrium albidum ab infima Scania sere per totam montium catenam, immo nipium Summum partem usque in inmariciam ultimam quasi serpit. Eodem sero modo pipogium a phyllum non nisi ocis interioribus per longitudinem regni repertum
Ost. Memorabilo est, hoc praesertim vulsero do illis plantis Orchidola solo tam addictis, ut nuper insertu eas calcem sequi repererimus a meridie in septentrionem, quousque Solum culcareum Satis extensum exsistit uitam Rutem succositatem Organicam sibi requirant dis scillimum os dictu. Hei forsan generatim OnSiderandum St, quanta inveniatur convenientia inter planta regionum campostrium et alpinarum, quae inde oriri videtur, quod planino quaedam Ioca quam maximo prica magis requirant quam toniperiem osmitam. Ιue convenioni in in ulpibus u- ropae medine tunita est, ut plantae campossi es ibi continue in alpes ubiquo adscendant, et Sine dissicultate quasi
69쪽
alpina evadant; sed apud nos contru regionQ campestrogmeridionaliores tanto tractu sylvarum vastissimarum ab nlpibus nostris, in altera oppositaque et remotis Sinin nrte patriae sitis disjunguntur, ut nulla communienti continua inter illas possibilis esse videatur. Nihilo amon minus etiam sei major exsistit convenientia inter pinn-ta harum regionum quam quis facile intolligoret Linnaeus jum Obs servavit Lichon om nivalom tum Upsaliae tum in apponia crescero, sod in provinciis intermediis dosiderari. Sic plantarum aliae quasi saltu faciunt, aliae magis clandestino serpunt. Ε regionibus campo Stribus magis moridionalibiis in alpes quasi saltum faciunt Myos Otis stricta, rubis thaliana, urritis glabra, Drab incana et secundum innaeum Andros ac septEntrionalis); contra magis Serpentem putamus rimulam furinosam usquo dum in P. fin-ma rhicam forsan ab pat. Dirsectione utem contraria exalpibus in campestros rogionse Saltus lacer Vidontur sequentos, scit Bartsi ulpina in ollaudiam, Ostrogothiam,
Pingvicula alpina in Collandiam, Lychnis alpina
in elandium, pariter ac forsan Cornus Ave cica in Vestrogothiae montes Inpide trap tecto Q. R. p. - ΑliRQ, ex gr. hesium I pinum, o fontilla subucaulis, quasi per saltum ex ulpibus Germaniae in molandianiusque venerunt; Sed eariun consideratiocium amo Stro co-
P magis liena. Causa jam considerantibus, quibus vegetatio alia fiat quam quali e sola temperatura coeli dirocte esset, o quibus ossiciantur sic dicta excoptiones in geographia Simplici plantarum, etiam videndum, quid forsan es liciat vel offecerit cultura o potius industria hominum. Hominos in
Vegetitionem seram vel indigenam tantos exercuisS PLfectus, ut eo generatim imites quosdam turbaverint vel ullo modo rapeolos exstirpaverint, quantum racio, rapud
70쪽
nos pro corto non constat itaque holu oluti modo quae- Atio erit, quousquo pinnius dVentilius inni secum traxerint, iit hoc modo ego latio in toto Vel sex parto alia facta sit se adhuc int, quam natura ortu in alis Oluerit. Illas plantas, quae nVibia cnSu pportRntur, Irum VRIero jam dudum supra contondi jam tantum de gricoliso horticolis ulterius, quam in Ratione operis, Orm ita- quo a it ). Agros et hortos in toto per vociam tam parVum ceupare patium Scimus, ut plantae indigenue has qualitercunque inquilinas variis de causis facile vincant vel extrudant, quando natura soli relinquantur. Hinc sub manu hominuin re vera tantum vivunt dictae plantae inquilinae, quamqvum, cum ipsa so ponto dis- Seminsent, non OSSunt non pontaneae haberi. Has Bulem omnes in Odi. diversis culturae praesertim grO-
Quot niticin plantae adventitiae Iniero et mole riwnumtae OthIS qtiain au Ctae vaSerunt, ΟΓSau etiam iusis 1,oliti Cis non parunt ni Utur. Quando dominium Vecamina ad Diues sere terra Circa aliare Orientale ita exicndebatur, neceSSario eti intercursus X. m. intcr doni itii magnatum trans et i mare Iocata XSi Stebat, Iia1 te Dolis fieri potuit, iii frumenta extranea saepius adportarentua et cum illis ierbae arvicolae etc. Iam vero Cum etiam Pomerania amiSSa St, Innis tali Comnumicatio Omnivo ceSSavit; et ceterutri quoque magis magisque evenit, ut ei ra indigena ii poSSeSSiouem rusticoruin redierit, qui non tantum omni eXu tim extraneis ter
11 Carent, Verula etiam frumentum extraneum ad Sementem agro-xiuia Potiri nactuunt quam quaerunt, quia non autum iii Cutius re
spectu Vi germinandi, verum etialia saepius et magis uterogeneis sonainibus plantarum illari in nrvicolarum morbisque inquinatum. IIinc quoque sit, ii minor illa quatilitas frumetitori uri extrui eorum, quae commercio iam adportatur, magi in cibuni, quam ad Cilicii tum igiorurn indit ibitur Salteir, vix misi a l libes anaxima aliariti Inas Sementis talis toriae committitur, itarum mi itum ob hanc ipsarii lias sti causas in o opere uiuus piam rcgiotic interiOIes