De morbillis : dissertatio inauguralis medica ...

11쪽

nerent, quod amnitatem quandam utriusque morbi contagii probare videtur. Quum vero vostro tempore vaccinatione variolarum vis fracta sit, mihi quidem non ineptum videtur, contendere vim morbillosi coniagii in individuis vaccinationi submissis etiam debilitari, ergo quoque nostro tempore morbillos plerumque benignos lauium apparere.

DEFINITIO ET DIVISIO MORII ILLORUII.

Morbilli illud nominantur eXanthema, quod contagio quodam provocatum una cum cule iunicam gasiro pulmonalem mucosam corripit ei cognoscitur elatis maculis, initio discretis, mox voro confluentibus, quibus assectiones catarrhales ei febriles antecedunt, easque per i Oium morbi decursum comitantur, quae denique maculae de- squamatione sursuracen evanescunt. Quamvis etiam in Orbilli rarissimo lanium sporadice occiarrani, sed plerumque epide mice appareani, divisio in morbillos sporadicos et epidemicos apud Veteres auctores nobis Obvenit. J ajoris vero momenti sunt discrimina eorum secundum febris comitantis charactorem in benignos et malignos, qui maligni iterum dividuntur in inflammatorios, nervosos ei putridos . Denique nonnullia morbillis veris spurios discernunt, quorum Vero eSSentia ab aliis negatur.

DIAGNONIS EI DECURSUS MOI BILLORUM BENIGNORUM.

In morbillorum decursu modici stadium prodro morum ei febri te, eruptionis et os florescen

12쪽

Iisdem sero, quibus febris catarrhalis incipere solet, sympio malibus morbillorum quoquo prima stadia, scilicet prodromorum et sobrile, invadunt. Aegri aut primoianium die aui per ocio atque plures dies horripilaiionibus ei frigoro, immixtis calore ei sudoribus, cruciatitur. Mox vero febris sese mani situs prodii vehementicum aegritudine, magna siti, lingua alba sed humida, appetitu prostrato, iussi sicca et brevi, quac adeo est characteristica, ut II e in ius morbillos iussi sola cognoverit; capitis dolores aegrotos in stant, sauces ardent,pecius constringi iur, respiratio sit frequentissima, vel etiam suspiriosa, Oculi rubent ei illacrymant, lucem ita perhorrescunt, ui aperiri vix queant. E naribus tenuis

acerque humor Stillat, crebras sternutationes excitans; haud raro accidit, ut sanguis abunde o naribus manet, quo Oculorum capitisque dolores valde levantur. Febris ipsa vespertinis tempore ex arcerbatur, quae exarcerbationes usque ad e Xanthematis cruptionem augentur, et saepe ianium nauciscuntur vim, ui adultis deliria, insantibus vero convulsiones efficere possini. Interdum Aia-

ius gastricu S, Vomitus aut diarrhoea, quod quidem saepius in variolis evenit, in morbillis quoque animadvertitur. Quod ad hujus stadii tempus aitinei, ires quatuorve di os plerisque in casibus Sufficiunt, tamen non desunt exempla, ubi per octo dies, imo plures per hebdomades aegroti hoc in stadio vorsarentur. Saepius etiam hocce stadio lotus morbus finitur, nam morbillis grassantibus, corpora sobri cum omnibus febris morbillosae signis pathognomonicis interdum corripiuntur, quam Vero eXanthema ipsum non Sequitur. Haec febris morbillosa,

cujus Nydontiamur; iam mentionem facii, secundum

13쪽

ejus aliorumque auctorum observationes eandem, quam

morbilli ipsi, tui elam praebere dieitur. Mihi ipsi contigit, ut duos casus animadverterim, ubi post febrem morbillosam vehementissimam insantibus, quorum fratres ei Sorores uno eodemque tempore morbillis laborarunt, exanihematis eruptio Non Supervenit. Secundum 1 ei inii observationes excellentissimas,

quas in Hii solandit annalibus nobis reliquii, secundo morbi die in lingua, velo palatino, in larynge ei iracbea

primum - deinde quarto die in aurium et nasi regione, iunc in tota facie ei in manibus maculae parvae Subrubrae, quae mox transeunt in rubriorem colorem, pullulani. Facies omnesque maculis jamjam obieetae paries sensim intumescunt, Dequentiores profluunt lacrymae ex oculis photophobia associis et valde inflammatis. Quinto die maculae in pectore, abdomino et brachiis, sexto denique in cruribus proveniunt. Non semper Vero his temporis spatiis, imo modo prius modo lardius, maculae prorumpunt. Quum autem paullatim exanthema in diversis corporis regionibus appareat, saepe eVenii, ut maculae, quae in cruribus adhuc florent, in ore jam pallescant. Quod ad macularum formam, irregularis est, aut rotunda aut ovalis, cujus peri Pheria, quum in marginibus color ruber, qui in media macula summum tenet gradum, pallescat, non siricio circumscripta est. In maculae centro, ubi iesie Wo de Lindio semper unus pro-

minci pilus, papula duriuscula cernitur, quae primo eruptionis dio limpidum liquorem, mox autem resorpium, conlinei, ita ut eum scabiei vesiculis similitudo quac-dam exstet. uia O magis maculae excoluntur, eo magis attollitur cutis, ut leniis obliquo discisae sormam obii-

14쪽

neat ei iactu Percipiatur, qua sorma sola Iloi mi usua Orbillos a quovis alio exanihemate discrevit. A primo

inde exordio maculae minimae Suni, Ino X Uero Eorum

circuitus augetur, ita, ut magnitudinem unius vel etiam trium linearum obtineant. Si omnino paucae ianium maculae proveniunt, nunquam aequabiliter per corporis superficiem dissusae sunt, sed in locis trium vel etiam ocio pollicum congregatae, aut discretae aut eo nil uenies, aliis locis ejusdem amplitudinis quoque macula desiliu iis. Raris etiam in casibus lotum corpus, praecipue in adultis, maculis obtegitur, quae mox ita confluunt, ut

exanthema primo adspectu a scarlatina vix discerni queat, tamen non est difficile, de exanthematis natura lucem sibi afferre, nam et papulae duriusculae ei maculae elaiae certissimum inter uirumque morbum praebeni discrimen. Febris ei assectiones calarrhales hoc in stadio levissimis tantum morbillis statim diminuunt tir, plerumque autem omnia Sympio mala per viginti quatuor aut iriginta horas, Saepius quoque ires per dies post eruptionis initium, eXacerbantur. II ei inius ab eruptione usque ad desquamationem octo, quatuordecim usque ad

viginti unum dies consiliuii. Post eruptionem persectam, si adium in irai e s si O r e s c e n i i a e ; tempus, per quod Vigei, uti omnia hujus morbi stadia, non est cerium; ex Rictiteri observationibus plerumque iribus diebus absolvi iur. Eodem ordine, quo maculae Proveneriani, iierum evanescunt, primum igitur in Orc ei facie, postremum in cruribus.

Simul ac maculae corpus derelinquunt; stadium de- Squamationis apparet. Facies, Pectus, artus ei reliquae paries quasi sarina conspersae videntur, frustulis rupi ac

15쪽

et siccatae epidermidis secedentibus, quas squainatim deciduni, pruritum ubique relinquentia, non vero labem aut vestigium ullum. Hoc processu tribus quatuorvo diebussiatio, allectiones catarrhales ei febriles paullatim remii-iuntur, manifestis quidem crisibus, uti sudoribus, urina, raro etiam di arrhoea; illis in casibus, ubi affectus ca-iarrhales peripneumoniam essecerunt, Spuia quoque Purulenta Observantur. Non semper autem hae crises manifestae sunt, Saepe morbus lysi, quae posi persectam desquamationem per octo aut quatuordecim dies durat, sinitur. Rem revera ita se liabore, facillime ex hisco

colligere possumus t Accidit scilicet in iordum, ut morbillis jam evanescentibus subito sobris cum difficili spiritu iussique molestiori recrudescat, aut, nisi plane jam effugerit, augeatur, Somnumque iam die, quam noctu procul arceat, quod hoc vel illo casu a metasiasi seu morbillorum Suppressione oriri potest. Frequentius talo malum recidivum repetendum est ab imperfecia materiae morbillosae ad cutem depositione, qua de causa reliquiae ejus ad pulmones delatae periptio unioniam facile eXciiani. Huic calamitati eos inprimis subjici censet Nydenha mus, qui regimino ei remediis calefacientibus usi sunt,

itaque sanguinem nimium eXagilando effecerunt, quominus lota materies morbillosa secerni ei ad euiem propelli posset. A reliquis hujusmodi materiae inius rosii-iantibus non raro iussicula, febris lenia, alvi fluxus, exsiccationi morbillorum succedunt. Ab his lanion incommodis liberantur, ei persecte convalescunt, ui adnotat Tisso i, qui in reliquo morbi decursu aut sub ejus finem Dolabilem aliquam ovacuationem habuerini, uti vomitum, diarrhoeam inprimis biliosam, urinam, alii su-

16쪽

dorem larsum. Harum enim ope excretio in schriuomnino solvitur, aeger vires recipii et Persccte sanatur.

Haec hactenus clo morbillorum benignorum diagnosi ei

decursu.

Morbillorum vero decursum modo descriptum aut causarum complicatio, aut major veneni vis, aetas, aut vitae genus, corporis constitutio, aut aliae conditiones vertere possunt in decursum periculosum, itaque in exitum lethalem. Hos, qui aberrant a consueto decursu, morbillos medici vocani anomalos et distinguuni: inflammaiorios, nerVOSOS, P uiridos ei gasiricos. Morbillos Inflammaiori os ex inflammationis signis pathognomonicis tacillimo cognoscimus. Febris valde est vehemens cum pulsu duro, magno et pleno, iussi permolosia, gravi pectoris oppressione, saucium dolore et oculorum vehementissima inflammatione. 1 and raro pleuritis Vera et peripneumonia cum spuiis cruentis ot purulentis, ei in insantibus angina quoquo membranacea, qua aegri in Summum adducuntur vitae periculum, accedunt. ΕXanthematis erupito rapido si ei tumulitioso, insanii bus saepe convulsiones, adultis vero deliria una eum vehementissimis capitis doloribus superveniunt. Erupitolio vero persecta, febris minime diminuitur, imo saepius magis exacerbatur. naculae ipsae rubriores piolatiores sunt. Episiaxis et haemorrhagiae ex vasis haemorrhoidalibus, quae et in insaniibus ei in adultis Do-

quonies animad Veriuntur, Sympio malum vehementiam leniunt. In stadio deSquamationis. quod, uti omne fia-dium in hac morbillorum forma, citius solito intrat, in-

17쪽

flammationes recidivae, in priuiis pneum Oniae, quas crebro phthisis pulmonum sequitur, Obs rvantur. Quod ad morbillos nervosos, pulmonum ei ira-eheae signa inflammatoria in iis characiorem vero inflammaiorium non serunt, sed magis spasmodico, vel etiam iussis convulsivae sympio mala praebent. Reactio Sysirmatis arteriosi non est vehemens, imo pulsus parvus et frequens, facile comprimendus sentitur. Exanihema lardius ossio rei, nonnullis ianium in locis prorumpit, mox pallescii, iterumque subito effugit. Magis vero magisque omnia febris nervosae Signa animadvertuntur; lingua sicca muco tenaci atque susco, qui etiam apparet in ioia oris cavitate et in naribus, obiecta conspicitur. Ex Richieri vero observationibus lingua per totum morbi decursum, nisi gasirosis adsit, ubi etiam a philiae in ore, saucibus et tractu intestinati proveniunt, rubra manci. Mox quoque deliria, Subsultus tendinum, carphologia ei

omnia reliqua febrem nervosam comitantia signa adveniunt. Crises Plerumque imperfeciae ianium, saepe cum asseelibus nervosis iteratis, intrani; desquamatio vero in plerisque casibus omnino observari non potest. Quae modo explicavi morbillorum nervos Orum Signa,ilocum invenies in morbillis putridis, quibus adhuci adduntur febris vere putridae sympio mala. Exanthematis color ex rubro coeruleus esi, ei inier Singulas maculas peiechiae, ecchymo mala, interdum quoque miliaria conspiciuntur. Spuia susca, ienacia, sanguine soluto immixta ejiciuntur, excolitur pulmonum oppletionis major aut minor gradus, quae oppletio su nesium est signum, plerumque lethale. Irruunt haemorrhagiae ex naribus, gingivis ei utero, quae una cum diarrhoeis, pestiferum

18쪽

Secum serentibus odorem, et sudoribus colli quali vis magnam virium inanitionem moriemque adducunt. Resiai ui do morbillis gasiricis nonnulla adjiciam; omnes, quos Stai HS gaSiricus provocare poteSi, assecius cum morbillis complicatos Saepenumero ob SPrvamus. Febris, qua haec morbi species Stipatur, nerVO- Sum prae se ferre solet characterem. Tussis praecipue molesta atque acerrima est. Reliquae assectiones sunt gasi roseOS propria Signa, unicuique satis nota. Quas in medium protuli, morbillorum anomalias Plerique auiores commona Orant Probanique. EXSiant vero duae adhuc morbi formae, quarum mentionem qUidem taciunt auctores, de quarum autem vora existentia

eorum opinio nos discrepani, morbilli spurii oi sobris morbillosa. Morbillos nominant spurios, qui vari cellarum instar levi ianium, aut nulla febri conjuncti, assectionibus caiarrhalibus destituit invadunt, per breve tantum tempus manent, sine desquamatione essugiunt, morbillis

onuinis modo antecedunt, modo succedunt, itaque C On-

ira eos non praebent tutelam. Vogelys Handbuchnd. III. p. 203. - Mei aeger 's Vermischio med. SclirisDion Π d. II. p. 167. Ηuio formae opposita est febris, cujus supra jam mentionem feci, morbillos a.

Conditiones, quae morbum primum provocarini, aut semel provocatum iterum reducani, plane nobis ignotae sunt. In dividua primis vitae annis ad hunc morbum praecipue Vergunt, tamen vero adulti a contagii vi non

sunt iiiii, dispositio ad morbillos morbillis ianium ipsis

19쪽

tollitur, quamvis exempla, idem individuum saepius exanihemate correptum esse probantia, minime desini, ia-men morbilli reversi rarius, quam Variolae regresSae, saepius autem quam scarlatina repellia, observantur.

Morbus contagio quodam, quod Volatilius egi, quam Scar- latinae, variolarum ei pestis venenum, dissunditur, quare etiam si, ut rebus solidis non ita adhaereat in quo alias regiones transferatur. Quin contagium, quod praecipue

aere atmosphaerico involutum eSi, ex aeriS quoque Constitutione quadam, cujus quidem natura et essentia nobis non innotuit, oriatur, dubitare non possumus, rando etiam sit, ut morbus huc vel illuc, minime vero sicui postis aut variolae, domorum aui Viarum Ordinem sequens, individua ad morbum opportuna corripiat, raroquP ianium sporadice, plerumque epidem ice invadat. Sin autem morbi venenum aeris illa consiliuilone provocatum est, iunc praecipue in aegrorum se- et eXcretionibus, inprimis pulmonum ei cutis quaerendum est, iamen eXperimonia docuerunt, totum sere organismum contagio quasi venenatum esse. Insilio scilicet morbillorum, exemplo avariolis ducto, leniata est. Ilo me primus isti, qui hoc experimentum insiliuii. Sanguine ex aliqua parte morbillis obsita per levem incision om educto imbuitur gOs-l sypium, hoc vulnusculo, quod utrique brachio ejus, cui inserendi sunt morbilli, inflictum sit, imponitur ei doligatur. Alii sanguinis loco lacrymas, Salivam inserunt, alii cutis squamulis ab aegrorum corpore des uentibus, eriseos inprimis tempore, uiuntur, quibus omnibus modis eontagium in sana corpora iransferri dicitur.

20쪽

Veleres medici, qui morbillos una cum vario liqdescripserunt, uiri quo morbo unam eandemque causam

subesse censuere, non Sine omni jure quidem, nam processus biochemici, qui veneno corpori insito efficiuntur, in utroque morbo revera sere iidem sunt, temporali ianium divorsa veneni natura. Faciores ad morbillos provocandos necessarii iidem, qui in variolis sunt, scilicet

contagium, SanguiS ei Systema nerUOrum. - Omn Sullae processus reactione inter nervorum ei sanguinis systemata oriuntur, quae reactio si normalis est, sanitatem ossicii, si res vero noxiae in organismum influunt, roactio illa normalis lollitur, morbusque procreatur, itaque ad morbum provocandum tres sunt necessarii faciores, sanguis, nervi atque res quaedam noxia, quae in morbillis procreandis contagium est. Contagium pereulem, vel citam respirationis via primo aut sanguinem dein per sanguinem nervos - aut, quod mihi magis arridet, primo Per easdem vias nervo S - perque eos sanguinem malo asscit, quod reactione organismi probari videtur, nam sympio mala febrilia primae sunt affectiones, quae e Oniagii invasionem sequuntur, oriae scilichi ex nervorum alienatorum cum Sanguine morbosa

reactione, qua deinde mox omnia morbillis Propria signa, quorum caput OXanthema est, eXisiunt. In exanthematis eruptione ei in Crisibus sanguis autem praevalui, Nam in morbillis nervosis et eruptio macularum ei crises,quao in morbillis inflammaioriis rapide et iu multuose prorumpunt, imperfectae ianium intrant. Itaque ex mea sententia venenum Organismo per nervos adducitur, Sau-