Tentamen medicum, inaugurale, de sanitate

11쪽

DE SANITATE. 11 magna ex parte impenetrabilia, adhuc manent. tam minime de modo quo materia, prima inanimata, tandem animatur, quam complurimis de internis

i maehinis lethilaris, ope divina instructis. Variae

autem parteS quae ad vitam omnino necessariae sunt, unde veniant et quando, et quo ordinei perficiantur, nemo est qui dixerit, aut quomodo talis conditio rudi indigestaeque, Ut videtur,

massae detur. qualis eandem idoneam segerit, ut certo modo distendatur, et crescat tandem in pulcherrimam formam At infantis forma, constitutio, et sanitas, valde a parentibus pendent ;

Mulier gravida, morbis quibus antehac incolumis, obnoXia est. Nausea, Vomitus, aucta irritabilitas nervosa, obstipatio, malaque Varia parVula, nunc membra invadunt. Organa genetalia, tantum pro semetipsis prius agentia, ad novum animal concipiendum, alendum et evolvendum, jam diriguntur. In statu hoc, humanitas maXima foeminae est debita. Natura libertate exultante, Cohibitionem fere nuli in pateretur : desideria etiam deridicula impune plerumque concedantur. Omne8 e religationes execrandae, quae mOS, tyrannicUS mos imposuit, haud mora dimitti debeant. ista praesertim cinctoria exitiosa, ex ceti ossibus facta, quae tandem nostris puellis formosis, magna CX Par-

12쪽

DE SANITATE.

te, sperni fauste videntur. EXercitatio, praecipue sub dio, per graviditatis gradus omnes, summi est

commodi. Nausea et vomitus, Theae macis paululum vel Menthae bibendo sedentur, attamen interdum non sine opto. Alvi retentio, diaeta vegetabi Ii, fructibus maturis subacidis, et pro re nata Cremore Tartari, vel Magnesia cum Rheo sublevetur. Puerperio appropinquante, gravida ab aliquo a colicheur peritiae Cognitae, vel potius obstetrice, si

foeminae duntaxat aeque edoctae, opem peteret. tali attrectatum omnem molestum praecaVZnte, naturam, magna CX parte, suum Opug proprium Complere sinet; ducta cujus manu laterii, proles innocua tempestive producetur: morbis quibus mulieres sunt obnoxiae, paucioribus et levioribus, et sanitas et felicitas opus coronabit. Partu bene peradio, matre probatissimo modo tractata, tumultu minimo ad somno fruendum composite ordinata. Infans ab omnibus sordibus penitus purificetur. Munditia, in vitae omnibus gradibus magno est commodo, at in pueritia momento maximo. Lavatio frigida cum aqua frequens, et frictio linteo vel panno laneo, cutem

eodem tempore detergent, et stomachum cum toto Orpore confirmant. Revera munditia plerumque affatim observata, cum mater suam Prolem nutricat.

Infans, ubi penitus lavatus fuit, panno lanco Vel Xylino, haud aciculis et funibus, veluti mercato-

13쪽

DE SANITATE.l miti bona conserta, induatur. Omnis natura li- ertate gaudet, in vinculis foret nihil. Catuli animantium omnium, in membrorum singulorum usu libero exultant ; seque liberi juvenes sint nostri, cum tantum vestitu, quantum ab algore conservet, et seque beati manebunt. Iis ossiciis praestitis, mater inculta in silvis habitans nunquam censeret, attamen papae t matri mansuefactae saepius occurrit, infantem derelinquere, peregrina stipendiaria nutriri. O saevae matres t proli saeviores quam ferae. Alma natura ita sapientissima

omnia sua opera exornavit, ut lac naturaliter et necessarie foetus evolutione et perfectione, mammis matris generatur. In cassibus nonaginta et novem. CX centum, ubi mulieres naturam Colunt; aperte

vivunt et simpliciter ut illa dirigit, mater lac infani si praebere praepotest; et nisi aliquid clare vetavit, minime mater, nomine indigna, quae sobolem suam a nutricare recusat. at heu, pigritia, et mos, CXCCrabilis mos, hi felicitatis confectores, polluendo Virtutem, foeminas sic turpiter adeo crudeliter proles dei serere induxerunt. Matres improvidael raro unquam

sentitis, quanti vosmetipsorum, filiorum et societatis salutis et felicitatis, ad hujus funesti moris delubrum immolatis . nulla nutrix stipendiaria, infantem in-Vigilet, ut mater invigilat; mille desideria anonima

Zudeat, videat et persentiat, Ut mater, Vera mater,dudit, vidit, et persentit. tamen adhuc spero, CUm catastrae cetaceae dejiciuntur, nostras muliere8 natales formosas persequuturas esse naturam, et suminum decus, liberorum nutrices aeque ac matre8,

14쪽

DE SANITATE.

aestimaturas esse. Infans, praeter matri8 lac, nullo vix alio cibo, ante mensem tertiUm eget. Et certe matris lac primum est medicamentum et optimum quod exhibere debemus. - Natura infantum ne -- cessitatibus intenta, colostrum suppeditavit, quod vi sua cathartica essicacius medicamentis omni-ες hius meconium abluet expelletque . At infans uberi admoveretur multum citius, quam jam in consuetudinem venit, in horas quatuor aut quinque post partum, puta. Compotricium garrulitas absit. lac mammis deest; nihil infans fugit, aut

ventum sugit. Suget quodcunque natura comparavit, et id edepol l fatis. Carne veruntamen M-Que ac grani3 aut graminibu S victitamus. mensem circiter secundum sive tertiam quapropter granorum pauxillam dissolubiliorum, quotidie in anti ac

hibendo, incipiamus; sicut panis tritice S cum aqua et saccharo coctus, jusculum ex hordii vel avenae polline consectum, subinde jure pullino aut boni admixtum, quod proclivitatem illam ad acutitatem cohibebit, quae diaeta omnino IadtIS, PO . thartica aetate diminuta, possidet. Inrans circi mensem nonum delactetur, cibo antehac eodem quo parentes victitare assuetus, qui pro adu

adolescentibus semper simpleX e se d bd

stratrice cauta, si non a kq PM ma invigilaretur, et artuum O dulgeretur. Semetipsum et alios a nocem

A m uitior Vitae Gradibus, p. 7 Reminington, de Quatuor

15쪽

DE SANITATE.

i modo tueatur, ut libertas Vera semper tuetur, ab hoc ad annum decimum quartum, maximo Commodo incipiamus: To teach the young idea how to stioot. Nunc semina seramus, quae, viruma ut hominem, , civem suis viribus innitentem mancipiumve jugo i dignum, producent. A die natali ad pubertatem, i quod annos tredecim aut quatuordecim complectitur, morbis complurimis obnoxii sumus, ad quos curandum, a medicamentorum congerie nimium i pomposa, plus mali quam nihil agendo oritur. Hacu aetate tenera, medicum caute deliberare. festinarei lente, oportet, ne cum medicamenta adhibeat, Pan- dorse Pyxidem tantum aperiat. Alta mente repos- tum habeat quisquis de patria et medicina bene mereri cupit, Naturas esse medicatrices morbO- rum, et summum artis multa scire et pauca

Tormina et dejectiones alvi virides quae iis plerumque comitantur, Magnesiae et Rhei pauxillum adhibendo subleventur. At Narcotica et Potiones Spirituosae haud raro noxiosissimae sunt, et nutrita quae sua sponte illa adhibere audet, in custodiam

daretur.

Convulsiones a dentitione Gingivas incidendo et

16쪽

DE SANITATE. Tincturam Opii adhibendo, ast nequaquam ambulatrice qualibet, remoVeantur. Vermes, quando equidem in intestinis illas h6s pitari certiores famus, amaris ex regione vegetabili, Hydragyr. Mur. Mit. Jalappo, Ferro, Aqua calcis, necentur et eXpellantur. Pubertas, sub puellarum decimum quartum annum, puerorum decimum quintum, rerum ordinem novam essicit. mens nunc late expandens demonstrare incipit, ut sementum feceris ita et metes. Juvenis, an Neutonus, Nerove, homo emunctae naris, vel Sapientum Octavus fiet, nunc auguremur.

Etas salutis maximae et felicitatis haec est, si equidem naturam almam colere ausi sumus. At heu lvoluptatibus dediti, una ab laetitia fallaci ad alteram irruimus, usque eo postremum, Umbram Venantes, rem perdamus. Sexus evoluti, et ad suos

similes gignandos idonii, locos suos proprios vindi-ocant. Tum pubes venit, semenque foecundum D secernitur, cujus stimulo adolescens ad grata Ve- neris munera incitatur Vox mutat, fi ε gravis et magis sonora,'' et puer facultatibus hominis induitur, puellae menses eveniunt, mam--ε mete efflorescunt, nova venustas ori, nova elegan- tia universis formae accedunt,'' et amor omnia Vincens, puerum pariter ac puellam suis vinculis' Gregor. ConsP.

17쪽

DE SANITATE.

' sectit. Corpus nunc suam formam commodam et firmitatem adipiscens, morbi quibus anisa obnoxium evanescunt, at illis saepenumero succedunt, quos juventus inconsiderata sibi ipsi inducit. multi ad veneris templum, nunquam surrecturi, procidunt. Perturbationes illas ad moderandas, quibus, hoc gradu aetatis lubrico, conflictamur, cibo diaeta vegetabili plus quam animali constare debet, aqua potius quam vino potus. Liquores spirituosi maxime noxii sunt; hac aetate, quicunque iis indulget, in exitium inevitabile ruit. Vinis ge-n nerosioribus rarissime et parcissime utendum ; lip quores spirituos, depravato tantum appetitui servientes, tanquam venena certissima vite

Exercitatio et mentis et corporis, alacritate summa jam persequenda est, si roborare sive ornare aut Corpus aut mentem speramus. Pigritia autemi et ignavia, hac aetate, reque UtrumqUe nocent. Morborum fundamentum struunt, quod sapientia futura rarissime amoveat, et cui medicina adhibeatur incassum.

Lectus stramineus aut crinalis, cum stragulisl ibus, potius quam culcita plumea, sanitati et agilitati est juveni, et maxime iis conferret Ut multo mane surgeret.

Remmington, de Vitae Quatuor Gradibus, P. 17.

18쪽

18 DE sANITATE. Morbi sexuum qui rationem vindicant, si haud

numerosi persaepe durabiles. Provida rerum parens, optima ob proposita, nobis Venerum appetitum dedit; at pro dolor i quam saepissime naturae ordinem invertimus. libidinis effrenatae, quot juvenes praeda fiant; reficiendi nunquam, quot diruuntur. Concubitus praematUrus et praeceps seXu-Um amborum aeque ruinam efficit. με Quam te με trae lues ex concubitu vago, quam acerbi dolo--- res exoriuntur Libido autem solitaria ad cujus gratificationem unus solum sussicit, plures quam ensis conficit. Turpitudinem infamem, lugubremque ruinam, alicui isti luxui dedito osten dere, est contra dementiam disceptare, cum Ventis pugnare. tametsi quod ratio nequit, matrimonium est cere potest ; neque revera potestatis seque aliud est remedium. Debilitas et mentis et corporis, quae a coitus vagi nimio cultu, vel masturbationis luxu, originem ducunt, diaeta refrigerante et nutriente, cortice peruViana, ferro, et balneo frigido, sublevetur. At si unquam obsta principiis pensum meruit, meret hic ; propterea quod, quum mentis ista clades habenis potita est, sero equidem. - sero medicina paratur. V

Retentio mensium, inter morborum primos quihus puellae obnoxiae sunt. Diaeta nutritia et exercitatio sub dio libere fruita, hoc malum plerum' Remmington, de Quatuor Vitae Gradibus, p. I 8.

19쪽

DE SANITATE.

que tempestive removebit: at si aliter, Aloes, plercurius Dulcis, Chalybeata, electricitas, haud raro opem ferent. Suppressio menstrui suXus, sit ex frigore externo oritur, balneo tepido, vesicis aqua calida impletis, pubis regioni admotis, Cailomelano, Sabina, Aloe sublevabitur.

Menorrhagia, vel mensium profluvium, si eX frigore diaphoreticis, ut Pulv. Ιpecac. Comp. debilitate tonicis, ut cortice et ferro, irritatione sedantibus, ut opto, sistatur. Leucorrhoea, modo fere eodem quo Menorrhagia medenda, at aluminis aut Vitrioli Linci injectiones, in morbo hoc maxime commodi sunt. Egrotationes aliae enumeratae fuissent, nisi quod dissertationis hujusmodi limites vetant.

Homo nunc aetatem illam, virilem dictam, attigit, in qua semetipsum apertissime ostendit;

mentis tandem virum, famae mendacia ridentem, seu parasitum, omnium horarum hominem, se praebet. Si naturam almam colendo incepimus, corpus vegetum et nervosum, in motibus omnibus liberum evadet. Mens incontaminata, frontem liberalem monstrabit. At enim si1 modo impetum Vagum, cui ratio nihil adest, prosecuti sumus, ti-yaendum. est, ne flores carperemus, et fructum

20쪽

frustra speremus. Si tantummodo ad voluptates et nostra consilia tendimus, mirum est, si in proeliis sauciamur. Corpus morborum mentem debilem et demissam gignet; ut causa et effectus agent. Juvenis itaque nequitiae speciem primam caveat. Poetae dictum meminerit;

cx lacilis descensus Averno, Noctes atque dies patet atri janua Ditis : Sed revocare gradum, superasque evadere ad auras, Hoc opus, hic labor est

Et consuetudo in paucis annis Iabentibus ad omnia incantamenta muniet. LIquores spirituoli, adhuc caute evitandi; aquam sosum vel cereursiam tenuem bibat. Verum in Vero quicuΠ-oue luxuriae indulserit, praesertim vinoso liquori vel spirituoso, saepe non solum infaustus commis ratione egens, ast revera perditus et contemnendus demum fiat; propterea quod ebriositas et corpet menti seque exitio est.

Denique cur hominem cum vim vis penetrami Acris, et in venis discessit diditus ardor,

Crura vacillantii tardescit lingua mo Nunc oculit clam C, si 'gy' is es f.' Et jam caetera de genere hoc, q q

Virg. Atin. VI. f Lucret. Lib. III.