De dolore animadversiones philosophicomedicae quas ad medicinae lauream in lyceo magno patavino adipiscendam tradit Josephus Zeni Brixiensis e sale marazeno

1쪽

QUAS

Ab medicinae auream

IN LYCEO MAGNO PATAVINO

ADIPISCENDAM

licidit

PATAVII

TYPIS CARTALLIER

3쪽

ANGELE

PATER . DILECTISSIME

QUEM

5쪽

DE DOLORE. Nulla pholaeto idea tota inmedicina atque

Psychologia infinitas uberrimasque ac dolor animadversiones subjungit. omentosa argumenti mole deterritus primo intuitu animus meus reces-Serat, veritus ne audacis arrogantiae incusaretur; et quum propositum serio pensitavissem, et vires meas attente consuluissem magis magisque timor meus increbuit. Et revera si quisquis prima vice propria cogitata publici juris faciens necessario, ubi sagaci praeditus sit prudentia, trepidare debet; mihi autem qui de ardua res coram gravissimo Collegio sum disserturus, quare animis sere collabentibus non erit incedendum 3 Venia itaque mihi ulla sine jactantia, et accademicae solum oratiunculae in modum sermonem Suscipienti, si pauca et penitus nota ac severo destituta systemate tradide

ro con Cedatur.

Dolor quid sit, quotuplex, ubinam sedeat ejus

utilitatem, et damna in organismo vivente exponere perexigui hujusce laboris materiem constituunt. Pro re nata idcirco, neque eo quo onat ordine

6쪽

propositum opusculi partes evolventur; aeuum enim esset paucis pro animadversionibus ad occasionem magis, quam data industria concinnatis, strictam observare dispositionem Argumenti delecti dignitatem seduliorem equidem postulare diligentiam nos prae aeteris profitemur, ut verum

eleganter, abunde, et rite de dolore disquireremus medicum et philosophum landitus nos esse PO teret quae nisi longa annorum studiorumque serie quum dotes obtineantur, juveni tyron e discentium turba vix vix egredienti ipsas deesse non erit profecto mirandum Vestra mihi, Pro fis praeStantissimis,Auditores ornatissimi, non absit indulgentia. Dolor Graecis αλγος, edicis illa est sensatio cujus partes omnes corporis vivi tum extemnae, tum internae susceptibiles sunt in quibus Dervorum sit distributio, qui receptas adsectiones ad cerebrum transmittendi saeuitate gaudent. Hujusmodi sensatio animae est modificatio, quae in m lesta perceptione a turba in organismo, ob datam in organo sensus generaliter considerato laesionem, inducta consistit; quod organo ab illis sensuum singillatim consideratorum tum propter naturam sen8ationis in ipso contingentis, quae ab alia quacumque differt, cum eo quod prae caeteris organis extendatur, et idem quavis in parte remaneat, di-ε tingue dum est organa sensum peculiaris industriae textu singula instruuntur organon contra de quo agimus illam tantum aptitudinem possidet, quae Sensationum exercitio est necessaria ubi re-

7쪽

vera pars aliqua corporis intima in ejus compositione plus minusve copiosum nervorum numerum

capiat, illius pro dolore susceptibilitas adaugetur vel

imminuitur a caeteris hic sensus quoque discernitur, quum humanae sit naturae illum adeo abhorrere, ut qui ab ipso adsiciatur, se invito, ad arcendas, tollendasque molestae perceptionis causas vel quae Causa putat, enixe nitatur inuidquid enim dol rem ciere valet ad organismi destructionem intendit; et innato quodque animal suimetipsius conservatoinis amore imbuitur. Tali sub adspectu consideratus dolor sensum sui generis proprio donatum organo, qui cum tactu persectam invenit analogiam, constituit rem autem strictius respicientes, tactus ipses rudite adfectus dolor quiret definiri, Dis ira lorum illa species, quae materiali quodammodo sub- Atrato caret hanc molestae sensationis ideam im- Persectam redderet organicum et materialem nihilominus dolor landum agnoscit, vel per nervo ad cerebrum vehatur, vel ipso in cerebro dolorosa se

Satio remaneat, aut a communi sensorio extu geratur omni in casu organicum et materiale ministerium emergit. Nata est inde illa doloris divisio, qua in physicum et moralem seu sychicum discedit. Ut medici et psychologi officium firmis determinetur undamentis, talis dolorem considerandi ratio aliquem respectum meretur, quae caeterum in utilitatem literaturae magis, quam sanae philosophiae redundat medicus enim utramque patiendi peciem uno merito compi

8쪽

ctitur nomine, cum utraque in organismi detrimentum conspiret. Non desuere qui dolorem utilem praedicaverunt, eo quod animam de noxis corporis incolumitatem minitantibus moneat; et revera dolor modico morbi sedis indicia plerumque suppeditat alia sub fronte, ex latere nempe rali dolorem nonnulli summis extulerunt laudibus,

quippe qui ad magna sistit incitamentum, interdum

etiam: Emollit mores, nec sinit esse feros ne voluptatem jucundiorem essicit. Doloris causae multae possunt series considerari videlicet L Actionis caecessus; vehementes ideo sensationes intensi frigoris, aestuantisve caloris, iam is aut sitis perceptio, labor intellectualis nimis protractus, animi pathemata impetuosa, conatus musculares, uteri contractiones in partu et similia

dolorem in partibus ipsis quae nimiam actionem

sustulerunt, inducunt a. organorum laesiones, nempe vulnera, puncturae, contusiones, distensiones, lacerationes ustiones, irritatio, inflammatio, cancrum, evralgia, aliique hujusmodi morbi; 'Cerebri nerporumque eculiaris status, qui dot rem antea perpessum recordetur, dolorem usque in parte jam ablata alias residentem, vel hujusce semgationis hallucinationes, perceptiones nempe sine objecto, provocet aegros nonnullo enimvero Postquam amputationi fuerint subjecti, diros nihilomianus in artu ablato, juxta eorum Sensationem pati

9쪽

dolores constat et quibusdam hallucinationum speciebus dolores sunt reserendi de quibus hystericae et hypochondriaci modo in organo modo in alio, quin ullus adsit morbus, conqueruntur. Plostremo influxus quidam V athicus; sic in vescicapracsentia calculi, dolorem ad apicem glandis promovet, hepatis inflammatio dolori ad humerum

dexterum plerumque consociatur; morbus coxarius dolorem in genu provocat et Sic porro.

Quibus rite pensitatis, sponte fluit dolorem, pli

si cum in actione excedente, in organorum laesionibus et in sympathico influxu esse investigandum; dolorem contra moralem seu Psychicum in peculiari cerebri tantum statu, in porceptione scilicet absque objecti materialis praesentia, consisterer Variae sunt adeo sensationes dolorosae ut sere, immo certe impossibile unicuique aptam adsignare denominationem sit Archigenes quamvis Mecunditatis inexhauribilis graeci idiomatis auxilio polleret, hunc laborem perficiendum perperam suscepit. Doloris physici causa potest generatim quidquid haberi nervi distensionem inducens, Vel quaevis alia dispositio nervum in periculum rupturae

impellens, ita verum ut percepta a nervo tali in statu Sensatio ad animam transferatur Causae huius agendi ratio quatuor doloris species constituit, nempe distendens, gravativus, pulsan et punctorius quivis alius dolor harum specierum complicationem 3istit.

10쪽

SPECIES PRIMA

Dolor Distendcns. Dicitur ille, quem sensus distensionis in regione patiente comitatur, et quidquid nervos Pra

ter statum normalem et membrana nervosa regionis sedem doloris componentis distendere valeti Talis erat ex gr. torturae olim essectus, cui subjiciebantur rei, ut crimina patrata Confiterentur, ipsos per brachia suspendendo aut pondera pedibus eorum adnectendo; quae paullatim augebantur, omnes partes molles gradatim sic elongabantur, et sensim dolor in ipsis exasperabatur, nervos iudispositionem proximae rupturae impellendo unde eo intensior emergit dolor, quo major numerus nervorum in hunc statum adductorum eandem doloris speciem ii patiuntur, in quibus artuum extensio ad luxationes reducendas exerceatur Dolor nervo, aut tendine Semicaesis, laceratis aut corrosis variis a causis superveniens ejusdem est indolis; nervi enim sicut et tendines una haud componuntur fibra, sed potius fibrarum contiguarum fasciculo constant, gradum tensionis habentium, quem ad sustinendum omnes simul contribuunt. Statim ac numerus fibrarum imminuitur, reliquae totum Onatum patiuntur quaeque hi uesccresiduis integris sortius distendentur, et majorc in rupturam P portunitatem habebunt dolor hinc plus minusve intensus juxta fibrarum caesarum aut laceratarum