De Appio Claudio Caeco [microform] commentatio historica

11쪽

nacti sunt. Celebrabant festum tubilustria i letum, statis diebus eonveniebant ad aedem Minervae ); permissum lis erat ludos publieos facere atque vesci in Capitolio, inter publi-Eas privatasque ferias, actiones, eoneentiis edere et Urbem vestitu quo vellent personatis temulentisque pervagari. Inde tracta erat licentia. uui quum ab Appio Claudio ensore, severo harum rerum iudiee, vetarentur Tesei in Capitolio, quod prisco more factitaverant, cumque iis ademtum esset ius in publico decantandi, secessionem fecerunt iratique uno agmine omnes Tibur se contulerunt. uorum ministerio Renatus deserta quum sacra non aequo animo ferret, nec quisquam Romae esset, qui sacrifieiis praecineret, a Tiburtinis per legatos petiit, ut eos Vatia sua Romanis templis restituerent Tiburtini enigne pollieit primum adcitos eos heuriam hortati sunt, ut reverterentur Romam. Postquam perpelli nequibant, consilio haud abliorrente ab ingeniis hominum eos aggrediuntur. Die festo alii alios per speciem celebrandarum cantu epularum invitant, et vino, cuius avidum ferme genus est, ' oneratos sopiunt, atque ita in plaustra somno vinctos eoni ieiuni ac Romam deportant. Nec prius sensere, quam plaustris in laro relictis plenos rapulae eos lux oppressit. Tunc concursus populi factus impetratoque, ut manerent, datum est, ut triduum quotannis ornati cum cantu atque hac, quae nunc solemnis est, licentia per Urbem vagarentur, restitutumque in aede Iovis veseendi ius iis, qui saeris praecinerent suanc pristini honoris restitutionem laetam huiusque lusus ius tibicinibus datum esse a C. Plautio, Appii Claudii in censurabollega, et quidem invito Appio Claudio verbis certissimis vidius indicat v. Sa Sqq.): Plautius, ut possent specie numeroque senatum Fallere, Iersonis imperat ore tegi; Admiscetque alios et, ut hunc tibieina eoetum Augeat, in longis vestibus ire iubet. Sic reduees bene posse tegi ne forte notentur Contra ollegae iussa redisse sui. Ilorum ollegiorum iura et privilegia insequenti tempore ob factiosorum hominum eoei Ovid. Fast. v. T25 Varro de L. L. pag. as Spengel. 2 Varro de L. L. pag. yy quinquatrus minuseulae dictae Iuniae Idus ab similitudine maiorum, quod tibicines tum feriati vagantur per urbem et eonveniunt ad aedem Miner ae Festus pag. io et Issedit. Lindemann. a censorinus de die natali eap. 12. Livius IX. o. Valerius Maximus II S, Dio Cassius ast. 15, 18. Sehlosserus in universanisl uehedim et alte mcli T. II. P. 1 pag. a 8 non inepte hos tibicines eum nostris taDor usitanten' comparat. 5 nane rem lepidissimam narrant Ovidius in Fastis VI. 65 sqq. Valerius Maximus II S. . Livius X. 3o Plutareh. quaest. Rom. T. VII. pag. 22 sq. d. Reis . Etiam nummis hane rem expressam esse diseimus a Valli Plaut. r. S. Ee et S. pag. 2 6. rein pag. 2oo, quos locos rumannus T. II. pag. 2.1 n. 28 indieavit.

ta, . . . . 'rum' 'q ''' 'p'''rem vero Appium memori Deorum ira Iuminibuis

rum interitum ex Deorum ira derivantes ad priora censurae eius tempora retulisse. Unum

et Drumann T. II pag. 1 I sq.

12쪽

hoc, quum esset caecus, memoratu dignum geSSit, quod pacem cum Pyrrito Epirotarum rege, a Romanis fieri nolebat uuam rei explicationem et Livii verba post aliquot annos et aliorum veterum scriptorum loci confirmant, quos rumannus attulit. Venio nune ad alias res ab Appio Claudio in censura gestas easque gravissimas Insignem apud suos gratiam et apud pοSteros famam duobus maxime operibus ab ipso eognominatis meruit, et i et quia Appiia A priore quidem loco de aqua, tum de via Appia

Diu Roma sine aquae uelibus erat Tiberis et Si qui fontes nativi erant, suffieiebant populo nondum sic adaucto Urbe delii de magna facta populus Romanus non solum adpotum, sed etiam ad halnea, ad fullοnieas, ad naumachias et ei reos aqua egebat uuare aqua quaesita et uberrinae in i labent ita clueta St, ut quisque vel domi vel in ieinia eius eopiani haberet. De iis aquae uelibus, qui quam maxime urbi Romae magnificentiam auxerunt, verissime IVinius Ilist nat. XXXII. a. Id uuod si quis diligentius aestimaverit aquarum hundantiam in publieo, balneis, piseinis, domibus, euripis, hortis, Suburbanis, villis, spatioque advenientis ex Structos reus, montes perlassos, convalles aequatas, fatebitur, nihil magis mirandum fuisse in toto orbe terrarunt. Et dulius Frontinus, qui singulari libello aquae ductus descripsit s. 6 Tot aquarunt tam multis necessariis molibus pyramidas videlicet otioSas coni pares aut inertia, sed famabelebrata opera Graecorum Primus aquam per tubos et canales in fornicibus laterietis in Urbem induxit Appius Claudius ensor a V d 2 per milliaria circiter undecim. Eius aquae venas primus invenerat Api, ii Claudii ollega C. Plautius, cui ab illo studio inquisitarum eius aquae venarum senoeis cognonien datum est. Sed quia is intra annum et sex menses deceptus abollega taliquam idem' facturo si Frontino fidem habemus abdicavit se censura, nomen aquae ad Appii tantum honorein pertinuit, qui multis tergiversationibus extraxisse censuram traditur, donec et viam Appiam et huius aquae ductum eonsummaret. Praeter Eutropium ' eiusque metaphrasten Paeanium Pomponius in Digestis ' aquam, quam censor

Appius in L rbem induxit, Claudium voeat, quae vulgo Appia vocabatur, ut distingueretur ab aqua Claudia Imperatoris Claudii. In deseriptione aquae Appiae Frontinum dueem sequamur, quo nemo fuit in deseribendis aquis diligentior Concipitur in agro Lueullano, via Praenestina inter milliarium VII et XIII diverticulo sinistrorsus passuum DCCLXXX. Ilumilior oritur, ita ut, quod

ad altitudinem attinet, octavum locum inter novem aquas, quas Frontinus describit occupet , Ductus eius habet ongitudinem a capite usque ad Salinas, qui locus est ad portam Trigeminam, passuum XI. XC I subterraneo rivo passuum M. CXXX supra terram substructione et arcuato per proxime portam Capenam passuum LX Conceptacula id est viscinas non habebat. Iungitur ei ad Spem Veterem in confinio hortorum Torquatianorum et Plautianorum ramus Augustae, ab Augusto in Supplementum eius additus, imposito coonomine respondenti Gemellarum. Rivus Appiae sub Coelio monte et Aventino actus emergit infra clivum Publici ad portam Trigeminam, sub quo distribui incipit Appia Adseriptum esse et in commentariis modum quinariarum DCCCXLI Frontinus D tradit, addens eam

stella XX.' Servio Sulpicio Galba eum L. Aurelio Cotta coss. Ita. U. go eum Appiae

Anionisque ductus vetustate quassati privatorum etiam fraudibus interciperentur, datum esta senatu negotium areiο, qui tum praetor iter eives et peregrinos ius dicebat, eorum ductuum reficiendorum ac vindicandorum. Post M. Vipsanius Agrippa D aedilis anno V. Is ductus Appiae aliarumque aquarum paene dilapsos restituit et singulari cura compluribus salientibus aquis instruxit Urbem. Alterum Appi Claudii censoris pus maxime celebratum, cuius reliquias ad hune usque diem peregrinatores maxima admiratione dignas habent, duit ri Appi ab ipso munita Non est dubium, qui in praestantissimis operibus et ex quibus maxime apparent imperii Romani pes ponendae sint viarum munitiones a Romanis factae. D Vias Romani maxime ad militarem usum non in Urbe solum, sed paene per totum orbem terrarum in remotissimas usque terras et quidem excisis vel perfossis montibus vallibusque repletis muniverunt Stupor omnes tenet, qui vel unam Appiam considerant, post viam Latinam inter omnes primam, quam Appius Claudius censor medio bello Samnitico secundo a porta Capena usque ad Campaniae urbem Capuam per stadiorum mille amplius intervallum faciendam curavit. D Neque ulterius potuit, cum nec ulteriores tunc fines Romani essent. Propagatis

vero imperii Romani finibus tamque totam inferiorem Italiae partem complectentibus istas

Dom. lib. III. cap. 16. P

io Frontin. 5. Inseriptio apud orellium L l. Livius epit. lib. IX. IX. 2s Diodor o do Procop. heli. h. i. cap. 1 Cicero, Festus, alii r

13쪽

quoque produci necesse erat; Itaque via Appia Brundusium usque Irodueta est uuis autem ono ius et BrunduSium usque eam produxerit, C. dulius Caesar, quem eonstat euratorem viae Appiae fuisse magnusque sumptus in lianc viam impendisse, an Augustus, qui plerasque vias in Italia munivit an alius in incerto est Munitam esse Brundusium usque ex Strabone, Ilitterariis aliisque veteribus Scriptoribus eοgnoseimus linime igitur Aurelio Vietori Laeeedere pοssumus, qui Appiunt Claudium viam Appiam Brundusium usque lapidibus stravisse tradit; nam loca illa eo tempore tostilia aut aliena Itomanis fuerunt, neque Appius Clauditis totum viae opus in aensura quinquennali perficere potuit, cum tantum opus neque unius hominis neque unius aetatis esset Illud facile crediderim eum Nebulirio, Drumanno aliisque viris doctis, Appiu in claudium AEensorem fundamenta tantum huius viae posuisse, valle compleviSSe, montesque perfodisse, et licet eam non totam perduxerit et perseeerit, tamen iam ab ipso nomen necepisse. Iagitam cum ad hoc opus tum ad aquam in Urbeii ab ipso ductam pecuniae vi in ex aerario senatus iniussu insumsit Appius eoque eoinmunis emolumenti tudio inmortalem sui memoriam reliquit Fuit enim haec ratio ae inagnitudo animorum in antiquis illi Romanis, ut, quuii in privatis rebus suisque Sumptibus in in imo contenti tenuisSimo cultu viverent, in imperio atque in publiea dignitate ninnia ad gloriam splendoremque revocarent. Initio sine stratura haec via ab Appio Claudio laeta esse videtur paucis annis post secundum Livium Cn. et v. Ogulnii aediles curules fetuitam saxo quadrato a Capena porta ad Martis straverunt Deinde anno . . soab aedilibus eurulibus via a Martis silice ad Bovillas perstrata est Continuatum vero perfectumque totum pus, cuius vestigia et reliquiae hodie multis loeis comparent, tempori-hus post filii tum hellunt Punicum secundum adscribendum esse ex Livio D eoniicere licet. Is enim nairat, censores, Fulvium Flaccum et A. Postumium Albinum anno T. e. 5 svias sternendas silice in Urbe, glarea extra Urbem substruendas marginandasque primos omnium locavisse, pontesque multis locis faciendos. Ut via Appia praeter Latinam fuit antiquissima, ita fuit nobilissima eum praestantia operis et longitudine, tum frequentia eorum qui iter in ea faciebant quoties in ulteriorem Italiam et Graeeiam Asiamque Romanis erat eundum aut inde redeundum. Frequentiam facile cognoseas ex praecipuis urbibus et mansionibus inter Urbem Romam et Brundusium in via Appia sitis. Erant autem Aricia, Forum Appii, Terraeina, Fundi, Minturnae, Sinuessa, Capua inde Caudium, Beneventum, Canusium, Barium, Egnatia Brundusium. Praestantia peris satis apparet ex ea descriptione, quam apud Procopium legimus. Is Saeculo p. li. Sexto resinam viarum D Appiat hisee describit verbis: Viam Appiami Auret vietor de viris illust aa. 2 Diodor. l. l. Eelos et u uehersiet v. f. m. II. l. pag. . o sq.a Livius Io, a. a Livius Io, T. 5 Livius ii, T. si Statius II. 2. 2 Appia longarum teritur regina viaram.

it ex ea familia, quae velut hui, ibi '' i si mirum mimumn obuiuili

14쪽

dam tamet Annalibus Livius 3 se invenisse tradit, Appium Claudium ensorem petisse

consulatum, comitiaque eius a L. Furio tribuno plebis interpellata esse, donec se censura abdicaret.

Ineidit prior hie Appii Claudii eum L. Volumnio Flamma consulatus in annum L. e. da cante Ch ao New. Fabio Maximo Rulliano, ut ob res in Etruria feliciter

gestas priore anno populus consulatum prorοgaverat, ' ob egregie perdomitos Ambros in Suum quoque annum prorοgaretur imperiit m a Senatu, maxilne adversatus est Appius Claudius, sed frustra Pigghius in Annalibus Romanis hanc Appii contentionem eum v. Fabio Maximo respexiSSe putat Aurelium Victorem cap. ad , itum scriberet ne Fabius solus in bellum mitteretur, contradixit uuod mihi non aeque verisimile videtur. Crediderim potius, eum Aurelii Victoris Iocum ad tempus praeturae Appii Claudii pertinere, quo unus dux

adversus quatuor populos rebelles non suffecturus videbatur.

Quum Lucio Volumnio consuli novum bellum Sallentini hostes decernerentur, isque pluribus secundis proeliis factis, aliquot urbes hostium vi aperet, . Fabius Maximus vero proconsul ad Allifas eum Samnitibus eonfligeret iisque ingenti proelio fusis victoriam obtineret, Appius Claudius Romae mansit, ut urbanis civilibusque artibus ' opes suas augeret, quando belli decus penes alios esset. Nec quidquam eo magistratu memoria dignum ab Appio Claudio gestum traditur ' uuantum his temporibus in comitiis valuerit Appius Claudius eiusque forensis factiο, quamque acriter hic vir et eloquentia et scientia iuris praestantissimus adversus nobilit tem certaverit, ex eo iudicari poterit, quod insigni eius opera Cn. Flavius, Appii Claudii seriba, patre libertino natus, ceterum callidus vir et facundus, postquam iuravit, se scriptum

non facturum, aedilis eurulis factus est anno V. c. lao, a Ch aod). Non a re alienum videtur, horum anthorum virorum merita de iuris civilis apud Romanos scientia hoc loco paucis exponere. Constat ius civile apud Romanos per multa saecula inter sacra caerimoniasque Deorum immortalium in penetralibus pontificum abditum solisque pontificibus notum fuisse, quod illi, qui huic eientiae praefuerunt, obtinendae augendaeque potentiae suae causa, pervulgari hanc legis aetionum rationem nolebant. Et fere multorum annorum spatio populus hac consuetudine usus est. Postea quum Appius Claudius forenses actiones, quibus inter se homines disceptarent, ad formulam reddigisset ' , Cn. Flavius, seriba eius, aedilis eurulis factus, hortatu Appii Claudii, cum ingenti

LAp. Claudium et L. Volumnium oss. et insequentis anni ad a. h. eonsules d. Marcium Tremulum et P. Cornelium Arvinam Piso in Annalibus numero exemit memoriane fugerit in digerendis annalibus, an quod falsos eos putaverit, licertum est Livius IX. da.

nobilitatis indignatione invitis patribus ius civile vulgavit, fastosque quos dies consultando assidue sagae ingenio excerpseras paene toto foro in albo exposuit, ut quibus diebus Ieme agi in foro liceret, quibus non lieeret, omnes Seirent, neve egerent, ii quid iure adiere vellent, perauris consultorum, qui eas formulas tanquam mysteria omnes celabant ' P mponius in Digestis l. l. Flavium surreptum Appii Claudii librum populo tradidisse narrans addit, hunc librum appellatum esse ius civile Flavianum, dicet Cn. Flavius de suo nihil addiderit libro, adeoque gratum populo Cn. Flavii munu fuisse, ut tribunus plebis factus sit et senator et aedilis curulis Illud non ambigitur, Appium Claudium et Cn. Flavium

hae Iuris ei vilis fastorumque publieatione plurimum contribuisse ad imminuendam hanetendamque nobilitatis potentiam, eoSque fundamentum posuisse plebeiae libertatis adversus nobilium superbiam, et in universum de tota re iudiciaria apud Romanos optime meruisse Eodem illo annos. c. ao, quo Cn. Flavius aedilis creatus est a forensi illa Appii Claudii factione, qui senatum primus libertinorum filiis lectim inquinaverat forumque humilibus per omnes tribus divisis corruperat, u. Fabio Maximo Rulliano ensore omnem forensem turbam excretam libertinosque in quatuor tribus urbanas coniectos esse, supra

in Ap. Llaudii cenSura monuimus.

uuum iam post multa acerrimaque inter patricios plebeiosque certamina plebeiis ad omnes fere honores aditus pateret, honoribusque consularium triumphaliumque plebeiorum nihil praeter Sacerdotia, quae nοndum promiSeua erant, deesset, certamen iniectum est inter primores civitatis, patricios plebeiosque, a tribunis plebis, et Cn. Ogulniis, orationem prοmulgantibus anno . . ad a. h. od M. Valerio Curvo u. Appuleio Pansa ossut quum quatuο augures, quatuor ' pontifices ea tempestate essent, quatuor pontifices' quinque augures, de plebe omnes, adlegerentur, ut homines plebeii patricios divinis quoque rebus procurandis adiuvarent, neve patricii soli iustum imperium auspiciumque domi militiaeque haberent. 3 nae usique in re Appius Claudius iterum, eum paucis annis ante in imminuenda pontificum auctoritate acerrimus Cn. Flavii adiutor fuisset, nobilitati plebeiae infestissimum se praebuit diam praeter ceteros suadenda dissuadendaque lege inter Appium Claudium maxime certatum ferunt et inter P. Decium Murem, Appi Claudio summis viribus cοntendente ne Sacerdotia cum plebeia nobilitate communicarentur plebeiisque manibus sacra sua polluerentur l. Deci Mure contra ausam plebeiorum defendente, quum iam decemviri sacris faciundis, arminum Sibyllae ac satοrum pοpuli Romani interpretes, antistites aliarum caerimoniarum plebeii essent. 3t ' in ena 'ap ra, de oratore I MI ad lik- I. u. Goll. i. s. Ebulina tua cibo . asso

aedilem creatum esse, rumannus iudicat T. II a Tata G2.2 Praeter pontificem maximum.

J Livius X. I. S.

15쪽

Sed frustranea fuit Appii Claudii eontentio. Ad extremum P. Decius Mus obtinuit, ut

lege ingenti consensu aeeepta plebs quοque in partem sacerdotiorum admitteretur, creatique sunt pontifices suasor legis P. Deeius Mus eum tribus aliis ' Proximo anno L. c. 55, a Cli. 2s M. Fulvio Paetin et T. Manlio Torquato oss.(nec traditur eausa interregnum initum est, quo munere iterum Appii Claudii animus nobilitati plebeiae infestus apparuit. Livius narrat, interreges fuisse Appium Claudium, dein P. Sulpicium eum comitia consularia habuisse ereavisse L. Cornelium Scipionem, Cn. Fulvium consules 3 Discrepat ab hac Livii narratione Cicero, qui in Bruto uberibit, M' Curium Dentatum, tribunum plebis, interrege Appio Claudio, comitia contra leges habente, quum de plebe consulem non acciperet, patres ante auctores seri coegisse. Multum operae in conciliandis Livii verbis cum Ciceronis loco posuerunt Livii interpretes, sed parum felici successu id factum esse constat. Ac primum quidem explieandum erit, quid Cicero verbis inferres Appio taeeo omiti emti, Ieses hahente sigilifieare voluerit. Ad declarandam eius sententiam faei loeus Asconii Pediani ad Cieeronis Milonianam si, ubi haec egimus: Post iduum medium, quam Clodius occisus erat, interrex primus Proditus est ' Aemilius Lepidus A ni fuit autem moris, ob c O, qui primus interrea Prodiit ceriat, miti hiaberi. Comparatis atque inter se iunctis Livii, Ciceronis et Asconii Pediani locis rem optime explicuisse videtur Drumannus' ita disserens Appius Claudius primus interirex comitia consularia tabuit, quanquam non moris fuit id a primo interrege fieri, sed ab alio quodam insequentium interregum. Causa cur id faceret, sine dubio ea fuit, quod ambos consules patricios ereari voluit; sed tribunus plebis II Curius Dentatus id essecit, ut secundo interrege praeside comitia iterum haberentur, patribus ante eius rei auctoribus factis. Ita alter consulum plebeius reatus est. Iluc respicit Auctor de viris illust cap. ad ubi de Appio Claudio haec legimus ne consulatus cum plebeiis communicaretur, acerrime restitit uuae verba si ita intelligis, ut scripta sunt ab Auctore de viris illustribus, falsa sunt, nam multis iam annis ante lege Licinia consulatus cum plebeiis communicatus erat id potius Appius Claudius agebat, ut plebeios hoc honore excluderet, id quod secundo quoque eonsulatu suo efficere conatus est, de quo nunc nobis

dicendum St.

Triennio post tempore gravissimi belli tertii, quod Romani eum Samnitibus, Etruseis aliisque validissimis Italiae populis gesserunt, . Fabio 'Iaximo, P. Decio Mure coSs.canno I. c. 5 3, quum, Fabius Maximus, qui rem in Samnio bene gesserat, comitiorum consularium causa Romam profectus esset et primo vocata u. Fabium consulem dicerent

i Livius X. s. 2 Livius X. li. 3 1a 55. Possumus Appium Claudium suspieari disertum, quia senatum iam iam inclinatum Pyrrhi pace revocaverit . . . M Curium, quod is tribuniis plebis, interrege Appio caeco, diserto homine, comitia contra leges habente, quum de plebe consulem non accipiebat, patres ante auctores fieri coegerit; quod fuit Permagnum, nondum lege Maenia lata.

omnes enturiae, Appius Claudius consularis eandidatus, vir acer et ambitiosus euius infestum nobilitati plebeiae animum supra vidimus, non sui magis honoris ausa, quam ut patricii recuperarent duo consularia loca, quum suis, tum totius nobilitatis patriciae viribus incubuit, ut se cum o Fabio consulem erearent. Quum vero Fabius, omni nobilitate orante ut ex oeno plebeio consulatum extraheret, maiestatemque pristinam tum honori, tum p triciis gentibus redderet, consulatum nihilominus recusasset, seque nihil contra leges facere

velle dixisset, L. Volumnius de plebe eum Appio Claudio consul est factus, priore item consulatu inter Se comparati anno V. c. da a. h. 2sM. I Nobilitas obiectare Fabio fugisse eum Appium Claudium collegam, eloquentia civilibusque artibus haud dubie pra

stantem

Res quum ita se haberet, parum concordiae inter ambos novos consules Appium Clamdiu et L lumnium intercedere poterat, idque eo minus, cum L. Volumnius Strenuus helli dux haberetur eamque militaris virtutis gloriam bello eum Samnitibus rebus egregie gestis denuo comprobaret, Appius Claudius vero pace quam bello melior minus seite aut fortunate rem gereret Etruriaeque tumultus vix sine auxilio L. Volumni eomprimeret. Meliore tamen atque liberaliore animo erga Appium Claudium fuisse L. Volumnium postea ex eo cognitum est, quod adpetente tempore comitiorum L. Volumnii per Ap. Claudius factus

est praetor D E annο, quo L. Volumnius et Appius Claudius consules erant, veteres quoque conSues pro gat in sex menses imperio bellum in Sumni gerere iussi sunt Murgantia, valida urbs Samnii Ferentinum et Romulea oppugnatae, multaque millia hominum aut caesa aut capta sunt. Ceterum cuius ductu auspiciisque haec gesta sint, inter auctores ambietitur uuidam annales Murgantiam a Decio, a Fabio Ferentinum Romuleam quesippumnatas tradunt; Sunt, qui hanc gloriam novis consulibus L. Volumnio et Appi Claudio vindicent. uuidam nοn amborum, Sed alterius, L. Volumnii hanc gloriam faciunt ei Samnium provinciam evenisse. In tanto veterum annalium dissensu equidem nihil decernere ausim Interea Romanis in Etruria iterum ingens hellum multis ex gentibus conscitum est cuius auctor Gellius Egnatius ex Samnitibus erat, qui Samnitum exercitum in Etruriam duxerat et eum Etruscis coniunxerat. Ea contagio quum proximos Umbriae populos traxisset, iamque Galli ea auxilia mercede sollicitarentur, hoc repentino tumultu Romam perlato, quum L. Voluitanius cum exercitu in Samnitibus esset, Appium Claudium primo quoque tempore eum duabus legionibus Romanis et sociorum duodecim millibus in Etruriam ire placuit, ut quoSdam speciantes iam arma Etruriae populos metus Romani nominis comprimeret. Sed

vix quidquam ibi satis seite aut fortunate Appio Claudio duce gestum est, et iam prope erat, ut ne due milites, nec militibus dux satis sideret uuum res ita se in Etruria habet Livius X. 5, 6. Cicero de seneet. 6, 16 quum inter duos Appii Claudii consulatus anni decem interfuissent. Fasti Capitol. Cassiodorus Monym. Noris Fasti Siculi apud ischerum in appendice tabularum chrotiol nisi Rom. v et Livius X. 22.

16쪽

rent, L. Volumnius pluribus eastellis in Samnio aptis multisque hostibus aesis eum opiis suis ad ollegam Appium Claudium perrexit, quem advenientem omnes laeti acceperunt. Livius D tradit, se in trinis annalibus iiivent,se, litteras ab Appio Claudio ad ollegam L. Volumnium ex Samnio arcessendum miSSas esse, sed ipse in hac re nihil deeernere audet, quum ea ipsa inter consules diseeptatio fuerit, Appio abnuente missas a se litteras, Volumnio adfirmante, se Appii litteris deitum esse. teunque res se habuit, Appium Claudium iratum aut parum grato an inio collegam necepisse eiusque nimiam in ferenda ope diligentiam avillatum esse eonstat. Ad liae quum L. Volumnius, si usus sui in Etruria non esset, se extemplo conversis Signihahiturum declararet, tamen malle frustra operam insumtam, quam quidquam incidisse, cur bello Etrusco forsitan vix sufficeret Mylus, iam legati tribunique ex Appiano exereitu abeuntem Volumnium obtestari et orare coeperunt, ut maneret, neve pravo cum collega certamine rem publieam perderet. Tandem Appius eoaetus, ne quieto se Volumnii gloria victoriae foret, Si suae quoque legiones Volumnium Sequerentur, signum pugnae cum hostibus, quorum castra procul ab rant dedit. In medio pugnae diserimine Appius Claudius, eum ab utraque parte summa virium contentione pugnaretur, Bellonae 3 Deae Romanoruni bellicae, aedem vovit, si vietoriam Romanis daret. Redintegrato proelio hostes fusi, astra oppugnata, apta, direpta sunt Consules insignem victoriam de hostibus reportaverunt DPostquam fusis in Etruria Etruscis et Samnitibus consul L. Volumnius eum exereitu suo in Samnium rediit, quo novi tumultus exorti eum revocaverant, eum Samnites agrum Campanum popularentur, eius absentia audaeiores hostes fecit. ' Itaque Etrusei hellum redintegraverunt eosdemque quoS antea populos sollicitaverunt et congregaverunt. Senatus hoc nuntio eonterritus iustitium in diei delectumque omnis generis liominum haberi iussit. Interea erebrae litterae consulis Appii Claudii ex Etruria Romam perlatae sunt, tonentis, ne ingravescens Etruriae bellum negligerent quatuor gentes conferre arma Etruscos, Samnites due Gellio Eo natio Umbros, ii allos. Ob hos motus simulque comitiorum liabendorum causa L. Volumnius eonsul Romam revocatus est. Ilo tam turbido belli Etrusei tempore adstipulante inprimis L. Volumnio absentes creati sunt consules duo viri, nati militiae laetisque magni, Saepe alias collegae s. Fabius Ma imus Rullianus et P. Decius ius; i Livius X. 18.2 Livius X. Is Votii bello Etruseo Bellonae aedem Appium Claudium feeisse patet ex Inseriptione p. orellium, quam supra apposui, et ex vid. Fast VI 26 sqq. Aediseata erat aedes Belli,nae exim Urbem in regione nona haud proeul a Campo Martio ante portam Carmentalem iuxta ei reum Flaminium. In hoc templo senatus dabatur iis, quos in Uri, ni admittere nolebant Romani. Liviiis XXVIII. D. S. XXX. 21 extr. Ante aedem Ilellonae posita erat eolumella quae helliea voeabatur, supra quam hastam iaciebant bellum indieturi, quia eum olim noniani bellum indicebant finitimis populis fetialem mittere solebant, qui in eorum fines hastam iaceret, eaque eaerimonia bellum indiceret. Prolato deinde imperio, eum loeus non invenitetur, ubi is hastae laetendae ritus fieret, columnam ad id ante aedem Bellonae eonseeraverunt. Cf. Ovid. l. l. Servius ad Aen. IX. 5a. Festus s. v. Bellona ibique Odos Mulieri nota pag. ad Nauet Remis e Rethtegenticii te pag. s. a Livius X. ID. Inscript ap. Oreli. Aurel. xi et de viris illiist. cap. a. M Livius X. 2o 21.

L. Volumni prorogatum in annum imperium est Vollimnii opera Annium ... aditem creatum SS Pimetorem, virum callidum, solertom, iuei, Tu et Thirmet

ad iura reddenda et ut Urbi praesidem haberoni Liviii, Fadiim se Fiebubri sententia I quod ad causam eue Appio, poli, ita uta , A. .,

n*m Pn tam eloquente iurisque perito viro tui tempori, ob ,. . u. . '' 'μφ'

Fabius Maximus, alter consulum eui litteris Anni Clis.. re

i Livius X. 22.2 mbuh Rom. Ee te T. III pag. ad not. do. M Livius X. i. . gonam T. II pag. di edit Basil. 155 Livius X. 25.5 Livius X. o.

17쪽

gestae ab Appio Claudio dictaturae, cuius mentionem facit Inseriptio apud rellium. Tamen silentio non praetereundam esse ei Seo Niebus rii coniecturam, in II istoria Romana propositam, qua is Appii dictaturam n in Sine Speeie veri anno Urbis e. 62 a Cli. 222 adseribit Nam eum consul u. Fabius Gurges u. Fabii Maximi Rulliani filius, anno V.

e. 62 male rem adversus Samnites geSSiSSet et a Samnitibus victus castrisque exutus esset, senatus vero de removendo eo ab exereitu geret, cumque praeterea gravi pestilentia tertio iam anno in Urbe laboraretur, et alter eonsul D. dunius Brutus Scaeva adversus Faliscos rebellantes novos hostes missus esset hoc tam turbido rei publieae Romanae tempore ex more dictatorem dici opοrtebat, ne res publiea Sine praeSide esset, qui ea quae ex usu essent provideret Dictum autem esse Appium Claudium dietatorem Niebulirius non temere

suspicatur.

Venio nune ad extremam Appii Claudii vitae partem, qua maxime excelluit auctoritate

animique gravitate. uuum Appius Claudius iam aetate grandis oculorum alamitate amictus a publieis munerihus vacaret domique se contineret, neque tamen languescens Aenectuti suecubuisset, Sed ut Ciceronis verbis utar, animum intentum tanquam arcum haberet, bellum ineidit gravissimum, quod Romani cum Tarentinis et eum Pyrrho, rege Epirotarum, geSSerunt, quo bello praeelara Appii Claudii virtus animusque ab omni inhonesto abhorrens emicuit Romanis magno proelio profligatis anno V. e. a d a. h. 2So rex Pyrrhus legationem Romam mittere statuerat eique legationi praefecerat Cineam vitum quum rerum civilium gnariSSimum, tum Summa facundia praestantem, qui paeis amicitiaeque conditiones Romanis proponeret. Petebat autem, ut iisdem foederibus Tarentini comprehenderentur ceteri Graecorum, Italiam incolentium, liberi et suis legibus agerent Samnitibus, Apulis, Lucanis, Bruttiis, quae erepta a Romanis essent, redderentur, Romani captivos sine pretio reeiperent. Cineas quum Romam venisset, allido consilio moras nectens, priuSquam Senatum adiret, munera paSSim per virorum illustrium domos Pyrrhi nomine misit. Introductus deinde in curiam, quum regis virtutem et propensum in Romanos animum multis extollens de eonditionum, quas sterret, nequitate disseruisset, magna pars Senatus tota est et iam ad pacem eum Pyrrho foedusque faetendum inclinabat. Accedebat, quod super cetera, si socios suos oppugnare desinerent, tanta auxilia pollicebatur Pyrrhus, ut eorum pe haud disiiculter imperium,eterae Italiae possent acquirere. Sed quoniam ob magnitudinem rei, sollieitis patrihus multos in dies extracta deliberatio pacis futurae suspicionem rumoremque fecerat in Urbe, Appius Claudius Caecus, auditis iis, domi se continere non potuit, sed in curiam se deferri iussit Latus igitur est lectica per forum. Ubi ad ianuam curiae pervenit, filii simul generique suseipientes eum stipantesque in senatum duxerunt cluum Senatores ad conspeetum tanti senatoris obmutuissent, ille, ubi suo loco constitit, rationem

illam gravissimam habuit ) qua societatem eum rege Pyrrho ut parum salubrem inirii T. III pag. .66. 2 Tempus habitae ab Appio Claudio orationis ieero de seneci si is his verbis indicavit: atque haec illo

egit septem et decem annis post alterum consulatum.

dissuasit, senatum a Pyrrhi pace revocavi I, animosque civium ad helli studium traduxit, ut severissimae Rententiae auctοrem secuti uno consensu Patres bellum prosequendum esse decernerent, Cineamque eodem die Urbe excedere et Pyrrho renuntiare iuberent neque recipi eum in Urbem nam et hoc petitum fuerat , neque nisi ex Italia recessisse de amicitia et societate cum populo Romano agi ,οsse. Populum Romanum in eum bellui gesturum esse, vel si mille consules vicisset. Itaque Cineas legatus admiratione plenus reversus quaerenti Pyrrho respondisSe fertur, regum e patriam et consessum vidisse, lesque esse omnes Romanos singillatim, qualis unus Pyrrhus in Epiro et in reliqua Graecia haberetur, et adversus Lernaeam quandam hydram pugnari, tantum esse et militum et populi numerum 3. Idem Appius Claudius Caecus, qui turpissimas Pyrrhi conditiones magnifica oratione discussit, etiam de Pyrrhi captivis sententiam severissimam in curia dixit, eoque suasore senatus eos cives, qui a Pyrrho capti et postea remissi erant, his quassatis et attritis rei publieae Romanae viribus militari quadam ignominia notaverunt. Decreverunt autem ut ex iis qui equo meruerant, peditum numero militarent, qui pedites fuerant in funditorum

auxilia transcriberentur, neve quis eorum intia castra tenderet, neve locum extra assietn

tum vallo aut lasSa cingeret, neve tentorium ex pellibus haberet. Recursum autem iis ad pristinae militiae ordinem prοpοSuerunt, Siquis bina spolia ex hostibus tulisset. Quibus supplieiis compressi, ut valerii Maximi verbis utar, ex deformibus Pyrrhi munusculis acerrimi hostes exstiterunt. I Salubre Appii Caeci consilium fuisse eventus probavit Nam pace desperata Romani animos iterum ad bellum converterunt, ad quod continuandum intenta cura tanti apparatus sueti Sunt, ut paucis annis post Pyrrhus rex bello victus et

Italia expulsus it.

Interiecto paveorum annοrum spatio Appium Claudium Caecum, Pyrihi bello iam grandem vita excessisse, credibile est uuatuor filios reliquit, Appium Claudium Crassum, P. Claudium Pulelirum, Caium Claudium Centonein Tiberium Claudium Neronem a quo renus traxit Tiberius Nero' Caesar, Imperatoruin Romanorum secundus , et quinque silias

Superbus plebique infestus patris animus etiam in liberos transisse videtur, quorum P. Claudius Pulcher primo bello Punico consul, contra auspicia profectus, iussis meriri pullis, qui cibari nolebant, infeliciter adversus Carthaginienses classe pugnavit et revocat

1 Inseript. p. reli Liv epit. lib. XIII. Cicero de seneel. 6. 16. Bruto S in i ii lino

a Valeriit, Maximus I. I, 5 Frontin Strategem. IV. 1, 18 Zonaras l. l. Eutrop. II. 18 Digest. III. . Sueton Tib. a. 5 De his singulis viderarumann. T. II pag. II sqq.

18쪽

a senatu iussusque dictatorem dicere, Claudium liciam dixit, sortis ultimae hominent. Claudia vero, P. Claudii Pulcliri soror, a ludis revertens, quum turba premeretur, utinam frater meus, inquit, viveret iterumque classem dueeret Sed quum exprimere imaginem eo iis uetudinis atque vitae Appii Claudii Care velimus,nilii videmur debere piaetermittere, quod pertineat ad eam declarandam uuare in sine huius commentationis de Appii vita loeuin apponam Ciceronis, qui in laudanda Appii Claudii gravitate ac domestica disciplina ni ultus St, nec fortasse iniuria. Apud Ciceronem Ide Appio Claudio Caeco hae legimus uuatuor robustos silios, quinque filias, tantam domum, tantas elientelas Appius regebat et caecus et Senex intentum eni in animum tanquam arcum habebat nec languescens uecumbebat Senectuti Tenebat non modo auctoritatem, Sed etiam inperium in uos metuebant Servi, verebantur liberi, earum omnes habebant vi rebat in illa domo mos patrius et disciplina. Expositis iis, quae de Appii Claudii vita rebusque gestis a veteribus scriptoribus traduntur, reliquum est, ut pauca dicam de praeclaro eius litterarum excolendarum studio. Appius Claudius talis vir inter suos exstitit, ut non modo illicio boni strenuique civis abunde satisfecerit, sed etiam ut nulla litterarum studia, quae quidem sumniis viris dignae Sent, omiSerit, imo quaedam litterat uin e enera inter Romanos primus felicissime excoluerit. Floruit enim eloquentiae laude, exeelluit scientia iuris civilis, atque adeo in arte poetica ei eximiam laude in concedendam esse crediderim. Inter viros disertos et eloquentes antiquioribus rei publicae Romanae temporibus, quibus bellicosa gens Romanorum omnia in a rendo, nihil fere in dicendo ponebat momenti, Appium Claudium eloquentiae nomine eelebratissimum fuisse aecepimus ' Pluribus Ioeis Cicero et Livius 3 eximiam eius eloquentiam laudati eumque iuri disceptando natum prae- dieant. Nec parvi ad eius eloquentiam laudibus esterendam momenti est, quod Isidorus in Originibus tradit, Appium Claudium Caecum priinum inter Romanos prosa oratione usum esse ' Licet minus accurata sint Isidoli verba, hoc certe comprobare videntur, inter antiquissimos proSae orationis scriptores Romanos neminem Appio Claudio Caeco eloquentia clariorem fuisse, eumque primis eloquentiae Romanae conditoribus adnumerandum esse. uuanta fuerit eloquentiae eius giavitas, eum saepe alias cognitum eSt, tum piaecipue in dissuadenda pace Pyrrhi, de qua supra diximus. Scripta adhuc exstabat Appii Caeci oratio de foedei cum Frrho habita Ciceronis is tempore, neque equidem video, cur ea,

i Livius epit. lib. XIX. 2 De senectulo XI. T. adde Valer Maxim. VIII. 13. 5. cic Tuscul. v. 38, 112. a Ellendi hist eloq. Roman. . . a Cie. Brutoria, si de senect 6, 16 Livius X. I sin is, 22.5 Urigg. I. I, 2. pag. 62 Lindemann Pi aeteria tam apud Graecos quam apud Latinos longe antiquiorem

curam fuisse carminum quam prosae. Primus apud Graecos Pherecydes Sirus soluta oratione scripsit; apud Romanos autem Appius Caecus adversus Pirrhum solutam orationem primus exercuit. Iam exhinc ceteri prosae eloquentiam Condiderunt.

6 cie de senect si is Ad Appii Claudii senectutem accedebat eum, ut caecus esset et tamen is, quum

quae 'lutarchus in P3rrho tradit, ad sententias quod ii inet, non genuina habeamus Ipsae vim ain illae quasi ornamenta ac moliumenta et ad memoriam Edusta domesi e rumpi ' situ irandam nobilitatem suam talo, oratiotio, khh.. . ..ihi .hi '' ' 'Mygmοrationem ipsam Appii Caeci non habemus, sed imaginem quandam orationis ab or tione vere habita non abhorrentem ex Ennii versibus laudatis, ex Plutaretio et Appiano singere possumus. D Namque Appius apud Plutaretium in vii Pyrrhi eap. Is quem l eum

in Latinui convertiinus, ab incommodo valetudinis exorsus haec fere dixisse sertur Antea quidem, Paties Conseripti, oculorum incommodum permoleste ferebam nune autem doleo quο liui ulti a caecitatem ipsam etiam surdus sim, quum foeda vestra eonsilia audiae decreta, quae urbis Romae gloriam subvertunt ibi enim vestra illa apud omnes moriales

semper aetata ratio, si venisset in Italiam magnus illo Aldaeando nihil , in eui imbus nobis et eum parentibus nostris lorentibus eo ululisset, eum non ut uti viei nune gloriam relaturum, sed aut suga sua aut hie eadentem Romam nobilitaturum fuisse ivi e igitur verborum insolentiam et laetantiam ostenditis inanem esse, qui Cliantias Moleti per eivam Maeedοnum Praedam, formidatis et expaveseliis 3rrhum iuitatium ara Asatellitibus semper secutus est a coluit Et nune non tam ineolentibus Italiam Graee opem ferens, quam iustes illic fugiens 'agatur in Italiae nobis prineipatum se parat mustet en hisce eοpiis, quae ad exigitam Maeedonia pariem ipsit enis,hi vhtida et c

vitabitis, suasi nos superare omnibus daeile sit, is P3rrhus abeati non modo non data

uti beatis Rumanis Tarentilios et Samulierum. . -

Ou robis mentes, rectrae tirae scire solebiani Antehcic, dementes sese flexere ricti S

e irum' '' 'l'norem, exitu quidem sei ilua proserenda putem, nisi uem Assii

19쪽

Dieii Appii fuit eiusmodi, ut Ciceronis tempore nemo paene eum legeret. Brut.16 si Sed Seneeae temporibus fuerunt multi, qui nimio antiquitatis studio ad Appium Claudium revertebantur. Le' imus apud Seneeam Epist. XIV Multi ex alieno saeculo petunt verba duodeeim tabulas loquuntur Graeelius illis et Crassus et Curio nimis ultiet recentes sunt ad Appium usque et ad Curtineantum redeunt. Idem fere iudicat Taei tu in dialogo de oratoribus cap. 38 Viii autem malignitatis lium anae vetera semper in laude' praesentia in fastidio sunt. Num dubitamus inventos, qui prae Catone Appium Caecum magis mirarentur Et cap. 2I Asinius quoque, quanquam propioribus temporibus natus sit, videtur mihi inter Menenios et Appios studuisse. Verum non solum eloquentiae laude Appius Claudius inter viros suae aetatis oruit, sed etiam post Publium Papirium, qui leges regias in unum cοrpus cοntulit et Appium Claudium decemvirum, cuius maximum consilium in duodecim tabulis seribendis fuit, Appius Claudius Caeeus de scientia iuris civilis apud Romanos ptime meruit. Magnam enim in Publieationes ,rmularum arcanarum et fastorum pontificiorum per Cn. Flavium Appii Claudii Caeci partem fuisse, iam supra demonstravimus. Illinc etiam iacetiones eripSisse primumque de usui putionibus Pomponius de origine iuris Digest. I. I. asi memoriae prodidit ,,PοAt hunc Appius Claudius eiusdem generis maximam scientiam habuit . . . hunc et lain clione Scripsisse traditu in est: priinum de Surimi imiibus, qui liber non exstat. otia ponius sine dubio id respicit, quod dixerat, eum actiones eo inposuisse et ad formani redegi SSe: quos deinde Cn. Flavius erilia eius edidit. Cf. Bachii Ilist Iurisprudent Roman ed. Stoek- mann Sor pag. 2 2 et immem vel f id te, bio m. i, riva trediti v. f. m. T. I. pag. 266. Appius Claudius Caecus, quem uno ore omnes disertum, eloquentem, iuris civilis gnarissimum et iuri disceptando maluin dicunt, retiani pri inus poeta apud veteres Romanos exstitit. Legimus, earmen quoddam ab eo relictum fuisse a Pythagoreorum institutis non ab-hοrrens, uud Panaetius, philosophus Stoieus, quadam ad u. Aelium Tuberonem epistola valde laudaverit. Verissime de hoc carminum genere rellius in Addendis ad F. Aug.

Wolfi seliolas ad Cieeronis Tuseulanas uuaestiones 3 par eos iudieat ita dissse,nh

me exibtimo Appius adeo, 'V dni Deum ita restituendum

Amicum cum vides, obliviscere miserias; Amicus si es commentus, nec Iibens aeque. ommentus, graece rimλασμένoc.

Aliud Appii Faee dictum exstat apud Nonium Nareellum s. v. Rabula Inde et

20쪽

Sallustius anina, ut ait Appius, laeundia exercebatur. Cf. Sallust nisi a pag. 2I edit. Gerlaeli. min. Edit navereamp. T. II pag. 2s. IIS. Eodem pertinet locus uuintiliani Itistitui orat. XII, s s Ea est enim prorsus canina, ut ait Appius, eloquentia, cognituram male dicendi subire quod facientibus etiam male audiendi praesumenda patientia est. Lactantius II 8 Sed quia ipse caninam illam facundiam sicut Sallustius ab Appio letum refert exercuit, voluit quoque hominem canino modo vivere, ut remordeat lacessitus. a- vercam pius I. I. addit locum Ilieronymi Ep. ad Augustinum: sed incidit tempus dissicillimum, quando milii tacere melius fuit quam loqui ita, ut nostra studia cessarent, et iuxta Appium canina exerceretur facundia. Idem dictum repetit Ilieronymus adv. Luciferianos non addito Appii nomine. In fine huius commentationis silentio non esse praetereundam puto sententiam a pluribus viris doctis prolatam, Appium Claudium Caeeum litteram, invenisse et ex eo tem pore dici coeptum esse Furius, Valerius pro Fusio, Valesio. Non tamen ante Appii Caeciaetatem ignota fuit haec littera, imo in frequenti usu erat illud factum esse potuit Appii Caeci pera, ut quibusdam ii vocibus, locum litterae S obtineret Sed tota haec qua stio pendet ex loco Digestorum . . s. asses Post hunc Appius Claudius eiusdem generis maximam scientiam habuit (de Appio Caeco sermo est . Idem Appius Claudius, qui videtur ab hoc processisse, R litteram invenit, ut pro Valesii Valerii essent et pro Fusiis Furii Primo quidem adspectu huius loci adducimur, ut verbis Idem Appius Clavdivs nostrum Appium Claudium Caecum significari putemus sed si aecuratius locum perpendimus, facile intelligemus, verbis qui ridetur ab hoc praeessisse non ipsum Appium Claudium Caecum significari, sed alium quendam Appium Claudium ex eius posteris. Ita de hac re iam iudicaverunt Foreellinus in Lex a liti R Conr Leopold. Selineiderus in Grammat Lat. T. Lpag. I. ReiSigius in praelectionibus de Grammat Latin ed. aas pag. o. Neque tamen cum nonnullis viris doctis dissimulaverim, haud satis integrum videri illum Pomponii

L. 'apirium Crassum. AEM primus visitis est oectri desitus D dictator cum L. Papirio Curigore magistro