De eventibus tragicis

261쪽

nos nouem , menses undecim , & dies quatuordecim. Succedit ipsi Titur , de quo suo loco. A O CHL TI.πVLUS SABINVS.Imperium antequam Cerealis adueniret, I in Germania sumpserat, sed a Cereali vincitur aliquoties . Vt igi tur tutus effet, rus abhi, & in sepulchrum quoddam,quod incentum ruerat ingreditur, ibi nouem annis cum uxore delituit, duosque filios ex ea genuit: nihilominus tamen cum putaret se iam gratiam Imperatoris adipisci posse, cum uxore occitus eli. XWh1I. FONTEIVS AGRIPPA legatus consularis occiditur a Sarmatis, qui Istrum transgrediuntur, & Maesiam popula

O C H R. 77. LIENVS, de MARCELLVS, viri Consulares Romae c de interficiendo Vespasiano, quo patefacto, Au auia Iussu Titi trucidatur. Marcesius vero notiacula sibi guttur praecidit. Xiphil. 5ARRO CHR. 81. XI. Romanorum Imperator, m-Hν Vespasiani, & multa Domitalia filius, in imperium successit patri, quod bene, & laudabiliter administrauit, omnibus

appellaretur, de quo Au nius. Felix imperio inelix breuitate regendi, , Expers ciuili angianis, orbis amor. Saepe repetebat, non opportere quemquam ἀ conspectu Principis tria Remd edere . Atque etiam recordatus quondam super coenam, quod nihil cuiquam toto die praestitisset, memorabile IIIam, meritoque laudatam vocem edidit: Amici diem perdidi. e produxit, yt amplissimi ordinis duo, cum Rauersus eum c iurassent,neque abnuere cogitatum scelus quia E rent,

262쪽

rent, monuerit primo : post deductos in spectaculii secum, utrinque assidere iusserit; petitoque ex industria. Wrmillorum , qu rum pugnae visebantur, gladio, quasi ad explorandum acie uni atque alteri commiterit, quibus perculsis , & constantiar mirantibus diceret: Videtis ne potesates fato dari Jri raque tentarisaeinus potiundis , vel amittendi metu Tandem Hier solyma capta, absolutisque spectaculis , ubi ultimo die ubertim seuerat, Sabinos petit aliquantum tristioriquod sacrificanti h stia aufiigerat, & coelo sercno tonueratis Correptus igitur sebri

trans sertur in villam, ubi pater mortuus erat, ibique non sin suspicione veneni a fratre Domitiano praestiti, antequam moreretur, inquit, factum poenitendum, excepto

dumtaxat uno . Id autem quale fuerit, nec ipse prodidit, nec qui squam coniectare potuit; de quo Ausonius stribit: Unum dixisi moriens te crimen habere , Sed nulli de te,nos tibi credidimus . Decidit clim imperasset annos duos, menses duos, & dies vigii es. Succedit Domitianus frater, qui imperat annos I s.mphil.

FLAVIVS S AB IN US Consul, & Domitiani patruelis, iussu

eiusdem Domitiani occiditur, quod errore praeconiS proclamatus suisset non Consul, sed Imperator. Suet.

LAVIVS DOMITIANUS XIL Romanorum Imperator, Flauis Vespasiani, de Flauiae Domiciliae filius, nec non Titi Uespasiani frater, sed tam patii, fratrique dissimilis, ut Caligulae,

atque Neroni similior esset, cuius pubertas, & adolescentia probrosa, virilis aetas effera, vitaeque exitus fuit tragicus, & memoria remansit execrabilis . Hinc politicorum monitum, non e satis bonorum, vel nobilium esse filium vel fratrem , & consanguineum, sed tr esse bonum conuenit ; unde inlaetabundos nobiles eleganter cecinit quidam Poeta . Sis licet ingenuis clari ueparentibus ortus

Esse

263쪽

Esse tamen mel c besia magna potes. Adde decus pare , ct claros tibi sume propinquos, Esse tamen vel sic bestia magna pura. Sint tibi diuitiast larga, O mundasuppellex, Essa tamen vel sc bestia magna potes. Denique quidquid eris ni it prudentia tecum, Magna quidem dico, bestiasemper eris .

Patre deiuniis nunquam cessauit Domitianus insidias struero fratri clam, palam: quo ad correptum graui valetudine , prius quam plane essiaret animam pro mortuo deserri iussit. Initio principatus quotidie secretum sibi horarium sumpsit, nec qui quam amplius quam muscas stilo confixit et ut cuidam interroganti, esset n8 quis intus cum Caesare, non absurdε responsum sit a Vibio Crispo t Ne musa quidem . Eratque tam doctus sagittarum, ut inter patentes digitos extentae manus vel pueri, vel

viri procul positi iaculo transvolaret. Crudelitatem ex quotudiano illo exercitio didicit. Etenim stolidus primo inustas, deinde homines persequitur, crudelitati addebat hypocrisin, &calliditatem . Nam securos, hilaresque a se dimittebat, & spogratis plenos, quos mox intersecturus erat, & quo contemptius hominum potentia uteretur, nunquam tristiorem sententiam si-nE prstatione elementiae pronunciauit, ut non aliud iam certius atrocis exitus signum esset, quam Pra icipis lenitas. Hypocri

sin quoque suam, atque adeo stupendam dementiam hoc ipso

ostendit, quod Senatoribus conuocatis pribuerit coenam in hunc modum: Apparauit aedes nigerrimas ex omnibus partibus, erant enim atra laquearia, parietcs ac pauimentum , in eoqu sedes nudae eodem modo collocatae erant. Quibus paratis rebus, eos solos de nocte introduci iubet absque comitibus et ac primum omnium iuxta. unumquemque columnam collocat instar earum, quae sepulchris adhibentur,in qua nomen eius col

tinebatur, pendebatque lychnuchus paruus, qualis in monumentis suspenditur: tum elegantes pueri nudi, atramentoqui obliti, tanquam spectra quaedam ingrediuntur, ipsosque horriabili saltatione circumeunt; eoque facto ante pedes eorum CO

264쪽

sistum: ad extremum omnia, quae in exequiis mortuorum adhiberi solent , in vasis eodem modo eis apposita suerunt. Quas ob res quisque reformidare coepit , & perhorrescere , quod solam expectarent interfectum iri, praesertim quod caeteris in gnum illentium erat, quasilain mortui essent: paulo post venit

ipse Imperator , habetque Orationem de morte, ut ita certius

miseri putarent sibi moriendum esse . Clim eos satis diu detianuisset, dii nisit eos, sed additis peregrinis comitibus, paulo post sequuntur munera Imperatoris cum pueris iam bene lotis, qui donabantur simul Senatoribus. Xiphil. Alio quoque tempore crudeliter grassatur in Senatores , multosque occidit, aut in exilium eiscit. Deindε eo vesaniae procedit, ut se Deum iusserit appellari . Ita enim edictis suis praescribit iussit. Dominu3, ct Deus nsem eri iubet. Sic Posta Martialis, qui eius tempore floruit, lib. 8.in fin.inquit. Ediactum Domini Dei nestri. Et Statius lib. 4. En hic es Deus, hune imbet beatis prose Iupiter imperare terris. Interim Domitianus nomina eorum, quos suspectos tructi dare volebat, in tabulis quibusdam ediderat. Eas sumit puer inscius harum rerum, & incidit in Domitiani coniugem , quem & ipsa in numero erat trucidandorum . Ideo rem cum alijs con municat, & Neruam Imperatorem eligit,& alios ad occidendum Domitianum instruit . Domitianus praecedenti die ominatus caedem, dixit, se metuere ne luna in acquario se cruentaret, cir

ca horam quintam sequentis diei. Sed sequenti die ipsi de ii

ris inquirenti, sexta pro quinta annunciata est: & paulo post o cisus est adhuc ante meridiem in cubiculo, primo inguina sus.fossus a Stephano Augustae procuratore, qui secretum eius coli quium petens,breuemque gladiolum sinistro brachio occultans, manum tamquam fractam multis fascijs , lanisque per aliquotiues ad auertendam suspicionem circumligauerat; eique libebium legendum tradiderat . Hic cum saucius repugnaret accolluctaretur, septem vulneribus a libertis caeteris accurrentiabus trucidatus est. Factum die I 8. Septembris,anno aetatis 4s.

Imperij is. Mortem eius grauissimε tulerunt milites , quo.

265쪽

TRAGICIS PAR S II. . 37

vero authores eaedis fuisse putarunt , unum 'genitalibus amputatis, & in os coniectis: alios duos uno ictu iugularunt. Conistra Senatus eius morte adeo laetatus est, ut repleta certatim curia non sibi temperaret, quin mortuum contumeliosissimo, atque acerbissimo acclamationum genere lacerarent, omniumque imaginum,titulorum,& memoriae eius abolitionem decernerent. Sueton. Aufinius vero de eo sic effatur: Hactenus edideras dominos gens Flauia iustos. Cur duo quae dederant, tretius eripuit Viκ tanti es habuisse ilios : quia dona bonorum Sunt breuia: aternum, qua nocuere, dolent . t Succe res eius fuere Nerva, Cocceius, Ulpius Traianus , Aelius Adrianus, Antoninus Pius.

quam regiam, regionemque suam omnem captam ego cognouit, imminereque periculum , ne ipse quoque caperetur, manus sibi attulit. Eius caput Romam perlatum est, & Dacia in potestatem Populi Romani venit, 'in eamque Traianus col niam deduxit. Traianus thesauris etiam Decebali potitur, in flumine Sargetia de issis, quos per captiuos quosdam ibi absconderat, captiuis istis postea interfectis Xjbit. a CH rig. .

H Adriani iussit occiduntur praestantissimi viri , ut Palam, qui

bis Consul fuerat, Celsum Nigrinum, de alios, & ne proPterea Hadrianu sin odium veniret, iurauit apud populum, suis iussit eos intersectos non fuisse Xjbi .

SEVERIANVS sororis Hadriani maritus, senex nonagena rius una cum nepote octodecim annorum adolesce re occaeitur iussu Hadriameo quod moleste ferrent Hadrianum successorem nominasse L. Aelium Verum. Seuerianus antequain

266쪽

occideretur poposcit, incensoque thure, Vos , inquit, Deos obisor, me nihij commis Use . Hadriano tantum impre--' - xum mori cupiest, nonpessit. Aiphil. De ficto hoc accidit ;cum enim Hadrianus magicis artibus aquam inter cutem eduxisset, & eadem iterum repleretur , & morbo aueto , & remediis adhibitis in dies deficeret, mori decreuit. Saepe enim Venetium aut gladium sibi postulauit, sed si ustra, ctim nemo ea porrigere vellet. Ideo tandem, contempta dieta, cibo, & potu ustis minus idoneo, mortem accederauit. Mortuus est die decisa Iulij clim imperasset annosae vixisset annos 63. Succedit .si Antoninus Pius. A RO cII R. 'ist. SERVIAN VS Dux in Armenia , occiditur a Vol afo Pa thorum Rege , qui etiam magna clade Romanum afficit Imperium is

MARCVs AVREMUS ANTONIVS XUII. Roman

rum Imperator filius Ann= Veri, di Domitiis Clamuae. I p- se ob maximas ingenii dotes, datus ab Hadriano est Antonino Pio adoptandus. Initio princieatus, statim socium , & participem imperii cepit Lurium Vorum Lucis Commodi filium , eo

quod, Vt Dio refert, ipse erat imbecillis, deditusque studijs litterarum . Ferunt enim non erubuisse eum , cum esset Imper tor, nec puduisse usquam ad aedes magistri se conserre, sed adiis. se crebro Sextum Philosophum, & ad audiendas Herm genis dissertationes rhetoricas haud segniter venisse, Verum lix primis Stoicorum prscepta sequutum esse .. Ob excessentenata igitur litterarum, & Philosophiae scientiam , quae magnum illi adiumentiim attulit ad selicem Iinperij administrationem , cognomen Bili osophi sortitus est. Lucius vero robustus , & adol senserat, tum etiam ad rem militarem aptior. Huic Marcus

Lucillam filiam suam in matrimonium dedit, generumque ia- quili ad bellum cum Pinbisi seredduanani sit, sed aliquanto

267쪽

tempore post, Marco socero suo insidias parasse dicitur,ideo v neno sublatus est, antequam negotium conficeret. Uxorem habuit Falstinam Antonini Imperatoris filiam , , eamque adulterijs infamem in radicibus montis Tauri subito amisit morbo. Sed Marcus Antonius eam laudauit, dissimulata eius impudicitia . Monitus olim ut repudiaret eam , si nollet occidere, dixisse fertur: uxorem dimittimus, reddamus O d rem . Dotis nomine signans imperium,quod ille a socero adoptatus acceperat. Multis igitur virtutibus praeditus fuit Mameus Antonitis, clementia praecipue, benignitate , & liberalitate , ut iure merito inter caeteros qui unquam principatum tenu runt, optimus dici potest, de quo scribit Aonius. Pos Mareo tutela datur, quiscita Platonis Flexit ad imperium, patre Pio metior . Successeresuo moriens, sed principe prauo, Hocsolo patriae, quod genuit, nocuit. Tandem cum annos i 9. regnasset, & 3ς. vixisset, in morbu

incidit, & a medicis, qui commari filio gratificabantur, occidiatur die i6. Martii. Id parricidium autem adeo dissimulauit, ut filium suum Commodum ipse militibus commendaret, nolebat enim videri, ut mors sibi ab illo asserretur tribunoque militum tesseram postulanti respondit: Abi ad Orientem. Ego enim iam ad

occasumpergo. Mortuus cum alus magnis honoribus afficitur,&incredibile est dictu, quantum ex obitu eius dolorem ceperint omnes. Eutrop.Dio.Sext. Aurel Vidit. Capitol. Successit igitur optimo Imperatori degener filius U. Aurelius Commodus Antoninus. A V V. O CH 393.

AURELIUS. COMMODUS XVIII. Romanorum Impe

rator ex adulterio Faci inae natuscilius M. Aureliν Antonini putabatur. Commodus per antiphrasin dictus , h. e. nomineta, sed non omine, & re, quia nullis commodus, quin potius cum M incommodus extitit. Quidquid pater eius constituerat, non multo post conturbauit, pessimis . artibu&, crudelitati, a - ritis, superbis, libidini, & id genus tyrannicis criminibus. pror- lus

268쪽

U DE EVENTISVs

deditus . Duodecim annos natus, quod tepidus Iotus esset,bal- neatorem in fornacem conijcitu sit.in Senatores Romanos grausatus crudeliter est , occidit Seruium Iulianum & Paternum, a quibus facillime imperio excuti potuisset, clim magnis exercitibus praeessent; βuintilios insuper, qui doctrina , auctoritate, &diuitijs plurimit in pollebant. Sex Condianus,cum esset in Syria,& sciret se condemnatum iri, sanguinem leporinum bibit, inde

domum allatus delituit: tum aries pro eius corpore in arcamia coniectus, combustus est. Ipse vero ex eo tempore vario semper habitu , mutataque veste huc , & illuc vagare coepit, sed proditus fama tandem interficitur. Et sic Commodus magnum numerum virorum, & mulierum partim palam interfecit, partim clam veneno sustulit. Ideo insidiae saepius a multis paratae sunt, cumque uxorem duxisset Crispinam quam non multo poste medio sustulit Lucilla Commodi soror, & filia Marci imper. domo egacta est, quae propterea fiatri infensa de eo trucidando consilia init cum adolescente nobili βΡdrato . Sed stultus dum pugionem nudat, dicit: Hunc tibi Senatus mittit, nec facinus subito perpetrat, ideo comprehensus poenas amentiae dedit, &Lucilla pariter occisa est, quaestionem exercente Perenne. Q. quoque tempore Perennis praetorio praesectus, ipse conspirat contra Commodum , quae insidiae patefactae sunt in ipsis ludis Capitolinis ab homine ignoto, cui fides habita non est , sed sta-stim igne crematus. Cum vero postea Perennis nummoS cude ret, illi publicas insidias patefecerunt, & Perentiis cum filio interfectus est. Herod.Dio. Libidines porro eius, & flagitia inhonestissima, honeste nominari, nec referri possunt . I ac enim in parte Caligulas, Nerones, & quidquid nequissimorum hominum, ac perditissimorum est, facilε aequauit, imo superauit. Nam Lampridius de eo scribit, quod trecentas concubinas e matronis ac meretricibus delectas, trecentos item alios puberes exoletos e plebe aeque aCnobilitate habuerit, stupra item sororibus omnibus intulerit , templa libidinibus foedarit, ut denique muliercular istae in illius conspectu violarentur, mandauerit. Libidini comitabatur su-

269쪽

perbia & ambitio, quae ex eius titulis apparet. Quando enim. ad senatum scribebat ultimis suis temporibus, hoc utebatur ii

tulo : Imperator Caesar Luciora, Aelius Aurelius , Commodus, Ant ninus, Augusus, Pius, Felix, Sarmaticus, Germanicus, Maximus, Britanicus Paeator orbis terrarum inuictusinomanus Herciales Pomifex Maximus , Tribunitia potesatis XVIII. Imperator, VIII. ConsuluVII. Pater parria Oc. .ed tantae vesaniae & impudentiae erat, ut muliebii veste indutus publice in Senatu sedens saepissi- biberit. Gladiandi arte valde sibi placebat. Ufide refert Lampridius, Con nodum in arenam descendisse, gladiatorum, que certamen subijsse, & nomina eorum recepisse eo gaudio, quasi accepisset triumphalia. Ludum semper ingressiim esse , de quoties ingrederetur , publicis monumentis indixisse. Pugnas se autem septingenties tricies quinquies : tantumque palmarum gladiatoriarum consecis ,vel victis retiarijs, vel occisis, ut militi

Contingeret. Ferarum autem diuersarum risanu sua occidisse a multa millia, ita ut elephantos comprimeret. Et haec spectante .

saepe populo. Romano. Gladiatoris . quoque nobilissimi vit. 'suncti nomen adoptauit: ut est ab Herodiano traditum. Climque Calendis Ianuarij habitui athletico, deducente gladiato-Tum agmine, non ex Imperatorijs aedibus, sed ex ipsb gladiatorio ludo purpura imperatorii amictus in conspectum populi R. mani prodire, & pugnare conatur, Principis & Reipublicε diagnitate postposita ab impudenti hoc facinore dehortari multis

lacrymis Marcia concubina vellet, uti etiam Laetus exercituum

praefectus, & Electus cui biculi custos : Commodus l1isce iratus, eosque fideliter recteque monentes serre non potuit; unde &Marciae, de illorum,& plurimorum Senatorum nomina in libello conscribit, ut trucidarentur . In eandem ischedulam incidit, quae re deliberata cum reliquis, venenum CommodQPropinat, quod satis effcax non fuit , cum Commodus se vinctingurgitasset, ideo conatus est id euomere: veriti illi, ne Venet omni eiecto colligeret se se, atque una omnes interfici mandami, iuueni cuidam, nomine Narcisso strenuo ac robusto, persuastruat, ut ad Commodum ingrederetur, eumque strangui MF ret,

270쪽

ret, magna praemia se daturos polliciti. Hic irrumpens illunis,& veneno & crapula languentem, constricto gutture interficit. Hunc exitum Commodus habuit, cum imperasset annos duodecim, & octomenses aetatis suae anno et t. de quo Ausonius. Commodin sequitur,pugnis mauud sus arenae, , Threeidieo Princeps bella mouens gladio. Eliso tandempersoluens gutturepaenas ICriminibus fassus matris adulterium. Post ei sis mortem, cadauer unco trahi, & in Tuberim praecipit ri, flagita iit Senatus Populusque Romanus ingenti gaudio is Honores qlios indebitos sibi rapuerat, aut extorserat, eidem deis trahi . Uoces eorum e Maximo Mario historiarum conditor , cum aliae,tum lag memorabiles sinat, & inimicitiae in eum indices: Hosti patriae honores detrahantur: parricida trahatur . Hostis patriae, parricida, gladiator , in spoliario lanietur: Hostis De rum, parricida Senatus , Hostis Deorum , hostis Senatus . D nique uncum ei et Iagitare, quod sibi de imperatori, & militibus praetorianis, caeteris item, adeoque toti Reipublicae inimicissimus filisset, non destiterunt. Impuri gladiatoris memoria aboleatur, gladiatorem in Spoliario . Exaudi Caesar. Carnifex unco trahatur . Saevior Domitiano, is purior Nerone, sic secit, sic pari tur. Memoriae innocentium seruentur: honores innocentium Lampridium in Commodo tSuccedit ipsi ineuntibus Calendis Ianuarij. P.Heluitu Per--. qui imperat diebus 87. ' . 'CHR. I97.

PVBLIVS AELIUS, sinae Immo PertinaxXL X. Roman

rum Imperator, natione Ligur, origine ortus sordida . Pater enim Suetessus lignariam, siue coctiliariam exercuerat, siuε ligna co , & arida αaaria vendidit. Ipse in initio studia coluit, & postea strenuis tactis emersit, & Imperatoribus carus fuit . itaque propter industriam militatem primo Consul, p stea Praefectus cohortis in Siria electus est. Indε in Mysia alam, .ia in Germani classem rerit, tandem praesceturam Vrbis RO-