장음표시 사용
31쪽
etare, vel siccare, vel per c 5 iugationern horum aliquam facere, statim facultatem aut calefacientem, aut refrigerantem, aut humectantem, aut siccantem,
aut coniugatam ij sinesse, collegit,
hastam operationes, quam facultates omnes,primas appellauit. Et quia rursus obseruarat, alia vel rarefacere, Vel condensiare:vel emollire, vel indurare, vel illinere,vel extergere,vel attrahere, vel repellere, vel laxare, vel contendere, vel ora reserare , vel eadem contrahere, vel incrassare, vel extenuare, Vel dolores sedare acciere, vel per habitu digerere, vel sopore conciliare velstupore accersere, vel putrefacere, Vel vrere, vel erodere, vel crustam facere, vel fundere, vel densare, vessuccum prauu
procreare, Vel attemperare, Vel purga-
me, Vel sistere, vel exasperare, vel lenire, vel in farcire vela farcstuli berare mox facultates operationum istarum cau
32쪽
r MEDICAM OECONO M. Vt numero pares, nominibus haud ensent dispares,&aliam rarefacietem, alia
condens antem, aliam emollientem, aliam indurantem, aliam aliter eas si-imul riuerses, secundas, Omlna Uit. Postea,quonia alia viderat ulterius procedere, magisque particulares operationes edere, nimirum, urinas ciere, Omitus proritare, subducere Ventae
lubicare, pernares is purgare, menses Vel mouere, vel comprimere, similiter, lac semen tum generare extingue re, tum prouocare reprimere, quodque maius est, hepati, lieni, naribus, oculis, aut his illisue partibus succurrere, pari modo, vel saniem ab ulceribus purgare, vel carnem in ipsis procreare, vel
excrescete carnem detrahere, vel inducere cicatricem,vel glutinare, vel id genus aliud agere propterea facultates, Operationibus istis , numero nominiabusque respondentes, ad inuenit,&hac diu reticam , illam vomitoriam, aliam hepaticam, aliam sarcoticam, esse dices
33쪽
eas tertias, tandem omnes nuncupauit. Et quoniam experientia demum didicerat, alias G alijs medicamentis quibusdam, actiones proferri , Venenum videlicet vel infigi vel infringi, necno uoco u corpore redundantes educi, quarum nulla ficultatibus antedictis
iarib potest: proinde, quartum facul- ratum genus excogitauit,ad quod deleteri an alexi terram,purgatem,&alias, quae tota substantia suas operationes edunt, facultates, reuocat: Vnde .smpl. I. diciti nedicamenta quaedam alterare tota substantia, sicuti complura delete- morum, seu hethalium medicamentorum', nec pauca texiteriorum, seu a mulctorum, tum purgantia omnia, ac pleraque eorum, quae epispastica, hoc est,attrahentia nuncupantur. Hac igi
tur ratione, Galenus, medicamelorum
facultates, recensendo percurrit, ocad quatuor suprema genera contrahe-cio,velut in clames quasdam redigit, nec his contentuo generum postea singulo-
34쪽
Σες MEDICAM OECONO M. rum,species sigillatim singulas, enarra-do sic persequitur, ut quibus medicanaentis quae facultates, qui facultatu gradus conueniant, hoc est, quae medi- Camenta plus, quae minus facultatibus his aut illis polleant, apertissime declaret. Quibus ita peractis, methodum, nominus breuem succinctam,quam dilucidami exemplorum varietate distinc lam, constitui esse putat, qua medicamentorum omnium facultates omnes particularibus ad pauca quaedam capita redactis, uniuei salibus autem in maxime particulares denuo distributis Laddisci facilius, memoria firmius a quouis retineri possunt. Et eam si quis exacte calluerit, haud credit futurum, Vt ignoret, aut quid cuiuis corporis assectioni medicamenti sit oportunissimum, aut qua pro conditione
locorum, temporum, corporum,&aliarum circumstantiarum tum quanti-tatC,tum forma,liceat,ac deceat,ipsum,
vel exhibere,vel adhibere, nos inem a
35쪽
VID DE MEDICAMENTIS, perfacultates, d pestendis es in ordineae disponendis, saluant Me ito Gai
VI Galeno posteriores, ad aetatem usque nostram,argumenti genus istud pertractarusi ipsius at vestigi j inhaeserunt, ut quisquis ijs haud insisteret, toto quod dici bl et aberrasse coelo, rectu it, veritatis tramitem deseruisse putaretur. Verum,Vtin rebus dubij s&ambiguis variae sunt hominum opiniones,& in diuersas partes deliberantium animi distrahuntur ita, lam, que dicta fiunt obsicurius a Galeno, Pro suo quis'; captu capiteq; dilucidare cupit, nec tam verba sequi,quam sen
sum ac sententiam assequi, conatur
36쪽
18 MEDICAM. ECo Nou. sit ut in ista cogitatione consultatione que varijs modis huc illuc agitata, plurim sim a sedissentirent inuicem, atquc discreparent. Videbui aperἔequicu-que singulorum libros diligenter euoluerit,in quid de supremis facultatum generibus unusquisque sentiat, attente considerauerit Conspiciet enim is, vel non eodem ab omnibus ea numero O-prehendi, Vel de rebus sub hoc aut illo genere contentis numerique ratione, dissidentesin dispares eorum esse sententias. Atque quod de numero non conueniant, quid attinet dicere, cum ut
ab aliis duo, sic ab aliis tria, vel quatuor,
ab alijs, nunc plura, nunc pauciora constituantur'Quod autem illi,qui nu-na erum eundem statuunt, vel de rebus cuiuis generi subiectis no consentiant, vel in assignanda ratione, cur ille numerus magis admitti debeat, qua alter, valde disserant, in js, ut alios taceam cospicue cernitur, qui quatuor generacas recipiut facultatu istarum differen-
37쪽
clarius sentire videan rur,is ad Caleni I Dentem proprius accedere, quam alii plures habeant sectatores si tamen ab i)s quaeras, quae sint illae supremae facultates quatuor, ad quas caeterae reuocanturi Relpondebit unus, primam cam es se, quae potentiam corporis immuta dinaturalem habet, ob aliquam qualitate exprimis, calorem propterea frigus, humiditatem , aut siccitatem inducit, secundam eme naturalem potentiam, quam habet medicamentum in humanum corpus inducendi et Tectum, a quo
denomina turdicet sit in vigore qualitatum primarum, ut lunt exsectus, ad primos prirnarum, conseque teS,Veluti, resoluere, aperire, attrahere, constring re,oppilare,Vlcerare,consolidare,&huiusmodi, tertiam esse potentiam naturalem, quamdedicina, magis, num me-brum , quam aliud, aut unum locum, quam alium magis relpicit, &Operatur
aliud in illo, quam in alio, sic dactylus
38쪽
, MED1CAM OECONO M. Pulmonem, agaricus pectus, colocyn chis caput, magis quam aliud membra respicit,&consimiliter de pluribus aliis
dicendum , quartam demum esse potentiam naturalem, quae per formam. Occultam seu specificam, producit ese fectum in toto, prout est VirtUS,V g qua medicamentum est solutivum, iu- morum aliter eductivum, aut veneni quomodocumque eX pulsivum, ut virtus, qua medicamentum ventrem soluit, vomitum mouet, rinam prouocat, sudorem elicit, aut est veneni Be-χoar Respondebit alius primam esse, quae calefacit refrigerat, libi mectat, aut re siccati vel per coniugationem horum Oh qua facit, secundam esse, quae vel e . mollit,uel indurat c. tertiam,quae car nem generat, lippurat, cicatricem, aut callum inducit, quartam, quae per substantiae proprietatem operatur, qualis inest medicamentis non tantum alexi terijs alexi pharmacis, iurgantibus, Verum etiam illis, quae corporia humani
39쪽
parti cuipiam uni magis aut obsunt, aut prosunt, quam alteri:nam medicamenta,quae magis unam, quam aliam parte respiciunt, pluribus in locis, a Galeno dictitur id agere, propter essentiae proprietatem. Resp5 debit tertius, id quod
ex Galenos perius audiuisti; nec eximmensa Medicorum multitudine,denumero facultatum istarum quaternario
consentientium, pauculos aliquot in-tiemes, qui qumtioni propositae sunt eodem modo responsuri. Si scisiciteris rursum ab ijsidem, quam ob causam facultates inquatuor tantum iec plures nec pauciores ut ita dicam iamilias: partianturZAderit mox aliquis, qui respondeat, facultates medicamentorum es, vel esse manifestas, vel occultas, sit sint manifestae, vel esse primas, sic proprie vocari, quia per primas elementorum qualitates corpus alterant
etas,' secundas ideo nominari, quod pronunat exprimae Sriunt occulis ,
40쪽
vel hanc aut illam partem peculiariter, vel uniuersum aeque corpus respicere, quarum priores, tertiam, posteriores, quartam familiam, complent. Respondebit alter, facultates numero debere pares esse qualitatibus, quibus aquam instrumentis in agendo connitUntur, has autem non esse, vel plures, Vel pauctores, quam quatuor Idem igitur de facultatibus dicendum. Minorem probant, quia qualitates uniuerta, vel manifesta sunt, sensibus obvie quae mutuo nexu quodamin ordine sic inter se cohaerent, Vt tres recenseantur, prima videlicet, secunda, tertia Vel occultae, quae sola cognoscuntur ut variis in locis docet Galenus experientia ,sensusque iudicium subterfugiunt. Hinc suprema quatuor facultatum genera consurEur, quorum quod primum est , eas continet,qu per solas qualitates primas, suis muneribus ac munijs faciut satis, primae dicu tur, tum propteream causam, tum quia sunt reliquarum omni u ex