장음표시 사용
11쪽
13쪽
81. T Apillae molles I pulposae oned .allosa: nerVeae I PL ramidales ex nervis subcutaneis duriS, CXuta membrana exterioli, mollitis, Ortae hinc admollum sensiles factae: affluente assiduo tenuissiimo liquore humectatae I epiclermide tenuissima, solidissima, defensae, illibata sua sensilitate iiit a sinus, foveasque sub cuticula latentes , in locis actui exercendo Propriis, nempe lingua, apice digitorum in manibus , pedibusque, contractiles iterum in emissiles sunt organum corporeUm , quo eXplorata corpora Tangi dicuntur. 482. In quibus id mirum , quod reliqua superficie corporis perpendiculares , circa apicem digitorum manus, pedisque, juxta longitudinem digitorum exporrectae jaceant hinc ibidem, si epiderinide adscita, ut vagina , Complicatae , exsuccae , densentur in ungues accessu solidatorum vasorum culaneorum densatis , defendendis papillis , earumque callositati impediendae
83. Tactus igitur fit, si apex digiti applicatur objecto X-
plorando, attentione mentis emittuntur papillae, leniter teruntur supra superficiem: sic imprimitur motus quidam hisce papillis, cujus effectus ad sensorium commune elatus, menti excitat ideam calidi, frigidi , humidi, sicci, mollis , duri, laevis, scabri figurati, moti, quiescentis , distantiae titillationis , ruritus , doloris 48 . Cur detersa , macerat , abluta , exusta epidermide, dolor a tactili ' Cur crassa, dura , callosa cicatrice Corrupta epidermide , tactus perit quae causa miri motus a tremore,
a torpedine pisceri tana ingrati , sensimque in stuporei abeuntis unde ad unguium superficiem internam , uti subjestae affixam ad radicem eorum, tam atrox dolor Cur ibi sensus acutissimus tactus, ubi ungues, ubi sulci cuticulae spirales
fiunt. Boerhaave Tom. ILL A s CCCCLXXXI.
14쪽
g. . CCCCLXXXI. TActum dicimus hoc loco non illum magis universalem sensum, i
quo vix ulla pars humani corporis perfecte destituitur e verum specialem illum sensum , qui in apicibus digitorum, tamquam proprio
organo exercetur. Porro non de ea cogitationum mutatione dicimus quae essicit deam frigoris , asperitatis c. neque enim de ea mutatione est, quod certe definiamus eam autem volumus organorum corporeorum mutationem, qua orta, nascuntur in mente deae corporis frigidi,
asperi, humidi c. Papillae Has proprium tactus organum et esse demonstrat destruis
esto tactus, quae sequitur compressionem, erosionem ustionem, destructionem papillarum . Si digiti extremi corpus reticulare ustio laeserit, corruptae sunt papillae, tactus periit Oriuntur a nervis impressiones quas patiuntur, ad nervos mandant, per eos ad cerebrum , ibique demum tactus idea excitatur. Medullofae Omnes nervi , etiam culane , qui tactui destinantur hunc tamen sensum non nisi hebetem exercent, quamdiu vaginis teguntur. Quum primum vero, depositis in Volucris, quae corpus reticulare essiciunt , nudi muci similes facti sunt , tum acerrime sentiunt . Eadem ratione compertum est non men inges sentire , sed medullam aperto enim crani Vivi canis, compuncta me ninge, nihil in animale magnae passionis adparet misere Vero vagitat 3h, convellitur, quamprimum ipsa medulla laeditur. Humectatae Haec magna est utilitas perspirationis per universam cutem distributae. Neque enim nervos potuit irrorare humor aliquis nisi ex vasis effusus neque potuerunt nervi sensibus propriis defungi, nisi
hume et Dolorem , sensum tensionis, calorem , ligus , superficiei corporum asperitates , ex propria nat Ur nervi omnes percipiunt, tum qui alios praeter tactum sensus Xe Cent, tum qui per viscera , membranas oberrant omnia viscera obtuse dolere attacha reperio. Sed accuratius haec omnia fiunt a nervis in naturam mollem mutatis, atque in papillas degenerantibus , acerrime , ni fallor, in penis glande . Hic tactu a priore gradu differt , non natura . Caeterum PERALTUS
tactus concedit abrogat autem eorum oculos, olfactum denegat, gustumque . An vere . De Culis demon1tratum est in Libellis,
singulae corneae flamentum a nervo optico respoΠdere, veros
adeo oculos esse . Olfactum vespis, formicis , muscis carnariis , Unus speciem omnibus fere conce- das necesse est , a quidem suum pleraque, c unius generis cibum
15쪽
DΕΤ ACTU. humecti Arescente cute, non tangimus. Qui aperto ore dormiit, mane nihil saporum distinguit, aer enim admissus linguam exsiccavit Pul-
Vere terreo offartae nares olfacere cessant c.
Diderm de Si nervi nudi fuissent, non nisi exiguo tempore integritatem suam conservassent. Ideo NAΤURA tutelam iis dedit epidermidis, tenuis membranae , ut impressiones objectorum ensibilium non excludata sed densae pariter, ut probe defendatur, qui subest nudus , mollis que nervus. Cum his conditionibus tactus perfectissime exercetur . a. pillae nudae, leviter adtactae plumula, intolerabilem ericiunt pruritum: neque alia in glande penis i c. muliebribus organis adeo accurati sensus, validissimae pruriginis causa est, quam stipatarum papillarum requentia. Omnes autem nervos nudos obducit epiderm is , etiam ubi cutis nulla subest . Os dicimus muram labiis interjectam , quae in fetu major est, Mere ad aures usque in embryone quarti , quintivi mensis continuatur. Inde fit, ut partus septimestres os ampliter hians habeant, minutius autem, is elegantius, qui ad nonum mensem gestantur rictum enim coalescens cutis ensim, continuo diminuit in ore ergo cutis ad labia deficit , 3 epidermis autem cute longior labiis inducuur . Si ea epidermis Uvs Cui ANI artibus , maceratione, concussi detrasta fuerit, nudae papillae remanent, undique hirtae . His papillis laesis
postquam epidermis viti ria est, maxima mala succedunt, dolores non tolerabiles Sinus 6 Rugae nempe cutis, varie coeuntes relinquentes spacia trigona, trapezia , pentagonia , in Varii corporis partibus varia
Hos sulcos emcit intro tracta epidermis sub iisdem uplici ordine , collocantur papillae nerveae Inter eos sulcos media interjacent juga ea vasa exhalantia, sudoris emissaria , pilosque continent . Optime haec
Emisilas ΜALPi Cuius 7 in corpore hominis molli, minime cali so, post prandium, Italos vero novimus liquidorum ciborum plus quam solidorum admittere aere calido, apices digitorum observabat armato oculo lubitumque voluntate sua nixum edebat, quas accurate aliquid tangere gestiens : vidit eminere ex foUeolis epidermidis num elotas exiguas rotundas quasi verrucas papillae erant nerveae . In lingua facilius est experimenta capere. Si jejunus ante speculum stans, famelicae linguae 8 saccharum obtuleris gustandum, videbis utique totam linguam in tubercula elevari. limaces hujus emissionis luculentum exemplumia
s CCCCXXIII. not. 7.s6 CCCCXXIII. Ol. II. I 2. II. De organ taet p. 22. Sed experimen. praeis Erigi vero probabile est ex conis sensu aliarum partium maXime sentibiliuni papillae muliebris L.
Ium lubricum est , de ab ipso au i 8 Vide insta ad CCCCLXXXVII. ctore fere in dubium revocatur l
16쪽
DE TACTU . praebent. Dum ambulant haec animalcula , exploratura obvia pericula subinde cornicula sua exerunt, quorum apici oculi insident oblato vero corpore duro, meticulosum animal cornua retrahit. Similis res in a.
pillis est, sed minus utique manifesta. Tactus organum hujus senius nervi sunt subcuta ne , qui depositis
exuviis integumentum formant continuum vasis praeditum adeo tenuiobus, ut nulla inflammatione, nulla repletione , nullo micros copio conspicua fiant, ripiderm id substernitur reticuli nomine notum 9 . Inaequabile est, sulcatum, areas intercipit, in quarum foveis papillae sunt: neque ad epiderm idem, sed ad reticulare corpus sulci pertinent.
Exporrectae Observa primum strias, quae in apicis digitorum parte
e X le mori, ad eorum latera parallelae decurrunt. In his striis papillae disponuntur, non perpendiculariter erectae, verum per strata invicem sibi incumbentes Ubi hae striae unguem adtigerunt, tunc papillae X-teriores cum vasis utaneis, Mepiderm id recta linea protenduntur, atque indurescunt in unguem . Reliquae vero se inferiores striae, quae sub unaue ponuntur, recta pergunt dens agmine, Mungue proteguntur. Qiine vero lateraliter his unguem formantibus papillis adstiterunt , eae divergunt ad latera, undique decurrunt versus vicinos digitos, eae
demque faciunt lineas illas pirales, quae soli uti propriae sunt. t Epider
9 CCCCXUΙΙΙ. not. 4. 1 Unguium non facillima est historia Partem epiderinidis esse satis certum est , cum sequantur eamdein , pap)llis vero locum dent. Non continuantur tendinibus, qui Cl. POL ZI non levis error esticis ossiculis prioribus digitorum corruptis, ungueS tamen
renati visi sunt EYER L υar. hydr sed cum ossiculis tendines pariter deleti suerant . Ergo in digitorum pate convexa cutis secedit in duas quasi laminas conspicuam, qu e ad unguis initium desinit; c occultam , quae sub
ungue continuatur. Iiater has duas laminas quadrata radix unguis meis dia est, occulta eadem, & tenerior, ad articulationem vero ulti- matri retroeundo producta , neque
tamen ei adhaeren FRANK. Ου- cholog. p. 5. Ea , uni primum conspicua fit, adlaaerentem iacta est epiderm idem , valde manifesto, eademque satis separabili tecta antrorsum pergit . Allera autem epidermidis propago contra riginem digiti retroit,d radici unguis firmiter adhaerescit A AUU . n. 363. 68. Unguis arcu quodam terminatur in moratioribus : ad primam autem ex plica cutis emersionem pallidius segmentum circuli est, quod lunulam vocant. Verum ab ea radice unguis rete ab epiderinmide distinctum antrorsum sub unis gue propius cutem inter unguem, 8 papillas fertur, ab ungue separabile M ALPIGH. posth. p. 99. in Aetiope nigro suo color conspicuum ALBIN. de nur arili f. 3.ΚAAUUU. n. o. 37I. 372. In hoc rete l0ngitudinem sequuntur
17쪽
Didermide Huic adhaerent ungues, cum illis epidermidis chiro. thecis, a quas de manu fetus deducant anatomici, ipsi etiam unguem sequuntur. Defendendis 3λ Sub unguibus nudae papillae iunt valde sensiles , quae propius praeciso ungue non adeo dolorem quam intolerabilei . quamdam in sentiendo molestiam 4 eficiunt. Aptos In plerisque animalibus alia superest unguium utilitas, neque homini ea penitus nulla est; nam nostro generi ungues neglecti in longum conum procurrunt, similem unguis aquilini quoties praecisione neglecta tempus nacti sunt crescendi. Tales sunt Chinensibus, qui ungues numero sulci , qui ad apicem
usque excurrunt, e papillas recipiunt leviter adhaerentes: reves, quae radici proximae a longiores, quo longior unguis a radice proce
l. c. molles autem sunt, quae ungui subiunt, ubi cuti adhaeret solidescunt ad unguis apicem . Sed exterior etiam, sive conveXa pars unguis tales habet longitudinales fibras VINSLOVV. num 89 dc similibus, ut corpus reliculare sulcis distinguitur in parte conca
phyliot. p. 16. In homine plurimum de epidermide habent. Nam
re ungues morbis , aut maceratione in tenerescunt, Z epidermis in corneam unguis naturam abit deinde, pariter ut epidermis, rege neratur resectus unguis, de similiter sensu caret, si a papillis , a secunda lamina cutis accedentibus recesseris , neque vasa habent. Ad papillas vero refero cruentas fibras In parte cava unguis visas FRAN-ΚI p. l. c. orbi ungues in eamdem formam fere deturpant,
in quam ipsa abit epidermis, strata nempe successiva, 8e sibi incumbentia instar tegularum ΟUHA
Simile exemplum LINDANUS habet a BLASI citatus ad VE-SLINGIUM cap. XX. 8c AL-ΡΙGHIUS Uli pag. 99. Oo IlIlepra , defluxis piliS, loco ungui uni fit ras solidas setarum specie Pr
III. q. III. n. sis. T. III. f. d.
a Primarium officium est procul duis bio reprimere pulpam tactilem extremi digiti, ut papillae, quando
corpus tactile tangunt, ab eiusdem superficie refugere nequeant, sed adpressae accuratius ad idem cor
Brutis animallus ungues partim pro calceis sunt, partim pro armi S. Et calcei quidem, Ue Ungulae a parte exori , sive concava manus, pedisque ponti litur multis stratis indurara epidermidis affae multisque pariter corporis relicularis cornei, cujus fistulas papillae evidenter subeunt ALPIG. de rach. ore. Ungues autem si initiores sunt notirorum, conici aine . cin nonnullis brutis animali is perinde, ut cornua, cavi. MALPIGH.
18쪽
6 ΕΤ ACΤU. gues ex religione alunt. 3 Brutis vero rapacibus omnibus , sive quadria peda fuerint , sive aves, sive insecta , ungues ad tutelam is bella gerenda dati sunt.
Digiti manus, vel pedis nisi enim calceati incederemus, perinde
pedibus, uti manu , tactum exerceremu . Emittuntur Vel certe attensae redduntur, sive eriguntur.
Leuiter Totus tactus est resistentia corporis, quod tangimus. Si haec resistentia mediocris est, tactus fit distinctus; si violenta , tunc dolor oritur loco tactu&: ita digito excoriato non qualitates corporis distinis guimus, sed dolemus unice. Motus Motus nihil est, nisi mutatio superficiei idem tamen percontinuos nervos ad animam delatus, certam is definitam sui deam imprimit. Ideam organista Amerssortensis, de quo BoYLEUs i scribit, adeo distineto tactu ullas est , ut etiam colores, nigrasque literas tactu distinxerit, quando nempe ipse jejunus erat, Manni tempestas non nimis
Calidi Tepidum dicimus, quod eodem cum corpore humano calore gaudetri calidum , quando calorem corporis nostri superat origidum quod minus calidum est. Hunc caloris lentum totum corpus humanum percipit, exquisitiorem tamen in apicibus digitorum linguae mucrone, ubicunque nempe papillae abundant.
Distariis mirabilis hic subest observatio, quam C ARTE SI Us proposuit. 2 Homo caecus, vel alioquin profundis tenebris cinctus , nullam corporum duorum incursionem metuit , dummodo manus armatae sint baculis decussatis, quorum apices in corpore obvio concurrunt. Adparet
s Est dignitatis nota. Etiam alibi ira
Indiis hunc morem obtinere ego . Oritae . cum quibus conflixit
NEARCHUS, toti hirti fuerunt, cunguibus longis pro discidendis lignis , de cibis usi ARRIAN Indie Iuvenis unguibus avilms similis DECKERS Exerc. p. 63. ii Fus hanc historiam recenset ex fide EDVARDIFINCHII Caecus
erat e morbo colores , principes dignoscebat tacti, de mixtis etiam judicabat mixtos esse: omne autem discrimen erat ab asperi tale, in nigro maxima, in rubro mini ma c. BOYLE . c. p. 2 seqq. Et in universum Iactus magis at peritatis gradus, quam ullas ab asqualitates corporum distinguit Aliud exemplum caeci, qui tactu colores discreverit, ex GRIMAL-D citari video. 2 De om. p. 38. 9 8 in princia I iis passim . Neque hoc mirum videri potest, cum eadem geometriam e multo subtiliori , saltuum conatus, C muscularium actionum intensiitates , voci gradus, tactus instrumentorum sicorum dimetiλmII. .
19쪽
Dn TACTU. 7 inesse nobis naturalem aliquam trigonometriam, atque proprium corpus pro has esse trianguli, baculo pro lateribus, mentem vero ex angulo verticis majori ad proprietatem corporis ob Vii cones udere, remotius viocissim intelligere ex anguli ejusdem parvitate. Titillatio, e Ita vocamus statum nervi, in quo adeo tenditur, ut paulo ulterius tensus dolorem ericiat. Non dolor est, quod sentimus, plumula nares vellicante, sed perinde tamen intolerabile, quod majores
etiam nervorum concussioneS, atque convulsilones demum excitat.
Pruritus Nihil hoc sensu gratius est, neque alia est voluptas corporea Excedit titillationem aliquo gradu majoris tensionis, quae tanta hic est, ut eadem vel paululum aucta, nervus disrumpatur. Nihil notius est, quam acrem dolorem pruritui aucto succedere. In scabie pi-dermis elevata cavum inter se ipsam is papillas relinquit, acri liquore plenum , quo papillae stimulantur. Inde pruritus excitatur adeo intolerabilis, ut prae excess u voluptatis homines animo defecisse viderim . Si vero prae in luperabili sensu pruriginis ungue locum prurientem scalpse. ris, continuo dolor succedit distatutis nervis. Adeo NATUR dolorem voluptati vicinum dedit.
Dolor Quia tunc nimis sensiles nervuli facile destruuntur. Talet . cruditatem intolerabilem videmus fieri , detracto de labiis epithelio avulso ungue, delapsis post febres ardentes magnis callis epidermidis . Callosa Hoc non magis mirum videri debet, quam si dixeris manum chirotheca indutam minus accurate sentire manu nudara callus enim a riter, ut chirotheca, impedit objecti sensibilis actionem in nervos. a. nus tenerae puellae, .acicula compundia , continuo sanguinem fundit eadem in duro. laborioso homine nihil sentit. Hinc fabri ferrari Leodienses callos in manu adeo crassos alunt, ut fulum aliquando ferrum per volam manus agitare videas faetenta, fumante ambusto corio, absque ullo tamen doloris sensu. et Callus autem tumor est a vasculis utaneis complicatis, cominu adgestis, donec strata plurima connata fuerint.
si macerata in 'Toetu. LUti sit in Io-
tricibus uis; adsuetis , remotis vilixi vii cuius sordibus, adtenuata epidermide, quibus omnium corporum asperitates cingratissimum sensum essiciunt . Nempe omDi- ... bub. Rex Vi selisoriis aliqua tutela 1 praeponitur , ne gravos nimium
et Iuglandis molle callum in mann Vidit BARTHOLINUS pag. 28. Ipse in i triariis hominibus vidi,
qui candens fusumque vitrum manu continerent, ut de praestigiatoribus sileam . In fabris anchorariis eadem, quae PRAECEPIOR vidit. KAAUUVIUS . Io I. Um
20쪽
Tremore ARIsTOTELEs, TARO PARASTUS historiam tradunt piscis Rajae adfinis, qui vel manu , vel baculo, vel et ipso ad tactus stuporem homini communicat aliquando, quando causa fortiore it, etiam convulsionem . Sunt inter recentiores, qui veterum historias pro nugis habuerin , sed recentissimi per utramque Indiam peregrinatores totam rem confirmant Theoriam miri phaenomen dedit o RELLus esse nempe sub tota cute hujus piscis musculum valde tentum, hunc a pisce fugiente adtas tum detrahi, ac paulo post elevari utrumque autem motum fieri reciprocationibus adeo velociter se subsequentibus , ut in o. mine illos adeo molestos tremores cieant, qui ipsum commune sensorium turbant a morte vero piscis nihil potest. BoERHAAUI quidem tota res cin valde dissicilis videtur. Quando serrum argutum, brevissimum, tensissimum , citissimis tractionibus a lima raditur, vel orbiculus vitreus acie cultri serratim quali secatur vel musicus chordam brevissimam, tensiis mam arcu oberrat Oritur stridor adeo intolerabilis hominibus , iit quovis pretio aurium tormentum redimant. Neque tamen aliud quidquam
de canum, aliorumque brutorum digitatorum pedes pulvinaria epidermidis callosae habent, quibus tuto insistant, cum in fetu perinde ibi tenera cutis subsit .magis singulares sunt illae suspensiones lactus δε stupores universales, qu la BDYLEUS in puella habet, de iii phil. πp. p. 1sq. 3 Veteres per ipsam aquam, vasa, Wretia, hastam, enectus suos torporificos exserere dixerunt ipsasque veterum historias BDYLEUS supergressius est. Recentibus per solida corpora tosporem Hopagari largiuntur ICHER apud di HAMEL pag. 17.ΚΟLB descν. du cap. de . Esipia III. p. 27. edit. GU REAUMUR
pag. 64. per fluida nega ut Satis autem certum est , non pereffluvia aliqua, verum actione duorum musculorum hunc effectum consequi. Hi corpus IOIpedinis excavatum paulisper subito in convexitatem restituunt, RE-ΑUMUR emide ἰ Acad. des scienc. 7 q. pag. 37. T. 3. H. G. I. atque fragmenti digito ictus offerunt fibrarum suarum , quae cavae sunt, e molli, gelatinosa materie replentur ib. f. 3. Eadem fuerat conjectura REDII. c. p. 6o.d BORELLI , neque plura Vidit in Indiis AEΜPFERUS
Amoenit fas c. II. p. 14. Iupor autem est cum dolore , quasi adlisi nervi, qui in regionibus callindis ipsum sensorium commune, M cor turbat ΚΑΕΜΡFER. I. c. in mari mediterraneo vix is a
manu ad cubitum , aut , ubi multum est, ad humerum usque per venit, atque aliquam vertiginem facit REDI Exper naιur. p. I.
rem oriri , fuse idem demonstrat, cum piscis ad sensum non concu- Iiatur, secus quam BORELLO visum de ot anim. II. Prop. CCXIX. aut in minaceo de ani malibus terrestribus obtinet, quibus pannich Ius carnosus agitatus pilos erigit, cutemque tremefacitH. FABRIC. QVAΡ. de imeg. im Veteres ad effluvia venenata phaenomenon referebant , e