Galfredi Monumetensis historia Britonum : Nunc primum in Anglia, novem codd. msstis collatis, edidit J.A. Giles

281쪽

PONTICI VIRUNNIlcuntur Savoini; si autem filium haberet, promittit auxilium, ut fieret rex Britanniae: non Solum autem id a duce, sed ab omnibus heroibus appetebatur, quia

carus aeque omnibus erat. Desponsata igitur filia Brenno, Statim donat regnum, nam eo anno moritur dux. Dux constitutus Brennus, thesaurum morum,

et atavorum dueis erogat principibus Allobrogum, cum eia omnibus communia habens omnia, et publiea convivia eis laciens. Proceres igitur illecti eo modo, Proponunt ut Brennus ulciscatur fratroni Belinum, idque publico consilio consrmatum est, nec mora, collecto grandi exercitu scedus cum Gallis inivit, ut per Gallorum provincias tuto ire cum exercitu in Britanniam sineretur. Exinde parata in littoro Neustriensium classe, in insulam Brita niam prosperis ventis venit. Belinus tacto quam magno potuit exercitu contra Brennum fratrem v nit conflicturus. Sed eum hinc inde statutae collo tes fere commisceri coepissent, acceleravit mater amborum, quae adhuc vivebat, et per dispositas turmas incedens, erat autem nomen ejus Convenna)aestuabat filium videre, quoniam tam diu non vid

rat: ut proximavit, brachia collo injecit, desiderata basia ingeminans, nudatis quoque uberibus illum astabatur multis Iachrimis.

EMENTO fili, memento uberum istorum quae suxisti, matrisque tuae uteri, quem Deus creavit augustiis mea Viscera cruciantibus: fratri tuo veniam concede, iram tuam compesce, in eum nullam habere debes contumeliam, qui tibi nullam intulerit: nam quod causaris to ob eum a Patrio solo eXpulsum, Si eventum rei intuearis diligenter, conqueri non poteris; non enim fugavit te, ut deterius tibi contingeret,

282쪽

BRITAN. HISTORIAE LIB. III.

sed coegit deteriora postponere, ut ad potiora su limareris : subditus namque illi partem regni possidebas, quam amisisti, par illi lactus es, Allobrogum regnum adeptus. Quid igitur secit 8 Nisi de pau-Pere regulo, magnum regem promovit, et clariorem sponsam: adde, dissidium inter Vos Ortum non prointer ipsum, sed per te incoeptum suit, qui auxilio regis Norve ae sectus insurrexisti. Quibus verbis

matris delinitus, deposita galea, cum matre ad D trem perrexit. Belinus videns inermem, vultu D cis eum ampleXus est, et sacta magna Pace, urbem Trinouautum venerunt: ibi consilio inito quid aget dum eSSet, pararunt magnum exercitum in Galli rum provincias, ut eas Superarent. Emenso anno

in Gallias transfretarnnt, et Galli multis asperrimi que conflictibus attriti, Belluo et Brenno concesso runt. Mox Britones et Allobroges victores, Gallos prosequuntur, donec captis regibua ipsos submittere Sese coegerunt. In eo anno totas Gallias acquisiverunt multis urbibus eversis. Pacatis ibi roges Galliarum rebus, Romam petere deliberant, et It liam pessumdaere. Ingenti itaque apparatu Britannorum et Gallorum, urbes et provincias Italiae si tim depopulantur. Erant tunc Romae duo Consules, Gabius et Porgenna, quorum regimini patria commissa fuerat: qui cum resistere non possent, assensu senatorum venerunt ad illas concordiam et amicitiam petentes; obtulerunt etiam plurima dona auri et argenti; singulis annis tributum, ut sua

cum pace Do8sidero Sinerentur, sumptis ergo obsidiabus Veniam reges donavere cohortesque suas in

Germaniam duxerunt, instaurato prius Rhegio Lia gustico, quod immanitate Brennus eVerterat, adcommoditatem rei gerendae: ubi per biennium imm ratus Germanos subegit, et Brennonam condidit denomine ipsius, quae nunc eorrupte dicitur Verona.

283쪽

Cumque populos infestare coepissent, piguit Romanos initi Rederis: et revocata audacia Germanis in auxilium processerunt. Deinde reges habito consilio, ut utrosque et Germanos et Italos ulciscerentur: Belinus remanet contra Germanos; Brennus cum Gallis et suis Romam contendit; ruptum scinus esturus. Romani id videntes, iter praeoccupant, ut o Atarent surori Barbarorum. Belinus id audiens, r V ato exercitu acceleravit; vallem quandam na

tu qua hostes praeterituri erant, in illa delituit. EQUENTI die adveniunt Itali, visis hostibus attoniti, arbitrati utique

sunt Brennum, et Gallos et Senones adesse. Belinus acriter Italos invadit do improviso, inermes et Sine ο dine advenientes. Romani sacile profligantur, et sine pietate caeduntur: Sed nocte Supe Veniente incoeptam stragem perficere nequivit Bel, nus. Romam Belinus etiam ipse contendit, et Bre no jungitur, qui jam triduo antea Romam obsidere coeperat. Romam igitur ambo oppugnant, ante poditas furcas erigunt, et obsessis mandant, quod obsides quos dederant, in patibulo suspenderent, nisi sese dederent. Romani autem despecta pietate fratrum, filiorum, et nepotum, in proposito permanent, et sese defendere intendunt: hinc inde a moenibus pudi

natum.

Tus Brennus viginti quatuor obsidum nobiliorum statim crucifigit, et alii multi suspenduntur in conspectu

parentum suorum. Romani Prote

Viores, et laeti legatione Gabii ot

Porsennae consulum, qui ipsis mandaverunt, ut in auxilium eorum sequenti die veni

284쪽

BRITAN. HISTORIAE LIB. III.

ent; urbem egredi statuerunt, et cum hostibus pro-lia committere, et cum turmas suaη sapienter di tribuerent, ecce consules resectis sociis insunt, de sisque agminibus invadunt Allobroges et Britones: et cives Roma egressi stragem non minimam lac runt. Porro fratres cum cladem commilitonum tam subito illatam conspexissent, admodum anxiati Ao ios hortantur turmas reficere, et crebras irruptiones lacientes hostes retrocedere coegerant, tandem multis milibus caesis, victores sunt fratres interiecto Gabio, captoque Porsenna urbem ceperunt, et absconditra civium opes commilitonibus tradiderant.

Habita ergo victoria, remansit Brennus in Italia, inaudita tyrannido incolas assiciens. Tandem in Graeciam perrexit, ubi tegula templi Apollinis occiditur : exercitus ejus adhuc Galatae nominantur. Ceteros autem actus ipsius et hominum, quoniam Graecorum, et multas Romanae historiae declarant, tractare non curari, cum nimiam prolixitatem huic operi ingessissem, et id replicans, quod et jam alii tradunt, satis est quae non habent Latinae historiae percurrere. Belinus autem in Britanniam reversus vixit. Es vetustato collapsas reparavit; novas condidit multas; et inter alias unam Super Oscam fluvium prope Sabrinum mare, quae multis remm ibus Caerusc dicta est, et Metropolis Demolita suerat. Postquam autem Romani venerunt, deleto nomine priore Vocata est urbs Legionum, voeabulum trahens a Romanis legionibus, quae ibi hiemare solebant. Fecit etiam in urbe Trinouantum januam mirae fabricae super ripam Tamesis, quam de nomine suo ciVes temporibus istis Boli Agatam appellant. Justitiam ma

285쪽

ime observavit: in ejus diebus tot ac tantae divitiae

suerunt, quantas viderit nunquam ulla aetas. Mo tuuS autem combustus est, et cinis in aureo cado reconditus in turris cacumine portae praedictae, quam secerat supra portam navalem. Huic filius succe

Sit, nomine Br truch, vir prudentissimus, grossis et cruentis oculis notandus; cui cum rex Dacite tributum negaret, quod patri tribuere solitus esset, parata classe in Daciam navigat, regem interficit, regionem subjugavit pristino jugo. In patriam autem remeans per Orcadas insulas veniebat, ibi tris ginta naves invenit, Viris et mulieribus plenas: is,arum intem navium do, Bartolinus nomine, venit obviam, et adorato eo, Veniam et pacem rogari dicebatque se ex Hispania pulsum, loca, noVa8que Sedes quaerere: petiit portiunculam Britanniae inhabitandam, ne muris odiosum iter de caetero pediagraret. Ut igitur audivit Gurgiant Br truch, eos

Bassalenses Vocatos esse, misit homines cum eo ad

insulam Hiberniae, quae tunc omni incola carebat, eamque illis concessit; quam multiplicati usque in hodiernum diem tenent. URGUINT autem Brabtruch moriens, in urbe Legionum sepultus est. Post illum Guitellinus successit, Vir Pr dentissimus, justissimusque, et facie humana; habuit uxorem Martiam nomine, lacte candidiorem, omnibus artibus eruditam: haec inter multa, et inaudita, quae proprio ingenio repererat, invenit legem, quam Britones Martianam appellarunt. Hanc rex Aluredus inter caetera transtulit in Saxonicam linguam, et Mercheantesten vocarit. Mortuo Guitellino, rem vit Martia, et filius puer, qui Sisyllus Vocabatur, sese tennis. Quo mortuo successit Cimarus; quo mo

286쪽

BRITΑΝ. HISTORIAE LIB. III. 19

tuo successitElanius; quo desuncto successit ex Ta gestela concubina Morindus, Semper per lineam rex lem, sormosissimus et sortissimus, cujus provinciam cum invasissetquidam rex Morinorum,hic eum profligavit, nec vivus dimissus fuit ullus; jubebat sinimunum post alium ante se adduci ut quemque perimens crudelitatem suam propria manu satiaret. Et cum fatigatus paulisper cessasset aggeribus occisorum: praecipiebat ipsos vivos excoriari, et excoriatos comburi: ingentes pirae erant, et spectaculum horrendum. Cum ergo crudelissime imperaret, accidit inseri nium, quod nequitiam suam domuit, quoniam ex

partibus Hibernici maris, inauditae feritatis, et sommae monstrosissimae belua advenit, quae incolas juxta maritimas oras sine intermissione devorabat. UOD cum Morindus audisset, accessit ad beluam paucis comitantibus, ct solus cum ea voluit certare; sed cum tela hausisset, accelerat monstrum adversus Morindum, et apertis sauciabus ipsum veluti pisciculum devor vit. Hujus filius successit Gorbonianus, sanctissi, mus rex: post cujus mortem regno fuit heros Arctigallo frater, vir pessimus in omni genere vitiorum, scurris erogabat, bonos insectabatur, quid mos vel virtus, nesciebat ipse, sed Ventrosus, et lacie tamquam simit posticum: unde fuit dimissus, saeta populi conspiratione, qui erexerunt Helidurum ejus fratrem, qui Pius cognominatus est ob ejus in omnes misericordiam. Hic autem post quinquennium,

frater neminem auxiliatorem, ut in regnum remitteretur, habens, venit in Britanniam incognitus, decem sociis comitatus, et paupertate ultima aggravatus transibat Calaterium nemus, ubi frater obvi

287쪽

to autem seatri basia infinita iungens, calamitatem

miseratus, clandestina via eum redola in urbem Alclud, quamvis corpore et animo monstrOSum: accivit autem proceres omnes et principes, ut se ingrotum Viserent, simulaverat enim se valida aegritudine correptum de regni rebus velle eos consulere eo audito cum Venissent, singulos stricto gladio a

malis satellitibus juramento coegit Datrem in redinum pristinum resumere. Quosacto Helidurus ipsum regnum Datri pientissime praebuit, coronam de Suo capite accipiens Datris capiti collocavit.

TAQUE meliore via resormatus imp ravit : deniquo languore obiit eveniente, et in urbe Caerleis sepelitur. Erigitur H0lidurus iterum, qui Ince to aSpecto erat, sed dum G boni num primogenitum sequitur in omni

bonitate, duo residui Datres insurgunt, et capiunt Helidurum, et in turri in carceribus custoditur; regnum dividunt ipsi; pars enim Britanniae versus occasum datur Ingenio ita enim diccbatur Humbro flumine, altera vero cum tota Albania

Pereduro: post septem annoa obiit Ingenius et i tum regnum cessit Ρereduro: Sed cita morte corremtus, itorum erigitur Holidurus. Eo mortuo, cum omni solita vita sanctissima successit Gorboniani filius, qui sanctitatem exercuit supremam. Post

illum regnavit Marganus Archigallonis filius, qui

etiam exemplo parentum serenatus, gentem Brit num cum tranquillitate tractavit. Huic successit Ennianus Dater suus; qui cum esset monstrosus eo oro et moribus septimo anno seditione regni depositus est: ea enim tyrannide, qua usus fuerat populam concitaverat, in cujus loco frater ejus Ed

ullo nomino sublimatus est Ingenii filius. Huic

288쪽

BRITAN. HISTORIAE LIB. III.

successit Runo Poriduri filius: cui Geruntius II Iiduri filius. Post illum Catellus ejus filius: post Catellum, Coelus: post Coelum Porrex: post Pomrecem Cherin, huic tres filii fuerunt, Fulgenius vi, delicet, et Eldadus, et Androgius; qui omnes alter

post alterum regnaverunt XIΝDE successit Urianus Androgii filius: cui Elvidius: Elvidio autem Clodaucus: cui Clotonus: cui Gu guntius: cui Marianus: cui Bleid cus : cui Caphus: cui Oenus: cui

Sisilius: cui Bleg ret hilari vestu.

Hic omnes cantores quos retro aetas habuerat, et in modulis, et in omnibus musicis instrumentis excindebat, ita ut Deus J oculatorius appellaretur. Post illum regnavit Archmael frater suus; post Eldes; post Redion; cui Roporicus; cui Samuel Ponisel; cui Pir; cui Capoir: deinde successit Gil ellus C Oiri filius, vir optimus: post illum, Heli filius

ejus successit per quadraginta annos, hic generavit tres filios, Lud, Cassibellaunum, Nennium: quorum Lud, major natu, et amplis membris successit; aedificiorum renovatur, muros urbis Trinouantum renovavit, in dandis epulis prosusus, et quoniam ibi prae aliis urbibus immoraretur, Trinouantum dicta est C -Lud, id ost civitas Lud, et deinde per codiruptionem nominis Caer Lunda, a succedente tempore per commutationem linguarum dicta fuit Lo done, et postea Londres; unde et panni de Lundra dicuntur optimi. Mortuus autem in dicta urbe suit sepultus juxta portam illam, quae adhuc de nomine suo Porthlud Britannico, Saxonico vero Ludesinte

289쪽

ΛTI suerunt ei duo filii, Androgeus,

et Theomantius; qui cum pueri im-Perium regerenequirent, Cassibella nus frater suus Ioeo illorum sublim tur, pius et sanctissimus suit, ita ut pueros sine portione regni esse nes erit, nam magnam partem eis tribuit: Trinovantum cum Ducatu Cantiae Iargitus est Androgeo; Duc tum vero Cornubiae Theomantio, ipse autem regni

Diademate illis major habitus est.

LIBER QUARTUS.

NTEREA erant jam tempora, quibus erat Julius Caesar, et contigerat Julium eundem subjugata Gallia ad littus Rutenorum Venisse, et cum illinc in Britanniam insulam aspexi et, quaesivit a circumstantibus . se patria et quae gens eam inhabitasset, dum ad Oce num intueretur; cumque nomen regni accepisset et populi, dixit: Hercle ex eadem prosapia nos Romani, et Britones orti sumus, quoniam ex Trojana gente processimus: nobis AEneas post destructionem Trojae primus pater fuit; illis autem Brutus, quem Silvius Ascanii AEnea geniti procreavit, sed nisi fallor, valde degenerati Sunt a nobis, nec quid sit militia noverunt, tam procul extra orbem siti; levibtor cogendi erunt tributum nobis praebere, et coni,nuum obsequium Romanae praestare dignitati. Prius tamen mandandum est eis, ut inaccessi a Romano populo, et intacti vectigal reddant, ut cetorm etiam

gentes, ne nos ipsorum cognatorum DOStrorum Sam

guinem fundentes, antiquam nobilitatem patris no tri primi offendamus. Quod cum literis suis Cassi-

290쪽

BRIΤΑΝ. HISTORI E LIB. IV. 23

bellauno regi mandasset, indignatus est Cassineblaunus, et literas ad eum in haec verba direxit. IRANDA est, Caesar, P. R. cupiditas, qui quicquid auri vel argenti sitiens, nequit nos in particula Oceani extra

orbem positos Pati, quin censu8 no tros appetere praesumat, quos lia

tenus quiete possedimus, nec quidem sussicit, nisi postposita libertate subjectionem eis faciamus perpetuam Servitutem subiituri. Oppr brium tibi petivisti Caesar cum communis nobilitatis vena Britonibus et Romanis ab AEnea defluat, et ejusdem cognationis una et eadem catena praefulgeat qua in firmam amicitiam conjungi deberent: illa a nobis petenda est, non servitus; quoniam eam P tius largiri didicimus, quam servitutis jugum serre, libertatem namque in tantum conSuerimus habere, quod prorsus ignoramus quid sit servituti obedire, quam si ipsi dii conarentur nobis eripere, elaborar mus utique omni nisu resistere, ut eam retiuer

IQUEAT igitur, Caesar, dispositioni

tuae nos pro illa, et pro regno noum Pugnaturos, si, ut comminatus es t fra insulam Britanniae supervenire imcoeperis. His visis C. Ju. Caesar cla Sem parat, et expectatis ventis dat vela, ct in ostium Tamesis fluminis cum exercitu aseplicuit et Cassibellaunus cum omni apparatu occurrit, . et ad Dorobellum oppidum veniens, ibi consilium cum principibus regni inivit de hosto propul- Sando. Aderat autem Secum princeps militiae suae Belinus, cujus consilio totum regnum tra tabatur. Aderant etiam duo ejus nepotes, Androgeus dux Trinouantum et Theomantius dux Co