Tractatus iuridicopoliticus de rebuspublicis turbidis in tranquillum statum reducendis, in eoque conservandis. Autore Philippo Andrea Oldenburgero ..

321쪽

Sedundis.

Si fueris Croesis, silc partis utere rebus, Ne jaceat surdus Lazarus ante fores. Optimo Christiano exemplo hic omni- , biis Christianis praeivit Dia. D. Conradu S, Horticilis, S S. Theologiae Professer Helm- stadiensis, qui aegrotorum , pauperum amisorum calamitates eb promptius , lubentisisque levavit , quod , Servatori S per

sonam cos induisse, animo semper Obversaretur. Eccur vero , aiebat, generis ne cessitudine nobis junctum, jacentem, re pentemque fastidiamus , cum venator ne

canem quidem a lectulo arceat, agricolavitulum exosculetur, & propriis manibus vi. . tor asini pedes lavet. Ante sex a tempore obitus annos misellum puerum , o vicinia oriundum, membris omnibus contractum , &, manibus pedibusque humi supinum , aegre reptantem, cum stipem in area , quam Iuliam appellamus , ab obvio peteret, in domum recepit, & benigne habito persuasit, ut sub chirurgi manibus membrorum usum recuperaro

322쪽

rio De REBUS p. turmis periclitaretur. Deducto in hospitium ,

omnia vitae valetudini curandae necessaria suppeditavit , quin lavanti, & mol stas compedes ac vςehem aptanti, intendentique chirurgo frequenter aditans horinus est : Ferret fortiter exigui temporis tormina , spe perpetuae sanitatis. Adspira' vit successum Dominus, ut , qui antea compote toto vicos urbis misere perreptabar, am incederet erectus. Tradidit eum postea textori in Urbe Hesmstadiensi, apud quem tyrocinio artis posito, manuum pedumque prompto usu sibi victum paravit, valetudinemque, quoad vixerit,post Deum B. Horneis acceptam serens. Similem huic alium triennio post inter mendicos

ante templum jacentem contuens, novam bene merendi occasionem noluit amiti

xe. Accersitum itaque , & lecto , cibis, estissius in hospitali cubiculo rese m ad parena medelam invitavit. Coepit procedere opus sic satis feliciter. Ille verbαλάς dum mitescere nervos & cauta tendi animadvertit , indignari , malagmata revestere , execrari chim sum, quin mendicandi occasonem ita

323쪽

ereptiam iri palam queri. Horneius interim insistere feliciter coeptae curationi percutiens, primum bona verba date,& inter filios suos spondere educationem. Accessere post & minae, quae cum surdo dicerentur, madem per ferramenta & virga, lictoris domitus, ferre cairurgum coactus. Q ribus cum obstinato animo pessitinaciter reluctaretur, &malo liberari nollet, ejectus ex hospitio & claudicare jussus e Ut refert D n. Schraderus Eloqu. pro sese Helmstad. forat. in obitum Hornei. J In

summa, si divites magni, majores maximi; parvi, minores , minimi ; es pauperes in singulis Rebusp. bene tractantur , nullus wrbidus aquilo surgct, nulli tempestatum nimbi decident, neque tonitrua Reipub. Domui tranquillae nocebunt. Hic etiam porro admonendum, quod Rerum publicarum Rectores, ad turbas praecavendas, inprimis intentos oculos in Republ. degentes Iudaeos, quos Caroliis IV. Imper servos fiscatinos appellat,defigere debeant,

ne aliquid monstri in Republica alant. vulgatum est distichon:

324쪽

3 2. De REBUS P. tuἀ- in damno ariue caper nunquam retin tur in horto

Sic nec Iudaeus sine damno in plebo

fovetur.

Quotquot hodie inter Christianos Iudaeitunt, non aliter quam precario ibi degunt ac toleramur; &'magis instar servorum vel mancipiorum habentur, quam civium. Migrandum iis est , si Principes vel Resp. sub quibus degunt tolerare nolint , migrare iubeant.Licentia commorandi nulla alia ratione indulgenda , nisi morigeros se praebeant in illis, quae ad eorum conversionem facientia imperabuntur , ab ipsis sine conscientiarum suarum scrupuli praestari possunt. Nolim equidem autOPesse, ut recipiantur ibi, ubi hactenus recepti non fuerunt. Vbi autem pridem Tecepti, nunc ob certas causas elici nequeunt, ibi humaniter de comiter tractari malim, quam quotidianis contumeliis de opprobriis vexari. Concipiunt enim odium non modo adversus eos, a quibus indigne tractantur, sed etiam adversus eorum, avibus injurias patiuntur , do ruinam &

325쪽

religionem , atque adeo , cum alliciendi .essent, dc terrentur, & abiguntur. Ita tamen humaniter tractari velim , ut intelligant, se servire, non dominari; ut intelli gant, inquam. se cives non esse , nec alio jure commorandi uti , quam precario; prohibeantur quidquam contumeliosum, vel in Christum , vel in beatissimam ejus . Matrem , vel in Christianam Religionem effutire. Prohibeantur usuras ampliores exigere, Vel capere , quam publicae leges permittunt. Prohibeantur uti famulis

ancillis Christianis, aut ex Christiano sanguine oriundis. Quod autem huc inprimis facit , jubeantur singulis septimanis audire sermonem, qui ad ipsos erudiendos& ad sanam mentem, Christique agnitionem traducendos sit comparatus. Audiant in loco, in quo nullae imagines vel statuae, quas adeo aversantur , ut considere ibi nolint , ubi positae vel crectae conspiciuntur.Sermones habentibus de praemio prospiciant ipsi Iudaei, aut, si tenuiores fiunt, magistratus loci vid. plur. B. Dia. D. Ca-

Iis in in orat. de modo convertendi Iudaeos.) Post Iudaeos magistratus Christiani

etiam

326쪽

32 De REBUS, P. turbidis' etiam caveant, ut Cyngaros , cives decipientes, & argento emungentes, e civitatibus eiiciant. vid. Linaenssuri ad ordis dinati murtember. tit. denturn Ioh. Bonifac. in Τr. de Furis Animo lucri ficiendi n. M. a 3.) Idem etiam

dictum sit de Alchmistis, qui ut pluvi-mum pro carbonibus cineres , pro metautis & auro citrerym favillas micantes insurno relii quunt: scaliser de Monacho Chymita ira canit: 'in curiati iecta, tectasomnaee nisi Ch mista, lingua cuus Ura una nummis,sed crumena carbone, Proverbis msi inda : Cambo aesarm. L X I I. --- tranquRBath P mica remedium est , ut proba moneta tam quoad materiam quam qu ad formam in immobili statu conservetui, Ita ut nihil illi addatur , neque aliquid subtrahariu

vnd- Vid. plurib.tractarus m us de quatuor Elementis Iuridic8 eonfide-iatis. Tit. 4. in Indic. voc. Nummus. Lampadis Discurri de natura nummi. Ni-

colat

327쪽

Seaeandis. Di me . Episcopi Lexoviensis, Tr.

de Mutatione Monetae. Da. Conringit sfert. de Re Nummaria , Lindemanni de Mutuo. Budelii Trach. de Re Moneta xia ; idemque argumentum perelegam et Persecutus est Pl. Reverendus & Clarissi naus D n. D. Gebhard. Theodot. UtescrΡrofess Theolog. Heimstadiens. in quibus Authoribus tota Nummi materia ita exasciata extat, ut nihil amplius vel patum studiosus lect oi desiderare possit. 9 Ne itaque motus ob nummos cusos exorian tur, tria inprimis ab omnibus , qui jus cm dendae monetae In manu ae potestate ha

bent, debent attendi s 1 J Cuiatur nummi

sinceru, ct probis. Duo enim sunt requisita ut valeat numisma proba materia, de vultus Imperatoris, Regis, Principis aut cujuslibet alterius magistratus ipsi impressus vid. l. i. r. & C. de vetet. num lim. pol. lib.I. & a. c. de Fals Moneta Rhodein. l. Io. Antiqv. Lect. cap. 2. Un. conring. de Re Numaria g. 48. 49 Grothausen de Iur. Numini. g. Ιχ. Jdicitur moneta , quod moneat , ne quid fraudis in aere, signo , pondereve fiat. ι

328쪽

R E B V S P. - turbi sis praeterito tricentiali bello anno de

seqq. qualitas calamitates , quantumqtie

malorum secum traxerit Diabolus ille monetarius, Alchymisto suo Proteo in adulteratis monetis saeviens ; nullus paenς angulus in Imperio, quem taleat, & ne mo, nisi cui Germania ipsa ignota, igno rare potest. Sicut vero Circius vectus

vertigine turbat rcgiones, ita moderna depravatio monetarum omnia intervertit Minterturbat, proptereaque Imperium ad testim paene rediit. Nonne adulterina moneta omnes contractus, omneque hominum commercium in praeceps trahitpNonne propterea nefandae confusioni,omnisque generis vitiis, licentia est data &fenestra aperta 3 Imo sertum inter legitimos justosque dominii acquirendi modos resertur ρ Heu stupendam hominum avaritiam lHeu feralem hominum in se ipsos truculentiam l Heu detestabilem monetarum depravationem l Heu deletricem Imperii in viopiam relegandami Loc genius i. . de Rep. ordin. cap. N. ita:

Depravationi moneta in materia occurrL3M , s ex paro metasio nummi percutiantur

329쪽

s quo minus, dum viritim terit usus , imminuatur J exiguum durioris metalyi juxta debitam proportionem ' admiscendum ; par tamen Prope sit monetae ac rudis metalli pretium solis fabiica impensis deductis. Inter vicinos populos ex jure gentium atque commerciorum de ejusdem aestimationis nummis majoribus ferienisis convenire refert ct minutos nummos probos atque certo cum modo

cuili. Vt valor moneta ' stibilior ac pretium

rerum venalium aequivi nec monetarir, erus caro es aut negotiatores , exilium nummorum copia , ad suum quasium , preNique mercium augmentum arbitrario o iniquo abutantur , quod tam facile nequeunt i stricti; lida majorisque moneta indicatura, ct in parva moneta analogico modo. Haec ille; utpote quum hi minimo, si recte rem consideres pretio suis rebus priventur: Si verb minuitur , tum illi exteri sacile nummis nostris insidias struunt, ut illos per quassibet artes nobis ereptos , alibi majore pretio erogare possint. Durante bello Bohemico hoc secuta , nec vulgaris

quidem justitia sedem amplius in Germa-

330쪽

nia nostra retinuit; Imperiali nummo per aeruscatorum nequitiam ad sedecim flore-nortim aestimationem elevato. Durante illa confusione monetaria, debitores tum temporis promptiores ad solvendum, quam creditores ad accipiendum existebant. Ita mutatus nummus nullius aest, mationis est, neque utilis ad quampiam rem necessariam : Et saepe continget, ut dives ejusmodi nummorum aliquis egeat necessario alimento, ait Aristoteles l. Pol. c. 6. Et quamvis nummus possit mu- taxi , tamen vult semper permanere ; alias semper futura esset commerciorum confusio atque perturbatio. f Vid. Aro. lib. 3. Eth. cap. 8. Hodie proh dolor l mutatio

nummi, etiam extra casum necessitatis, est

modus acquirendi. Si enim Rex aliquis

oneratus est aere alieno, tum auget valO

rem nummi, & solvit creditoribus; postea vero in pristinum valorem reducit, sed magno cum subditorum damno. Q n xum Germanis nocuit Κippexiana & Wip- Periana nummi mutatio