Schematismorum seu Tabularum institutoriam in quatuor libros Institutionum iuris ciuilis D. Iustiniani imperatoris pars prima secunda. Inuentore Georgio Viuiennio Antuerpiano ..

1231쪽

18s GEORGII VIVI E Au τι

hibuisse interest: hoc est, quod si posi

mo tam litem ad exhibendum res usi capiatur,tunc tenetur Iudex reum condemna re in aestimatione rei, ac si resno fuisset usucapta. Et licet per rei vendicationem interrumpatur usucapio, non tamen per actionem ad exhibendum ubi usucapio currit contra actorem rei vendicatione. Bart. l .ex hoc edicto.ff. de eo per quem siet.est. 3c vid. I. praeterea. sup de act.

In actione seu iudicio familiae Here eum

.id est, diuide lae haereditatis,Res haer ditarias colis redibus adiudicare, id est singulis haeredibus singulas res adiudicare debet. Et si sit in aequalitas, fiat aequalitas per pecuniam, id est, si unus habeat meliorem parte debet hoc per

certam pecuniam ad aequalitatem re ducere. Et si 'nus receperit omnes fructus vel plures condem nabitur pro rata portione ad restitutionem alteri incerta pecunia: sic etiam si fecerit dam num in re communi & hereditaria,vel consum pserit. quo modo etiam iudicandum est in actione comuni diuid do, quando agitur de pluribus rebus. Rem tamen unam diuisibilem uni pro Vna parte, & alteri pro parte alia ad-d iudicabit. licet rem uni adiudicare,a

1232쪽

teri aestimationem ex causa possit. Et sic rem indivisibilem tota adiudicare potest uni, qui codemnabitur alteri incerta pecunia,aequalitatis ergo. In Actione ergo communi diuidundo eiusdemq; iudicio , Singulis singulas par

tes adiudicare debet. Ex causa tamen, uni maiorem partem, alteri minorem cu pecunia adiudicare potest. Ex causa item uni totam rem, alteri aestimatio nem rei adiudicare potest.

In sinium regundorum iudicio seu actione,

Potest ex causa aliquid ex agro unius, vicino adiudicare, modo vicinus ille aliquam pecuniam praestare vicissim, & aequaliter compellatur: ut stilicet, fines euidentius appareant. Condemnare debet eum qui circa fines aliquid vitiose comiserit. nam competit ista aetio non solum pro finibus agrorii, sed etiam contra eos qui circa fines dolosὸ ambula nt,f. deponendo limites, seu lapides signatorios. Condemnare quoque eit, qui non patitur agros metiri prout Iudex iussit: vel ut inter partes couenit. qui etia puniendus est secuducr actor iurauerit in lite: salua tame taxatione iudicis. punitur etia fisco in o.

1233쪽

Aureus idem est quod solidus. ut F. dein ius voc. l. Iibertus. ubi exprimit tur Au- rei. & lxxi j. aurei faciunt libram auri. vi C. de suscepi.& archa. l. quoties. lib. xij. 5cita aureus continet sextam partem uncis.

sed quid fl constitutio noua contradicae

legi antiquae. Res p. tum iudicandum esse secundum constitutionem,& non secun dum legem antiqua. visndeli.&SCtis .l. non est nouit. Si etiam consuetudo sit contraria Iuri scripto , iudicandum est secundum consuetudinem,quq bique prs serri debeat. ut not. per Barta.de qui b. E. deili.&SC. maxime si sit consuetudo approbata& praescripta. de qua in eadem l .de

quibus.& in c. fin .extr.de consuet. Attamen consuetudo licet ius scriptum ante-eat,tamen consuetudinis similitudo, qui vel a maiori ratione procedit, illud non Vincet, ut reperias in nostra Synopsi postremae aeditionis utriusque Iur. latius: quod monere candidum lectorem volui, ut & alibi de alijs nostris operibus frictu est fg pius remittendo lectorem, ne idem saepius repetendum foret, & alia de causa de qua alias Deo ubi ete copiosius .ergo ne existimet, alicuius iactationis, arrogantiae, vel superbiae causa, ut plerunque fieri solci, factum esse: quum nos non lateat

1234쪽

nobis nihil innatum nec inspiratum nisi a Deo, tam in nostri ipsius quam Reipub salutem cui gratiae immortales agendae si quicquam in nobis sit uti nobis non sumus nati: praeterquλm quod haud ignoremus multo ingeniosiores ac seli

ciores , doetoresque vel versatos magis reperiri homines, me etiam in quibuslibet, quorum me non dignum puto corrigiam vel cingulum calciamentiquatenus ad eruditionem ut illud ad si mile mus Euangelii dissoluere: itaque si hac de re, & disputatione huius iam coeptae consuetudinis doctiorem requirat

commentatorem Lector,vid. Turdan. late in nostra nobiscum opinione affirma-tem, opin. xcviij. Item si requirat apud alios quid sit consuetudo, quaeque consuetudo rationi consentanea censeri debeat,aecurrat Ioan .Nicol. in Flor. iup. patrisn. libr.imum. 41. Viuium libr. i.opin. lui.& alibi. Conmetudo prosecto 1 lege antiquata non poterit in eandem speciem denudiuduci: quippe quia non solum de praeterito, sed in futue rum,atque ideo in secula

ctos populos num.74. de sum m. Trinit.

1235쪽

TurZanus opin. xcix. Viuius opin. liii. &liiij. lib.j. poterit tamen non raro ex n uacausa induci, ut commune ponit Vi-uius d. libro i.opin. lv. Nam & haec indu eitur ex duobus actibus iudiciarijs,ut a ttestatur Fulgosus l. de quibus . nume.io. f. de legibus. Vt etiam percurso decem annorum spacto inualescet, ut habet Iason in eandem l . num. 7. TurZanus opin .l XVJ. in f n. intellige cum huiusmodi consile tudo est praeter ius, ut nobiscum ei arridet Menoch. detur. patron. libro j.nu.i

vel legi solu m derogat, ut fatur Fulgosius ubi supra nec requiritur ut in iudicio Dppugnata atque approbata sit, vel in aliquam contentionem venerit, ut asserit Abbas in c.cum tanto. colum .i X. de consuetudi. Socinus consilio Xcix. colum . it.

libro j. Turetanus opin .es iiij. Viuius lib. Vopin. lvj. MDebet ergo Iudex in praeparatoriis &ordinatorijs Iudicii attendere consuetudinem loci ubi seruatur Iudicium: sed

quantum ad sententiam, attendere debet consuetudinem in loci, partium, maxime ipsius Rei, de qua illi potis imum

constabit ex ordinantiis, quis Latinius Statuta diceremus nec ignarus eiusdem

consuetudinis fidem adhibebit probat

1236쪽

oni aliquorum testium singularium super ea a ffirmanda factae: quod etiam non admittit Dec. consilio ccxv. quin & bari debet testibus de actuum visu, frequentia, diuturnitate deponentibus, ut tacitus populi consensus accessisse videatur. Vt commune asseuerat idem Decius consil. quadringentesimo octuagesimo- nono,nume. 23. interim tamen videas licet Rochum in quarta sectione Repetit. c. vltim. numero 66. de consuetud. Porcius β. apum . nume. io. sup de rerum diuisione. Alexander t. post dotem. numero 29. F. soluto matrimonio. Decius i. i

f. mutui datio. lectura secunda, numeroas. cum sequent. F. si certum petatur. Scconsilio quingentesimo quadragesimo, numero 1 o. Viuius libro primo,opini ne lxxxviij. iItem postrem 5 omnium Consuetudo non facit supplementu m in substantialibus, ut loquar Doctoru more, &ut commune enunciat Arius Pinelo in Rubricati. cap. iij. num. 3. in s n.&num . . etiam in fin. C. de rescinden. vendit. Interim solent hoc loci mouere Intes pretes, Vtriim Iudex secundum allegata& probata, an vero secundum conscientiam iudicare debeati Arbitror secundum

1237쪽

allegata & probata pronunciandum esseu iudice, ni si ipse magis exactam ac certiorem ci notitiam habeat, ut quia solus vidit aliquem ab alio, quem optime no-uid, occidi, ut casum ponamus,quod si iudicium ad cuin veniat vςntilandum, in desectum probationum, tum propter publicam utilitatem , ne crimina inulta &impunita remaneant, & prouincia malis nominibus purgetur: tum ne veritati sat praeiudicium, conscientiam suam ut mille testes sequendo, reum condemna re potest, per textum l. illicitas. . veritas ubi interpretes, is de offic. praesi d. Adde ea quae not. c. si sacerdos. ext. de osti. iud. ordin. di Felin. c. pastoralis, nu. 23. cum seqq. ext. de ostic. det g. Pro recentioruautem sententia vid uoanem Corras . in suis Miscellaneis, lib. c. ro. Costali uni in suis ad Iustiniani Pandecta Aduerta oriam libris, nd. l. illicitas. . veritas. st id iam tit. Conradum Laetum in sua Me thodo Iur. pari. S. c. 'O. de sentent. Item Ῥt iudicetur a iudice sedendo ad ueniente iam die,& absoluto processu peractorem exhibendum est scriptum Ῥele emplum recognitum citationis vel mandatia se actore impetrati, cum insinuatione

citationi retro scr ipta: Actione uam li

bello

1238쪽

bello summarie vel articulatim comprehensam conclusione: Mandatum procu- ratorium: Exceptiones si quas habet dilatorias vel R eplicam: Actus de eommissariorum pe:itione ad produectiones testiu: Examentiali probationcs in scriptis: si vero nullam obtulerit probatione, aut tu dex intellexerit ex actis, vir riore probatione opus non suisse, tunc actor conclusionis scriptum, & quicquid praeterea necessariu suo seri putauerit veluti GL Mtionem offerre debet. Exceptis si sit: sin minus

Quad ruplica: Probata & coutradictoria in scriptis .Et alia Pre Reum exhibeatur iudiei adi dicandum. tiam: nisi de praxi,&breui

I huiusmodi, secv idum sty

lum fori, Cu m Saluatione e-

1239쪽

BI Iustinianus Imp. de Pri-l uatis Iudiciis, quae partim ex

contractibus vel quasi, partim ii vero ex delictis vel quasi oriuntur, tractarit: colophonis loco, non ascopo aberrans, subsequenter dicendum autumauit praesentiti t. de Publicis cri minibus Iudiciisque, quibus puniantur crimina publica. Interest enim Reipub ne crimina impunita publice deserantur. autem Publicum Iudiciam delatio apud legitimum magistratum ob crimen aliquod enorme, quod communem Reipublics t ra qui l litatem perturbat, facta, cuilibet de p. pulo ordine tamen iudiciario seruato concessa, ut sceleratus de crimine conuictus ultimo supplicio afficiatur, vel ali a poena extraordinaria cu infamia coniuncta coerceatur. Sic dictum

vel quod eius executio cuiuis ex populo plerunque competit, vel quod in soro in maxima populi frequentia haec iudicia de criminibus exerceantur. ut hic in principio tit. &l. qui dolo. U. ad legem Iuliade vi publica. re per Baronem hac. N onta men sem per com peti t executio horum publicorum iudiciorum cuilibet de populo : quia in quibusda casibus datur certis personis: vi in crimine suppositi par

si tussu ia

1240쪽

Publi

dicia

runt: TAB. INsT T. LIB. IIII. IVs .etra P.

tus, nam tunc datur solis parentibus. vi l. ij. ff. ad legem Cornel. de falsi sic etiam in crimine adulter ij. ut in l. quam uis. C. ad leg Iuliam de adulter. datur enim in principio certis personis, & non singulis de populo. Inprincipis: Quia actiones dantur pro causis ciuilibus: sed publica iudicia pro causis crimina lib. ut not. per Bar. l. i. de cod. ex leg. In medio: Quia in actione ciui lioportet actorem probare, alio qui Reus absoluitur.vit. lui accuet sare. C. de ed. sed in publicis iudictibes c iis interdum actor,& interdum Reus habet probare. ut Bartol. &glos. l. fallaciter.C. de oblation. In flue: Quia per actionem ciuilem petitur aliquid dari vel fieri actori. sed in publicis iudiciis agitur ad poenam. ut in glos. l. iii .F. de sepulch. violato. Nam utrobiq; praestatur iuramentum calumniae. Bar.&glos l. j. C. de iuram. calum. & etiam utrobiqite datur libellus. Quia in actionibus datur libellus con

vctionalis, & in publicis iudiciis datur