장음표시 사용
2쪽
Ponte, ultro ea, quae probitate ma laudem
prae se ferunt, non coactum praescripti, legum exsequut ominis Sapientisin Christiani et L Verum corruptae natura perversitate quam ab ortu quisque trali it,li Omines eo deducti sunt,ut pthirimi formidii te magis poena compulsi, quani amore virtutis stimulati, a delinquendo coerceantur. Quae perpendcus I encranda Aiuiquitas non potuit non incitamentum ad pietatis 4 :rtutis exercitium suppeditare trudenter legibus providere, ne e radicibus istis, quae animum insident, innumera alia in auiae propullularent. Recte enim Poeta: Quid tripes querimoniae. Horat. LIII. non supplicio culpa reciditur Oue XXIV. Et quanta illarum Legum sit utilitas, rerum orianium Magistra Experientia latus superq; loquitur. Lex enim jubet secundum histo . L.M. quamvis Virtutem vivere 2 prohibet secundum quo is v/tium Cleom. C. Hvivere. Et ut ex Atidicina nihil oportetputare proficiyci, nisi quodor oris utilitatem spectat, quoniam uiu causa est instituta sic Cic.Dv.l. a. a Legibus nihil condieni arbitrari, siquod Res conducat, prost-cisci, quoniam ni causa sunt comparatae. Quamobrem omnino etialia atq; etiam cavendum est, ne vel aia oribus repertas, vel adhuc hodie a Magistratu Legitimo leges sanetas sancitas, oblivione obruamus aut contemptas atq; abiectas temere abrogemus cum neq; Civitas ulla extiterit unquam, vel extare etiam possit, quae stas non habuerit,aut habeat leges.Quemadmodum autem Leges ' praemia recite agentiam supplicia duelinquentibi propon jussit Plato, ita hanc esse vim etiam Legum humanarum , prout ingemi vires tulerint, latius, Deo favente, exsequi conabimur. g. r. Praemissa promulgationis Legum origine earumque utilitate,bonum factum videtiar, antequa quaestionem ipsam,
3쪽
qua disputatur Etrum Leges humame obligent Conscientiam DP grediamur, illam resolvere, dingula prius Verba exarminare. Illis enim praesuppositis, faciliori negotio quaestionem p mdccidere licebit. Primo autem loco consideranda venit Lex: V Uisententia a Maristratu publico legitimo,vel ore IIcri
pii sublice prolata, qua agentibi rationali sobpromissi e pr mi bona fuere, resub comminatione poenae mala fugere, praecipit,
cois ad bedientiam si bi debitam ob at, ut sata publicis priva raservari possit. g. , Consideratur autem hic Lex non instatu aberravitest corruptionis, sed instar unatura Grpe fectionis. Alias spectati potest vel Iectati ter sproprie veli, peraliters insutup si
nis. Hoc posteriori modo abstrahitu a justo xiii iusto, licito Sillicito, ut illud etiam, quod iniustum est, Lex appelletur, c in tamen non nisi purum putum Legis nomen habeat. Eg. Hyrca ni Lex fuit, ut Parentes senectute consectos filii mactarent, aut O berim mortuos canibus dilaniandos praeberent a Populis Orielitati Danaem risit bus, qui ad Septentrione vergunt, en in Lege statutu apud pi Christiana L. rosq; eorum esse, ut peregrini etiam ignoti modo sint coloro R. . p. 23 candidi)novas nuptas constuprandas a suis Maritis accipiant Verum has esse Leges veri nominis Ac ustas, quis crediderit λEjusmodi sane edicta, quae Legi natura manifeste contradi cunt, quae sina ratio a dilue conscientia ipsa refutat, nonq. vel Plato, vel Cicero Leges esse dixerit. Audiamus M. Tulli; a in Virum ingenti singularis, qui apienti sene ratione Leges isti rib. I. HLq. ς set 'it J micro talissimum si dest, inquit,existimare em ἰη ,. si sino populorum instituti aut Legibi. Eri
amne sit quin sint VanorumLeges striginta siti Athenis LV sim ponere vobiserat aut si omnes Athenae se delictarentur nici Leg/bus, num dorro hae Lege i ta haberentur Pudor a ne licet Lex ista non vetaret, vetat. Abhorret ipsa natura ' 'de Imperata suerunt, non Leges, nisi terminum equivoce si mero August. L. velimus. Nam approbamus illud agilii Lex es non ALib. bor qua justa non est. Quando vero semitur pecialitervi propric,q a tenus Lex bona justa, licita, fundamentum habet in Legena
turae, ad conservandaui salutem latus publici a privati st
4쪽
determinata tunc legem eram proprie sic dictam ne,cui se dientia praestanda est a Subditis, propter fundamentum in Lege natiarae, adeoq; consequenter in ipsa Lege divina, diciqitis. Diximus: ex agentibi rationatib bom agerem mala fugere praecipit. Ergo apparet, quod bruta Ad inanimata
excludamus. Ea enim non sunt sub Lege i quia Leges praestriptas non intelligunt. a in Lege divina etiam damnum a G ρή LMbriliis ortum in herum devolvitur. Su ectum itur recipiens V SI 34 Ieges non sunt, quamvis materiisse obiectiam Legis esse posse in t HAE f
sint. Sedicas . Leges ipsis praescribuntur, secundum quas eti-- L-ιam puni: intur. Verum Resp. Quod nemini nisi illis, qui ratio G V s ne sunt praediti, leges proprie sint praescriptae, ut luculenter patet Exod XXI. v. i. Levit. XX. v. ar. Ubi Deus, quod Lege praecepit, non bruta, sed homines servare iubet. Ad id autem quod attinet, quando bruta secundum Leges a Deo datas puniuntur, non fit illud ideo, quasi essent subjeela Legum, de contra Legem proprie deliquissent sed ad demonstrandam exaggerationem potius de detestationem ipsius lacti Quod inprimis patet in simili. Qi iando funditus in V. T. exscindebantur totae Urbes, neque aedificia, neq; bruta, sed homines tantuna peccaverant,poena tamen in omnia derivabatur. Qito referimus etiam exemplum Achanis suris, qui cum tota supellectile combustus est,fisia VII. non quasi supellex ista peccasset, sed fiebat hoc, ut maior laeti
ab ipso perpetrati demonstraretur abominatio, ut homines eo magis cogitarent, quam detestabiles sint actus flagitiorum. Interim Legem naturasem quanqua hoc respectu umbra potius legis appellari debeat illis non denegaverimus in illis, qualia sunt, quae cum hominibus habent communia scilicet, se ipsum defendere, sed tum amare Malere. Sed haec phara dici postularent. Legem vero positivam non illis,sed tantum agentibus rationalibus competere asserimus aetera in definitione nota
f. s. Ita Legem eiusq; definitionem exsecuti sumus. Sequetur Ergo Causa E ciens Legis, quae hic est Homo unde appellantur etiam Humanae. Et sunt tales Leges, quas homines pro Reip. Honestate, Utilitate, Necessitateri Circumstantiis aliis
5쪽
c stituerent males autem Hominta,ustum Pravati, an vero
indignitate vel Osciosummo constit6ti, in defiuitione Legis . indicavi uetus. Nemo xnim potest Legem dare, illi potestatem habeat sussicientem Iurisdictionis coactionis. Quam soli Magi-Rom 1 atu inediate a Deo traditam competere etiam s. Scriptura
g. s. Quando vero humane appellantur, fit illud ideo, quia ala hominibus immediate promulgatae sunt. Qui autem in hoc ne rotio non sunt considerandi in sensu compsio sed in sensu diviso. Isto eitim modo considerantur, quatenus per lapsumsunt Gen M. v. s. depravati Q jore spectu nihil nisi malum ex mali radice pro- ea VII sterminare potest&Omnia inter vitia poni debent. Atq; in hac nificatione considerandi etiam sunt illi,qui tales impias Le. oesi si ita appellari fas est,promulgarunt, quarum mentionem fecimus 3. Posteriori autem sensu intelligitur Homo, qui estipravarin, it rudera adhuc imaginis divina in eo resident. e quibus Leges istae, quas hum inin appellamus, originem tra-ῆ. Sunt autem Leges istae ves de rebi Asioris vel
noris momenti. Ita sunt, quando immediate S absolute consideratae,Deum ipsum vel alias res arduas respiciunt, ut Religi nis, Pacis Publicae & privatae conservationem c vero bo- quidem, iustae& legitimae sunt, immediate autem: ratione Gi tonsiderata Deum non concernunt, sed tantum mediate lubhoc respectu quatenus ab illis, qui potestatem a Deo acceperunt, sunt promulgatae. Et tales sunt v. g. de venatione, destis nata hora, die, aut tempore certo peragenda emptione ven
, ut Conscientiam de illius obligationem paucis explicemus. Est au-Meis bisse, istia actis, mentis, quo facienda dictantur facta di summρ ρ' aestu8. Est autem Conscientia vel Bona vel Mala. Haec est
cap. II 3, mentis recordantis eorum,quae contra naturaba aut illumina y '' a principia sunt perpetrata, ae homini convicto metum accusando Ondemnando incutit. Illa est inmmentis recordantu eorum,qua , turali aut staminatis principi , quaba in homin ca
6쪽
dere posunt, eo eniunt, hominem excusana τι abs&ΟΔ tranquillum reduit. Ex quibus videmus, quid sit bona θώoria, ut sane non abs re Poeta cecinerit: Hic murus aheneus esto, Brat.Lib. LNil conscire sibi, nulla pallescere culpa. Epist. I.
De quibus vide plura apud pluriam. ExcelLDn. D. Bosaecum de Ecc la Dei praeclara ne meritum, stitem olim sedani optiamum in Occedan. Tit Conscientia.
g. Ad obtigationem deniq; quae examilianda adhuc restat, quod attinet, ea sic describi potest,quod sit necessitas --r riis, qua tenetis Volunt. humana conformare se Voluntati
A motheta ad exsequenda ea. quae Lege praecipit. Et est vel Coactiva si e Violinia, qtiando inserior a superiori metu poenarum in
Lege proposita ruta cogitur ad exsequenda ea, quae Lex praecipit vel ae ecfidia sive paedagogica, quando omnes& singulos ive superiores sive inferiores Lex dirigit ad agendum ea, quae praecipit, sive quod idem est, est vel externa in foro Potitico. quemadmodum omnis transgressio Legis poenam inseri, vel quando interne cogit in foro Conscientiae, qua aliquis Legis transgressione Deum offendens conscientiam accipit sauciatam si a peccasse atq; poenam promeruisse,convincitur. f. o. Transgressio vero illsa generalis, quatenus peccatum inti pingit in generale praeceptum Dei,ex quo per bonam Consequentiam elicitur,Conscientiam hac ipsa transgressione esse laesam vel Specialis, quatenus peccatum impingit in speciale praeceptum Dei, ex quo immediate sequitur,conscie tiam hac ipsa transgressione esse sauciatam. Quod si igitur ransgressi es generali, tunc indirecte & mediate, quia ipsust nerali ordinationi resistitur, Deum offendimus, Δ conscientiat adimus; si vero est speci.ilis, tunc Hrectein immediate Deum offendimus conscientiam laedimus. Potest autem res ista fieri si vel eirca Leges veri nominis, adeoq, ληπια usi as, vel circa fabi nominetb ingustas Griniquas. Posteriori modo non obligatu Conscientiataed priori modo. a vel circa necessaria, quae nunquam sine offensione Dei& laesioneConscientiae filari potest, vel circa Adiaphora, quae non obligat Conscientn
7쪽
modo eviteturScandalum. Et baec transgresso terum st
ere Magistratus contemptu,quatenirsMagistratum contemni mus,&, ipsi obediendum esse negamus. Et si omnino vulner tur Conscientia; vel ex ignorantias imptici, quatenus vel Legem vel Legis sensum ignoravimus, quae,fraudeo dolo absent con scientiam non laedit. g. ii Voluntas tandem conformari debet .luntati Legisti toris,non tantu quoad rem, amaed etia quoau modum, utipraecise ita fiat,quomodo Legislator fieri recte voluit Potest enim Legislator aliquid placere cum tamen displiceat modus. Quo
referre solent exemplum illud Davidud Salomonis, de exstructione templi. Quae exstructio Deo quidem placebat modus autem iste, nimirum ut fieret per Davidem displicere poterat. Eadem ratione potest se res habere in aliis causis. f. ia. Explicatis itaque iis, qua exponenda videbantarnecessario, si perest, ut quaestionem ipsam aggrediamur. Ut autem eo meliusfati. Gutroversiae appareat, illam, semotis minus Controversis, constituemus. Sciendum ita io est,quod hichon quaeratur an Leges humanae obtigent inforo Politico illud enim nemo facile Christianorum negaverit Cardo autem Controversitae in hoc vertitur an omnesLeres humanae a te ritimora. gistratu latae obligent Conscientiam, ita,ut transgre fovebilarem 2Dem ossendatur conscientia auctetur Calviniani illitis negant,ut at vinusvi Sibrandus quos citat sui nem Philo Sobr. P. In Cap. IV S. IL IL p. bo. Gerhar se Magistr. g. ab . Ita qua sententia etiam videtur est Danaeus Polit Christ. Lib. C. I p. 33a seqq. Pontificii vero illud simpliciter affirmant. vide Cit , ut Verum ad omnia serme illorum argumenta ex subsequentibus facile poterit responderi. Nos secuti viam mediam dicimus I Non omnes Leges humanae obligant Conscientsam. u Omnes Leges humanae obtigant Conscientiam. Ad primum Aphorismum quod attinet, quod non omnes Leges humana ob ex Conscientiam, probamus i ex Legum natura, quia multa, quae praecipiuntur, non sunt Leges vere tales, quemadmodum ostendimus ubi Autoritatem Augustini ipsiuas etiam Ciceronis, qui sui tamen Geutilis, adduximus. et ex S.
8쪽
Gripeura,quae I piis Legibus contra Deum vetus verbum ms iactibus obtemperare prohibet. E. Conscientiam obligare so pos uni, quia iis parendum esES. Scriptura, sic Deus
se qui Conscientiis tantum doniinatur,negat. g. 13. Quando in Aphorisino Secundo diximus: Druoles humane obligant Conscientiam, cum gratam salis id acciapiendum est ratenim non intelligimus egeris deus Ied tantum eas, quae α specialiter 'proprie sumuntur, vide sive intelligimus ego veri nominis, quae pie, δεδ α licitae sunt, vides. m. βλqualido transgresso circa veletlatri Asaphora cum sodalo confiincta, fit, . ro. γ ex Magistratu contemptu atque malitia bignorantia semita. ao. Quod hae obligent Conscientiam patet I Ex Scriptura . Rom. U. v. t. sqq. In quibus verbis Apostolus obediendum esse Magistratui ostendit, quia a est a Deo ordinatu : byhonis cotemptu in ipsum Deum reiandatis resistens Deo ipsi res it; H res euiiudiciumsis acquirit. In Graeco Textu est: Πωικ Istic ii ιον- h. e. sibi ipsis iudicium accipient. Pericu un vero e lo cum exitio conjunctum, accelerare ibi judicium remnas, tum per Magistratum, tum etiam i mediate a Deo infigentem . Ergo, sub hac nec sutate inclinod po temporab Am- Nonis iis hct aeternae, Magi Aratu ejus , legit is mandati Christio par I Q ιι ant. Hinc Septim Flor.Tertullian Apol. XXXIL Nosjtidicinis Dei suspicimu in Imperatoribm D in eis scimus esse, quod DEUS valuitis pro magno adjumento habemub. dyDei mini re se, cr- sine causagladium erit, seu adpuniendos malos redefrudendοι Lonor. Est igitur quasi Manus Dei,qua utitur in his terrinade que ipsi Deo,tanquam causae remota est tribuendum, quicquid ratione sui ossicii agunt. Et quemadmodum ignominiam qua Principis alicuius Legatus afficitur Princeps sibi ita appropria quasi ille ipse eam expertus esset eadem etiam ratione Deus suos Legatos Magistratum scilicet, defendit. e Necessario δε-bemtu esse subditi,non torum propter iram, sed etiam propter Cou scientiam Danaeus in sua Polit Christ. c. l. ita haec Veroa explicat Propter Conscientiam A sistratuisubriti esse debemm non Orsiculis ac cisti tuum Legibu parere propter Conscientiam a
9쪽
beamis vero ut orcnem tam a Deo in universum constiturum est Magistratuum autoritatem a Deogene hic oraenatam
esse intelligamin. Rationem dat istam Jotius Dei, non hominκm praecepta nostras Conscientia obligant. itide tandem p. 334 in hac verba: Iustum istius loci interpretamentum a nobis est a I tum, nempe non debere pios singulis a seratuum Legibus paret ι propter Consilentiam, id AZ, quasipropterea suam Conscientiam μdant, sed ibere eos agnoscere publicum illum Magistratus ordinem, juss autoritatem a Deo esse, acproinde issi parendum,inbus non re is ipse Magis tui Deo. Sed Resp. concedendo i quod non debeamus parere omnibus Magistratuum Legibus. scilicet iis, quae sunt contra honestatem, charitatem proximi, verbum Dei, di quod esus modi non obligent Conscientiam; a quod debeamus agnoscere publiciam illum Magistratus ordinem esse a Deo,adeoq; illis resistere non liceat. Verum ideo haec non debent intelligi exclusi , quasi excluderetur obligatio Conscientiae, sed inclusive, ut includatur ista etiam obligatio. Rationem, quam ille affert, limitando concedimus: quod nimirum solius Dei praecepta obligent Conscientias,scilicet Ar
Dei Timmediatriinirecte autem c mediate etiam Magistratuum
praecepta, quae sunt justavi pii; quia Deus generali hoc praec pio, quod Magistratui debeamus parere, etiam praecepit. Et quomodo ille, qui se Deum irasci novit pol illabere conscientiam bonam λ Quod autem in Dei iram Transgressor legum humanarum, qui Ordinationi divina resistit, incurrat, expreseindicat Apostolus. Quamobrem dicitaaus Propter Conscientiam B. Gemnitius obedundum se, i. e. Conscientia i rea coram Deo, meretur ira, Liscor. Neo Dei, excutitur ex alia Dei quando repugnat ustis legibia, om P. IIp.m. 37o discribin gubematioui . Conferatur etiam 1 Per a. s. is ubi
Petrus gravissimas causas prGDonit, propter quas Magistratui obediendum sit, i propter eum, qui it id praecepit, a propter poenas, quae inobedientes sequi uolent, s implei laudem contra malos defensionem, propter cali: nataras, ne nomen Dei propter inobedientiam nostram blasphemetur, vide Gerhard. in h. l. H eum Natura. Nam omnes Lequae se ita habent, quemadmodum eas des psimus, sun- datae
10쪽
datae sunt in Iuge naturae, Iuunt est ea, tanquam rivulus ita
g. 4. Non intelligimus autem Obligationem uno eode-que modo, quasi Leges humalia eandem in obligandis Conscie tiis haberent virtutem, quam habent Leges divinae. Nam Omnes Leges humanae, qua tales sunt, in se&siua natura non sunt immediate a Deo; neq; etiam omnes directe deDeo dei bus divinis agunt uti. g. de non gestando gladio, de purgatione platearum c. Quomodo igitur eandem Virtutem, quam divina a Deo ipso immediate data habere possunt; obligant igitur indire te 2 mediate tantum eius Conscientiam, qui eas transgreditur,:deo,quia resistit ordinationi divinae,& detrectat impertu ejus,cui ex mandato divino est subjectus .Qirare obediaendu est. non tantu propter vitaniam poena sed inprimis propter constentiam, quam salvam de illibatani retinere debet. II) qui eZMagistratus non potest dominari incientiu quod rectissime olim intellexit Stephanus Batoraeus Poloniae Rex, quando tria Deum sibi reservasse dixit: i ex nihil abqui facere, set fui rascire, s) Conscientiis dominari. Si igitur altissimus solus sibi vendicat dominium E. Magistratu hoe non competit. Et sic etiam Magistratus Leges directe immediate non positant obligare Conscientiam. Huc accedit III quod neq; Magistratus
id intendat sed tantum ad externam pacem conservationem Reip. eas promulget. Quod autem obligent Conscientiam,non
si per depropter se, quia Magistratus illas dedit, sed sit per aliud. quia ille, qui Leges istas ustas a Magistratu propositas transgreditur, Deo mediateressistit.
g. is. Ex his igitur apparet, quae Leges humanavi quomodo obligent Conscientiam. Quae cum ita sint, paucis etiam pace tamen illorum,quorum est haec ex professo disquirere vid binaus Leges M. istrati vel Ethnici vel Impii Haeretici,de quid de illorum Legibus statuendum sit, indicabimus. Dicimus autem, quod omnino eluem illorum Leges, quatenu sunt j eo scite, obligent subditorum Conscientiam. Quod probamus In ex Scriptura . Rom. XIII. v. I. seqq. ω Per. a. v. s. seqq. Ubisne ulla exceptione dimitatione Obed et stia a Subditis exigi