Dionysi Halicarnasensis Antiquitatum Romanarum quae supersunt

361쪽

υπο τραυμάτων, ἀλλα δια τάχους νέστρεψαν. μετὰ ταῶτα δια φυλακης εἰχον κάτεροι σφῆς υτους

μενοντες ἐν ται παρεμβολαῖς χρι πολλου. LiX V. Ἐπειτα ικανῶν τε και Ουολουσκων έτε α δύναμις καλον πολαμβάνουσα καιρον ἔχειν προνομευσαι την Ῥωμαίων γῆν, ἐξεστρατευμενης αυτῶν της κρατίστης δυνάμεως, ἐξῆλθε νυκτός κα εμβαλουσα εἰς την προσωτάτω χωραν , ενθα τοι γεωργοῖς δεος ουδεν εἶναι ἐδόκει, πολλῶν γίνονται χρημάτων καὶ 10 σωμάτων ἐγκρατεῖς. υ μην καλάς γε υδ ευτυχεῖς τὰς ἐσχάτας σχον κεῖθεν ἀπαλλαγάς ο γαρ τε9ος

των πάτων Ποστόμιος αγων την συναχθεῖσαν ἐπικουρίαν τοῖς ἐν χάρακι πολιορκουμενοι , ως ἔμαθε τὰ γινόμενα πο τῶν πολεμίων, πιφαίνεται 15 αὐτοῖς ἐκ του ἀνελπίστου. οἱ δ' ουτ κατεπλάγησαν Οἴτε δεισαν αυτο την φοδον, Ἀλλ αποθέμενοι

σχολη τὰς ἀποσκευὰς καὶ τὰ λάφυρα εἰς Τ χωρίου

ἐχυρον καὶ φυλακην την ἀρκοὐσαν ἐπὶ τουτοις κατα- 1 λιπόντες οἱ λοιποὶ συντεταγμένοι χωροῶσι τοι μο-

20 μαίοις μόσε καὶ συμπεσόντες ἄξια λόγου ἔργα αεδείκνυντο λίγοι μὲν προς πολλοῖς ἀγωνιζόμενοι συνέρρεον γαρ ἐκ τῶν αγρῶν ἐπ αυτοὐς συχνοί, διεσκευασμένοι ψιλη πλίσει προ ανδρας λα τα σωματα ἔχοντας ἐν φυλακη ἐποίησάν τε πολλους τῶυ 25 Ῥωμαίων νεκροὐς και μικροί ἐδέησαν ἐν αλλοτρία γγ καταληφθέντες τρόπαια τῶν ἐλθόντων ἐπὶ σφῆς αυ- τους ἀναστησαι ἀλλ' ο γε πατος καὶ οι συν αυτ se ' μαίων ἱππεῖς ἐπίλεκτοι, χαλινώτοις ἐπελάσαντες τοις πποις κατὰ το καρτερωτατόν τε καὶ ἄριστα μα- 30 χόμενον αυτῶν μέρος, διασπῶσι την τάξιν καὶ καταβάλλουσι συχνούς. διαφθαρέντων δὲ τῶν προμαχων, καὶ η λοιπη δύναμις ἀποτραπεῖσα ἐνέκλινεν εἰς φυγην,

362쪽

οῖ τε φυλάττοντες τας ἀποσκευας μεθεμενοι αυτῶν απιοντες χοντο ανὰ τὰ πλησίον ορη κατ' αὐτον μενουν τον αγῶνα λίγοι τινες αυτῶν διεφθάρησαν, νδ τῆ φυγῆ πάνυ πολλοί, χωρας τε απειροι οντες καὶ υπο της Ρωμαίων Ἀπου διωκόμενοι.

L XVI. λω δὲ ταῶ ἐγίνετο χρόνω πεπυσμένος ατερος τῶν υπατων Σερούιος ἐπὶ βοήθειαν αὐτῶ προσιοντα 'ν συνύπατον δείσας μη παντήσωσιν αὐτῶοι πολεμιοι και διακλείσωσι της προς αὐτον δοs, περισπῶν αὐτοῖς διενοεῖτο προσβολὰς ποιούμενος- 10 χάρακι αλλὰ γὰρ φθάσαντες αὐτον οι πολεμιοι, ἐπει δ' ἔγνωσαν την συμφορὰν τῶν σφετερων, ναπηγγειλαν οἱ περισωθέντες ἐκ της προνομῆς, λύσαν -

τες την παρεμβολην ἐν τη πρωτύ νυκτὶ μετὰ την μάχην εἰς την πόλιν απῆραν, οὐχ ἀπαντα πεπραχότες οσα ἐβούλοντο χωρις γὰρ τῶν ἀποθανόντων ἔν τε ταῖς μάχαις καὶ κατὰ τὰς προνομάς, τοὐς στερησαντας ἐν

τ τοτε φυγ πολλῶ πλείους τῶν προτερων ἀπεβαλον οι γαρ υπο καμάτου τε καὶ τραυμάτων βαρυνόμενοι σχολύ προβαίνοντες, ἐγκαταλιπόντων αὐτοῖς 20

τῶν μελῶν ἔπιπτον, μάλιστα δε περὶ τὰ νάματα καὶ ποταμοὐς υπο δίψης φλεγόμενοι Ους οἱ Ῥωμαίων ἱππεις καταλαμβάνοντες φονευον οὐ μεν δη οὐδὲ Ῥωμαῖοι παντα ἐκ του τότε ἀγῶνος εὐτυχηκότες ἀνέστρεψαν, ἄνδρας μεν γὰρ ἀγαθοῖς καὶ πολλοῖς ἐν βταις μαχαις απολωλέκεσαν, καὶ πρεσβευτη απάντων λαμπροτατον γενόμενον ἐν et ἀγῶνι νίκην οὐδε-

μιαληττονα τη πόλει φέροντες ἀνέστρεψαν ταί ἐπἐκείνων της ἀρχης ἐπράχθη. LXVII. N δὲ κατοπιν ἔτει Λευκίου Αἰβουτίου 30 καὶ Ποπλίου Σερουιλίου Πρίσκου παρειληφότων τηναρχην, οὐδε οἴτε κατὰ πολέμους ἔργον ἀπεδείξαντο 21 ae

363쪽

μαῖοι λόγου αξιον οὐτε πολιτικόν, πο νόσου κακωθεντης, ουπω πρότερον λοιμικῆς η το μεν πρῶτον ἶππων τε φορβάδων καὶ βοῶν γέλαις προσηνθεν ἀπο δὲ τουτων εἷς τε αἰπολια καὶ ποίμνας κατώ σκηψε, καὶ διέφθειρεν λίγου δεῖν πειτα τα τετράποδα ἔπειτα τῶν νομέων τε καὶ γεωργῶν ψατο,

καὶ διελθουσα διὰ πάσης της χώρας εἰς την πολιν ἐνέπεσε θεραπόντων μὲν Ουν καὶ θητῶν καὶ του πένητος χλου πλῆθος οσον διέφθειρεν οὐ ράδιον ην 10 ευρεῖν κατ' ἀρχας μὲν γαρ ἐπὶ ἀμάξαις σωρηδὸν οἰ

θνησκοντες ἀπεκομίζοντο τελευτῶντες δὲ ν ἐλάχιστος πιο λόγος εἰς το του παραρρέοντος ποταμῶὐεῖθρον ἀμυντο τῶν δ' ἐκ του βουλευτικοί συνεδρίου, τέταρτον μέρος συνελογίσθη διεφθαρμένον,1 ἐν οἷς ησανὰ τε πατοι αμφότεροι καὶ τῶν δημάρχων οἱ πλείους. ρξατο μὲν ου η νόσος περὶ τὰς καλάνδας του Σεπτεμβρίου μηνός διέμεινε δὲ τον ἐνιαυτὸν ἐκεῖνον ὁλον, πασαν μοίως καταλαμβάνουσα καὶ διεργαζομένη φύσιν τε καὶ λικίαν γε--20 μένης δὲ τοῖς πλησιοχώροις γνώσεως τῶν κατεχόντων την θώμην κακῶν, καλὸν γησάμενοι καιρὰν ἰκανοί τε καὶ Οὐολοῶσκοι καταλέσαι την ἀρχην et τῆς, συνθηκας τε καὶ ὁρκους ἐποιησαντο προ αλλήλους περὶ συμμαχίας καὶ παρασκευασάμενοι τα εἰς πο-

25 λιορκίαν ἐπιτήδεια ς εἶχον αμφότεροι τάχους ἐξηγον τὰς δυνάμεις. να δὲ την ααὐτῶν συμμάχων ἀφέλοιντο της ' μης ἐπικουρίαν εἰς την Λατίνων τε καὶ Ἐρνίκων γην πρῶτον ἐνέβαλον ἀφικομένης δὲ κρεσβείας ἐπὶ την βουλην ς' κατέρου τῶν πολε-s μουμένων ἐθνῶν ἐπὶ συμμαχίας παράκλησιν, ὁ μὲν ετερος τῶν υπάτων Λεύκιος Αἰβούτιος ἐκείνην ἔτυχε την μιραν τεθνηκώς, Πόπλιος δὲ Σ '

364쪽

ων του θανάτου ος ἔτι λίγον εμπνέων συνεκάλει την βουλήν των δ' οἱ πλείους μιθνῆτες ἐπὶ κλινι- σίων κομισθέντες καὶ συνεδρευσαντες , ἀπεκρίναντο τοῖς παρουσιν ἀγγέλειν τοι σφετεροις, τι δια της

εαυτῶν ρετῆς τους πολεμίους ἀμύνεσθαι η βουλη 5αυτοῖς ἐπιτρέπει, μέχρις et πατος ραίσῖ, καὶ

συναγωνιουμεν δύναμις αυτοις συναχθῆ ταυτα μαίων ποκριναμενων Λατῖνοι μὲν σα δυνη-οησαν ἐκ των γρῶν εἰς ας πολεις ἀνασκευασάμενοι φυλακην ποιοsντο τῶν τειχῶν, τα δὲ αλλα πε- 10oιεωρων πολλυμενα. Ἐρνικες δὲ δυσανασχετOυντες

ἐπὶ Κλυμ και διαρπαγρ τῶν αγρῶν , ἀναλαβόντες τα πλα ἐξῆλθον. ἀγωνισάμενοι δὲ λαμπρῶς καὶ

πολλους μεν αποκτείναντες τῶν πολεμίων, πολλῶ ἔτι πλείους αποβαλόντες τῶν σφετερων, ἐκβιασθεντες 5 εἰς τα τείχη κατεφυγον, καὶ ουκετι μάχης ἐπειρῶντο. .XV tu Αἰκανοὶ δε καὶ Οὐολουσκοι προνομευ- σαντες αυτῶν την χώραν, ἀδεῶς ἐπὶ τους υσκλάνων αγρο 'ς αφίκοντο διαoπάσαντες δὲ καὶ τούτους ουδενος μυνομενου παρῆσαν εἰς τους Γαβίνων 20ορους ἐλάσαντες δε καὶ δια ταύτης ἀδεῶς της γης ἐπὶ την Pώμην ἀφικνουντο ἐθορυβησαν μὲν ουνικανῶς την πολιν, ου μην κρατῆσαί γε αυτῆς ῆδυνήθησαν ἀλλα καίπερ ἐξασθενούντες οἱ Ῥωμαῖοι τὰ σωματα καὶ τους-πατους ἀπολωλεκότες αμφοτερους 25 καὶ γαρ ο Σερουίλιος ἐτεθνήκει νεωστί καθοπλισάμενοι παρα δύναμιν τοῖς τείχεσιν ἐπεστησαν, τουπεοιβολου της πόλεως ντος ἐν τω τοτε χρόνω οσος Αθηναίων του στεος ὁ κύκλος καὶ τὰ μὲν ἐπὶ λόφοις κείμενα καὶ πετραις ἀποτόμοις υπ αυτῆς στιν 30ώχυρωμεν της φύσεως καὶ Oλίγης δεόμενα φυλακῆς

τὰ δ' πο ου εβερεως τετειχισμεν ποταμου, ου το

365쪽

326 μὲν υρός ἐστιν τετταρων πλέθρων μάλιστα, βαθος δε Πν τε ναυσὶ πλεῖσθαι μεγάλαις, το ὲ εὐμαωσπερ τι κα αλλο οξ καὶ δίνας εργαζόμενον μεγα λας ον ου ἔνεστι πεζοῖς διελθεῖν εἰ μη κατὰ γέφυ 19 5 ραν η ἐν ε τω τότε χρόνω μία ξυλόφρακτος , ην ἔλυον ἐν τοῖς πολεμοις εν δε χωρίον ὁ της πόλεως

ἐπιμαχωτατόν ἐστιν ἀπο των Αἰσκυλίνων καλουμε- νων πυλῶν μεχρι ων Κολλίνων, χειροποιητως ἐστὶνοχυρόν. τάφρος τε γαρ ορώρυκται προ αυτου λα-

10 τος ἡ βραχυτάτη μείζων κατον ποδῶν, καὶ βάθος

ἐστὶν αυτῆς τριακοντάπουν τεῖχος δε υπεοανεστηκEτης τάφρου χώuατι συνεχομενον ἐνδοθεν ψηλῶ καὶ πλατεῖ, οἷον μοτε κριοις κατασεισθῆναι μητε πο9υττομένων τῶν θεμελίογν ἀνατραπῆναι. τουτο τ χω-

15 ρίον επτὰ μεν ἐστι μάλιστα ἐπὶ μῆκος σταδίων, πεντήκοντα δὲ ποδῶν επὶ πλάτος εν ω τότε οἱ ααιοετεταγμενοι κατὰ πλῆθος ἀνεῖρξαν τῶν πολεμίων την ἔφοδον ουτε χελώνας χωστρίδας εἰδότων κατασκευα- ζειν τῶν τότε ἀνθρώπων , ἴτε τὰς καλουμένας ἐλε- 20 πόλεις μηχανάς ο μὲν ἡ πολεμιοι ἀπογνόντες τῆς πό- 1936λεως τηνάλωσιν ἀπήεσαν ἀπο ου τείχους, και δ Πω- σαντες την χώραν οσην διεξῆλθον ἀπῆγον ἐπ οἴκου τὰς δυνάμεις. L XVlli Ι. Ῥωμαῖοι , τους καλουμένους ἀντιβα- 25 σιλεῖς λόμενοι τῶν ἀρχαιρεσίων νεκα, ο ποιεῖν εἰώθασιν ὀτα αναρχία κατάσχη την πόλιν ἡ πάτους ἀπέδειξαν Λεύκιον Λοκρήτιον, και Πτον υετουοιον Γέμινον ἐπὶ της τούτων ἀρχῆς η τε νόσος ἐπαυσατο καὶ τὰ πολιτικὰ ἐγκλήματα ἀναβολῆς ἔτυχε, τα τε 30 ἴδια και τὰ κοινά, πειραθεντος μὲν αυας το περ της κληρουχίας πολίτευμα κινεῖν νος τῶν δημάοχων Σεξτου ιτίου, κωλύσαντος δε του δήμου καὶ εἰς

366쪽

ἐπιτηδειοτερους περθεμενου καιρούς προθυμία τε 1937 πολλη πασιν ἐνέπεσε τιμωρησασθαι τους ἐπιστρατεύσαντας τῆ πυλει κατὰ τον τῆς νόσου καιρόν καὶ αυτίκα qς βουλῆς ψηφισαμενης καὶ του δήμου τον πόλεμον πικυρωσαντος κατεγράφοντο τὰς δυνάμεις, βουδενος των χόντων στρατευσιμον λικία ουδ' εἴ τινα- νομος απέλυεν α ιουντος ἐκείνης ἀπολειφθῆναι της στρατείας νεμηθείσης δε τριχηντης δυνάμεως, μία μὲν πελείφθη φυλάττειν την πόλιν, ης γεῖτο Rοιντος Φούριος ἀνὴρ πατικός αι δὲ δυο συν τοῖς 10υπάτοις ξῆλθον πί τε Αἰκανους καὶ Ουολουσκους. το δε αυτ τοίτο και πο των πολεμίων ἔτυχεν δηγεγ0νός. η μεν γα κρατίστη δύναμις αφ' κατερουτων ἐθνων συνελθοῶσα παίθριος ην πο δυσιν γεμόσι καὶ ἔμελλεν απὸ της Ἐρνίκων γη εν et τότε η 151938 ἀρξαμένη πασαν ἐπελευσεσθαι τὴν Pωμαίων πήκοον et δε ηττον κείνης χρησίμη τα οἰκεια πολίσματα πελείφθ φυλάττειν, μή τις ἔφοδος αιφνίδιος πολεμίων

ἐπ αυτὰ γενηται - προς ταυτα βουλευομένοις τοις μαίων πάτοις ἐδόκει κράτιστα εἶναι ταῖς πόλεσιν 20αυτῶν ποῶτον ἐπιχειρεῖν, κατὰ τοιόνδε τινὰ λογισμόν, οτι διαλυθήσεται το κοινὸν αυτῶν στράτευμα, εἰ πυ- θοιντο καστοι τα οἰκεῖα ἐν τοις σχάτοις οντα κινδύνοις, καὶ πολὐ κρεῖττον γησεται τα σφετερα σώζειν η τὰ τῶν πολεμίων φθείρειν. Λοκρήτιος μεν ooυν εἰς τὴν Αἰκανῶν νεβαλεν, Οὐετούριος δε ει τὴν Ουολούσκων. ικανοὶ μὲν ουν τὰ ἔξω πάντα ἀπολλύμενα περιορῶντες τὴν πόλιν καὶ τὰ φρούρια εἶχον ἐν φυλακύ. LXX. Doλosσκοι δὲ υπό τε θράσους καὶ αὐθα 30δείας προαχθέντες, του τε ' μαἴκου στρατεύματος ως ου ἀξιομάχου οντος προς το ἐαυτῶν πλῆθος συμφο

367쪽

ρεσθαι καταφρονησαντες, εξῆλθον ἀγωνιουμενοι περὶ της γης, καὶ πλησίον του Ουετουρίου κατεστρατοπέδευσαν. οἷα δὲ φιλεῖ πάσχειν στρατια νεοσυλλε πτος ἔκ τε πολιτικου καὶ γεωργικο*προς καιρον συνευ

θόντος χλου συναχθεῖσα, ἐν ἡ πολ καὶ τοα-1sasoπλον η καὶ κινδυνων απειρον, ουδ' εἰς χεῖρας ἐλθεῖν τοῖς πολεμίοις ἐθάρσησεν Ἀλλ' αμα πρωτnτων Ῥωμαίων ἐφοδω διαταραχθεντες οἱ πολλοὶ καὶ τε ἀλαλαγμον υτε οπλων κτύπον ἀνασχόμενοι,10 προτροπάδην ἔφευγον εἰς τα τείχη ' στε πολλοὰς μὲν ἐν ταῖς στενοχωρίαις των δῶν καταληφθέντας ἀποθανεῖν, πολλω δὲ πλείους παρὰ ταῖς πύλαις

ω υμενους των ἱππέων ἐπιδιωκόντων ωολουσκοι

μὲν - ταύτη χρησάμενοι τη συμφορα, σφῆλαυτολ1 ητιῶντο της ἀφροσύνης, καὶ οὐδὲν ἔτι παρακινδυνεύειν ἐπειρῶντο. οἱ δὲ τὰς ἐν παίθρω στρατιας Ουολούσκων τε καὶ Αἰκανῶν ἔχοντες γεμόνες, πυνθανόμενοι τὰ οἰκεῖα πολεμούμενα, γεννατόν καὶ Ουτοι δρῶν ἐβουλεύσαντο, ἀναστάντες ἐκ της 20 Ερνίκων τε καὶ Λατίνων γης ἐπὶ την Ῥωμην αγειν 1sέθως εἶχον οργῆς τε καὶ τάχους τον στρατόν, κατὰ τοιάνδε τινὰ καὶ αὐτοὶ δόξαν, οτι δυεῖν ἔoγων καλῶν θάτερον αὐτοῖς κατορθῶσαι πάρξει, η την Ῥωμην φ λακτον ουσα ελεῖν, η τοὐς πολεμίους ἐκ της εαυτῶν 25 χώρας ἐκβαλεῖν, ἁ δη τῶν πάτων ἀναγκασθησο μένων πολεμουμένη τη πατρίδι βοηθεῖν ταυτα διανοηθέντες γον την στρατιὰν ἐπιταχύνοντες, is εξἀπροσδοκητου τε πόλει συμμίξαντες εὐμ εργου

so si LXXI. 'Aφικόμενοί τε μέχρι Τύσκλου πόλεως,ετέπιες τον περίβολον της ' μης ολον πληθυονταν μαὶ προ τῶν πυλῶν τέτταρας ἐξεσ

368쪽

σπείρας, ανδρῶν ξακοσίων κάστην της μεν επὶ την μην οδοραπετράποντο, την δε υπο ὐπολει χώραν, s41 ην ν τ προτερα παρέλιπον εἰσβολη, ἐγκαθεζομενοι ἐδρουν επιφανεντο δ αυτοῖς θατερο των πάτων Λευκίου Λοκοητίου καὶ θεμενου την παρεμβολην ου π90σω, καλον υπολαβοντες εἶναι καιρον πριν ἐλθεῖν

τω Λοκρητίω την τέραν Ῥωμαίων δύναμιν σύμμαχον ης υετούριος γεῖτο, συνάψαι μάχην , θέμενοι τὰς

αποσκευὰς επὶ λόφου τινος καὶ δύο σπείρας π αὐταῖς καταλιπόντες οἱ λοιποὶ προηλθον εἰς το πεδίον 10 και συμβαλόντες τοῖς ' μαίοις ανδρες ἀγαθοὶ κατατον αγῶνα γίνοντο μεχρι πολλοί μαθόντες δ' κ των κατὰ νώτου φρουρῶν τινες καταβαίνουσαν ὐπὲρ χθου στρατιάν υπέλαβον κειν τον τερον των πάτων ἄγοντα την σὐν αὐτῶ δύναμιν, και δείσαντες μη 15 κυκλωθεῖεν υπ' ἀμφοῖν ουκέτι διεμειναν, αλλ εις φυγὴν τρεπονται. εν τούτω τω ἀγῶνι οῖ τε γεμόνες αυτῶν αμφότεροι γενναίων ανδρῶν εργα ἀποδειξά- 1942μενοι πίπτουσι, και ἄλλοι πολλοὶ μαχόμενοι περ αυ-

τοὐς ἀγαθοί οἱ δε φυγόντες ε της μάχης , εἰς τὰ 20εαυτῶν καστοι πατρίδας σκεδασθεντες ἀνεχώρησαν.

εκ δὲ τούτου πολλην ἄδειαν λαβὼν ὁ Λοκρητιος ἔφθειρε την Αἰκανῶν γην . καὶ Οὐετούριος την Ουολούσκων , ως ο τῶν ἀρχαιρεσίων ἐπεστη καιρός. τοτε δ' ἀναστησαντες τὰς δυνάμεις ἀπηγον ἐπ' οἴκου 25 καὶ κατηγαγον ἀμφότεροι τους πινικίους θριάμβους Λοκρητιος μεν , ἐπὶ του τεθρίππου παρεμβεβηκώς, Ουετούριος δὲ πεζὸς εἰσελαύνων. δύο γὰρ υτοι θρίαμβοι δίδονται τοις γεμόσιν υπὸ της βουλῆς, ωσπερ την τὰ μὲν ἄλλα τίμια ἐχοντες ἴσα τω δὲ τον 30 μὲν ἱππικον εἶναι , τον δε πεζικόν , διαφέροντες.