M.T. Ciceronis Philosophicorum librorum pars prima tertia, id est, Academicarum quaestionum editionis secundae, liber primus, ad Varronem. ... Ex Dionysii Lambini Monstroliensis emendatione

2쪽

LIBER PRIMUS AD

prsceptis, institutisque philosophiae, propter summa et doctoris

auctoritate, et urbis:quo/ u alternum iam audientem Cratippum, idq. Athenis, abundare oportet ' ς 0pψx te scientia auget epot,altera ex iis:tame, Ni ipse

i , ad mea utilitatem siempercu Graecis Latina colun xi,neq.id in philosophia solumsed etiam in dicendi exercitatione feci: h idem tibi cesto faciendu. th L ixem ' Ni par sis in Vtriusque orationta facultate. Quam tibi quidem ad rem, nos, Ut mrdemur, munum attu- , limu adiumentum hominibus nostris, ut non m do Grecarum litterarum rudes sed etiam docti aliquantum se arbitrentur adeptos et ad dicendu, Pad iudicandum. Quamobrem disces tu quidem dprincipe huius aetatis philosophorum, est disces, quamdiu Nolo: tamdiu autem velle debebis, quo- ev.e. non ha ad te, quantum proicias, non p utebit. Sed tamen nostra legois, non multum a Peripateticis di side & L eam de- . tiadis Poma viriq*ct Socratici, Platonici esse . hies, '. volumuσ: de rebra ipsis 4 utere tuo iudicior nihil in L. emes e enim impedior orationem autem Latinam' profe- π,tio ei,cto legendis nostris efficies pleniorem. Nec νοὸ pleniQ ς- M. u. cicin inc. a arrogata

3쪽

4 M. T. CICERONII Larroganter hoc di ctum exinimarii velim . 2 mphilosophandi scientiam concedens multis: quoden oratoris proprium, apt8, dictinctὰ, o natuque dicere, quoniam into Rudio aetatem consumsi, si id mihi assumo, videor id meo ,e quodam mγ sdo vendicare. Quamobrem magnopere te hortor, mi Cicero, Ni non stoli m orationes meas , sed hos

ii, uia ' etiam de philosophia librosi ' qui iam se istis feri

tuarunt aequarunt,sudiosὰ legas. V Vis enim dicendi maior iit, L ' in icissed hoc quoq. colendum en aequabile, et ioluantur, temperatu orationis genus. Et id quide nemini vi- . s. ' deo Graecoru adhuc contigisse, ut idem viroq. in is dicendi: genere ς laboraret, sequereturque illud forense * hQ descendi ,-hoc quietu disputandi genua:nisfort Demetrius Phalereis in hoc numero haberi potest i sdisputator subtilis, orator partim vehemens: duti . cis tamen, νt Theophrasi discipulu pHys agnosi i re. Nos aute quantuin troq.profecerimuS,aliorusit iudicium: virumq.certὰ secuti sumus. Equide et e 'Tlatonem exifimo,si genus id forensee dicendi tra

' dicere: ct Demosthenem,s illa, quae a Platone didicerat, tenuisset, O pronuntiare Noluisset, ornate splendideque facere potuisse. Eodemque modo dei L.ad re seri Aristotele, o Isocrate iudico: quorum Uterq- suo , si studio delectatus F contest alterv. Sed cum statui f '& in . sem d aliquid hoc tmepore ad te scribere, ct multa Vox grauio posthac, ab eo' exordiri volui maxim8, quod et sta- Sma, nullis tuae esset apti simis, ct auctoritati meas grauissi- . arei n e mu. Nam,cum multasint in phii phia et grauia, , o Rψsς x L- ί- τtilia, accuratc copioseq. a philosophis disputa

4쪽

lendo sita vitae eII hon. U.M Omnis, S s in v gligo l. ixis illi. do turpitudo. Atq. hαι quidem quaestio communis es omniu philosopho. a. quis est enim, qui nullis oscus praeceptis tradendis philosophum se audeat duo cere ρ Sed sunt nonnullae disciplinae, quae propositis bonoru, ct malorusnib. oscium omne peruertui. Nam qui summum bonum sic instituit, ut nihil habeat cum νirtute coniunctu: idq.suis commodis nobone Ilute metitur: hic se sibi ipse consentiat, nox o interda naturae bonitate vincatur, η fit ut, neq. ami d labas duas citiam colere possit, nec Iultitἰam, nec lιbefatιtate. deleti neque fortis Nero, dolorem summsi malum iudicans: aut sompa ex intemperans, oluptatem summrim bonum statuens, eq. v. c.sint

esse certd nullo modo potest. cus quaqua ita *sunt in P 'xo promtu Ni res disputatione no egeat,tamen sunt

a nobis alio loco disputata. Hae discipliηa igitur simi consientanea e re velint, de oscio nihil queant dicere. Neq. vlla Qcij praecepta firma, stabilia, coitincta naturae radi possunt, nisi aut ab ijs, qui Ν-s lam,aut ab ijs, qui maxim J hone Hatem propter se

' dicant expetendam. Itaq. propria eII ea prsceptio Stoicorum, cademicorum, Peripatetic rum. quoniam Aristonis, Tyrrhonis, g Herilli f eopulat ..

5쪽

tra esset.Sequemur igitur hoc quidem tempore,ctin hac quasione potismum Stoicos, non ν intem pretes:sed νt solemus, ἐ fontibia eorum, iudicio,ar bitrioq. nostro,' quantum,quoque malo Videbitur, hauri mus. . . i Placet igitur, quoniam omnis di putatio de Oscio futura est,antὸ definire, quid sit oscium: quod a Panaetio praetermissu esse miror. omnis. n. quae aratione fuscipitur de aliqua re, institutio, debet a definitione proficisci: ut intelligatur, quid sit id, r. de quo disputetur. ιOmnis de Oscio duplex est qusfilio.νnum genus est,qiuod pertinet ad fine bonoratirlteru, quod positu es in praeceptis, quib. in omneis parteis Uus vitali cormari pos t. Superioris generis huiusmodi i sex la sunt. Omniane vicia perfecta sint: Num- quod victu aliud alio maius st: et qus fiunt generis

eiusde. Quoru aute visiorum praecepta tradutur, ea, quaqua pertinent ad fine bonoru, tamen id minus appareι, quia magis ad institutione Vita comu i ci

nis spectare videtur: se quib.est nobis his libris explicandv. tq. etiam alia diuisio es osci'. nam σχnediu quodda oscium dicitur,s perfectu. Perse

uocat. Atq. ea sic definiui,ut rectu quod sit, id perfectiι victu esse definiat: mediu aute officiu id esse γιcat, ql, cur factum sit ratio probabilis reddi poti

Triplex igitur es, ut Panaetio Nidetur, conmiscap edi deliberatio. nam,honeriumnefactis sit, cu 3 osurpe, dubitan id, quod hi deliberationem cadit,

6쪽

in quo considerando saepe animi in contrarias fententio dinrahuntur. Tum ' autem inquirunt, aut a L. aut an- έonsultant ad Nita commoditatem, iucunditatem im nisque,ad facultates rerum aliue copio,ad ope ads potentiam, quibus Ense possint iuuare, suos: conducat i necne, de quo deliberant. deliberatio omnis in rationem utilitatis cadit.Tertium tabita di genus est cum pugnare Nidetur cum honeno id, quod Nidetur esse νtile. Cum enim utilit, ad feraio pere,honesto contra reuocare adse Nidetur, tutdistrahatur h deliberando animus,usserat q. ancipi b Lin Gi, tem cura cogitandi.' Hac diuisione, μὴm prater, IIi me iare aliquid maximum vitium in diuidendo sit, duo pratermissa sunt. Nec enim solum virum honestu, ii 3 an turpe sit, deliberari sole sed etiam,duobus propositis honestis, utrum hone retra. Remq. duob.propositis utilibra, virum νtitius. Ita, qua ille triplicem putauit esse rationem,in Finq. parreis dictribui debere reperitur. Primum igitur en de bon

a o Io, sed dupliciter : tum pari ratione de Hili: pὸnde comparatione eorum disserendum. Principiὸ generi animantium omni eri a natura β tributu, Nise, vitam corpusq. tueatur,declinet 4 inque ea, qua nocitura Videantur, omniaqJ quscum e L. quae

a 3 qμe ad Viuedum simi necessaria, inquirat, paret: Nipasum,νt latibula,Nt alia eiusde generis. Co iai. mune t autem animantium omnia es, coniectionis f L i ς appetituσ, procreandi causa, ct cura quadam eoru qua procreata sunt.Sed inter hominem et beluam, o hoc maxime interest, quod haec tantum, quantum

sensu mouetur,ad id solum, quod adest, quodq.p

7쪽

v. e. Paulldadmolumb L.quod rationis est particeps, per

quam consequentia ceris nit, causas rem videt, ea rumque prς gressus, C vox, principia, eum copulatione, di, non copa

rent in V. c.

nec agnoscit

ce si irrias. Eadem naturae q. V.C & ce lebrationes ,

ii a L.

f L quae suppeditent ad

cult.

dum necessi& ita L.

8 M. T. CICERONI ssens est, se accomodat' paullulum admodusenties praeteritis, aut futurum. Homo aute, h qui rationi est particeps,cosequentia cernitis principia, et cati Ira reru νidet,' earii q. progressus, et quasi autecessiones no ignorat,similitudines coparat, reb. spr esentib. adiungi atq. annectit futuras sacile totiua vitae cursum Nidet, ad eam q. degenda praeparat res d necessariaό:eademq. natura vi rationis homine conciliat homini et ad orationis, et ad Viis flciet ar er ingeneratq. in primis prscipuum quemdabi oamorem in eos, qui procreati sunt: impellitqq. Vt homini ι cetus,s et celebrari interse, et a se obiri uelit: ob easq. causo studeat parare ea, s quae suppeditent et ad cultu,et ad victum:nec sibi soli,sed coius liberis, ceteris q. quos caros habeat, tueriq.de- 1 3beat. Qua cura exsuscitat etia animos, et maiores

ad regerendam facit. In primis q.hominis est propria Neri inquisitio, atq.inuestigatio. Itaq. cum su-

mM necessariis negotijs, curis q. Vacui, tu auem aliquid videre, audire, o addiscere:cognitioncm q. rerum aut occultarum, aut admirabilium, xo h ad bene, beateque Nivendum necessariam ducimo.

ex quo intelligitur, quod νerum, simplex ,sinc rumq. yr d esse natura hominis aptismum. Huic meri videndi cupiditati adiuncta en appetitio es s

quadam principatus,νt nemini parere animin bene a natura informatu velit, nisi praecipienti, aut doceti, aut νtilitatis causa, iG8, et legitime impe ranti: ex qκo animi magnitudo exsitiit, D humanarum q. rerum cotemtio. ec Nero illa parua Nis na tura en,rationisque, quod Nnum hoc animal sentit,

8쪽

DE OFFIC. LI B. I. s

ila, qui sit ordo, quid sit quod decea trinoctis, di

ctis que ' qui sit modus. Itaque eorum inorum, qμs a L. qui m- a pectu flentiuntur, nullum aliud animal pulchri- 4- tudinem, Nenu Batem, conuenientiam partium seus tit. quam similitudinem natura. tioque ab oculis ad animum transferens , multδ etiam magis pulchritudinem, costantia, ordinem in consiliis factisque construandum putat:cauetq. ne quid indecor ἡσaeminateve faciat: tum in omnibus oe opinioniae o buri factis, ne quid libidinosὰ aut faciat, ani cogitet, quibuS ex resim constatur, ct efficitur id, quod quaerimus,honestum: quod etiam si nobilitatum nonsit, tamen honesium sit: quodque ver/ dicimus, etiamsi ὰ nullo laudetur, laudabile esse nat 3 tura. Formam quidem tuam, Marce fili, ct tanquam faciem boneni vides rh quae si oculis cerneretur nirabileis amores, mi ait Plato excitaret sapientiae. Sed omne, quod honenu ect, id quattuor partiti

Eo oritur ex aliqua .aut enim in perspicientia veri, follertiaq. versatur:aut in hominum societate taeda, tribuend)qsuum cui q. ct rerum contractarum mde : aut in animi excelse, atque inuicti magnitudine, ac robore: aut in omnium, quae fiunt: quaes di a 3 cuntur, ordiae, modo : in quo ineri modenia, temperantia. Quae quattuor quamquam inter se

colligata, ς atque implicita sunt, tamen ex singulis e Latque imcerta osciorum genera nascuntur: velut ex ea par Pli*δ ivR ν

9쪽

Io M. T. CICERONI s

at. quique evim qηi'.maxime per*icit, quid in re qua .mcuti silms . Nerissimu sit,' quis acuti istae, et celerrime potest ,ridere, et explicare ratione, is prudentis Lmus, ct sapientissimus rit8 baberi solet. quocirca, hi bu, bμla,qμω materia, qua tractet, et in qua versetur s,best . V. subiecta es veritas . Reliquis aute trib. V virtutib. necessitates proposita sunt ad eas res parado, tuedasque, quibua actio Nitae continetum. Ni ct societo hominu coniunctioq.struetur:et animi excellentia,magnitudoque cum in augendis opibus, Nit i olitatibiisque o sibi, suis comparandis, tum multo magis in his ipsis despiciendis eluceat. Ordo aut tem,'constantia, ct moderatio, ct ea, quae sunt his similia, versantur in eo genere, ad quod adb . benda es actιo quaedam, non siolum mentis agita- i equendam,& tio. HId enim rebu , qua tractantur m vita, ς mo- .rdinem dum quendam adhibentes, O ordinem, honesta-

Ex quattuor autem locis, in quos honesti naturam,vimque diuisemur, primu4 ille, qui in veri co- Οχgnitione consilit, maxim8 naturam attingit humanam. Omnes. n. trabimur ducimur ad cognitionis, ct scientiae cupiditatem:in qua excellere,pu ' chram putamus : labi autem,errare, nescire,decipio malum, ct turpe ducimu . In hoc genere oena x sturali, honesto, duo νitia Nitanda sunt: Nnum, ne incognita pro cognitis habeamus,hisque teme-:, iis si,' ' sissentiamus . quod ,ritium effatere qui volet, assentiamus. omnes autem Nesie ς debent9 adhibebit ad con- . . aib. sileron o re remstus, O diligentiam. ALbunu rerum est Nitium, quod quidam nimis magnum nudium.

10쪽

, nudium,multamque operam in res obstu π,ata. E cileis conferunt, easdMq. ηδ necessario: qui. Nisi s declinatis, quod in reb. honestis, cognitione denis, opers, cursvonetur, id iure laudabitur, 3 ut in ' astrologia C. Sulpitium audis imus in geometria Sex. Pompeium ipse cognouimus: multos h in dialectica,plineis in iure ciuili. qus omnes artes in Neri inuestigatione versantur: cuius nudio a reb. - agendis abduci, contra osscium est. virtutis enimi o laus omnis in actione consistit:ὰ qua tamen sepefit intermisso:multique dantur ad audia reditus:tum agitatio mentis , quae numquam acquiescit, y poten nos in Rudijsς contationis.' etiam sine opera nostra continere. Omnis autem cogitatio, molysq. t 1 ovimi,aut in consilijs capiendis de rebus honestis, o pertinentibus ad bene,beat que Nioendum, aut insudijs scientiae, cognitionisq. Υersatur. ac de primo quidem vicis fonte diximυ. De tribus autem reliquis lati 8 patet ea ra- , o tio, qua societas hominum inter ipsos, ct vita quas comunitas continetur. cutis partes duae sunt. Iustiitia, in qua virtutiss=mdor est maximud:ex qua boni viri nominaturri s ct huic coniuncta 5 benecentia, quam eamdgvel benignitatem, vel liberali, , toteli appellari licet. Sed iustitia prima munis est, y νt necui quis noceat, nisi lacessius iniuria: deinde Ni communibus Niatur pro communibua, priuatis vi suis. Sunt autem privata nulla, natura, sed aut Neteri occupatione, Ni qui quondam in cua, o Nenerunt: AER aut Nictoria, vi qui bello potiti sunt: aut lege, pactione, condicione, forte . ex quo sit

a a l. astronam M.

b L. in dial eticis, eq. v. c. vestigatione d aliquot V. d. gerundia a L. eognitio

nisa

rei al. Vt na