Hippolyti de Marsiliis ... Singularia septigenta, tam vetera, noua, quam recentissima, ex postrema authoris recognitione, quibus, praeter omnium hactenus aeditiones, nouae, accesserunt additiones plurimae ... cum repertorio dictorum memorabilium auct

발행: 1555년

분량: 322페이지

출처: archive.org

분류:

41쪽

REPERTOR IVM

Q. Matrimoniu. In causa matrimoniali possunt produci testes et post didicita testificata,qa est veru si pars iurat illos testes quos vult

producere no subornasse .alias non possunt produci. in sing. 28.

Vbicunq: matrimoniu est illicitum non habet locu pactum de lucrIda dote secundu statutum .in sing. I 29. incip. Dum essem.

Filius praesens & iaces obligatur e N matrimonio cotracto per par Etes tuos, qa in limita nisi cI cognita constaret filiu vel filia ob reuerentia par Etu vel alterius ipsoru tacui ne in sing. τ .inci. Filius praesens. Matrimoniti perfectu licet no possit et a papa dirimi in si vir duκit sci Eier v Nore non cognoscibit E. licet non debeant separari, si in episcopus videt eum suspectum de incontin zria p5t prouidere ut contrahat cu alia deprimam alimentet .in sing. I 6s. Validu est argumentu de matrimonio carnali ad matrimonium spirituale.in ling. D s. in .ci p. validum. Conditio resolutiua matrimonii impedit Mannullat ipsum matrimoniu. in lingv. 285. inci p. Capias.

Matri non tu metu contractu est nullu oc non Valet.quod est veru qn metus est talis qui caderet in constante virum .in ling. 3 7. in cip. Matrimonium. Matrimoniu carnale non inualidatur .ppter metu reueretialem patris.quod secus est in matrimonio spirituali, quia illud inualida. tur propter mei a reueretiale patris vel pa

Causa criminalis de causa matrimonialis in qua agitur de matrimonio dissoluedo equi. Paratur. in sing. 3τ. inci p. In causis. QMelida ciu facit indiciu ad torturam. in lino gu. Io 3.inci p. Varietas.cMeretri κ. Accessus ad puhlicas meretrices non nuptas est impuni bilis,quod limita ni si sint carcerate. i sing.Iso.inc. Accessus &c. Licet meretriκ maritata ino possit pro debito carcerari, in fallit nisi maritus suus fit leno, in tuc poterit. in sing. 279. inci. Dirci.c Ministratis. Si ministratis literara ignarus facit sibi scribere denuncia a notario qui ilia facit falsam no debet puniri ministralis, sed ille notarius qui illam facit.in sing.39r.

Si ministralis sub poena debet probare conieta in sua de nuncia si probauit per testes qiu

fuerunt reprobati eκ aliqua causa non de-het condemnarum sing. uaci p. Statutum est in ciuitate.

stis qui non debet. Minor si confessus sit delictii de quo aliter no constabat nisi per sua confessione debet re stitui aduersus dictam suam confessionem, quia eκ ea est lesus.in singu. 44s.incipi m.

minor habes curatore licet nd possit inivlta alienare res immobiles sine. aut horitate curatoris Ad sine decreto iudicis in in testameto potest dare licentiam eκecutoribus suis alienandi res immobiles sine curatore M une decreto iudicis. in singu. 6s .incipi.Ali . qua sunt &c.

Statutu an cli prehendat minores sicut malo res. vide in sing. St. inci Comunis opinio. Statutu eκ orbitas a regulis iuris communis licet generaliter loquatur non in compreheo ,

dit minores. in singu. 8 I. incipiti Comm

nis opinio. -

c Modicum. Modica non sunt ut conlidera otione.quod tamen limita ut in sing. 276. in

cipi. Parum . .

cmonialis.Statutu eκcludens filias feminas eκtantibus filiis masculis,an habeat locum in filiabus monialibus. in sing. 3o I. inci p. ci liorum appellatione. ante fi. Si filia propter metu reuerent talem patris et ficiatur monacha. talis ingressus religionis no i valet sed vitiatur.in singit. 3 47. mci Pia

Matrimonium.

c Monitus Ad monitios onitus seu codem natus ad aliquid facien . si illud non fecit pro pter casum sibi superueniete sine eius culpa

Vbi ad perdendii aliquod priuilegia clerica

te iura requirunt trina monitione nendam

ipsis clericis non rite viventibus, oportetu, illa monitio apprehendat clericos G no sufficit generalis monitio in Ozs se abstineat in sing. 2ς s. incip. Generatis monitio. α Mora. Quado periculii est in mora multa tolerantur quae alias non tolerarentur. in sino gu. 42 . inci p. Qilando periculum. .

Mora potest purgare de equitate iuris cano nici et ubi est dies Ad poena cum iuramento . in sing. 6 i. inci. Rigore iuris.

Quado datu est pignus cu pacto no Laiutu debitu tali tepore pignus ut creditoris adueniete tepore de nb sit solutu admittitur . more purgatio.in singu.453. incipi. Sciunt

communiter. - .

si Mortuus. Titius mortuus non er amplius Titius in sing.3 3.inci.Ut nosti. αMotus proprius principis operatur magis

qua concestio vel astra ad postulatione P

42쪽

tris.in Dp.r inci. Ad hoc. WMulier. mulierum conditio in pluribus casinus est melior & fauorabilior conditione

virorum .in sing. 243.

Mulier no potest carcerari pro debito. qa limita ut in sing. 248. Mulier recusans redire cu viro suo potest personaliter cogi .in sing. 248. inci. Conditio. Mulier non pol cogi personaliter comparere in illis casibus in quibus quis pol cogi in

iudicio psonaliter c6 parere . in singil. 2ψS. Mulier inuenta cu armis et si non inueniat fi-

deiussorem non debet duci ad palaciti, sed debet rei mari iuratorie cautioni. in lingv. 2 s. inci p. Conditio. Mulier prsfertur in dote aliis creditori hus., quod limita ut in sing.32 inci p. Mulier. Mulier si fuit percussa a viro quia nolebat c5

semire cotractu i ii edo per viru,si postea minteruallo consentiat non valet quod agitur,quia praesumitur durare ide metus uois nec durat dictum matrimonium .in sing.32sinci p. Dixi tibi. Mulier quae habet vim cui verut omnia hoonaco fiscata pol propria aut horitate pone. re manus ad res suas ne occupentur per mscum .in sing. os .inci p. lus sibi dicere.

Mulier si per traditionε pecunie inducitur ad

cum mittenda adulteriu, tunc in uita reputatur comis ita illud, & ille qui dedit sibi pecuniam punitur poena statuit quo imponi tur poena adultera ti ad muliere inuitam. i nsing. 2 3. incip. Datio pecunie.

αMutilati mehris vel corpore vitiati n5 possunt esse testes csitra clericos in ca criminati,in sing. 379.inci. Clericoru priuilegia. Maritus qui non sustinet onera matrimonii non lucratur partem dotis delatam marito oriente vκ ore sine filiis. in sing. si .incipio. viget,

Maritus implicans se pluribus fideiussioni

bus drmale uti substantia sua adeo quod eius Vκor potest repetere dote conitate matrimonio .in ling. FT .inc . mulier.

Naritus promittes restituere tota Se integra dotE priuatur lucro sibi obueniente eκ tor ma statuti. in sing.687.inci.verhu integre. Maritus p5t alienare funda dotale estimata α alias res dotales datas in dote quod falisiit qn maritus no est soluἔdo quia tunc non obstante estimatione no potest alienare. in sing. 69i .inei. fundus dotalis.cMatrimoniu. matrimonia debet es e libera de ideo no valet statutum per quod impe.ditur matrimonia vel per quod tollitur libera facultas cotrahendi matrimonium. in

HIPPOLY. DR MARSI.

V alet matrimonia sine cosensu patris de iure

canonico. in singu. Sy. inci p. alias de anno. In murimonio aviditur ius canonicum. ln sii

Ru .s 89. inci. allas de anno.

et Membra. nemo est diis membroru suoru dc ideo nemo pol se obligare ad poena corpo rate pro alio. in sing. 5 I. inci. puto te scire.

Ille qui propter deli Au suum est condenatus in poena pecuniaria vel ad fustigationem si est soluedo& velit potius fustigare in solo uere iudeκ non dehet eu audire sed debet eu cogere ad soluedum Se debet ipse iudeκvedere de bonis ipsius rei pro solueda tali

condemnatione inuito dicto reo. in singu. 6si.inci. puto te scire. cmetus, metus non probatur et per duos te stes qn in contractu qui dicitur metu factus interuenit presentia colunctor v. in sing. 2S

Metus ad hoc ut operetur vires metus debet esse talis qui cadat in constante virum vel

in constante muliere alias non operatur viores metus quod fallit in metu illato testibus ut minas perdat cani nam tune sufficit ominnis metus. in sing. s78.inci p. metus. Blandicie potentu inducut iustu melum. in singu. 64s. inci duertant. Praesentia comunctoru facit cessare praesum pilone metus. in sing. 573. inci,nbnnullaqd tamen limita ut ibi.

similes. milites non possunt pro delicto tora queri et si contra eos in tet indicia sufficientia ad tortura nec valet c6suetudo in c5 trarium quod in non habet lo cu in crimine lese maiestatis in sing. s G. inci p. plura ut crodo Ad casu quo possint torqueri debet tam Eprime adegradari .ut ibi. c Mine licitum est occidere minante qn ipse minIs est in actu omen dedi minatu. in singu. 5 o.inci. eκamina ui alias sed per solas minas n5 licet occidere minantem ut ibi. et Minor. minor effectus maior si ignorauit se fulisse lesum tepore minoris elatis 3c steterit etiam per centum annos quod non petierit restitutione in integru in poterit ea semper petere quando peruenerit ad notitiam sua talis lesio. in singula.yγ2.incipien, multa de quam plura.

cminor delinques ad hoc ut de delicto puniatur vera poena delicti tant maior requiritur quod sit doli capax est proκimus pubertati alias si ista duo in eo non concurruino potest de iure punirr vera poena delicti

tanquam maior.in singu.Gas. inci p. his temporibus,

43쪽

Minor delinques in omittendo vel negligedo. etiam si sit doli capare non punitur. in sing. 62s. inci. his temporibus. Auctoritas iudicis si debet interponi in cotractu minoris Sc talis minor sit clericus debet hit interponi auctoritas a iudice ecclesiasti . co. in sing. 567. inci . sepissime.cMomentum . momentanea no sunt in c5sideratione in sing. 67I. lncl. in repe . mea.

WMonitio. monitio iudicis facta parti ad age dii vel ad docendii de iuribus suis no constituit tale parte in mora adeo quod non ponsit post terminu agere vel docere de iuri hiis suis nisi talis monitio fuerit hina in sin I. 6i 6. inci . solent sepe. Whlora per interpellation E eretratu dicialem debitor costituitur in mora. in sing.s 38.inci.

per interpellatione in.

Quando pericu tu est in mora multa conceduis tur seu permittuntur qus aliter non permitterentur. iii sing. g3. lnci. maleficiis. Quando periculis est in mora valet praeceptu iudicis factu sine cause cognitione. in singu. 663. inci. cause cognitio .cMulier. Mulier illegitima si sit viro legiti mo & naturali ipsa et efficitur legitima. in .sing. sphinci. tritum. Mulier constante matrimonio potest dotem sua repetere a marito quado inci p. male uti substantia sua & vergere ad inopiam Sc drmale uti substantia sua quando implicat se pluribus fideiussionibus de tunc mulier hahet legitimam causam repetendi do te m. in sing. Fγψ, inci p. mulier Scc. Mulier cotrahendo secundu matrimoniu di citur honeste vivere & seruare voluntatem viri qui in testamento dixit lego v Nori nec si caste vivet. in ling. 757. inci . mulier. Mulier contrahendo teritu matrimon in m nodicitur caste nec honeste vivere S ideo perdit legatu sibi fac tu si caste Se honeste vi Nerit in sing.s77.inci . mulier &c.circa fi . Sivor sit relusia usu fructuaria a marito inhonis suis no perdit usum fructu si tra sit adsecuda vota. i sing. 77.inci. mulier . in ii. Mulier in dubio non praesumitur dare omnia hona sua in dotem. iii singu. FSS. incipie. de

iure communi.

Mulier no potest esse testis in scriptura priuata. ite potest esse procuratriκ arhi ter nec lude N. ln ling. GI .inci. adduκi tibi &c. Mulier tu Muriose viues non pol stare in iudicio sine curatore. i sing. 688. inci. fornicatio. Mulier tu Nuriose vives priuatur tutela filio ru in sing. 688. inci. fornicatio, Mulier tu Nuriose vives priuatur successione

in m .iu ui nan

niici iuuii filioru. in sing. 6SS. inci. sornicatio. Mulier vi rebus estimatis datis in dote habe

rei vendicationem utilem quanso maritus non est soluendo. in sing. os l. luci plen. fu nodus dotalis. et Mutuu. mutuas statim consumpturo eu n5 obligat ad restitutione. in singu. 3 54. incipi.

mutuans.

Mutuas suti turpi coduione pecunia no potilla repetere. ln sing. so . lnc . mutuans.

Mutulis filiosa. no pol petere mutuit obstante macedoniano quod tame fallit in mutuante filiosa. propter necessitatem ipsius filii sa. in sing. 67 o. incl. necessitas δέ c. Ille qui probauit mutuit sed non pol probare quantitatem mutui stabitur iura meto ipsius Imutuantis in sing. oss. lne l. nuper interrogatus &c. poterit lamen iuria in emu suum inooderari per iudice in Ut ibi.

Ausragium in ca naufragii testes possunt e Raminari parie non citata. lnsii g. 2 .inci. Clarum est in iure. αἰς egas narrata prout narrantur gQu neraliter si conuincatur no punitur de meis

QNepos de neptis. Neptis eΜ filio masculo ur ere linea masculina ipsi auo. & ideo si s saccipit emphy teo sim pro se & heredibus suis descedentibus per virile sereu compreolicditur ne piis femina eκ filio masculo licet non c6prehenda iur filius masculus e N filia , femina. in sing. 33. inci. Ne piis e N filio. Nepos eκ filio est i potestate aui&no patris

vluc te auo.in sing. I 2 o. inci. Nepos eκ filio. Nepos eκ filio naturali no legitimatur sub sequens matrimon tu contractu inter auu Mavia post morte ipsius filii naturalis. iii sing. m. nci. Credo te scire. Nepotes eκ filio regulariter veniunt appella tione filiorii. id fallit in aliquibus casibus. in sing. 3o2.inci. Filiorum appellatione.cNotarius pol apponere in instro clausulasco suetas licet ii 5 sit sibi dictu a partibus,q alim ita ut in sing. 123. mcl. In ture. Nolarius conficies instrumentii usurariu punitur. ut in sing. Is L.

Notarius hanc hi publici vhi redditur ius nGpol esse spurius,& si est no valet processus

sed omnia corruunt in sing. 273. C Notarius. Non creditur notario nisi de his cque cora eo nut. in ling. 52. inci. Notario Notarius si hodie conficit instrumentum ut uix asserit ia, heri in sua presentia fuit num es

44쪽

trita pecunia nihil prohat de numeratione.. i. in singulari.6o .incipiente in materia coni in sing. 452.u es. Notario. tum acie. N otarius si aliquid scripsit in protocollo, de Si notarius asserit si in instro se certiorasse mir, i postea illud cacellauit.& in margine scrip. lierem de beneficio velleiani si postea in sit, hoc fuit cancellatu de volutate partium . terrogatur quid sit tale beneficium & ne nec de tali cacellatione ibi apposuit testes. sciat corruit instrumentii quod in limita ut tuc non creditur notario & talis cacellatio in sing. 561. inci .eκamina uittibi &c. non valet. in singula.466. incipiente. Quois Notarius tanqua persona publica potest alte

mam multi.

Notarius nun ii debet scribere vel ordinare testamen iu alicuius,& postea ipsum legere. testatori, sed debet permitere in testator illud ordinet ore a prio,& postea ipsum lege ire cora testatore dc testibus alias no valet. in sing. Φ99. inci.Testamenta. Q Nouatio. Licet ira factio sit facta animo nouandi,& eκ ea pignus datu sit, si in transactio no seruatur,pignus non restituitur, sed pro obligatione nouata retinetur. in singu. 6s .inci p. Frangenti. c Nouu .Quae de nouo emergunt nouo indi gdi auκilio. quod amplia ut in sing. I 2. in cip.Cautum.& in sing. 233. Testes de nouo reperti admittuntur et post coclusum in causa.in sing. 20 .inci. Testes. CINullitas op ratur in diceti sententia nulla ere probabili ratione interim no currit sibi sempus appellandi. in singu. sa. incipien. Succumbens.c ucius portan stiteras homicidii scieter punitur poena homicidii. in sing. St. Notarius priuatus officio tabellionatus pro pter delictum non potest amplius creari ta hellio. in sing. yς5. incl. Plura Scc. Nolarius strahens instrumenta simulato p nitur poena manus & est perpetuo infamis. in sing.s53. inci. parum. ri stipulari quod intellige veru quando est in actu cGfici edi instrumeti de quo rogatura partibus secus autem est quando non . est in actu rogitus instrumenti, in sing. 663.in cip. notarius &c. Notarius p5t apponere clausulas colaetas in

instrumeto licet sibi non sit dictum a partihus hoc est veru qn instrumentum est in fieri secus aute est in instrumsito iam facto. in sing. 663. inci. notarius.cNotificationedum interpellatio eviratu dicialis constituit debitore in mor . sed et sola nolificatio debui eii constituit in mora.in sing. 3s. inci. per interpellationem. cNotorium in notoriis licet non sit seruatus ordo iuris in valet proces us & sentetia. in ,

sing. II. inci . notoria sunt.

In notoriis solenitates iuris relmatur quod tamen limita in solennitate copetentie iudicis quae competentia iudicis requiritur adeNequendii notori v. in sing.6ss. incipi.satis

notum .

cNouum quae de nouo emergunt nouo indi gent auκilio quod amplia. ut in sing. 619. in

ci p. emergens.

cdi ullitas,nuuitas potest proponi licet ni ia- ,

Iisus terminus datus ad omnem defensione acienda .in sing. 62.inci . aduertas. & in sin

Notarius priuatus officio tabel Itonatus si scri a Licet appellatio sit sublata per clausula appelhit relicia ad pias causas no valet eius scri- ' - ptura. in sing.s69. incip.pia causa. In antiquis no est necesse probare qui ille qui reperitur scriptus Γ nothio si notarius craeκ tali laeto antiquo oritur praesumptio qui uerit notarius. in ling. 87. inci . qualitas. Notarius codenatus de falsono pol ulterius facere iii strumcta in sing.sς3. inci. tu scis. Si partes requirut notariu falsarium super coiectione instrumeti si tale instrumentia non valebit ut instrumenta valebit salie vico sessio. in sing.s93.inci.tu scis. .i Quando notarius perdidit prothocolit alisu. ius instrumeti de quo fuit rogatus quo re medio sibi succurratur.in sing. 96. incl. notarii quandoque. Nptarius condemnatus de falso per contumaciam poterit etiam conficere Instrumenta, latione remota tu tunc potest proponi nutilitas.in sing.s92. inci . nullitas. untius no creditur nuntio nisi in his quae pertinent ad eius officium unde si dicat citatu diκisse sibi iniuriam tibi non creditur. in sing. 5o .inci .hahemus &c.

BIalio ad hoc ut valeat,& operetur vires oblationis debet fieri cu de nariis in manibus & non sufficitu, verba luer fiat,quod tamen fallit in pacto de retro uendendo in quo sufficit etiam oblatio verbalis in singia. 79. inci p. Oblatio ac obligatio fideiussoria ita sit ad heredes qqsallit in fideiussore dato vi maleficio. in sin-ru. IS9. inci. Obligatio, quod tamen limita

45쪽

REPERTORIUM

OBIigatio sine eausa probat semiplene. in sin

et O bligatio. Qui promittit se obligare ad dece potest statini ad dece coueniri absq: alia Oh ligatione ut e uitetur circuitus. in singu. 6 Anci .Dixi profecto. c tabligatio sine causa licet n5 valeat, in qua do est facta eκ certa scientia valet. in sing. 32.inci. Ne dum docti. erobscurii. Semper in Oh scuris debemus inclinare in mitiore parte.qa tam P limita pluribus modis ut in ling. 21s .inci. Regula. et Occides aggressis re se defend2do non tenetur de occulto .in sing. Ioci. lnci. Occidens. Licet occidens aggrestorem se non defendendo sed aliter. puniatur &n5 eκcusetur, inmitius punitur,& ideo si percussiis insequatur vulnerant E qui fugiebat & eu occidat non tenetur ut homicida, quia est potius in culpa ui in dolo. in sing. io o. inci. Occides. Occides iii dicem qui eum torsit sine indici js non punitur poena mortis.in sing. Φss.inci. Difficili milia . Q Occidere. Sicut mihi Iicet occidere insultate me cum armis, ita mihi licet occidere insultante amicu in ea magna amicitia coniunctu eii armis. in sing. 3s i.inci. Amicitia. coccultas scieter debitore alienu, non tamEtenetur ad solue du debitu creditori .in sing. 43. inci. Debitor.c Officialis qui de proximo remotus est ab officio an gaudeat bene ficio officialis, i sin. I 3.179. inci p. Viget communiter. uera iis prohibitus a statuto alique hanire vel absoluere potest pronunciare illa banis niendii vel absoluedum . in sing. 2ov. Officialis si inuenit alique cit armis cotra proclama & eu non apprehendit, in lacit scribi in actis qualiter tale tali loco & tempore inuenit cu armis,vigore talis scripture ille poterit puniri, licet nθ fuerit captus. in singuis

cofficium iudicis. Imploratio officii iudicis

non ur prohibita state statuto, quod contra laudu vel contra sententia no possit opponi aliqua eκceptio.in singu.88.inci p. Stantestatuto. in princi p. Prohibitus erucipere no prohibetur officiu iudicis implorare.in sing. 277. inci.Licet. com ne nimiu vertitur in vitiu. in ling. 3s inci. Dicit quoddam prouerbium. Ordo. Sicut omissio ordinis iudiciarii reddit processum iniit tu in ordinariis iudiciis, ita omisso qualisqualis ordinis in eκtraor dinariis iudiciis vitiat ipsum indictu, in sinosu.zy 6.incip. Eadem ratio,

o fie

cordo. Vbi n5 est ordo deficit substantia.is

sing. 342. lnci . Quando testis. Presumitur pro iudiceqn seruauit debitu tu ris ordine. alias secus. in sing. 3s . incipieri in dubio. Cognoscere ii iris ordine no seruato est ius alisterius au ferre . in ling. 36 .inci. In dubio. Iudere procedes eNtra ordinem dr procedere de facto. in ling. 3ς .inci. In dubio. Occidere sicut licitu est occidere aggressis τε pro defensione sua ita licii si est occidere se praeparante ad insultanda vel occidendo. in sing. 63s. inci p. praeparatio. Licitum est occidere minante dum ipse est in actu offendedi minatum .in singu.5 o.hici.

Si non possum aufugere quod me non percu tias nisi te interficia licite possiim te intermcere.in sing. 592. inci . vim vi. Comensio. olfensio facta illi eu quo est facta paκ in dubio prs sumitur facta eκ noua caino eκ antiqua. in ling.ςo3. inci. eκ pace & et Officialis. si officiali est datu liberum arbiis triu& promissum qd non teneatur stare ac lindicatu . tali casu ur tibi solu re mi sta leuis& leuissima culpa, no aute do bis & lata cuipa in sing. 0 .inci . plures sunt. inficialis iuras die feriato de seruIdis statutis ciuitatis vel loci n5 tentaur seruare tale iurament si sed potest cJtrauenire impune in sing.62 inci p. aduerte quaeso. Officialis succedens alteri officiali in officio bene aduertat ne permittat ipsum officiat Ecui ipse succedit recedere sine sindicatu nasi permittat eu recedete tenetur omni poenaequa tenebatur ille officialis cui successitiin sing.6s2.inci p. diligenter aduertant. Conera. qui non sustinet onera in ciuitate 'non gaudet heneficiis statutorum ciuitatis in sing. sis.inci. ille qui n5 sustinet &c. qa tamen non habet locum in ciuibus non suis stinentibus onera eN priuilegio ut ibi. copinio. vltima opinio in dubio censetur approbata quod tame fallit nisi ultima saperet rigorE & prima saperet equitatem qui x tunc censetur approbata.in sing. 53 i. inci p. vltima opinio. et ordo litere, ordo littere non ait Editur clasi attenderetur actus redderetur nullus. in sing. 572.inci . fienda est.

PActum licet ex pacto nudo non oriatur

actio, si tamen pro illo aliquid petatur non debet denegari iustitia, quia procedit secundum praecepta iuri silent Ium.

46쪽

DU. HIPPOLYTI DE MARSI.

pactum de sutura successione reciprocum seu tem famis, quod in fallit in filio presbyte/vicissitudinarium valet .in singula.333.incio ro quem pater non potest vendere propter

pien. Pactum. . famem .in ling. o I. ncip. Pater.

Εκ pacto nudo non oritur actio. quod amplia Pater tenetur alere filium. Et si sibi assignauia

ut in sing. 5 .inci.Eκ pacto nudo. alimenta.& filius illa ludendo dissipauit. io CPapa praesumendum est regulariter pro sa. sing. Io .inci p. Pater tenetur. cto Papae,quia ipse semper praesumitur mo pater pol fili si tradere monasterio inuito auctueri eκ iusta causa.quod limita in sing.8.in. sub cuius potestate ipse pater 8c filius sunt. cip.Praesumendum. in sing. 2 .inci.Nepos ex filio.

Papa de plenitudine potestatis potest rati fica Pater non tenetur de iniuria facta per filiu nare sententiam latam a iurisditione carente. turalem tm inimico suo cum quo fecit pace

in sing. O .inci p.Tu scis . . licet promiserit pro omnibus filiis suis quPapa in his in quibus habet liberam adminia eum non offenderit.in ling. 239.inci p. Diκi. strationem , ut puta in beneficialibus potest pater & filius censemur una & eadem perinis auferre ius tertiterito praeiudicare eria na.quod amplia ut in sinmisio. inci. pater. sine clausula. non obstante, secus in aliis. in Pater si reliquit fili e mille li nupserit. Ad Goo, sing. 2 .inci p. Papa. i si religionem intrauerit. si intrat religionF. Papa non potest procedere parte non citata debet habere mille.in sin .ri .inci. Valid tani si hoc faciat de plenitudine potestatis. in Pater si in testamento suo expresse prohibuiso sing.7s.inci p.Citatio. set haeredibus suis, ut non deberent dare es Papa non potest dispensare u testis inserendo menta filio suo bastardo,tii tali prohibiti testimonium in iudicio non debeat iurare. ne non obstante. hsredes tenebuntur sibi dain sing.2i . incip. Ad validitatem. re alimenta .in sing. 3sS .inci. Pater. Papa an sine iusta causa possit dispesare circa i pater contrahens cum filio intelligitue pristatus positi uti m.in sing.23o.inci . Antiqua. re consensum filio ad faciendum illum conis Papa si semel reseruauit sibi collatione alicu- tractum absq: eo quod hoc aliter exprimata ius beneficii non reddit potestas conferedi in sing. 4 .inci. raciens contractum. illud ad ordinarium,quousq: prouisio illius Pater & filius censentur una & eadem per heneficii virtute reseruationis non habuit na. in sing.44s. inci. Habens potestate. in si effectum. in sing.po I. lnci. Dixi tibi. Pater habens legitimam administrationεho

Collatio papae de beneficio praefertur colla, norum filii minoris potest alienare bona iptioni ordinarii caeteris paribus. in sing. 3is. sius filii minoris sine decreto. in singui. 498.

incip. Hora. incip. Bona minorum,

Creditur dicto assertioni papt. in sing.4 im CPatientia cum taciturnitate inducit consta

Papa si confert alicui beneficium ecclesiasti. Patientia inducit madatum & ei equi paratur

cum cum clausula non obstante collatione in sing. τ.inci. Patientia. post med. alteri facta, intelligitur de collatione inualu Patientia.Licet patientia cu taciturnitate inis da, non autem de valida. in sing. 83.mcip. ducat consensum . hoc in fallit ubi requiri. Beneficia principum. tur scriptura quia in illis patientia, cum t cParies. Cui libet licet parietem suum altiare citurnitate non inducit consensum. in sing. vsq: ad coelum. quod limita tribus modis ut 33o.inci p.Si sis bene maior.

in sing.Is incip.Cuilibet. α Pauperes Christi. In pauperibus Christi n5 QParius est pars viseeru matris &qualisl est habet locum dispositio.l.quoties.C. de res

mater talis erit partus. in sing. 426.inci. Par vendi.in sing.82. inci. Volo tibi. tuMquod est verum in fauorabilibus,sed se. Q Paupertas. ille qui dat causam paupertaticus est in odiosis. ut ibi. sue non iuuatur propter ipsam paupertate. CParum de nihil equi parantur . quod amplia in sing. O .inci p. Pater. Vt in sing. 275.incip.Parum. GPaκ.AIandatu factum per vulneratu ad la cPater potest eκhaeredare filiu nedum pro, ciendu pace non finitur morte mandantis Et pter aliquam catilam de cdientis in .si .aliud re integra.in sing.4 .inci. Mandatum. quoq: capitula. in authen.vi cu de appel. co pare facta de vulnere, an intelligatur facta degno. sed et si comittat maiore causam illis, morte, sequuta morte.in singu. 5.incipieri. licet no numeretur in d. β.aliud quoq: capi Quidam fuit. tulum. in sing.7s .inci. Plures. Pare. Faciens pacem eum aliquo si illum non Pater potest vendere filium propter necessita offendit , sed offendii eius consanguineum

47쪽

RAPERTORIVM S INGULARIUM

. dicitur mi pille pacem. in sing. 3Iranci p. Pa.

cem faciens.

Si duo fecerunt pacem & promiserui sub poe- na se non offendere tunc primus ostendensi alium incidit in poenam & alius postea pbtipsum impune offendere et sit in instrumeto

. Pacis sit clausula rato manente pacto. in sim. gu.3I .lnci p. Secutri homicidiis.

Si facio pace Titio & sociis suis vel adheren

tibus, an censeat rupta si unus sociorum vel adherentia offendat ante in ipsam pace ratificet. in singu. 33 .inci p. cui is homicidiis. An quilibet teneatur insolidum de pace rupta si omnes se odiligarunt linsolidum.in singui. 33 .inci P. Secutis homicidiis. An inferens metu dicatur rumpere pacem, in . sing. 3; .incim secutis homicidiis. Si statutu in imponit poenam non habenti pacem ab olfenso non habet loca ubi non est ι offensus a quo pare haberi possitan lingui.

339. inci'. Cui non conueniunt. . pare facta baia nito vel treuga ei sit serum da,& eam rumpens, an cadat in poena cono tuentionalem vel statutariaimin ling. 3 2, inoci p. Sepius vidi. QPeccatum. Ubi agitur de peccato euitando creditur testi ultro se offereti quod secus est in alijs.in sing. 1 o.inci.Testis.c Pecunia. Datio pecuni e seu interuentus po ciuiae inducit deiustum ubi alias non effeti in sing. 3 3. inci. Datio pecunie.

Quod debet fieri gratis ii fiat per pecunia turpiter fit. in sing. 3ς 3. inci. Datio Pecunie. Pecunia eκcecat oculos sapietum de facit nollente velle. in sing. 3s3.inci. Dario pecuniis. inna. A poena talionis eMusatur unus stis. in sing. 47. inci. in ore duorum. Iudem eN causa potest augere vel minuere poenam&moderare statutum. in iis gu. Istati cipienaudem Coniluuiio quae eκtenditur eκ identitate r,tionis nunquam emenditur respectu P ne. in sing. is 2.inci p. Iude P na non intelligitur prorogata si est prorogatum compromissum ubi erat apposita ea a. in sing. 3oo. inci p. Provoratio. Pinna ubi Duponii ipso iure tunc nihil operae

Poetinentia.in sing. 325. lnci. Pinnuentia. . Pinna debet tenere suos a uiliore S i Q alios. inting. 39 I. inci P. Pinna.

Si ministralis titeratu ignarus facit sibi scribe: re denunciam maleficii q sit falsa, no debet puniri ille ministratis,sed ille qui scripsit talem de nunciam. in sing. 39I. mci. P na. Quo ad poenam conuentionale nihil operatur

usularato manente pacio.in singui, 482. inci. Clausula rato manente pacto. Ani Qui non parit primo mandato si parit seculo. an euit et poenam primi. in singula. 9 i. incipien. Pluries. Iude κ comminando maiorem poenam ur recedere a minori. in sing. 9 I. inc . Pluries.c Poenitentia in delixis re integra operas vi , ille qui proposuit delinquere n5 puniatur. quod in fallit in harataria. in sing. 325. inci. Pinnitentiastem fallit quando poena imp ni tur ipso iure.vi ibi &c. C Perire plura conceduntur quando res est tepore peritura quae alias non concederetur. in sing. 2s S. lncl. Plura.

αPeriti in arte non possitnt compelli ad assuis mendum officium referedi iudicium suu iam in sing. t 77. inci p. iudicandi. zPeriurus. Semel periurus perdit beneficiis iturandi nec ulterius admittitur ad iuranda, in singu. 4. Periurus etiam post peractam pinnitentia non ipotest esse testis sicut nec antea poterat . in sing. 273. incip.Notissimum Periurium non committitur sine dolo. in sing, 287.inci p. Terigi.c Persona ecclesiastica.In persona ecclesiasti ca non habet locum dispositis.1. quoties. de rei vendi .in sing. 82.inci. Volo tibi. QPertinere. Uerhu pertinere, latissime firmita& comprehendit etiam illum cui de heiue actione personali. in sing. a s. inci. Statui. cina causa. in causa pia manda tum non finiem orte mandantis. in ling. q.inci P. Manda tum . circa PTin.

Praestatio diuturna facta eru mera liberalitate non prodiicit obligationem, fallit tamen im Praestatione diuturna quae fit in piam cauis iam, Pii. eκ illa quis obligatur. in ling. Is inci p. Diuturna. Dispositio testatoris facta ad piam cMisam n Spotest mutari vel alterari ah episcopo vel a ah alio citra papam, quod est verum in vo

luntate iam e Necuta. secus est in non eκecuta. in s g. 9 .liaci. Magna est.

TDignus. bi datum est pignus creditori cii pacto O si tali tempore no erit sibi soluta eius Pecunia pignus sit suum, attamen si tali

tempore no erat solata pecunia poterat mo ra purgari per debitorem. ln sing. 63. incia Sciunt communiter. 'C Plenam. De Uerbo, plenam.vide in singula. 2 T. inci Remissio iniuriarum. TPlura uias in dubio non praesumitur in ali quibus rebus. in sing. 439. lncl. Plurallia S.

Pluralitas seu re iteratio in delictis non Praesamitur,in sing.439. inci. Pluralitas. γ

48쪽

CPons fluminis venit appellatione vie vel strate publice licet secus sit in ipso flumine. in sing. 68. inci .Statuto cauetur.m fin. Positio. Positiones fieri possunt publicatis attestationibus super articulis super quibus non possunt produci testes ad probandu. in

sing. rio anci. Communis doc. pl.

Positio licet principalis per seipsum & non n procuratorem debeat respondere potitionibus, hoc in sallit in homine simplici &gros

in quo esset praesumptio ιν de leui cape retur in respondendo, quia tunc admittit ad respondendu talibus positionibus eius pro curator Vel aduocatus. In singulviso. inci P.Sunplicitati. CPossie. Quod potui nolui. quod volui adimplere nequius. quod amplia ut in ling. 252. ancip, Quod Potui. lc possessio. Nemo priuandus est possessionesia nisi priuio citetur etia si sit praedo. quod amplia ut in iii g. Is .mci. Nem O. . Qil perdidit titulum sed non possessione non est sine ordine iuris spoliandus. in sing. I9F. inci p. Nemo CPossessio. Etiam posse Gri datur ossi ciuiu. dicis quod inutilius, in agere interdicto Vnde vi, vel uti possidetis. In sing. o 6. inci

Si aliquis vult spoliare me indebite possessione mea iuris ordine non seruato, tunc amici& vicini mei pollunt illum impune percutere ne me eκ pellat,etiam si per magistratum fuerit missus talis eκecutor. in ling. FG. in ei p. Habuisti. CPossessor seu possidens. Possides rem & negans illam possidere Ii conuincitur de mencPraecarium. Consti tutio praeearti posita in instrumento venditionis tollit remedium .l, quoties. C. de rescin. vendi. in sing. sa. iuci p. r. Volo tibi dare &c. ante med. C0stitui in praecarii est magni ei sectus, de quo in sing. is s. inci. Hodie. Constitutio praecarii polita in instrumeto operatur u, debitor qui pro obseruatione conistractus constituit se omnia hona sua nomine . creditoris possidere, in si postea ipse debitor alienat aliqua bona, in poterit creditor adueniente casu tanui possessione priuatus agere contra possessorem nulla facta eκ cuia fisione contra debitorem principalem. in si gu. Is s. inci. Hodie communiter. Praecari u licet possit ad voluntate concedetis reuocari hoc filiit nisi concedens vellet ii ne causa reuocare praecariu cum damno illius cui cbncessit. in sing.353.incipien. Creodo te scire. Prscarium appositu super re incerta nihil operatur. 10 sing 5. lnci. Constitutio. C Pretium. Ubicunque fit mentio de pretio in dubio praesumitur emptio. in sing.Ion incupien. V hicunque.c Praelatus ecclesiae potest praeiudicare ecclesae obtinendo vel acquirendo, secus in ob telo vel acquisito. in ling. I9μ. nci. Magna a et praeiudiciu irreparabile. Ubi tractat de praeiudicio irreparabili recedimus a regulis iuris cois.lla sit g. 3 9.inci. In his. Dc Presbyter. Filius presbyter no pol vendia patre .ppter samem .in ling. Io I. inci. Pater. c Praescriptio. iuramentum appositum in coit it ractu tollit praescriptionem in singui. I I-inci p. Audivisti. dacio priuetur statim de possessione Sc tras Prs scriptio interrumpitur per citationem et is fertur in aduersarium . quod tame Iim ita ut in sing. 2 Lincl. T eκ. habes. Possessor verus cum titulo etiam cum errore

iuris vel facti facit fructus suos. in ling. 263. incip. Verus possessor. Licet quis sit verus possessor etiam cum ut uolo,ati amen si scit quod propter aliquod delirium vel aliquam causam debet priuari illare & possessione tan* indignus, tunc teneo tur ad restitutionem fructuum non obstanote eius titulo & possessione. in sing. 258.inci p. rus possessor. Possidens rem quam tamen restiturus est non potest denegare: restitutionem opponendoeκceptionem de iure tertii. in singula. 2So.

pcip. Licet.

Epotentia. Idem operatur potentia in hahituquod operatur potentia in actu.in sing.32s, incip. Dini tibi alias. . si citatio sit unica Mnon peremptoria dum modo sit valida. in singulari 29 I. incipienis Praescriptio. Citatio ad hoc ut interrumpat praescriptione non solum requiritur quod sit legitima, sectetia si fuit valida a principio, & postea fuit cireunducta' aliquo modo non intelligitur interrupta praescriptio, in singuli 291. incip. Praescriptio. Citatio facta tempore seriato aut si esset desectus personae citate ut quia esset minor non induceret interruptionem praescriptionis, in singu.2s I. Eo casu quo per citatione interrumpitur praescriptio tuc non curas an libellus fuerit ma Ie formatus,dummodo citatio fuerit Iegiti me facta.in sing.20 .inci Praescriptio.

Praescriptio interrupit pluribus modis de ἔt sicliatione, qd est vene si aptet de ipsa citatioς

49쪽

RE PARTORIUM

per relationem nucii scriptam in actis, alias secus. in sing. 246.inci.Praescriptio. Praescriptio dicitur esse contra equitatem na iuralem Ad est praesidium impium ,& ideo irae scriptio est restringenda tancs odiosa.inng.37 o. incly. Usucapio dicitur. Spurius non pol praescribere nisi spatio lonisgissimi teporis.in sing. 78.inci. Spurius. WPraestatio diuturna iacta e re mera liberali. tate no obligat quod fallit in protestatione quae fit in piam causam, nam ere tali praesta tione diuturna quis obligatur. in sing. 92. Q Praesumptio iuris &de iure est magne importItie. de quo i sing. 26. inci .Prs sumptio. Praesumptio iuris quam quis habet in re,eκcusat violentum inuasorem ipsius rei a poena& a dolo.in sing. i52.inci P. VIolentus. Praesumptio qualisqualis operatur quod stan tibus probationibus paribus ille obtinehit qui habet istam qualem quale praesumptio nem pro se. in sing. 37 I. incip.Testis. Vbi est praesumptio contra probantem nun peκ uno teste defertur iuramentum in sui, plementum probationis .in singuὲ .4s I .inci pien. Decreui. Vbi veritas haberi non potest, statur prs sumis piloni. in sing. 4st,inci. Decreui. Testis non idoneus efficitur idoneus si habet praesumptionem pro se. in singula. I. inci. pien, Decreui. Quando praesumptio est pro allegante aliqd. ipse illud allegans releuatur ab onere pro handi .m sing. fr.inci. Decreui. Praesumptiones possitnt esse tales quod facisit indicium ad tortura,& econtra possunt esse tales, Se ita leues quod nihil operantur . in sing. 4ς I. in fin. c Praesentia coniunctorum ver affinium tollit

Praesumptronem metus doli vel fraudis, Malia etiam operatur. ut iii singui. ΦIT.inci P. Praesentia. Praesentia seu decretum iudicis tollit praesumptio irem fraudis & metus. in singui. 417. in cip. Praesentia. Praesentia honestorum viror si tollit praesumptionem metus. in sing. et liaci. Prssentia. C Praemordium veritatis adiuuat notarium a poena falsi Sc plures alios operatur effectus. de quo in sing. 3 inci p. lue qui nuncin & in sing. I79. inci . Viget communiter. α Princeps. in principe semper prssumit iusta causa adeo, ιν non admittatur probatio in contrarium. quod tamen limita ut in ling. 5 inci p. in principe. Conscientia principis supplet omnem defectis seu omnem solennitatem,in singu. Φ,inci P.

SINGVLARIUM

Ad hoc ut inquisitio. Princeps in dubio non videtur velle vii plenitudine potestatis, quod intellige verum qii actus quem facit potest valere absque plenitudine potestatis, secus si actus non potv iere absq; plenitudine potestatis, quia tunc in dubio videtur vii plenitudine potestatis.

in sing.s4.incl. Princeps. Princeps debet hahere unu calamum &vi Ilinguam, non aut plures calamos. ει plures Iliagnas. in sing. I 66.inci. Inconstantia. cPrinceps non potest sine causa tollere eadsunt de lure naturali. in sin.292.inci. Nihil. Princeps licet possit de plenitudine potestatis tollere defensionem in causa ciuili & pecu. niaria,tamen hoc non potest sacere. In cauissa criminali. in sing. 3S8. inci. Defensio. . Princeps non praesumitur velle tollere ius autemus.in sing. 4 o. inci. Princeps. Beneficia principum sunt latissime interpreta-da nisi respiciat praeiudicium vel iniuriam tertii,quia tunc stricte interpretantur. in singu.483.inci. Beneficia principum. Si princeps in legitimatione utitur aliqui huc generalibus clausulis includentibus omnes qualitates illegitimatis super quibus dispe- sat Iegitimatio non vitiat, licet in supplica . tione no fuerint empresse omnes qualitates illegitimationis. in singula. 492.incipie n. tralegmmatione.

c Privatio. Si lata est ista contra aliquem per quam pronunciat ipsum commisisse crimen dignum priuatione, in propter hoc non est priuatus, nisi hoc ex Primatur in sementia. in sing. 2oo. circa fin. Privatus ipso iure non debet eκpe Ili sine cita. itione & causae cognitione. in ling. 29 .ciniuilegium. Curius tanti teporis cuius iniis iii i memoria non est in contrarium equi paratur speciali priuilegio, quod fallit nisi asse reus se habere tale prini legitim esset illius . . incapare in sing.s inci. Tu habes. Priuilegium dignitatis durat etia finita digni tate. quod ampliavi in sensu. Ion incipiet , Priuilegium. Priuilegiatus contra pariter priuilagratu nomvtitur priuilegio suo.quod amplia ut in sin

c Probatio. in his quae sunt difficilis probationis admittit probatio ιν coiecturas an sing.a Probationes debent produci parte pri seniCvel citata Sc debet peti dari copia pirii cci

termino ad opponendum aliam nihil opera talis productio.in sing. SI.inc . Advertas. Probatio per confessionem aduersarii poterulieri post lapsas oes dilationes datas ad Pro-

50쪽

Probatio qn e si prohibita fieri nisi per instrmpublicu, in hoc casu poterit fieri probatio per quinq: testes θe erit plena de valida Mohatio non obstate statuto prohibente. in singia. is .inci p. Volo te docere. Iastrumentum debiti productum ante lit. con testa. non facit probationem nisi tempore probatorio iterum producaturiin sing. IXo. incip. Animaduertant.

Probatio debet esse conformis accusationi,&ideo si aliquis accusat aliquem in interfecit aliquem, si postea probat in hoc fecit per alium accusans ipse debet succumbere . in singasp. incip.Qualitas.

di statutum requirit aliquid probari per testes

optime opinionis, tunc ad hoc ut inducatur

probatio debet articulari & probari bona

opinio ipsorum testium . in singui. IS Z.inci p. Qualitas .circa med.

i probatio est velificabilis& eonclusiua in omni intellectu prodest prohanti . licet habeat ambiguos intellectus.in sing. 2o5. lnci.

lacertitudo.

Regula non probatum probabo, dc no dedi cium deducam quomodo intelligatur. in singu,2 o. inci P. R egula. Dubia probatio semper interpretatur contra producentem. quod amplia ut in sing. 267.

Probationes non debent sumi de domo rei. in

singula. 27ι.

Lapsus termini dati ad probandum non praeocludit viam probaui, nisi iudeκ interloquae terminum fore lapsum, Sc illum amplius auda i non deberi. in ling. 2S3. inci Lapsus. Probatio et fieri potest post terminum conue. tionalem .in sing. 2 8 3. lnci .Lapsus. Post terminum statutarium assignatu ad pro handum potest fieri probatio per instrumE-ia publica. in sing. 283. inci . Lapsus. Licet dubia probatio no releuet probantem, tamen si duo rixarunt ad inuice & unus fuit

percussus ab alio,& testes super hoc dicunto non viderunt qn fuit facta percussio, sed V viderunt eos inuicem riκantes, cte statim dimissa ri Ra viderunt illum esse percussum, certe eri hoc resultat indicium indubitatu D ule vulnerauerat seu percusserit illum eNQuo poterit deueniri ad condemnationss. inung. 283. incip. Dini tibi. Urobatio debui resultat eκ taciturnitate il-

tu , cui directe fuerunt luere in quibus scribens dicit illum esse suum debitorem, si i p. et lecta litera non contradicit, in sing. 34 .

iaci p.Taciturnitas,

DO. HIPPOLYTI DE MARS .

Si pars petiit terminum ad probandum per i estes de longinquis parithus, dc suspicatur petat per calumniam debet sibi dari cit edominatione in ii no probabit in termino mul

Probatio si est fienda sub poena δe facta sit per

testes qui sint reprobati probans non cadit in poenam . in sing. ΦΦ inc . Statutum. Quando praesumptio est pro allegante aliqui.

tunc talis allegans releuatur ab onere pro .handuin sing. 4s i. incl.Decreui. Probationes debent de necessitate concludeo re. in sing. 94. inci .Probationes.

Probationi solum persuasi ue dc non concludEti potest credere ille cui committitur causa sola facti inspecta veritate. in sing. 9 . in

cip. Probationes.c Procurator. An procurator simpliciter constitutus habeat potestatem substituendi mamime qu dominus releuans eii ab onere cautionis dicit . ipsum procuratorem seu sub

nilutum ab eo releuat ab onere cautionis. sing. 6 o. incip.Titius constituit. Procurator si petit dilationem ad so Iuendum praeiudicat domino, adeo ιν dominus video tur approbare sententiam de renunciare appeti ilioni. in sing. is 5. Sicut in causa criminali procurator interueni. re non potest, ita non potest interuenire adpetendum restitutione in integrum aduerissus sententia in lata in in causa capitali co traminorem. li sing. 2II. incip. Restitutio.

Si ego procurator tuus satisdedi de iudicio si si, Ac de iudicato soluendo, de postea tu em

claris non soluendo, possum iuste recusare defensione in de ulterius no litigare pro te. in sing. k33. Procurator non admittitur etiam cum cautiois

ne de rato qn dubitatur de ma dato, ubi agitur de magno praeiudicio, dc propter quam cautionem non esset sufficienter prouisum. in sing. 2 s. inci. Quando dubitatur. Procurator si hona fide cessauit appellare, tuc diis non potest appellare nec habere regressum contra procuratorem,ct sitiit soluendo. in sing. 28 p. incip. Tetigi tibi. Confessio procuratoris etiam vera nunquam praeiudicat domino. in sing.MO. inci. Con ressio .etiam in appellando ut ibi. Negligentia procuratoris in non appellanda praeiudicat uno. in sing. 29o .inci. C5fessio. . Procurator si lata sit lata coira falsum procuratorem dc diis non appellauit . non in per hoc dominus videtur. approbare sentetia. ideo eκ quo non constat de mandato poterit diis usq; ad mille annos dicere de nulli

SEARCH

MENU NAVIGATION