장음표시 사용
2쪽
FORO LIVIENSIL' C. C L A R I SSI M o, E T Rosiu
Enarratio, seu fides Medici, qui turae m
lieris defunctae praesomina Domitilia δε Fianibus uxor D.Ambrosi' Bonuicini Mediolanem
mero gerens stponte as bre continua, putrida, acu
i Misitata sevissimis accidentibus confia A a ctata
3쪽
ctata oecolam miserrim citius dies simia decedentis, dis sequenti Amferri si
ter vitam cum morte commimauit.Duce ve
Idem facio ego instasi us quomodo Harim putre obitum aperui corpus f. D. Domuitia in is Bonuicini, inueri in me puerum sussoωιum in aqua, re γψputrefactum.
Ego . . . . Chirurgus propria manu.
4쪽
V M haec igitur sit hisicetia ,
cic'; rei praetetitae. ar itμr modo, 'ralis mors obtigentpiopositae inviteri vi, & robo: evnius morbi : fibris n3pe, potius ex praegnatione , seu
abortu, abGriusq; caussa: adeo v .locus sit vulgatissimae exceptioni, quae passim in contractibus societatum ossiciorum Romae vulgo sic dictarum poni assolet. Quae res cum non pauci ponderis sit ob damnum, S int referas ut Iurispersti h quuntur partium, ea propter veritas subtilitern curiose inuestiganda,em,magis quod repares rationes ex utraq; discultatis parte sese os stiunt animum speculantis in deliberando distrahentes. Vt propterea vei iis me iudicium, quod semper medica arte, teste uipp. I. Aph. I., dissicile est, ira
reproposita difficillimum dici possit. Et ut vis dubii, seu controuersiae magis intelligi queat ; sciendum hienon quaeri num huiusmodi mors, atque calamitas contigerit cum praegnatione, seu in praegnatione, vel dicas,abortu:quoniam id certissimum unicuiquε est narrant enim extractum fuisse ventris sectione scelum post obitum matris septem mensium mortuum, & putredinis labe turpiter aspersum: unde miserae mulieris mors si non in praegnatione ipsa,saltem in abortione palam secuta est . Neq; pariter in dubium vertitur an mors dictae matris immediath pendeat ex grauiditate, an ex vi morbi,& aegrotationis, quod compertissimum
similiter sit apud quemquε mediocriter in rebus naturalibus versatum grauiditatem ipsam etiam a labor bus, di incommiais suetis non immunem esse irin: rura minata notorie nocuam mulieri quam i
5쪽
dem eius incommoda, & discrimina leuia sunt, ac ut plurimum temporalia 'Partus etiam culpari nequit quia hic non adfusi, sicuti pariter non adsiere doso labores praeuenientesio ante partum exorien
operati. . um animantis milieris. aeririir ergo, de haec res controuersa, punctusquε dinicultatis, meo iudicio, num caussa, seu occano morbi, & morbi r qtis acuti, & maligni, moniseri fuerint grauiditas suis incommodis , & abortus, an potilis aliae caussae magis valentes, atquξ discretae, separataequb a grauiditate,& abortu, siue internae, siue externae illae extiterint ἔita ut iusta caussa mortis sic non in praegnationem, de abortum res annexas morbo t sed potius in naturam seorsim, conditionem, originem talis morbi resere da videatur.' Et est, ac si quaeramus an fato, & natur. ra,an magis violentia, alienaque vi,veluti si ferro,vel veneno obiisset,mortua sit infortunata mulier: res asedua ,& dissicilis , uti dicebam, cuistudio , de diligentia opus est. Ninue ulla alia ratione fit exceptio mo iis caussa, & errore grauiditatis, seu partus in huius modi soci eratum contractibus' ut opinor ipse, & ut 'obiter id dicam nisi quoniam mors ex grauiditate , seu pariu orta crebra nimis est in Remineb sexu,& v luti violenta': siepissimὸ enim mulierestrior inturis: grauiditatis,is 'partus incommodis r suntque grauita
ras, & pastus pro re ipsum sorium quid alienum, de
separatuit, ain te,aue krinsecoqun parte veniens it , Ex una parte non indvi ut praemati tineci uti 'doreulvere iiii anda huiusmodi morer Edinor l . seorsum: quoniari morbusrahitae exsta
6쪽
pastin utero geremibus, ' cum discultate seu err reparientibus scemini familiares, crebroque insensi esse consueuerunt: mn, inquam, extitit vere sobole ,& effectus grauiditatis, & disperditionis. N am prae gnantium incoasti morbi, ut ex Hipp. demota ui . lippalidae 'rpris foetu graui dae,&.morbo ve Vς apud Hipp-3 pid-ςul consentit hisian. p. q. , colli.ere licet,
sunt inappetentia, nausea, vomitus, pica, malaci , animi deIiquia, oculorum vertigines, tenebraeque,
Mes varij languinis, adstrictio, seu e contra lubrici 'as immodica alui, tumefaetio corpo is, qualis est leucophlegmaticis, liς nis tumores, febres lentae, non autem morbi acuti, & aspergine malignitatis findati . qui sui iuris,&spontis,qui nimirum proprijs alioquin caussis valentibus, discretis, separatisq; a grauidit te, & abortu institui solent: scuti etiam partus dissi- cilis, laboribs,& improbi affectiones familiares,ipsiq; suetae sunt dolores varij ventris, & lumborum , incongruus, & difficilis ipsius scelus modo sani, modo causirari; egressus,seu aerumn a emissio, retentio secundis nae, vel re Tementorum, quae a partu exire solent, vel eorundem immodicus fluxus aegrotationes, quas minime in casu nostro adfuisse certum. Cum itaque iactura, mors sequuta sit ad febrem,sebri' e talis acutam, malignam sese declauerit, sitq; huiusmodi sebris non accidens praegnationis , seu abortus : sed quid ab hii diuersum, ac per se subsistens, non est quὀd praegna. '
7쪽
etiam Hipp. sapientissimus libello de flatibus, nec non
pariter auctor 2. lib. de nati hum. unanimiter caussas Omnes morborum, seu caussarum occasiones visi sunt
reduxisse ad duo: ad aeris videlicet inquinamenta,seu errata, & ad victum latiori illo modo Gal. sumptum, quod adspiciens pariter Herodotus Halicari Euterpe . tib.et .de λegyptijs sermonem habcns, dicebat. Sin gulis mensibus triduo purganis gratiasani toris conferuandae, exsimantes omnes languores hominibus creauri ex cibis. Nam sunt alioqui Aegni, omnium virorum fecundum Afros maximὰ abrι corsore: aeris, ut mihi ridetur , beneficio, qui nunquam immutatur, cuius mutationibus praecipis exi sunt in hooribu,
morbi. Cum itaque praegnatio, atque abortus quid longissime diuersum sint umiliter ab aere,& victus modo legitimis, & veris aegritudinalibus caussis, iure merito nec morbi, nec mortis effectus veri ipsius morbi principium, & caussa illa statui possunt. 'Tertii praegnatio,et abortus hic saltem illaboriosis et a dolore, atque oris uteri mirabili illa apertione, nec non articulorum suetis disiunctionibus immunis, et liber non sunt censenda caussa mortis subsecutae; quia morbus fuit febris putrida, acuta, quae febris caussas, et caussarum occasiones, seu principia diuer se, disiunetaque a praegnatione, et abortu babet. Prae terea febris dicitur fuisse etiam a principio sui ortus acuta, et maligna, seu mali moris, quapropter quod fuerit lethalis, mortifera habuit ex sua origine,ex propria natura, non autem ab alia re, ab alieno principio. Etenim ea estΘconditio, et materies morbi maligni , et acuti, ut semper quolibet in subiecto absquEullo seu sexus, seu aetatis, leu conditionis, vel temporisdiscrimine lethalis, et Periculosus ex sui naturata
8쪽
ipse obseruetur,atq;nt,sic enim de morbo acuto loquebatur magnus Hipp. I. acutorum t. 8., cuius dicti pem Dei voci Gad, a. de usu par. 9. aequiparat , omnesquξ idem sensisse auctor est Suidas . Sunt autem morbi acuti , quos prisci nominatim perstrinxerunt, pleuritis, peripneumonia, trabargus, causis, ct qui cunque alν hos consequuntur morbi; quomini res pro . fus continuae interficiunta adeo ut morbi acuti huius sint conditionis, atque naturae, quorum genere continetur nostra febris, ut ex se se sine alterius auxilio periculum ingens minentur, idque praesertim si una cum acutie, cum celeritate iungatur, ut in casu nostro,na lignitas. Quantum enim vim periculi augeat in aegritudine magna malignitas,seu malus modus, videre est
apud Gal. variis in locis praecipue autem in historia illius miserrimi phrenitici, qui apud Hipp. a. ii,
Epid. ante quartam defunctus est, quo loco,uti pariter6. de Ioc.aff. s. planis verbis disertissimus vir Gal. prauitatem succorum nostri corporis insignem, & deperditam aequiparat vero veneno, quod effecisse contimi liter Cael. Aur. lib. 3. cap. q. & Aretaeum cap. 7. lib. I. amplissime constat. Itaque cum conditio, & im probus mos morbi, quo mortua mulier, fuerint tales, quod ex se se sine alterius interuentu, sine alterius auxilio potuissent quolibet in corpore parere horrenda symptomata, & mortem patienti dare, hon est, quod annexa grauiditas, seu inscelix abortus effinus,& parturitiones ut sic dicam ) prioris morbi, seu febris curupentur. Nam consumata haec prauitas, seu corruptio sumorum nostri corporis principiis internis genita eius est naturae, de efficaciae ut merita habituum , discrimina corporis & materiae non spectet, peraequε omnes indisserenter more veri veneni interficiat, male B h
9쪽
rubeat. Quapropter nostro in casu si morbus fisit
huisce pessimae conditionis, atque naturae sustra ipso potente, immitti, ac valido damnatur ipse abortus. aliud principium , aliud agens,& corrumpens. Ultimo, & sortitis. De ncta mulier cum prius satis haberet,sana, inquam, esse spontε,casu, absq; alterius caussae morbificae manifestae interuentu a se-bre continua, putrida, acuta capta fuit, sic habemus in enarratione conscripta a praeclarissimo medico, qui curae praefuit. Igitur febris fuit primum mouens, quo
mouente caetera successive ab eo impulsa mouent,quo cessante, cuncta silent, quiescunt, non mouentur, neq; mouent: eapropter febris erit vera caussa,cui tri buenda actio, cutimputanda mors. Nam actio attributa alicui propter aliqua duo , necesse est, ut unum eorum sit materia, & aliud forma, seu agens, & si duo agentia, & unum sit verum agens, aliud v ero instrumentum: actio autem iustitis attribuitur non quidem materiae, seu instrumentor sed sermae, seu agenti: si
quidem actio omnis fit ratione contrarietatis, contrarietas autem sat ex parte agentium,non materiae. Igi-
tur febris cum suerit primum mouens, seu agens: prae gnatio vero dc abortus secundarium quid, seu potius materia, vel saltem conditiones ,&dispositiones materiae extiterint, in quam materiam egit sebris, propterea una febris,non reliqua vicem materiet gerentia,
iecundaria mouentia in actionis huiusce molimine damnanda sunt. Quod cognoscens etiam Gal. 6. Aph. et s. rectissime de actionibus nostri corporis laesis, de morbis, inquam, verba faciens , dixit prudenti conselio imbecillitatem partis, corporis apparatum, & pro clivitate non esse sufficientem ad generandu morbum, ad actionem praua edendam absq; praesentia , accessu caussae
10쪽
eaussae principalis , eaussae aetentis. Quapropter cum praegnatio, & abortus sint, lau potius fuerint imbecillitates quaedam corporis illius defunctae, vicemq; materiae patientis seorsum gesserint, & retinuerint omni tempore, seu magis di ositiones materiae extiterint, non est, quod omissa, neglectaq; sebre principali mo, uente damnemus procliuitatem corporis praegnantis,& abonientis mulierisconcaus viata atram' in ualidum per se ad agendum principium: eoq; Magis videtur culpanda febris acuta, quod finis ipsius, exhius opportunus non spectatus: non visa, inquam, Eri,ss,non obseruatus abscessus tutae febris, & morborum pmnium inclinationes, lausolutiqnes. Vt congruum rationi, rerumq; cur*i existimare unam se emmortem dedisse suis incommodis primm sceles, demum matri . Culpanda it Ulla caussa, quae cunctarum miseriarum principium , dc origo , quae non in)ta mouet, haec autem mi sebiis, non verὁ abortus esse- us, &soboles t ita loquar in saeuissimae, atq; communiter foetum matrem , licet imparibus incommodis infestantis, de perdentis febris .
vero ex altera parte non desunt consimiliter rationes nedum parIsAed maioris etiam po deris, atq; efficaciae, necnon doctrinarum indagines, quae enarratam, d a sertam opinionem abiudicant,& reijciunt: contrariam vero tuentur,atq; defendunt: pimirum praegnationem. , & abortum valentes caussas veram mortis fuisse, non autem febrem priuatim ori-
finem, &oςcasionem: fuit quidem febris, seu morus, qui enecauit mulierem: sed morbus id egit ob annexas sibi grauiditatem, idc abortionem : horum, in. quam, auxilio, S.visibus 'pus criminosum perfecit: meo ut gradus ille si mus morbi, quo morbus esse- B a ctus