De morte caussa grauiditatis, abortus, et partus. Medica quidem disputatio. Sed societatibus officiorum necessaria. Auctore Hieronymo Perlino medico Foroliuiensi

11쪽

ctus lethalis,& despctatus non aliunde ortum, , & vigorem duxerit praeter quam a praedictis pra gnatione, et abortione essicaciter validitudinem pullantibus principi s. io Prima autem ratio est, quod grauiditas omnis: sed maxime corruptio scelus, seu abortus ipse sunt imbecillitates quaedamsemiaegretitudines: imb doctissimus Fernelius lib. 7. de hominis procreatione cap. 6. dicebat grauiditatem ad omne genus morbi procliuitatem : pmpter quod nedum Auic.,sed Plato etiam apud Gal. s. de decreto Hipp. & Plat. cap. I. volebant grauidas tractandas esse priuata victus ratione: sic abo ius potissimum dissicilis , Ilaboriosus, &cum morte ante exitium,invenireq; matris secuta ipsius insentis,

seu foetus, qui gratidior, est nedum morbus: sed morbus per iocissimus; a quo si euadat mater habetur pro miraculo : marumε si comitem habeat talis mor bus febrem. Audiendus Hipp. s. Aph. s. si ecum

utero gerentes a febribus corripiuntur, O fortiter ca-Iesunt ne eaussa manifesa, di culter pariunt, O cum

periculo, aut abortum facientes periclitantur. Quae si vera sunt, uti verissima, iure summo quaelibet mo

accidens in praegnatione, partu dissicili, seu abortu, his valentibus principiis, & originibus, non aliae cauusa adscribenda. Imo Hipp. sapientissimus tanti fecit semper grauiditatem, & partum, ut passim talia incommoda pro caussis aegritudinum grauidas, & enixas infestantium libenter afferat, palamq; culpe ali

rum aegritudinalium caussarum nulla mentione,viose

portune adnotauit doctissimus Massilitas Cagnatus opusculo his de rebus edito. Nam sicuti haereditari imorbi sic dicti, quod contagione quadam ut dicebat Plautus in Amputi sutiuntur a parentibu dum erumpunt

12쪽

punt in liberos, damnatur iuspositio innatii, ' pro-μietati corporis , seu sanguinis haerens, non autem Hror externus: quod ipsa dispositio uniuersim , & cu mulatim sumpta ex se veluti moueat, huniores prauci generet, transmittat, recipiat, morbosq; haereditaries promat: propter quod Plutarchus non ignarus etiam medicinae imperabat oraculi voce, & recte ne malitiae Innatam similitudinem in tenera aetate germinantem,&enascentem ullo in clo negligamus: sed in semine,

in herba opprimamus: pari pacto etiam dispositio illa

ouae saepe, ac saepius abiq; haereditater licet internor sed nouo principio ingens, ac valida est nostro in corpore , & remedium exposcit, opprimendaq; se exibet,

di manifestat, in periculis , in discriminibus, in ipsa

morbi flamma , funestoq; exitu una cui pari debet, dia missis errore externo, & neglecta caussa procatarctici, seu initiatrice leui ut plurimum, ac minuta. Cum au tim nostro in casu praegnatio abortu in societatem ac cepto fuerit veluti dibositio, seu imbecillitas conss. milis, ea propter calamitas, & scelus praegnationi amtiquar, & abortui recenti, non vero febri uni imputamda sunt, tantoq; magis quod diuinus vir Gal. 3. Aph. s. sed maxime a. in 3. Epid. memoriae mandauit in grauidis ob retentionem menstruorum, & me struorum inutiliorem partem, utili in alimentum scelus eonsumpta,ob corporis languorem, & alijsinn ineris caussis varios coaceruari humores vitiosos, qui leum occasionem nacti accenduntur,& non conte hendas febres, aliosq; errores agmine magno valetudinem tum scelus, tum matris pulsantes edunt,cui se

tentiae libentissime subscripsit pariter Auic. lib. 3.f. et I at. I.cap. II. his verbis. Et militer es dis iis i , cui ex magnis aduenis febris acuta ini suis

enim

13쪽

rei aetum , e bor quod est ps dere de malitia eo puxionis, quum ipse i debuit , non tolerans illud , c,

ex hoc , quodnmrimentum eius corrumpitur ex parte M lexionis eius, ct ex hoe,quὸd cum mater non nutri

ruri debilitatur ipsa. Et mi ter quum accidis in trice eius aposema calidum: nam si est phlegmon tune

quandoquesperatur cum eo raro euasio faesus, ct -- tris . . Imo Arist. pariter philosophorum magη dggen an.cap. 6-dc 7. de hist. an. q. manifestissimis bis asserit caetera animantia cum uterum serunt pluri mum temporis c pore valere , mulieres vero magna

ex parte aegras degere , idq; propter suppressionem menstruorum; Et est id, quod dixerat ante pro sessi nis nostrae conditor Hipp. s. Aph. e I. nimirum pra '

inantes fieri statim idest Ianguentes, finia

iosas, male asse as . Neq; quicquam obstat eiusdem Hipp. auctoritas lib. de Virginibus, quod nimirum mulieres concipientes, &utem gerentes saniores si alijs ,& a multis morbis immunes: quoniam id verum est non de omnibus generatim: sed de redundantibus, humidis,ac de ijs,quae copiosiori saguine resertae sunt si quidem uniuersus scemineus sexus, teste Philosopli, loco proximε cit. φ de gen.an. nedum debilior, & st gidior est,& laesionaturalis, atq; detrimentum.: sed multo magis talis redditur concomitantia, & adhaesigrauiditatis, propter ougm grauiditatem, ut retro si

cebamus, nom modo toemina continenter fere caina,

ria, de valetudinaria degit: sed maioribus etiam periculis, de discriminibus patet , unde iure merito etiam partio iusta, seu partus legitimus aequiparari a letcrisi, eo quia partus est exoneratio quaedam metus, α periculi, nec non solutio veluti cuiusdam magni prae- naturam cprporis age ius. Et siqua 'aletudo.ac'quitiis

14쪽

qui laur Deessu, ad ope graui litatis, & parturitionis,

eatruitur potius Ora ipsam grauidi atem, 'partu tranIacto, quam his durantibus r nam quae vigente Wauiditate, & partus tempore non transacto conspieitur in corpore mulieris sanitas, lubrica est, & vultu benignos e saeuum quid, &inscelix celat. Habent itaq; dctoncipientes, & utero vacantes suos morbos: verum id discrimen inter ipsas reperitur, quod concipio 's, & utero gerentes dum aegrotant, & maximε morbo acuto, grauioribus periculis expotiuntur immixtione ipsius grauiditatis , ut exposuimus ante. cum Rauiditas semper tristis sit, calamitosa, & periculis obuia; uti ex aduerso vacare utero suis temporibus, di per interualla subsidium quoddam, & firmamentum est valetudinis: sed demus etiam sebrem hanc ,: quata mortem oppetin nostra mulier suaseau habuis dispares,sciunctasq;a grauiditate,suumq; ortum alium de sumpsisse: nihilominus quod febris tuerit maligna, lethalis, mortifera, quod exitus ipsius calamitosus i nestus proprie habuit a praegnatione, & ex abortu I alioquin dubius tantummodo, atqi anceps ciscitur lethalis , & perniciosus societate,& fomite praegnationis, idq; varijs de caussis. Primum

enim aegre curatur talis morbus: quia grauiditas re Uuit, aut saltem non admittit valentia medicamenta,

teste Hipp.,purgationem, & sanguinis missionem,que duo remedia censentur necessaria pro curando morbo acuto;Grauidae enim non purgantur nisi a quarto mente 'iq; ad septimum, atq; tunc seorsum si humor materies morbi turgeat: sanguis vero non mittitur nisi prioribus mensibus, & non sine semidine. Hippocratica enim isthaec sunt, Vnde habemus Aph. I. - heres graui , Amateria med minibus

15쪽

purgon sunt quartat in septim mensem,

sae autem minus, recentiores vero, prouectiores

reri oportet: sicuti pariter sic ibitur 3. Aph. II . M Hlier grauidasanguine misso abortis, idq; mMisemaiρ

sit rius. Igitur morbus acutus ut euadat vereseth lis, ut improbε medicamentis tractetur, ut fiat tamdem incurabilis, habet a misera conditi esinu di

- Ad haec anceps, , incertus redditur vict is consemili occasione, atq; periculo, idq; totum merito unius grauiditatis: nam silenta victu nutriatur praegnans,ut morbus exposcit, sectus praemitur inedia, & enecartur, quod si medicus indulgeat .pleniori vim sectui in nouum incidimus discrimen grauata nimirum one re cibi meruata ob languorem naturae & Otiacta a sugna,'& concoction e materiae morbificae. Pariter intecta, & optime constituta victus ratione si inlans pro be nutritur, debilitatur mater, si non nutritur, languescit ipse, utrumq; nocuum. Quod omne tangens Auita lib. I. L a. cap. 8. rite dicebat. Incurabiles esse aegri-fudiues eas cum quibus in aliquid prohibens, negare meditur medico, ut medicetur cuti debet. Pratterquam quod in consimilibus periculis qstus sebris ali

quin acutae adeo vexat, & angit sectum, ut ipsum in perniciem ducat, & violenter occidat: foetu mortuo cuncta postea deteriora redduntur. Igitur summa poriculi, cumulus difficultatum provenit a praegnatione magis quam aenimino praegnantem occupante. Nam magnitudo, & malignitas morbi, seu febris insertae,&& conunixtae grauiditati cum vehementer sic una solicitent istum, ut pene miraculum sit, uti proxime dicebamus ex Gal. ,s mulier praegnans euadat a consimili genere morbi absq; abortu, & morte infantis,

euenit,

16쪽

euenit, quod tigit in re nostra , ut duplici inimico ,

seu discrimine circum uςnta mulier morbo alioquin acuto conssictata , grauitate videlicet praeterita , &abortu praesente cuncta asperante, coacte, ac veluti violentia succumbat, & propterea praegnatio, disperditio, & mors scelus consensu, dc velut de compacto in unam mulierem incurrentes, eamq; improbE,ac va- . rhs offensis praementes, dc disponentes, non febris a tem ineficax sorsan ad perimendum principium, culpandae. Et hoc est, quod docere nos voluit sagacissimus Averr. a.& 3. Meteo: quamquam de alia re agens et nimirum praestantiam actionis adscribendam potius esse materiae dispositioni, quam agenti caussae. Nam agens, etsi farc actionis, cum nuspiam agat vltra propri s vires, si quando effectus ingens, seu actio notabilis sequitur,quae superet actum agentis,tribuenda huiusmodi actio potitis dispositioni, apparatui materiae subijcientis,quam ageti principio.Etenim materia recte disposita caussa est, ut agens remissum exten- Matur , intendatur, opus spectabile edat. Vnde Arist..quod rei. nostrae. facit, s. de Or. an.cap. 3. adnotabat,

xii quid scitu maxime dignum, imbecilla , de vitiosa

parua caussa,& exiguo momento immutari, ac si dixisset,proprio mane, non alterius auxilio,aut saltem hoc leui moueri: nimirum, ut interpretabatur Auic.

lib. I. de viri. cordis, cap. s. perfecte dispositum ad ef fectum aliquem es duplum caussarum illius essectus r. videlicet valde dispositum mouetur, immutatur adeo debilissima caussa, quod putatur, ut dicit idem Auitam scisine caussa,citra alienu subsidium moueri; Sic in mediςis rebus si dispositio materiae, seu subiecti valida sit,cu qualibet,vel minima caussa talis dispositio materiae deducatur ad actum tunc medicus, qui artifex sen. C satus,

17쪽

litus, qui exuperantias manifestas, &'in aperto pthuatim respicit,neglectis, & missis clandestinis, ac misnutis caussis agentibiis , accusad y reamq; agit mat riae ccnd itionem, eiq; prόspicit dextera sua, praete misi a tenui,vii dicebam,agente caussis,quod attingens pariter Gal. i. de diff. seb. 6. recie dicebat & ipse nubiam cauillam sine patientis aptitudine agere posse: magnamq; in generatione aegritudinum partem habere . eius , qui passurus est, habit larem corporis . Cum itaq; morbus acutus alioquin tantummodo dubius, &indifferens evadit lethalis, & incurabilis omnino, id euenit mera subiecti dispositione, quae fit materies, cpabulum imbecillitate,copia succorum,&aliis incoemodis ipsius aduenietitis, ct cres iis morbi, quodin

parte tangens Aurelianus ita acui. 3. iure adn' bat sol tium hominum faciles esse euilitiones; debiles si quidem, quorum genere continentur grauidae, α puerperae, oppressionibus magis superantur, atq, maiora adiutoria minime serre possunt. Quam vi erum philosophiam eum optimὰ agnosceret,ut omnia nouit,

diuitius senex Hippia probe scripsit s. Aph. 3. &li

de natura muliebri . t Si praegnanti fiat in utero cras pilas, Dibalei sed latius patalo ante dixerat 3 I.Aph. eiusdem par. Mulierem grauidam morbo acuto capi Ie ibale. Lethale est erysipelas: huiusmodi, & quilibet alius morbus acutus pariter uniuersim grauis, & moi tiser existit in grauida muliere non ex se, non proprii seorsum vi: sedcx accidenti, ob annexam grauidit . tem, imminemtemq; disperditionem: nam alias ery pelas uteri, & morbus quiuis alius acutus essent tam tum modo periculosa malae verum nouo discrimin 'erysipclati morbo acuto accedente, ex periculosis, di indiffere Adibus viiijsfium lethalii. Ergo grauidi.

18쪽

ns, et ab tus sunt illa incommoda, quae maximξ mu, veribus morboacuto captis negocium sacelliunt,quod escientis, et materiae morbi respectu diuersorum

vicem gerunt, et maxime si abortus cum morte ins p tis, cuius mors ad matris consestim exitium redun- lare adsolet, existat. Imo pari etiam ratione hebetes, et tardi morbi intenduntur multoties, et augescunt adhaesu gr uiditatis, et partus, ruinamq; innantur:diata multoties propter eos,qui tali medio, licet per acci dens ex pugnρntμr, qt recedunt, tConcludimus itaq; iustam ca*ssam, et mitteriem mortis suisse grauiditatem, et abortum, mortemq; ipsam non immunςm prorsus fuisse a yiolentia,et eo sis, quod langu primum, dem Jm mors scelus mor-aem matris prε ssere: 'deiacus posset obi, tum matris Varijs solicitamnis iste a mortuq, urd nedum mort a': Vermn stiam putrescente,

. liam pepererat, et cui alia sensiui obuia feci dum n - .ram transigere, paritus caina igne : idest ingenti sed te correptam via , et Epic iii VXOrsim eadem ratione grai litatis , U'actus Πεmpe detrimς'to, et con ..citatione Auturi immo mosqo g ten mi ruisse, si qq, erantum p riter soli us est idem Hipp. na ere hi pres

sionem menstruorum , et suetae. a partu mirgationis,int lethale' eam existimet, atq; m miseram, quid sit. Marinos des mus de foetu an tuo re lato, et pu-

axescente φ .nop ajigd c te nisi fuisse 'eluti gladium

19쪽

satus, qui exuperantias inani festas, &'in aperto pth uatim resplait,neglectis, ct missis clandestinis, ac misnutis caussas agentibus , accus ad y reamq; agit mat riae ccnditionena, eiq; prospieit dextera sua, praete missa tenui,uti dicebam,agente caus a,quod attingens pariter Gal. I. de diffseb. 6. recte dicebat & ipse nubiam caussam sine patientis aptitudi ho agere posse: ni gnamq; in generatione tegritudinum partem habere eius , qui passurus est, habilitarem corporis . Cum itaq; morbus acutus alioquin tantummodo dubius, & indifferens evadit lethalis, & incurabilis omnino, id euenit mera subiecti dispositione, quae fit materies, di pabulum imbecillitate,copia succ uriti,&aliis inconsemodis ipsius aduenientis, de cresee tis momi, quod iis parte tangens Aurelianus lib. acui. 3. iure adnotω-bat sortium hominum faciles esse euitato s; debilis si quidem, quorum genere continentur grauidae , di puerperae, oppressionibus magis superantur, atq; ma lora adiutoria mininae serre possunt. mam victaersam philosophiam eum .ptimὰ agnosceret ut omnia nouit,

diuinus senex Hippo probὰ scripsit 3. Aph. 43

de natura muliebri . t Si praegnanti fiat in utero cra pilas, dei let sed latius paullo ante dixerat 3 1.Aph. eiusdem par. Mulierem grauidam morbo acuto capi u ghale. Lethale est erysipelas huiusmodi, & quilibet alius morbus acutus pariter uniuersim grauis, & mortifer existit in grauida muliere non ex se, non proprii seorsum vi : sed cx accidenti, ob annexam grauialita tem, imminemtemq; disperditionem: nam alias erysipelas uteri, & morbus quiuis alius acutus essent tan--tummodo periculosa malae verum nouo discrimine erysipclati ibi bo acuto accedente, ex periculosis

indifferes.dibus vliij, fiunt lethalii. Ergo grauidi

20쪽

et abortus sunt illa incommoda, quae maxime mulieribus morbo acuto captis negocium faces iunt,quod escientis, et materiae morbi respectu diuersorum vicem gerunt, et maxime si abortus cum morte ins p tis, cuius mors ad matris confestim exitium redun-ὸare adsolet, existat. Imo pari etiam ratione hebetes, et tardi morbi intenduntur multoties, et auge uni adhaesu grauiditatis, et partus, ruinamq; minantur:diaci multotiςs pr'pter eos,qui tali imedio, licetper accitdens expugnρntRr, qt recedunt. . t Concludamus itaq; iustam caussam, et materiem mortis suisse grauiditatem, et abortum, mortemq; ipsam non immunςm prorsus fuisse a violentia,et eo ma-

sis , quod languri primum, demm mors tatus mor-4em matris prae defacille assirin ri posset obi,

se tui ised nedum m0rtu': Verum quam putrescente,

.liam pepererat, et cui ilia sensui obuia secus dum n a am transigere, partus ca a igne : idea ingenti s ire correpta n esse , et Epic ti VAQr m eadem rati ne grauidi giis , U'actus Π pede tamqnto, et coti-

.citatione Guturi immo mogdo tenta' sitisse, si qgae tantums riter solitus est idem Hipp. nai uere luppres

sonem menstruorum , et etae a partu .purgationi AEt lethale' eam eristimet, atq; mortiferam, quid sit mari s des Ninus de tu an tuo re ento, et pu-

amicente nod ali cqrte nisi fuisse veluti gladium