Petri Gassendi Disquisitio metaphysica. Seu dubitationes, et instantiae adversus Renati Cartesii Metaphysicam, & Responsa

1쪽

SEries , ae Summa inritationum, adversum quas hela scribitur, habetur infra , Dubitatione prima in Medi tan-m Secundam, Articulo I V. seu pag. 34,

2쪽

Acio tandem satis, Sorbe- -ri mitto scilicet quem jam- dudum effagitam codicem

mearum adversus Cartesii

tas 2 Metaphysicam Iinstantia

rum. Nisi prius feci , causti ad te scripsit praeclarus ille juvenis, que amans Tnomas Martellus, qui: conscius illum abiisse , exulastaque

octii a me, & vix nunc per VariaS amnes rediisse in meas manus. Nempeiici varid habuerunt, invicemque, acam longh extra urbem, Communica

nt; neque te id latuit, qui significastixisse tibi Cartesium se, cima est publi- conquestus de scriptis adversum se liis , qui non in lucem emitterentur, i privatim ieetitarentur, meum sub tare praesertim volu1sse. Quod tu ve-

ipsum non legendi modo sed & evul-ndi licentiam deposcis, ut tibi sanh, a qui

3쪽

qui sic me amas, qui sic deposcis, videbitur . tametsi res mihi non videtur tanti. Quippe opus quidem conscripsi, ut

amicis gratificarer, Cum non ferrent virum eo solum fine habere voluisse ex me, aliisque privatas censuras, ut jactare publice posset non carere se adversariis, qui revera habuerat nullos me saltem non habuerat.) Sed chm ipsis tamen amicis satisfecisse visus sim , mihi ipse non satisfeci. Cum illi enim censuerint, ut quemadmodum prius fueram contextus seriem insequutus , & Cartesius

suas Responsiones singulis Epistolae

meae articulis accommodarat, sic ordine eodem instarem in Responsiones singulas . mihi tamen ipsi opus videbatur esse futurum longh Concinnius, si proposito caussae statu, quae dicenda haberem omnia speciali quadam cohaerent&que dispositione Contexerentur. Et eX-

cepere illi quidem, id demum praestandum, si forth Cartesius quidpiam dein-

Ceps reponeret , quod novam manum

sollicitaret; sed interim tamen est quam obrem

4쪽

brem Verear,ne,qua res est compagine, edendam censueris, non sit satis lectuitu rajucunda.Tu tamen, ubi res legeno fuerit periectior , id videris ι nisi utid sum autnor , ut, si Velle pergas, uotquot fuerant articuli in mea Epi-ola distincti, distinguantur jam, atque iscribantur DubitationeS totidem, ac 'ituli fiant, qui & taedium levent, & a umentis appositis, quid in unaquaque

Intineatur, doceant. Nam tametsi Epi-ola talio fine scripta, qu m ut funda-1entum disputationis sterneretur) nonc digesta fuerit, ut quilibet articulus ecialis quaedam objectio , seu Dubita-o fieret , salias siquidem unamquέmue su a conclusione, suisque probatio-ibu S , tanquam numeris ab1olvissem ihilominus quia sic res tulit, & Carteus me privatim monentem traduxit inublicumjurgium,enitendum est,quanam licet,ne resindecorh procedat. Cer-2 & quamvis urgeam nunc multa circa deditationem primam , non laed ta-

5쪽

' nescenseo ; quandb initio circa ipsam non-nisi caput unicum fuit; idque cum

vix dicere plura circa caeteras Cogitarem , qui sensim tamen abreptus sum ad Commemorandum tam multa. Satis erit

articulos Instantiae facere discretos , summulis seu ad marginem, seu ad frontem appositis; cum & possit idem circa

Caeteras , ac etiam Circa Praefationem ,

sive occasionem scribendi praestari. Nimirum ex hac discretione , appositioneque lux est affulsura: ac praemis potissi mum Elencho, sive indice, quem si lectores percurrerint, possint ut summam operis nosse, sic deligere, si quid forth sit, quod cognoscere potissimum

6쪽

Candido & erudito lectori.

Enis in manus nostras, testor tandide,

summi viri Petri Gassendi Di quisitio Metaphysica , cujus editio nem tum ob Jubjectam matariam , tum ob suctoris nec non cartali, in quem scripta es, famamsummosuisse experiram scio. Obstitit tamen totum ferme biennium miri optimi modestia, qui aliunde claruspostgenitis futurus, in stuperhabuit altercationis funem trahere; apud amicos tantum interioris nota, quisus solis codicem suum manu criptum commimitaras, ostendens quam facili negotio diluere posset adversarii ratiocinia, ef acerbiora dicta ridere Sed tamdem micius amici, ad quem migit codicem suum, importuna emo tione, quippe qui nullum precibus Mem faciebat,i bertatem ipse fecit evulgandi. Spero, nec varia fias, magno eruditorum omnium plausu opus istud exceptum iri, utpote quo nullu in isto scriptionis genere potuisset accuratius scribtigism diligenter enim , doctissimus ille iis omnia rim tur adversarii dicta'quantas ratia cuniculos detegit quam to acumine intricata sodiis ' quam mali spicula in adversarium retorquet ' quam a vestigia in lubrico Upr cipiti loco ponit' quant udicio rem difficilem tractat' quam docte disserit ' quam modeste deseipso loquiutur ' quam le

nis in adversarium,prae coenis male halentem mirum,quem

prae cancrissuspice Ἀ-roerori debcbat' quantus nitor,

7쪽

quanta semonis elegantia Z Intereres sano bona mentis studio lorum, ne tot numeris abolutus liber dimis premeretur, o natus in publica commoda privatis tantum paucorum tigibus inserviret. εως ηδε βρο mo. Luaestio gravises , digna proculdubio in quam ingenua V excelsa ingenia

vires suas exerceant. lvj contendunt viri sunt omni exceptione majores. Dum doleo, Ga syndum non fuisse satis natim cane io: unde mir bonus, ingeniosus, cujuspraecimis

conatibus nemo non debet favere, cum ex indole caeterorum

philosophantium Ga lyndi indolem aestimaret ,secus accepit

verbulum unum alterum atque ab illo fuerat benignes prolatum Prehendens autem αφορταν λ άcta, factum esui paulatim mehementissimo animo commoveretur, id sui oblitus, rationis qaoque ob seretur; ad quam tamen erat in primis attendendum. Sed tu videbis, lector candide, is judicabis. Non est quod te diutius morer. Haec enim in vesti- bulo praemittere volui ut te rogarem gratam habene operam nostram qualemcunque, o mihi extorquere ab auctore nostro, qua valebis apud illam gratia, Exercitationum Phil sophicarum opus, quod assunt immensia stulte refertum; ci jas spes ante aliquot annos siteratis e acta. Vale. E 'pographeio no .

8쪽

Dubitationum, &Instantiarum

1NDEX.

Scribori Oeeam, Pag. a 4. Non vituperandos. qui iactaraa Deis

Responsio. Σ monstrationes non suspieitine, aliisque laua,tio. Instandi necessisas. 3 viis ad Dei, animaeque naturam assumet. Non agi heic de rerum Verita- gunt. 1 te, sed de ratiociniorum vi. 4 s. Demonstrationum vim non ex sui j 3. Si Demonstrationes fuerunt, nihil su- . ctatione , neque ex aliorum ignora- isse necesse implorare Sorbonae decre- tione aestimandam esse. I

tum. s

In Meditationem I. quae est, De iis, quae indusium

revocari possunt. νDVbisatis Unica. De Methodo , qua

omnis cognitio, seu vera, seu falsa, etiam adhibitis machinis , jubetur extrudi. in Res Uio. , It Insecrata I. Philosophum esse non jacta. torem , sed studiosum sapientiae. Ux. Falsb supponi omnia praejudicia posse exui, ae deinceps certissima evidentissimaque principia haberi. IA3. Itemque omnia praejudicia ita haberi' aliquandiu dubia, ac falsa, ut deinceps. Prava consuetudo non detorqueat amis plasta mentem a recta rerum percepti one. I 64. In purganda ab opinionibus mente habendum delectum, ut in purgandis humo itas , nempe ut non omnes etiam laudabiles egerantur. 18s. Esse quidem omnem sensum sillae . at noti omnem sensionem falsam i n que eum, qui vigilat non certiorem

miat. 2

6. Immeriti, haberi Deum , quasi dec Ptorem, ut dubium faciamus, An-non foeth in iis, quae evidentissima, ac ce tissima nobis videntur decipiamur. in 7. Mentem perpetam in falsitatem conji- et , ea sipe , ut iacuita ad veritatem asin

surgat. . 23

2. Injuria recurri ad malum Genium, ut persuadeamur nos decipi, dum esse cae- Ium, nos habere manus, caeterique e istimamus, aut plusquam pro iussim niis habemus. ας s. Non concludi legitimh propositam Methodum legitimam esse. 2

In Meditationem II. quae est, De Natura Mentis humanae ruuod ipsa fit notior , quam Corpuε.

DNisat, i. De Inutilitate sureis

rioris apparatus , ut quia inserat , se esse . quia cogitas εἶ δc ex isto, quasi principio omnia cerid deducat; ac specialiter se non esse corpus. xs Restonsio. . .. 27 Inparitia r. Fuisse omnia bona fide o jecta: etiam circa Ludificationem. 18α. Scepticos abs re suggillari, qui inelilisti actiones vitae , dc υ Φαινίδεια reliquerunt et ac solam de rebus reve ra obscuris, ineertisque controversant secerunt. 3o

3. Vt quis inquirat. Quid ipse sit Nodi

esse necessatium, ut fietione, dc oper a molitione esse se . seu exsistere proinbet. 324. Quae sutnma, ac series istius, residu rumque Meditationum. 3 s. Frustra desudari instabiliendo , lai quam inconcussum principium . illud Ego Ium i ac illi prMertain , qui

9쪽

'poliatus sit omni praejudicio. 366. Vanitas apparatus ad illam consequutionem Ego cogito , vis r exlso. 387. Ex hoc coustituto principio caetera , quae nolcuntur omnia , connexione necessaria deduci, falsiurn. 39 Dubitatio II. De non demonstrata anima incorporea, ex eo, qudd quispiam deceptus , dc tamen advertens , assimat

se nihil corporeum in se reperire; dc ne quidpiam quidem, quod sit, qualissi ritus, ventus, aut aliud corpus t nue. . AI

Insantia I. Eum,qni se nihil corporeum. sed puram esse Mentem dicit, stomachari immerit O , si quis cum ipso

agens , alloquatur ut solam mentem. Αι

1. Non probari Animam non esse eorpus tenue, si nihil aliud, quam supponatur nullum planh esse corpus in mundo. Et varia quidem, sed vana effugia. 44

probet non habere se aliquid, quod ad corporis naturam pertineat nihil aliud afferat, quam se di malo Genio dein-tan, attendere tamen , dc nihil tale posse assi arer AsDubitatio a tr. De non demonstrata Anima incorporea, ex eo, qudd idem assi et se pari modo delusum non deprehendere , qubd nutriatur, incedat , sentiat. ac deprehendat interim

sese cogitare. . AT

ustantia. r. Nihil-ne impugnatum , ac propositum , quod fuerit responsione dignum. Soz. Illum non demonstrare, sed quaesitum petere, qni probaturus Antinam non adolescere, debilitari, aut turbari eum corpore, nihil aliud dicat . quam uti Animam corpore , tanquam instru

3. Postulari jure Demonstrationes ab eo, qui sedetnonstrare gloriatur; Ac mali remitti probandum in Meditationem V I, quod illei e lapponitur in ista probatum, ubi tamen probatum non est. 4. Illum , qni dicit non habere se rationem , quare Animain dicat corpus tenue ι non idcirco demonstrare , quod anima tenue corpus non sit. 34s. Non ex eo quod cogitationis,& eo poreitatis distincti conceptussunt, pr bari res esse reipsa distinctas . ac non

debuisse dissimulari, quod objectum

fuerat de Brutorum ratiocinio, d sue. cerebri ad ratiocinandum necessita

Dubitatio I v. De non probata consequutione illa . Sum jum praecise res cogitans, id est Mens , Animus, intel eius,

ratio. . I

Instantia I. De usurpatione vocum Animae, ac Mentis; deque cogitatione in utero, & per Lethargum. coh. Responsionem de inertitudine cerebri in infante, aut letharnico ad rerum vestigia recipienda, nullam esse. 623.Itererin non praestari heie,quod in Meditatione sexta supponitur praestitum,

ac vitiosam esse consequutionem, Cognosco me praciae ramum rem cogitam rem ; Ergosum tantum res cogitans. 62. Dubitatio v. De non probata Intellectus,

Be Imaginationis distinetione qna. Intellemo sine imaginatione sit. 64Responsio. . 66 Inflantia r. Eum , qui cognoscit aliquid

sui non propterea se cognoscere totum. Et qui dicit se nihil agnoscere in

se, quod in imaginationem cadat, non euin propterea luam naturam distinctissimh percipere. εσα. Declinatam suisse dissicultatem de eorporea imagine, sine qua mens intelligere non possit. 673. Declinatam quoque illam de criterio, quo discernamr , quando-nam imaginatione , quae inrellectio tr m sit, aut intellectione . quae non sit imaginatio, quidpiam concipiamus. csDubitatio v i. De Mente Brutis visa es renda, si Mens sit res sentiens, imag

Responsio. 73

Instantia I. Dissicultatem de Brutorum ratiocinatione declinatam immeritb

10쪽

L. Esse non eriterium , sed petitionemptincipii circa distinctionem Mentis, ec corporis,Qudd illa dicatur Res cogitans istud extensia: salsumque esse,quddtota illius natura in cogitatione , hujus in extensione consistat. 7 3. Iterlim longh abesse , ut qui perspectum habet inentem cogitare , totam propterea , seu intimam mentis naturam perspectam habeat. . 7 4. Non fuisse probatum intelligere meniatem independenter cerebro . etiam curn inter inniandum se somniare advertit. 79 Dubitatio Hr. De exemplo Cerae: Qudddetractis mente omnibus illius accidentibus , non propteredi intima illius natura clarF,distinctεque. & intellectu' quidem absque imaginatione noscatur. gr

ctum ex ipse verborum commemora Lione. 831. Dissimulatas interim difficultates praecipuas de substantia cerae manente culta; ae substantia Mentia similiter, quantumcumque cognitis, detractinque nonnullis accideatibus specte

tur. S Dubitaris vi ir. De Natura mentis non declarata; tantuin abest, ut probatum sit, eam esse notiorem , quditu Pus. MResponsio. 8a Instantia I. Difficultates praecipuas dissimulatas fuisse. 89 1. Quicquid de rebus cognoscimu , non esse intimam iIlarum naturam 3 quam voluit Deus latere nos; ut ejus notitia non perinde nobis,ac accidentium necessaria. 3. Effugium esse Iepidum . tot proprietates. mentis agnosci , quot res singulares possunt ab ea cognosci i ut inde arguatur pleniorem ttilius , quam ιδμε alteram rei haberi notitiam. sv. 4. Tota Secunda Meditatio in Syllogismum cogitur , ut ratiocinationis imbecillitas magis pateat; ac varia notantur circa id quod Mens dicitur esse notιor , quam corpuε. 9

In Meditationem III. quae est De Deo, Quod exsistat.

DISitatio r. De habenda Regula,non qua statuatur id esse verum . quod clari. ἀ- ue percipimus ; sed qua cognoscamus nos ira clari , ερο istincta percipere, ut non fallamur. 9 Responsio. 97 Instantia I. De connexione Meditationum, dc quae pugnantia consequantur ex Regula hele supposita, & non habita , quae supponitur sutura . de Deo notitia. ' ρ82. . Declinatam suisse, dissimulatamque dissicultatem praecipuam quae suit adversus Regulam , applicationemra Illius objecta. IO 3. Desiderari adhuc Regulam, sue Methodum , qua putantes nos aliquid et rh , distincteque percipere, certi simus omnia esse circumspecta, ut nihil possit suboriri, unde errasse deprehenda

sitatis II. De adventitia omnium I- dearum origine, etiam Chimaerarum setiam Rei, Veritatis,cogitationis. Ios Restponso. Ios

Asiantia r. Declinatas fuisse difficultates praecipuas, quibus efficitur non esIeadeas, nisi adventitias , di quo artia ficio aliae ideae in exemplum atamissia, aliae praeterinissae. Iosclinatum specialiter quod objectum fuerat circa Ideam Rei non sorma tam , nisi ex perspectis singularibus, praehabitisque illorum ideis: Et, Eum, qui postquam affectavit exuere omnia praeiudicia , deprehendit in se aliquas ideas, dicere non posse eas esse iun