De insulis nuper inuentis a Carolo V. Rom. Imperatore ad Clementem VII. Pont. Max. lucidissima Petri Martyris narratio

5쪽

DE INSULIS V

PER INVENTIS ERUINANDI CORTES II

ad Carolum V Rom. Imperatorem Narrationes, cum alio quodam Petri Martyris ad Clementem VII Pontificem Maximum consimilis argumenti libello. His accesserunt Epistolae duas, de felicissimo apud Indos Euangeth incremento, quas superioribus hisce diebus quidam fratres Mino. ab India in Hispaniam transmiserunt. Item EEtome de inuentis nuper Indiae populis idololatris ad fidem Christi, atos adeo ad Ecclesiam Catholicam conuer tendis, Autore R. P. F. Nicola Herbo , regularis obserauantiar, ordinis Minorum Generali Commissario

Venduntur In plagu Gallina. Anno M. i. XXXII.

7쪽

-BEATISSIMO A

SANCTISSIMO CLEMENTI SEPTIMO SACRO SANCTAE R OVANAE, AC NIVERSA

lis ecclauae Ponfisi et axinio,Petrus Savomnanus Fosro Iuliensis iuris utriusq; doctor Reuerem D. Iohanunis de Reuellas Episco Niennensis secretarius,deuotus seruus post humillima pedum oscula beatorum Felicitatem.

NTIQUI omnes cosmagraphi,beatissime paster ana graeci stlatini in describenda terrarum machina a Fortunatis insulis initium habueret hinc*, hoc est a solis occasu, ad ortum processes re Sericam usq; regionem, S Sinarum populos gradus Iongitudinis centum, δcoetuaginta constinentes. Et ri dimidiam tantum orbis partem descripsere his nonaginta continentem parteS, seu ut vocant gradus: reliquam vero orbis mesdietatem penitus intactam reliquere. Nec quid

extra Herculis Iunanas praeter Fortunatas ins

sula, Hesperidum,contineretur retuleremiti quae fabaeis potius,*veritati essent consona.Qllamuis Athlantici maris nauigatio eisdem penitus ignota non existeret,potissimum Carthaginesibus maiori Aphricae portioni imperatibus perscrutatarcum etiam insulae Aethiopici maris a Plinio describantur . Qui estiam refert Naturalium libro sexto,suo tempore magnam partem meridiani sinus nauigariusq; in Arabicum. Hanc quoq; nauigationem Hannonem Cars thaginensem scriptis prodidisse ferunt. Sedec Eudoxus quidam,cum Lamyrra regem fugeret,arabicum sinum ingressus Gades usq; prouectus esti. Verum ists nauigationes omnes ad meridianti mare, quod Aphricam alluit, laetae sunt, Sinuentis additum est. Sed duo illa sua tempestate praeclara mundi lumina Ferdinandus Arragoniae rex,&Helisabethcastellie regina,memoriae indelebilis immortalis,alias penitus ignotas terras,insulasi,ut puta Fernandinam, Hispanam, Sancti Ioannis,& alias innumeras, postremoq; oceani continens tem,ad quam Petrariam destinarunt, selici auspicio adinvenere Diuini vero, d inuicti animi Carolusiaintus Romanorum electus Imperator,&Hispaniarum &tarex,in quo auitae magnanimitatis imago resulget, eorum vestigiis ins haerendo non Germaniae,HispaniarumBesgarum,utriusq; Siciliae,Aphricae,& insularum omnium,quae mediterraneo mari ad symplegadesust continetur, Ara imperio

8쪽

imperio contentus:vlteriores,&hactenus penitus ignotas regiisne perscrutarri iussit,quarum nomina sunt innumera. Sed cum praeclara quaedam narratio per Ferdinandum Cortesium suae Sacrae Caesareae, Catho,Maiestatis ad eas nouas inquirendas terras praefectum,eidem Caesareae 8c Catholicae Maiestati transmissa, ad manus meas deuenerit Hispano idiomate conscripta, ne tam magnanimi,& inuicti animi virtus,quae Hannibali, 8c magno illi Alexandro, considerata militum Hispanorum paucitate,non tantum aequanda sed etiam merito praeponeda esset,incognita existeret,d quasi sub modio lateret. Et quo reliquae nationes Hispanum idioma non intelligences,Nouae maris oceani Hispaniae noticiam, cognitionem habeant:praesertim cum in ea tot insignes Vr hes,varii gentium mores,Idolorum suorum cultus, in sacrificadis mortalibus ritus, rabile mesthitae,innumerae argenti,Mauri fodinae dc alia plurima sci

tu digna contineanturii latinum Hispanis clausulis penitus inhaerendo viginti dierum spatio transtuli.Qjam Beatitudini Vestrae cum Narratio consideratis Cortela rebus gestis,& circumspectione,summo vere sit digna pontifice: 8c ad eam tam in spiritualibus Dominam, cum pro maiori parte Christi fident susceperint,illius cognitio,& noticia pertineat dedicare constituti cipiat igi tur Beatitudo estra hilari vultu has nostrae translationis primitias,quae si stulo summo pontifice dignae non videbuntur,illa mihi clementer indulge re dignabitimNam felicis mei syderis praecepto,quod,Vt has transferarem.iniunxit,parere volui,ne minimam clausulam trasponerem, aut immutarem:sed Hispanis clausulis penitus inhaerere.Acacessit 8c temporis tam breuis angustia,& tantum Historiae veritatem hoc libro,non autem eloquii sucum inserere

visum es Christianae Reipublicae Deus Optimus

Maximus diu Bea Vestram incolumem fers uet. Ex Norimberga,quarto idus Febru.

Anno Domini illesimo quingetesimo vigesimo quarto.

9쪽

Ad lectorem Carmen. Hispanae gentis facta inclyta,Caesaris & res Auspiciis gestas,perlege quisquis eris. At te non moueat,quoties splendentia verba Desuerint,spectes ardua facta prius, His etenim scriptis licuit nin esse disertos, Addere plus vetui vertere sic voluit. Sic magno placitum domino,quem numinis Instae Suspicimus,uel quem carmina nostra canunt, Temporis 3c breuitas sienos celerare coegit, Forsitan 8c vulgus sic mea scripta leget. Ergo praeclaris qui gaudes Caesaris ausis, Hunc quom tu votis concelebrato pris. Illius auspiciis', sunt haec gesta benignis, Mius,il mundo tam memoranda patenti

ERDINANDUS Cortesius natione Hupa, nus a Caesedc Catholicae Maiestat si Iucha.

tangeneralis praestetus,ut magnanimi viri mos est, ciuitate cempoa quindecim leuis armaturq

equitibus,&peditibus quingentis Hispanis ad

Dominum uteeetum primatem illarum res gionum Dominiim subigendum proflaiscitur. In itinere milites quidam Didam VHazqueet suadente deficere student, in eos de more animam uertit,iter prosequenti hostiliter obuii fiunt inco --- h e TascaltecaI,quos fundit, vincit, 8 Vasalios

dacrae Casto emaiestati facit una cum allia prouintia Guaxacingo nono iii

10쪽

ne,illis comitantibus ciuitatem Chumiteca capit,diripit,imperata: faciunt. Nunciat Dominus Muteezuma,ne ad eius regionem proflaiscatur costituit Cortessius proficisc Transcendit moles asperrimos, nivib altissimis refertos: ex quibus inges fumeus globus ascendit visu nati abile. Hispanis modis vari j sobesse studet,& delere Dominus uteeetum, Tandem annuente Muteezunnia ad celebrem CivitateTemixtitan illius regia in proficiscitur in lacu mirabiliter constitutam,visis prius variis,ac egregiis ciuitatibus obuius fit Mulce et uina omnibus prouinciarum proceribus assistentibus,Varia pompa, δέ cereumoniis introducitur Cortesius:quo introducto Dominus Muteezuma se in vasallum subdit Sacrae Catholicae Maiestati,& obedientiam exhibet Cortesio, di suae nationis originem refert,bergantinos construendos curat quatuor praefectus Cortesius:quibus, si ciuitas defectioni studeret, littori milites posset ex ponere.In ciuitate Temixtitari existenti Cortesio nunciatur,DominunaMuleexuma Qualpopoca cum aliis in Hispanos in ciuitate Verae Crucis relictos concitasse Elaminum Muteezuma leui carceris ne macipat, &Qualpopoca cum coniuratis adduci committit,quem adductum publice comburi iubet. Narrantur a Cortesio miranda Domini Muteezuma palatia ad eius habitationes,narrat praeterea varias domos voluptatis causa extructas,in quibus varia animas lium volantium, quadrupedum genera contineritur.Narrat Domini Muteexuma obsequium nullo Christiano Principi comparadum, narrat religiosorumores,&habitum,religionem*,8 quibus ex rebus idolorum imagines conssent.Sacrifici modu in pueris,aut aliis maioribus sacrificandis,describit Mesechitarum,Sc religiosarum domuum modum.Conuocat utemuma proceres

omnes eidem Vasallos, ut Sacrae Catholicae aiestati se subdant iubet, quod exequuntur,& Cortesius auri plurimum, Z varia alia emblemata ab eis petit, di obtinet,portum in ea ad naves suscipiendas inuestigat , dc inuenit in fluuio note Panuco. Aurifodinas inuestigat,& inuenit plures,& dites.Domos Sa. Catho. Maiesta.extruendas iubet a Domino uteezuma,quae mira arte, doctie; ritate conficiuntur.Narrat aurum,argentum,vestes,vasa,alia'; ex pIumis mira arte contexta munera a Domino ΜuteeΣuma Cortesio data,Sacrae Catholicae Maiestati transmittenda Dum ipse Cortefius Sacrae Catholicae Maiestatis res dirigit, aemulusDidam VelaΣqueet Pamphilum Naruaeet octingentis peditibus,oetuaginta equitibus, 3c tormentis plurimis ad ea loca decem & octo nauibus malo animo destinat,hoc Cortesio nunciato, relictis praesidio Hispasnis in celebri ciuitate Temixtita,trecentis peditibus ei obuiam proficiscitur, ut quid velit cognoscat:Μesta hinc inde eueniunt, ut concordia intercedat quaecum non succederesimagnanimus Cortesius.Naruaeiaggreditur, &dipit, Scelus milites sibi socios reddit In ciuitate VeraeCrucis existenti Cortesio nunciatur,ab incolis e Culua Hispanos praesidio ciuitatis Temixtitan impositos ops pugnari.Praefectos cummispanis ad varia Ioea transmitas magna celeritate

conuenire iubet.& nullo repugnate celebrem ciuitatem ingreditur quem una

cum Hispania in fortilitio aggreditur inmimet a Indorum multitudo, pluries sortita