Dispvtationis primae physicae conclvsiones de philosophia Praeside Pavlo Svtorio Halberstadense defendet Theocarvs Petreavs, Wibvrgensis, Danus

11쪽

XIX. Est autem una philos phia, ergo inaianificatio propria ac princeps nominis philosophiae, I alia addatur, spuria Wadventitia erit. XX. Nomen enim rei naturam imitantis, non est arbitrarium, sed necessarium , pro ut a re exigitur. XXI.

unus vero finis est significationis vocabuli, ut videlicet cm confuse cxprimens, adessentiam nos per ortum suum provehatia Scali. lib. de causis inaua lati cap. . de

subtilitate, exercitatione .

XXII. Quod uno modo intelligitur, id si uno vocabulo dicatu id alia traducto, errorem parit.

XXIII. Hinc ire significat .i, unum aliquid est, pro cout res una est, vocabuli una erit propria unificatio, quae reme Xphcc t. XXIV. Multiplic-ans enim significationibus vocabuli res multiplicantur. XXV. Alias nomen non rei convcniret quod tamen 1 c ipse Aristoteles in Topicis maxit ne fieri iubet. XXVI. Contra I ieblerum ergo, unicam vocabuli philosophiae itatuimus ne significationem, nec tropico intelligatur, cum necessitas non flagitet, ne auditotes perturbet XX Vll. Nomina enim est Cicerone in Topicis, sunt notat

rerum. XXVII l.

Philosophiam Stoici dividunt in Logicam, Ethicanti Physicam. XXIX. Sed illa reiicienda, non quod sit mutila, sed qudd sit morta. Non

12쪽

X X X. Non impersecta, modo logica consideretur irae sermmonem,sed tamen frequentius rationem significet Vesta lib. 3 cap. I.in logica sua. XXXI. Est distorta,quia Musicam&Astronomiam ad Math matica transserunt. XXXII. Quin Metaphysicam peculiarem specie physicet faciunt, cum maxime sit logica considerationis ut testatur Ra

mus in Metaphys XXXIII.

Alii philosophiam distribuunt in Theoria praxin, quae reiicienda. XXXIV.

Non autem ut quidam volunt, quod non opponantur, cum m usu concurrant partes videlicet, sed quod distributio non sit tam exissentia, quam excommuni adiuncto. XXXV. Cum igitur nihil ex communi adiumsto definiatur, nihil etiam distribuetur c communi adiuncto

XXXVI. Ex quo autem collecta est philosophia, ex eo distribu, tur necesse est. XXXVII. Vsus ergo erit consulendu S. XXXVIII. Quibias enim principiis res inveniuntur, iis iudicantur&ars mantur, XXXIX.

Sensus agit in naturam,qtiae agit propter homines, ne tollatur&si ustra sit. XL Non enim propter an es os natura erit, quia non indigent scientiae iis haurienda. XLI.

Quo enim quid magis excellit, eo minus inopia ci

digentia laborat. XLII. Sensus agens,in res natiirales rapit notiones, imaginorerum naturalium repraesentanteS.

13쪽

XUM. Quot igitur res naturales formaliter distincta, tot sunt

notiones. XLIV. Illa notio singularium iterata,essicit speciem ac genus,&eorum aeternitatem per successionem conservat IacΟ-bus Martinus Dunkeldensis Scotus, lib. de prima simplicium corporum generatione cap. H. XLV.

Sic teste Gilberto,natura occulte agit. Nam producendo singulare, producit universale. XLVI. Vbi autem eadem notio, ibi idem actus, ibi idem habitus, ibi eadem scientia Hinc exurgit ex ι π.XLVII. Vtimur ergo phantasmatibus, quibus ante lapsum non indigebat intellectus. XLVIII. Sed notiones ab habitibus discernuntur,ut generati

&intentio habituum detur. XLIX. Notio enim e natura concepta, statim ordinatur adactus frequentandum, praesupposito scientia actu. L. Notiones ergo praeeant actum oportet. LI. Quae autem tempore differunt, inter se diiserunt. LII. Habitus ergo cum acquirantur aestibus, aetiis nolimnibus, notiones priores crunt habitibus, nec habitus ipse erunt. LIII

Natura non errat, imo errare non potest, ne casus detur. LIV.

Casius autem dari non potest in natura, praesertim cum natura ab infinito, infinituq sipiente Deo, qui estis Nnus naturae, regatui. Imo

14쪽

LV. Imo si natura erret, errabit Dominus naturae, mo- minus naturae erit vel finitus, vel invidus, vel ociosus, nec providus L VI. Prouidentia enim est non creare, sed creatis bene consulere. Nemesius in lib. πιώ φυπως ia , .aω cap. 44. LVII. Cum ergo natura non erret, id quod naturam imitabi-rur , eande in repraesentans, non errabit unde lex κίαβος. L VIII. Quod ergo experientia nobis praebet est immotum &constans. L VIIII. Praecepta ergo artium stant constantissima ne auditor

seducatur. LX. Natura est ossicium , ut doceat. LXI. Cum ergo natura docere non possit, nisi ueneralia generatim proponantur, cum alias auditor perturbetur lex καθολίκη apparet. LII LHae leges cum philosophiam condant, recte secundum Beurhus inlacsensione sua sunt flandam cnta philosophiae. LXIII. Philosophia verb, fiundamenta philosophiae ex se non

proponit, cum ea in naturalibus exemplis proponantur, ut contra Pothagoram, mens trinq; sibi fingere non .lcbeat , nisi in rebus naturalibus determinata inveniat,ut incias in naturalibus rebus potius sit menturatum quam mensurans. LXIV. Praecepta ergo unda inciata repraesentantia, philosophia nobis proponit a X U. Ne a subimus a subtilissimi philosophi sententia, existimantis ex usu exemplorum praecepta artium csse examb

15쪽

LXVI.

Ne autem memoriam negligamus , ordine philosophiam proponamus necesse est. Hinc methodus. LXVII. Sensus agit in naturam, ut desiiderium intellectus expleatur. LXVIII. Istud vero desiderium indigentiam arguit. LXIX. Vnde nihil cst in intellectu per sensium acquisitum, quin prius suerit in sensu alias intellectus intelligit seipsuintelligere,quod postea confirmatur per munia sensus. LXX. Agit tamenin intellectus in singularia cum sensibus, at diversimode. LXXI. Et singularia ingrediuntur in artem, non ut euentialia, sed ut exempla LXXII. Intellectus etiam perficitur quodammodo per scientia

a notionum, cum paululum intellectus demulceatur.

LXXIII

Verum intellectit nunquam, nec insutura vita perfectus fieri potest, cum semper futurum videat, quod desideret. LXXIV. Nunquam enim contentus erit ij quae habet, cum non exaequent inclinationem..

LXXV. Illa autem inclinatio, contra alios non est privatio, sed potentiam a privatione ad habitum progrediamur. LXXVI. Inclinatio enim est aptitudo recipiendarum plurium scientiarum. L XX VII. Inclinatio ergo est aliquid,&ens reale. LXXVIII. Privatio vero essens rationis, ergo cum potentia & clinatione non idem. Et si

16쪽

LXXIX. Et si appetitus ille esset privatio, inclinaret ad sui destructionern,cum haec sit natura privationis. LXXX. Quin si appetitus esset privatio, nihil esset, is ullus esset humanus labor, vergens ad percipiendum scientias. LXXXI. Potentia cognoscendi est naturalis, ergo ad usLXXXII. Et actu est potentia, cum sit scientia per quam definitur, non in scientia,siquidem quod in re est, per id res definitur. LXXXIII. Definitur autem quod sit potentia cognoscendi, LXX XIV. Illa autem sensuum operatio,singulariumq; productio, maxime est necessaria, ne intercipiatur scientia, visq; discendi in intellectu a prudente DEO , frustra sit homini

concessa.

LXXXV

Intellectus intelligit actionem suam,ergo frustra non aget, si agat ut semper agat. LXXXVI.

Actio respondet agenti,&cumagens in bonum agat, actio non intendet malum.

LXXXVII. Actus ergo secundus,intellectus respondebit priori, a quo dependet. LXXXVIII.

Intellectat ergo secundum Aristotele, contra Platone disputantem tabulae rasa omnimodo assim Mari non potest,

cum sibiipsi inscribat noemata, nec ab aliis inscribi patiatur, quod tabularias, accidit.

Verum

17쪽

LXXXIX.

Verum sensius cum intellectu agens in res naturales animadvertit Omnes res aut esse rationis, aut orationis,

aut naturae, aut morum.

Hinc artes distribuuntur, quae sunt materiae philosopbiar, in generalcs4 speciales.

Generales, quar omnibus rebus appIicari possunt, notionesqi generale complectuntur. XCII. Suntq; vel rationis, ut Logica, vel orationis, ut Grammatica Rhetorica.

XCIII. Speciales sunt quae speciales notiones comprariae cunt specialibus rebus applicantur. XCIIII. Sunt Ii vel naturae, ut Mathematica &Physica vel morum, ut Ethica. Mathematicae partes sunt, Arithmetica Geometria Physicae partes sunt, Sphaera, Astronomia, Medicina, Musica &c. Ethicae partes sunt Oeconomica, Politica, Iuris rudentia. XCV. Scientia ergo omnium rerum ex PhiIosophia capi potest, ut' naturaliter loquendo, non plus scientiae obtineamus, quam Philosophia permittit. XCVI. Hinc conciliaturus ibi nomen Phil osopi Philosophiam non solum discet, sed ad usum transferet, causa rerunicum effectis alusq; proprietatibus affectionibus inquirendo a

18쪽

Corollaria Vae nonsunt eadem de iisdem non potesseri

dem iudicium.

Oculus modum idendi non Ozit, intellectus modum intelligendi nolit.

III.

Non omnis cognitio es asen se comper sensum non ita transeant, quorum est cognitio.

petitus intellecti es oluntas,

neunito habitu primascientia cognoscatur habitus centesma d nsolentia intellectus apriori, an a seriori iudiceturP

III.