Disputationum anatomicarum selectarum : ad chylificationem

751쪽

osce 1Inem vocavit, sed etiam in alia quavis oscitatione, aliquid is statur, ac prodit, quod neque pro arbitrio hominis cohiberi prorsus, ac reprimi potest. Verum, in compagine pectoris est insita, dc peculiaris ad magnam respirationem 3 oscitationem dispositio,

veluti instinctus. Nam costarum, praeter supremam, capitulorum levior cum vertebris nexus, inlia superiorum vertebrarum decem, aut novem transversorum processuum, costarumque colligatio, haud sussicit, neque impedit, quo minus totum pectus. suapte mole, admodum subsidat, ad vehementem respirationem hominem solli-3 4 citet praesertim, cum graviores motus sustinuit, cita relanguit. Nam prae longitudine, qua costae proferuntur, deinde, prae flexu, Mangulo superiore obtuso, quo costarum mobiliorum cartilagines cum pectoris osse coeunt, partem osseam firmiorem distinguunt, relinquunt, porro, prae illo discrimine, quod inter vera o notha costas habetur, postea prae sinuum declivitate, quibus extremitates cartilaginum praeter supremas ab osse excipiuntur, omnino pectus per se propendet, sicut hoc ex illis consequitur, quae Clarissimus ALBINus 4 de fabrica pectoris collegit, docuit igitur, quo mollior haec, in tenera aetate, quaevis compages pectoris est, ne '1uo robore, si it in adultis, constat, hoc crebrius, ceteris quoque paribus, juniores homines oscitare solent.

XVII.

Qtio partes humani corporis nos modo perquisivimus, ut ea Reeensisa inVeniremus, quae hominem magis vel minus, ad oscitandum ad istrum 'sic ducunt tot de fere majora, in recens nato, licet consiliorum, de , isje..is,. molestiis, hoc actu amovendis. vel temperandis, experte, incita tibus inei menta sunt, cuncta confirmant, quae nos supra docuimus tamentis VUm 8 gratum recens nato opus, respiratio est: nihilo mitius pe ρ ρ- cstus atque pulmones, una cum nobilioribus vasis, cicuncta, quae

post partum aliter explicata, intentaque fuerunt, partim denuo is facile subsident, ac collabuntur, partim aliquem stuporem, e pristino positu superstitem, secum in hanc lucem ferunt; quem simili

ulcera significare, existiment: nobis ta vitiis, quae in ore asenntur, distinis me aliter videri, libere laternur, praeis Iesit.

sertim , cum A PN LII VI de Her 34 1 De Ossibus Corporis Humani g. bar. Virtut C. v I X. oscedinem ab cir s. seqq.

752쪽

pandiculationis motu, qui jam in utero quodaminodo coeptus erat: illi nunc paullatim oscitatione quoque corrigere student Idem eas partium, in jugulo sitarum, deinde de maxillae iuccarum, plutariumque glandularum, ac faucium hipore, motuque emendando, etiam intelligitur Ad haec oscitationis incitamenta, quae modo

coinmemoravimus, etiam multus somnus, expergiscentium infantum cibi aviditas, ventriculi plenitudo adcedit, Unum addendam habemus, quod ipse pulmonum assiduus, is multus vapor, deinde fluminis vitalis ingens virtus, quae huic visceri propria est, illico in recens nato inferre videntur, ut ipsi gratissimum sit: me

rem e Xternum nunc magis libere, promteque, quam consueta respiratione aliter fieri solet, oscitando adcipi, calorem autem, quemsgillatim halitus pulmonum internus adauxerat, inde minui, dem sum hunc vaporem veluti dilui, clargius expelli Atque haec tiberioris , subinde frigidioris aeris captatio, in recens nato adfectum parit, qui ad omnem reliquam aetatem, cum homini quoque em lumento producitur, Moscitationem movet Nam imaginatione qUOque Vaga, aut e consuetudine, di imitationis studio impelluntur homines, cita oscitare quidem incipiunt: attamen maxillae motum versus os hyoides, deinde absolutiorem, crataphragmatis

motum cohibere amplius nequeunt Hac enim ratione, magna, &vehemens sani hominis respiratio, ab oscitatione maxime disteri, Scilla quidem caussas suas sicut oscitatio habet. haec vero quandam

virtutem, ipso quoque vitae habitu illatam, ac superadditam, exercitamque docet, quae major est, quam ut ex notis imaginationis,m voluntatis viribus, deducere mortales valeant; nedum, ut intellecta eam prorsus metiantur, ac definiant. Quare, neque illas caustas in soscitationis incitamenta, quae nos supra docuimus, numeris quidem aut ponderibus satis exprimere, Dinvicem comparare licet; quin, si praeter imaginationem, Voluntatem, quae semper concurrunt, etiam Iura ad oscitationem excitandam irritamenta adsint, tum ad amussim determinare haud conceditur, quantum haec vel altera cavista viribus superior vel inferior, in exstimulando fuerit Atque tot caussas naturales, consuetas cursim adferre, breviterque explicare Volaimus, ut, quantam lucem anatomica partium disquisitio huic

doctrinae adferat, d ita nos meditaremur XVul

753쪽

DE OSCITATIONE. OXVIII.

Itaque, aut sola imaginatione oscitare homme iubet, aut Reliqua, ea ab caums, d organis, sicut nos ante docuimus, tanquam si ad N 'e δ' monita esset, hoc quoque opus instituit Nam hac animi facultate, sigillatim consiletudine, cimitationis perverso adfectu constat ponuntur. non minus turpem oscedinem, graece χασμοδαν dictam , inferri, quam in aliis incuriosis rhonchos citeriores, Mincompositos

palpebrarum, aut Πaritim, artuumque tractus, aut oris rictus obser

vari, dc subinde haec cuncta risum, aut indignationem moratoriam promereri. Quod si haec tam turpia, quam consilet aliquid ferunt, quod incultis illis gratum est, ct ipsos oblectat, nos, hominem crebrius oscitare, minime miramur, quo magis partium, hoc actu agendarum stupor, quantacunque etiam consequitur, mel saltem consequi, virium refectio, praesumitur, hominem saepissime ad oscitandum in si igat Unde hoc spectat otium, deinde sedentaria vita, porro pigritia, denique somnolentorum inertia. Sed praeter 3 corti tum morem, A VICEN ΝA s)inter oscitationis caussas etiam frigus positit, quod inter alia, stupidas parotides glandulas, veluti ponderosiores, id efficiat, maliter maxillae articulos musculos feriat, gravet, ut omnem quoque molestiam, quae inde oritur, oscitatione homo amoliri, quin propulsare contendat Quare non in omni oscitatione saliva, quidem aequali copia, e propriis bvis excernitur, cin ore profluit sicut nec eodem semper modo oculi hoc acta illacrumantur. Nam glandulae, quae utriusque generis humorem praeparant, ipsae viae quae illum futidiant varie eodem implentur, ac tument, a sigillatim, ut uberior lacrumalis humor prodeat, fortior, in solito citior Xspiratio, altera quidem oscitationis parte, tempori intervallo, requiri videtur Quo venae jugulares ad pristinum positum redeunt, interim fluminia eapite deferendo, eae resistunt sed arteriae hoc temporis momento fluidiorem sanguinem eo propelli mi, ita, utraque de caussa, secretio lacrumarum augetur Moc enim vero opere adcidit, ut capitis venae durae matris sinus, ac receptaculorum emissama, quae DOMIN1 CUM ANTORINVS 36 adinvenit, sanguine nunc magis

turgeant,3s, Canon Med. Lib. I. Sect. l. tatione Cap. XI H. de Pandiculatione Mosti 36J l. c. Cap. III S. XXVll. seM.

754쪽

turgeant, simul cruoris intra arterias consileto fluxui magis obnitantur, ac largiorem humoris secretionem instituendam juvent, ac ferant Quin duram cerebri membranam, ipsum cerebrum eodem motu, qui ab pulsu consueto distinguitur, tum etiam agi, bc his modis nervos, qui ad Oculos pergunt, reliquos, qui juxta sinus in cranii fundo sunt, perinde ac alios, alternis temporis intervallis nihilo minus urgeri,in eorum potentiam intendi, denique cerebrum 33 ita exigue quoque concuti, Moscitationis effectibus quibuscunque nonnihil favere, hoc utcunque veritimili ratione colligitur. Quomodo, quicunque ad somnum propensi sunt illi in oscitatione se-

lamen, levamentum quaerunt; dc repetito nervorum impulsu, quem haec vasa oscitatione perferunt, etiam reliquis corporis partibus, quae capiti subjiciuntur, ita utcunque prospici, torporem pandiculatione corrigi, nos opinamur. Eum enim vero cerebri membranae motum, illa valentiore exspiratione fieri censemus,

sicut tussi, de quidem in magno prioris ossis frontis vulnerein apertura, ipsum excitari, notabili duculentissimo exemplo IOANNES SAL TZΜANNUS. 37 vidit. XIX.

De morbo. Praeter praeeipuas naturalis oscitationis causias, quas recens U suimus, ingravidationem quoque AIPPOCRATE 38, adduxit, dism, b cum de conceptus signis loqueretur At nostrum fert institutum,

ponuntur. Ut de morbos oscitatione, quae alios quidem morbo praeceditis alios Vero comitatur, pauca nunc subjiciamus Quibus nos illam oscitationem modo addimus, quae faucium δ glandularum provin- quarum morbos intendit, ii asperat, rarius Vero per se producit.

Deinde vero adjicienda nimia maxillae distentio, de tantus oris hiatus est, ut inter oscitandum, id os perfectam aut imperfectam luxationem subinde patiatur Quo tempore uterque condylus, ad priorem Lygomatis radicis eminentiam, recta via profertur, c 39 ita limites articuli consuetos transit, pertinacius igitur, aut huc vel illuc vehementius sub eadem movetur, vel aliter excidit, Ut

manu 3 J Diss demira fractura cranii in 33 De superietatione . IX. p. oso, homine per o annos superstite. Ar Tom. II.

755쪽

DE OSCITATIONE.

manu denique Chirurgi in pristinam sedem debeat reponi. 39

Etiam quaevis oscitatio, praesertim si crebrior fuerit, certos mora hos intendit. Et inter hos plurima herniarum species, deinde ani uterique procidentiae, denique haemorrhagiae sunt. Quam ob rem, in vulneribus gravioribus, deinde in narium immodica haemorrhagia, haemoptissi, plurimum ea metuitur, nocet. Alia oscitatio, quae partus tempore sit, parturientis labores intercipit, turbat, partum dissicilem reddit, , si crebrior fuerit, magnum uteri languorem lignificat, gravissimaeque, aut lethi- ferae etiam futurae gangraenae, vel uteri haemorrhaglac iubinde index est. Tum vero oscitatio in nixu lethalis habetur, sicut

PLINIvs ENIO dixit. o Nos quoque memores gravius oscitantis puerpurae sumus, quae cum infante, secundis, tantam sanguinis copiam ex utero profudit, ut altero horae momento animam quoque Maret. Quicunque syncope moriuntur, sive haemorrhagia, sive ulcere interno id ita sat oscitare ante obitum continuo solent. Nam levius animi deliquium, deinde syncope, licet ab caussa minus gravi haec fiant, hominem adoriantur, nihilo minus frequentem hunc aetum ferre constat. Unde istitatio, di syncope, in empyemate, ac praecipue in pericardii cordis ulcere, quin aliter in viscerum quoque putredine, spha- celo, ubi supervenerint, mortis prodromi erunt. Ad haec ingra-4 Ovioribus capitis vulneribus, adfectibus, illa oscitatio soporosis

morbis aut jungitur, aut eos instare notat, Ujus rei exempla collegit Celeberrimus Μ IcHAEL ALBERTI. I EpiIepsiae pa-roxysmum saepissime eam praecedere, quotidiana Xperientiari flatur. At in pulmonum vomicis, scirrhis, utut viscus inde aggravetur nihilo minus aegros rarius oscitare, experimur, hoc lento illorum morborum incremento, visceris laxitati adscribitur. At enim vero in levioribus, inuidem variis morbis,

oscitatio, teste HIPPOcRAT E a fiatus discutit, istos tollit. Aliter

Gerard Blasi universa Medicina, de oris P. IO. apertione nimia p. 17. Anim Iob.

756쪽

Aliter autem vermibus, ritomachi, Lintestinorum torminibus , quin plurium aliarum partium gravissimis doloribus, quicunque discrutia litur, ut inde etiam epilepsia futura metuatur, ac saepenumero inducatur, illi, insolita quoque ratione, oscitare obse vantur. Sigillatim febrilis stomachi infirmitas, ejus habitus visceris inertia, crebrius, quam quidem impuri succi, qui eo detinentur, languoris sensum producunt&ad fauces propagant. Tum vero oscitatio febres praecedit 4; cum febrilis lentoris copia, omnibus fere musculis molesta esse incipit, maxillae articulorum,

atque nusculorum, sicut plurimarum reliquarum eorporis carnium intentionem, imo pandiculationem excitat, adfert. Diutius,&gravius haec in quartanae intermittentis, quam in alius febris adcessione hominem plerumque tenent; quemadmodum L AVRENT INAE BAE L Uam 4 44 exposuit. Tandem adversus oscitationem morbosam, praeter topica, tervulgata remedia, ea conducunt,

quibus morbi sanantur, quorun ipsa phaenomenon erit. 43 HIPPOCRATES loe eit I Libr. de Iebribus Propos.